Η ηλεκτρονική προσβασιμότητα, η οποία αναφέρεται στη δυνατότητα αξιοποίησης και χρήσης των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ), σε οποιαδήποτε μορφή τους, από το σύνολο του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με οποιασδήποτε μορφής αναπηρία και των ηλικιωμένων, αποτελεί πολιτική, κοινωνική και ηθική προτεραιότητα.
Ειδικότερα, η προσβασιμότητα στο Διαδίκτυο και στις εφαρμογές για φορητές συσκευές αναφέρεται στη δυνατότητα του συνόλου του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων με αναπηρία, να αντιλαμβάνεται, να πλοηγείται και να αλληλεπιδρά με το Διαδίκτυο. Εξίσου σημαντική είναι η προσβασιμότητα στα τεκμήρια (συγγράμματα, βιβλία, κείμενα κ.ά.) σε ψηφιακή μορφή για όλες τις μορφές αναπηρίας (οπτική, κινητική, ακουστική, πνευματική και γενικά ορατή ή μη ορατή), τόσο στο σύνολο της εκπαιδευτικών βαθμίδων όσο και στο πλαίσιο διάθεσης του συνόλου της πληροφορίας που παρέχεται από τη Δημόσια Διοίκηση.
Η πρόνοια για τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας οδηγεί σε σημαντική βελτίωση της εμπειρίας του χρήστη και δεν περιορίζεται στους ανθρώπους με κάποια μορφής αναπηρία, αλλά αφορά και ειδικές συνθήκες πρόσβασης, όπως για παράδειγμα, η δυνατότητα ηλεκτρονικής αφήγησης ενός κειμένου, όταν οι συνθήκες φωτισμού δεν είναι κατάλληλες ή η διάθεση υπότιτλων σε ένα βίντεο, όταν ο ήχος δεν είναι καλός. Παράλληλα, το όφελος προς την επιχειρηματικότητα είναι σημαντικό, καθώς οι επιχειρήσεις μπορούν να απευθύνονται σε ευρύτερο κοινό.
Οι δράσεις και τα έργα ΤΠΕ, προκειμένου να εξυπηρετήσουν το σκοπό αυτό, θα πρέπει να σχεδιάζονται εξαρχής τηρώντας την αρχή του καθολικού σχεδιασμού. Η έννοια του καθολικού σχεδιασμού αφορά στο σχεδιασμό προϊόντων, προγραμμάτων και υπηρεσιών που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους τους ανθρώπους, στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση, χωρίς ανάγκη προσαρμογής ή εξειδικευμένου σχεδιασμού, χωρίς να αποκλείει τις υποβοηθητικές συσκευές για συγκεκριμένες ομάδες ατόμων με αναπηρίες, όπου αυτό απαιτείται.
Προς την κατεύθυνση αυτή, και σε εφαρμογή της ισχύουσας εθνικής και διεθνούς νομοθεσίας, τόσο όσον αφορά στη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Άτομα με Αναπηρία, όσο και την προσβασιμότητα των ιστότοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές των οργανισμών του Δημόσιου Τομέα, όλοι οι φορείς της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης που υλοποιούν έργα ΤΠΕ θα πρέπει να:
- Επανασχεδιάζουν ή να προβαίνουν σε όλες τις διορθωτικές ενέργειες με βάση την αρχή του καθολικού σχεδιασμού, προκειμένου να καταστήσουν τις εφαρμογές, τους ιστότοπους και τις εφαρμογές για φορητές συσκευές προσβάσιμες σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες.
- Διασφαλίζουν τη συμμόρφωσή τους με την ισχύουσα νομοθεσία, ώστε τα έργα ΤΠΕ αρμοδιότητάς τους να είναι προσβάσιμα από άτομα με οποιασδήποτε μορφής αναπηρία.
- Να παρακολουθούνται ως προς τη συμμόρφωσή τους με συγκεκριμένο, υπό ανάπτυξη, μηχανισμό παρακολούθησης (μέσω των αναγνωρισμένων σταδίων αξιολόγησης και συγκεκριμένα αυτοαξιολόγησης, εσωτερικής αξιολόγησης και εν τέλει εξωτερικής αξιολόγησης) από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με σκοπό την ανατροφοδότηση και βελτιστοποίηση της παροχής ισότιμων προσβάσεων στην πληροφορία. Δυνατή η ύπαρξη κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης στην ισότιμη και καθολική πρόσβαση σε κάθε είδους υπηρεσία και πληροφορία.
8.4.1. Έργα
Παρακάτω παρουσιάζεται πίνακας ενδεικτικών έργων σχετικά με την ενίσχυση της προσβασιμότητας, ο οποίος δεν έχει εξαντλητικό χαρακτήρα.
Εξασφάλιση προσβασιμότητας των ψηφιακών λύσεων από άτομα με αναπηρία
Η συγκεκριμένη παρέμβαση περιλαμβάνει την εξασφάλιση ότι η Ενιαία Ψηφιακή Πύλη gov.gr και οι προσφερόμενες ψηφιακές υπηρεσίες που προσφέρονται μέσω αυτής είναι προσβάσιμες από άτομα με αναπηρία με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Επίσης, σε αυτό το πλαίσιο πρόκειται να υλοποιηθεί μηχανισμός παρακολούθησης της συμμόρφωσης των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης με την ισχύουσα νομοθεσία, ώστε τα έργα ΤΠΕ αρμοδιότητάς τους, να είναι προσβάσιμα από άτομα με αναπηρία.
Υλοποίηση δράσεων ευαισθητοποίησης και υποστήριξης της συμμόρφωσης προς όλους τους φορείς Δημόσιας Διοίκησης
Θα δρομολογηθούν δράσεις ευαισθητοποίησης και υποστήριξης της συμμόρφωσης προς όλους τους φορείς Δημόσιας Διοίκησης, προκειμένου η συμμόρφωση να είναι άμεση και αποτελεσματική. Ενδεικτικά, αναφέρεται η διάθεση εργαλείων αυτο-αξιολόγησης της προσβασιμότητας των φορέων, η υποστήριξη των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης με την κατάλληλη εκπαίδευση μέσω υποχρεωτικών σχετικών σεμιναρίων από το ΕΚΔΔΑ, από τα υπάρχοντα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης σε όλη την επικράτεια (ένταξη 25 ωρων, 50 ωρων ή/και 100 ωρων σεμιναρίων στα διαθέσιμα προσφερόμενα προγράμματα του ΙΝΕΔΙΒΙΜ ή και αναπροσαρμογή των ήδη υπαρχόντων σεμιναρίων Πληροφορικής και ΤπΕ με προσαρμοσμένη ύλη) κ.ο.κ.
Πλαισίωση της υποχρεωτικής και της ανώτερης εκπαιδευτικής βαθμίδας με προγράμματα τόσο για την απόκτηση της κατάλληλης τεχνογνωσίας για τη σχεδίαση/ προγραμματισμό προσβάσιμων ιστότοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές, όσο και για την παραγωγή προσβάσιμων τεκμηρίων ψηφιακής μορφής
Στόχο πρέπει να αποτελέσει η δρομολόγηση της πλαισίωσης όλων των ενήλικων που δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική βαθμίδα εκπαίδευσης (των αποφοίτων δηλαδή μόνο Δημοτικού) και ιδιαίτερα των ενηλίκων με αναπηρία, ικανοί προς παρακολούθηση οποιαδήποτε τυπικής αλυσίδας εργασιών, να μπορούν να ενταχθούν στη δευτεροβάθμια βαθμίδα μάθησης, όπως στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων/ ΙΝΕΔΙΒΙΜ, εφόσον επιθυμούν να αποκτήσουν, μετά από επιτυχή φοίτηση δύο ετών, απολυτήριο Γυμνασίου. Η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων Σχολείων είναι ότι το πρόγραμμα σπουδών – βάση Νόμου – δεν περιορίζεται από αυστηρά διδακτέα ύλη, αλλά είναι ανοικτό και ευέλικτο και προσαρμόζεται στις ανάγκες των ενηλίκων, ενσωματώνοντας έτσι εναλλακτικές μεθόδους μάθησης, όπως τη βιωματική μάθηση σε όλους τους διδακτέους Γραμματισμούς με πρωτεύοντα Γραμματισμό τον Ψηφιακό Γραμματισμό. Στο εν λόγω πρόγραμμα σπουδών μπορούν να ενσωματωθούν οδηγίες με videos, online άσκηση χρήσης του gov.gr και τις δυνατότητες απλοποίησης διαδικασιών που προσφέρονται καθώς και επί τόπου πρόσβαση στην Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών, ώστε πρακτικά να γίνει κτήμα τους η νέα ψηφιακή γνώση και υπηρεσία που τους προσφέρεται, απαραίτητη για την απλούστευση της καθημερινότητας τους.
Στόχο επίσης αποτελεί η δρομολόγηση της πλαισίωσης της ανώτερης εκπαιδευτικής βαθμίδας με προγράμματα τόσο για την απόκτηση της κατάλληλης τεχνογνωσίας για τη σχεδίαση/ προγραμματισμό προσβάσιμων ιστότοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές, όσο και για την παραγωγή προσβάσιμων τεκμηρίων ψηφιακής μορφής. Τέλος, σε ετήσια βάση, θα δημοσιεύονται στατιστικά στοιχεία συμμόρφωσης των οργανισμών της Δημόσιας Διοίκησης.
Ανάπτυξη ψηφιακής πλατφόρμας καταγραφής ατόμων με αναπηρία (Εθνικό Μητρώο Ατόμων με Αναπηρία)
Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει τα παρακάτω:
- Καταγραφή μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Εθνικό Μητρώο Μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες)
- Καταγραφή ατόμων με ‘Ανοια και μητρώου φροντιστών τους (συνεργασία με BiHeLab) και διαλειτουργικότητα μεταξύ τους.
- Διατήρηση στατιστικών εισερχόμενων και εξερχόμενων ασθενών Ψυχικής Υγείας σε κάθε Δημόσιο Νοσοκομείο που διαθέτει Ψυχιατρική Κλινική (χρόνος Νοσηλείας, διαθέσιμες κλίνες για εισαγγελικό εγκλεισμό κτλ) σε διασύνδεσή τους με τις ιστοσελίδες των ΥΠΕ.
- Δημιουργία διαδραστικού χάρτη -προσαρμοσμένου για άμεση αξιοποίηση και από άτομα με κάθε μορφής αναπηρία- με όλες τις καταγεγραμμένες δημόσιες και ιδιωτικές δομές Ψυχικής Υγείας με πληροφορίες για κάθε δομή (τρόποι άφιξης π.χ. διαθέσιμα ΜΜΜ, χρόνοι απόστασης οδικώς κ.τ.λ).
- Δημιουργία διαδραστικού χάρτη -προσαρμοσμένου για άμεση αξιοποίηση και από άτομα με κάθε μορφής αναπηρία- με όλες τις καταγεγραμμένες δημόσιες και ιδιωτικές δομές / Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (ΣΥΔ) με πληροφορίες για κάθε δομή (τρόποι άφιξης πχ διαθέσιμα ΜΜΜ, χρόνοι απόστασης οδικώς κ.τ.λ).
Πίνακας 15: Έργα σχετικά με την Ενίσχυση της Προσβασιμότητας
Πηγή: Ιδία επεξεργασία