Η θέσπιση δράσεων και ρυθμίσεων με βάση τις αρχές και τα εργαλεία της Ανοικτής Διακυβέρνησης, ενισχύουν την οικοδόμηση αποτελεσματικών δημοκρατικών θεσμών και την παροχή ποιοτικών και ουσιαστικών υπηρεσιών προς τους πολίτες και το κοινωνικό σύνολο, ενώ παράλληλα αποτελούν παρονομαστή της ψηφιοποίησης της Δημόσιας Διοίκησης. Σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η Δημόσια Διοίκηση καλείται να επανακαθορίσει το ρόλο της, να εκσυγχρονίσει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί και να αναβαθμίσει το είδος αλλά και την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει. Βασικοί μοχλοί για την επίτευξη των αρχών αυτών είναι η ενίσχυση της ανοικτής και συμμετοχικής διακυβέρνησης, η συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση δημόσιων πολιτικών και λύσεων αλλά και η υλοποίηση ενός οικοσυστήματος νομικών εγγράφων, το οποίο θα ενισχύσει τη λογοδοσία και τη διαφάνεια στις αποφάσεις της Διοίκησης.
Οι οριζόντιες παρεμβάσεις για την ανοικτή και συμμετοχική διακυβέρνηση αποσκοπούν στην εγκαθίδρυση καναλιών ουσιαστικής και άμεσης επικοινωνίας με τους πολίτες. Στόχος είναι ο κάθε πολίτης να είναι σε θέση να ενημερώνεται με απλό τρόπο για τις διαδικασίες της Δημόσιας Διοίκησης που τον αφορούν, αλλά και να τις διαμορφώνει σύμφωνα με τις ανάγκες του, στο μέτρο του εφικτού, έτσι ώστε αυτές να πάψουν να είναι χρονοβόρες και εν τέλει αναποτελεσματικές. Στο πλαίσιο αυτό θα αξιολογηθεί η υιοθέτηση διεθνών πρακτικών που μπορούν να αξιοποιηθούν στα πλαίσια του ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως για παράδειγμα οι συμμετοχικοί προϋπολογισμοί (π.χ. πρωτοβουλία International Budget Partnership), καλές πρακτικές για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) και πρωτοβουλίες για λύσεις ανοικτότητας στο χώρο της δικαιοσύνης (π.χ. δημιουργία κεντρικής διαδικτυακής πύλης ενημέρωσης για τη Δικαιοσύνη, και αναβάθμιση της διαδικασίας κληρώσεων συνθέσεων δικαστηρίων). Επιπροσθέτως, θα προωθηθούν πρωτοβουλίες ανοικτής εκπαίδευσης (π.χ. SPARK και OpenupEd) καθώς και ενσωμάτωσης πρακτικών συμμετοχικής διακυβέρνησης και ανοικτών τεχνολογιών στο εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Επίσης, σημαντική είναι η υιοθέτηση παρεμβάσεων και τεχνολογικών λύσεων που υποστηρίζουν την υπάρχουσα στρατηγική ενάντια στη διαφθορά. Σε αυτή την κατεύθυνση, θα υλοποιηθούν λύσεις υποστήριξης των ελεγκτικών δημόσιων φορέων με έμφαση σε μηχανισμούς ανάλυσης και δημοσιοποίησης συνόλων δεδομένων, υλοποιώντας ειδικές μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις σε κρίσιμα πεδία πολιτικής (π.χ. πάταξη φοροδιαφυγής και δημόσιες συμβάσεις). Επίσης, δύναται να αξιοποιηθούν τεχνολογίες blockchain, ώστε να θωρακισθούν ευαίσθητες διαδικασίες του Δημοσίου και να αναπτυχθούν λύσεις τεχνητής νοημοσύνης σε τομείς, όπως η αντιμετώπιση του οικονομικού εγκλήματος και η διερεύνηση περιστατικών απάτης.
H ανοικτή διακυβέρνηση θεωρείται επίσης μια ευκαιρία για να εισαχθούν πιο αυτόνομοι και μακροπρόθεσμοι ανοιχτοί μηχανισμοί διαβούλευσης και συμμετοχής. Με βάση τις στρατηγικές κατευθύνσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού, θα προωθηθούν οριζόντιες δράσεις για την περαιτέρω προώθηση της ανοικτής διακυβέρνησης στην Ελλάδα. Αυτές θα περιλαμβάνουν την ενίσχυση και υποστήριξη εφαρμογής της υπάρχουσας νομοθεσίας για την ανοικτή και συμμετοχική διακυβέρνηση και τη σύνδεση της ανοικτής διακυβέρνησης και των ανοικτών τεχνολογιών με το εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Παράλληλα, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα συνεχίσει να συνεργάζεται με την Κοινωνία των Πολιτών αλλά και άλλες κυβερνήσεις για την από κοινού προώθηση παρεμβάσεων για τη διαφάνεια και την ανοικτή διακυβέρνηση μέσα από την ενεργή συμμετοχή της στην παγκόσμια πρωτοβουλία Open Government Partnership (OGP)[1] [1] αλλά και σε άλλους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε αυτό το αντικείμενο. Σε αυτό το πλαίσιο, το υφιστάμενο εθνικό σχέδιο δράσης για την ανοικτή διακυβέρνηση θα εμπλουτιστεί με νέες κυβερνητικές δεσμεύσεις καλύπτοντας ευρύτερα αντικείμενα και μέσα από μια συνεργατική διαδικασία στην οποία θα συμμετέχει κάθε εμπλεκόμενος ή ενδιαφερόμενος φορέας. Το επικαιροποιημένο εθνικό σχέδιο δράσης για την ανοικτή διακυβέρνηση θα υποβληθεί στον OGP.
Σε αυτό το πλαίσιο, βασικός στόχος της ανοικτής και συμμετοχικής διοίκησης είναι η ποιοτική αναβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών μέσα από την αξιοποίηση των παρατηρήσεων των κάθε είδους χρηστών τους, για την εμπειρία εξυπηρέτησης που αποκομίζουν από την καθημερινή τους επαφή με αυτές. Η καλύτερη αξιοποίηση επιτυγχάνεται μέσω δομημένης διαδραστικής επικοινωνίας, ώστε να εξασφαλίζεται μεγαλύτερη ευστοχία στις απαιτούμενες ρυθμίσεις και συγκατάθεση στην εφαρμογή τους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, θα υλοποιηθεί οριζόντια ψηφιακή λύση για τη συμμετοχή των πολιτών στην αξιολόγηση των προσφερόμενων υπηρεσιών του Δημοσίου και στο σχεδιασμό νέων υπηρεσιών. Παράλληλα, θα υιοθετηθεί συμμετοχικό σύστημα παρακολούθησης των κυβερνητικών πρακτικών για την ανοικτή διακυβέρνηση από τους πολίτες.
Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά κάποια ενδεικτικά έργα για την ενίσχυση της διαφάνειας και της συμμετοχικότητας. Σημειώνεται ότι η καταγραφή συγκεντρώνει υποσύνολο των έργων που θα υλοποιηθούν σε αυτή την κατεύθυνση.
Πίνακας 13: Έργα σχετικά με την ενίσχυση της διαφάνειας και συμμετοχικότητας
Πηγή: Ιδία επεξεργασία
[1] [2] https://www.opengovpartnership [3].org/