Άρθρο 11 – Διεθνής ευθύνη για ζημίες

1. Για την κάλυψη της ευθύνης για ζημίες που προκαλούνται σε πρόσωπα και αγαθά, ο φορέας έχει την υποχρέωση να συνάψει ασφάλιση που καλύπτει ένα ελάχιστο ποσό των € 60.000.000 (εξήντα εκατομμύρια ευρώ) ανά ασφαλιστική αξίωση. Αν η διαστημική δραστηριότητα είναι προς το δημόσιο συμφέρον, ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης μπορεί να καθορίσει χαμηλότερο ποσό ή να απαλλάξει τον φορέα από την υποχρέωση ασφάλισης με διοικητική απόφαση, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους που συνδέονται με τη διαστημική δραστηριότητα και την οικονομική ικανότητα του λειτουργού. Οι διαστημικές δραστηριότητες είναι προς το δημόσιο συμφέρον αν εξυπηρετούν την εθνική ασφάλεια, την επιστήμη, την έρευνα ή την εκπαίδευση. Η ασφάλιση δεν είναι απαραίτητη εάν το ίδιο το ελληνικό Κράτος είναι ο φορέας.
2. Όταν το ελληνικό Κράτος φέρει διεθνή ευθύνη, δυνάμει του Άρθρου VII της Συνθήκης για το Εξωατμοσφαιρικό Διάστημα, των διατάξεων της Σύμβασης περί Διεθνούς Διαστημικής Ευθύνης ή των διατάξεων του παρόντος νόμου περί αποζημίωσης, δικαιούται να θεμελιώσει δικαίωμα περί αποζημίωσης εναντίον του εμπλεκόμενου φορέα, μέχρι το ποσό της αποζημίωσης που καθορίζεται σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4.
3. Οι ζημίες μεταξύ του Κράτους και του φορέα προσδιορίζονται ως εξής:
α) στην περίπτωση της παραγράφου 2, όταν η ζημία προκαλείται σε τρίτο Κράτος ή σε αλλοδαπούς υπηκόους, η εκτίμηση της ζημίας πραγματοποιείται ανάμεσα στο ελληνικό Κράτος και το Κράτος που εκπροσωπεί το θύμα, σύμφωνα με τη Σύμβαση περί Διεθνούς Διαστημικής Ευθύνης ή σύμφωνα με κάθε άλλη τυχόν εφαρμοστέα ρήτρα. Ο φορέας ή το πρόσωπο που έχει οριστεί προς τούτο από αυτόν δύναται να συμμετέχει στις συζητήσεις ή στις διαδικασίες εκτίμησης ζημίας μεταξύ των εκπροσώπων των εμπλεκόμενων Κρατών, προκειμένου να υπερασπίσει τα συμφέροντά του,
β) στην περίπτωση της παραγράφου 2, όταν η ζημία προκαλείται σε Έλληνες υπηκόους, η εκτίμησή της πραγματοποιείται από Επιτροπή τριών εμπειρογνωμόνων, δυο εκ των οποίων ορίζονται από έκαστο εκ των μερών και το τρίτο κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας μεταξύ των μερών. Ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης δύναται να επιβάλει τον εκ των προτέρων ορισμό των εμπειρογνωμόνων ως μια από τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας.
4. Κατ’ εξαίρεση των περιπτώσεων της παραγράφου 5, της παραγράφου 2 του άρθρου 12 και του άρθρου 9, το καθορισμένο σύμφωνα με την παράγραφο 3 ποσό μπορεί να περιοριστεί από τον Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, υπό όρους που εκείνος δύναται να θέσει. Σε τέτοια περίπτωση, το δικαίωμα προσφυγής του Κράτους εναντίον του φορέα δε μπορεί να υπερβεί αυτό το όριο.
5. Φορέας, ο οποίος δε συμμορφώνεται με τους όρους της αδειοδότησής του, κηρύσσεται έκπτωτος του ορίου ευθύνης της παραγράφου 4 και φέρει ευθύνη για ολόκληρο το ποσό της προκληθείσας ζημίας.
6. Εν αναμονή της οριστικής πληρωμής της αποζημίωσης, το Κράτος δύναται να αξιώσει προσωρινώς από το φορέα το ήμισυ του ποσού που έχει οριστεί σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4. Το υπόλοιπο ποσό οφείλεται αμέσως μόλις το ελληνικό Κράτος πληρώσει την οφειλόμενη αποζημίωση στο θύμα ή στο Κράτος που εκπροσωπεί το θύμα.
7. Το δικαίωμα προσφυγής του ελληνικού Κράτους εναντίον άλλου εκτοξεύοντος Κράτους, σύμφωνα με το Άρθρο V παράγραφος 2 της Σύμβασης περί Διεθνούς Διαστημικής Ευθύνης, δεν αποτελεί εμπόδιο στην εφαρμογή του παρόντος άρθρου και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση προϋπόθεση για ανάληψη δράσης του ελληνικού Κράτους εναντίον του φορέα.
8. Το ελληνικό Κράτος δικαιούται άμεσης προσφυγής εναντίον του ασφαλιστή του φορέα, έως το ποσό που έχει καθοριστεί σύμφωνα με τις ως άνω παραγράφους 3 και 4.
9. Ο παρών νόμος δεν περιορίζει τη δυνατότητα λήψης και άλλων μέτρων λόγω της ευθύνης του φορέα.
10. Η ευθύνη του ελληνικού Κράτους ως προς κάθε αντίστοιχη ζημία επεκτείνεται και προς τους Έλληνες πολίτες, καθώς και προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα εντός της Επικράτειας, εκτός από εκείνα που συμμετέχουν στις σχετικές δραστηριότητες.

  • 2 Μαΐου 2017, 11:24 | Γεράσιμος Ροδοθεάτος

    • Παράγραφος 3, σημείο α, 1η σειρά. Tροποποίηση «όταν η ζημία προκαλείται σε τρίτο Κράτος, σε αλλοδαπούς υπηκόους ή σε Διεθνείς Οργανισμούς»

    • Παράγραφος 3, σημείο β. Οφείλουν να καθοριστούν οι ειδικότητες των εμπειρογνωμόνων.

    • Παράγραφος 4. Αποσαφήνιση: «της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου(;)»

    • Γενικό σχόλιο. Ανάγκη για προσθήκη πρόβλεψης και για την περίπτωση ζημίας προς αεροσκάφος όπως το Άρθρο II της Liability Convention ορίζει

  • 30 Απριλίου 2017, 12:40 | ΛΟΥΚΙΑ ΒΑΦΕΙΑΔΟΥ

    Παράγραφος 1: Θα πρέπει να ληφθεί σημαντικά υπ’όψιν ότι η πλειονότητα των ευρωπαικών κρατών με εμπειρία στο χώρο των διαστημκών δραστηριοτήτων ( ως κατσκευαστών, εταιρειών εκτόξευσης αλλά και operators) υιοθετεί σε περίπτωση ‘Third party liability’ (TPL) ως ανώτατο όριο του συνόλου ( και όχι εκάστης) των ασφαλιστικών αξιώσεων το συνολικό ποσόν των 60.000.000 που αναφέερεται στη συγκεκριμένη διάταξη, ενώ τα υπόλοιπα κράτη προβλέπουν απλώς την υποχρέωση ασφαλιστικής κάλυψης άνευ καθορισμού ποσού δεδομένου ότι ο φορέας υπέχει σχετική ευθύνη αποζημίωσης του Κράτους καταχώρισης ή αποφασίζουν ανά περίπτωση.
    Αξίζει δε να σημειωθεί ότι έχει προηγηθεί σημαντικότατος αγώνας όλων των ευρωπαικών διαστημικών φορέων προκειμένου να επιτευχθεί η υιοθέτηση του εν λόγω ανωτάτου ορίου και δη για λόγους προφανείς που συναρτώνται με το ετήσιο κόστος διατήρησης της ασφαλιστικής κάλυψης λαμβανομένης υπ’όψιν και της 15ετούς διάρκεια ζωής ενός γεωστατικού δορυφόρου.
    Σημειωτέον επιπλέον ότι η συγκεκριμένη υποχρέωση δεν αναλαμβάνεται απο τους αντίστοιχους ευρωπαικούς φορείς καθ’όλη τη διάρκεια ζωής του δορυφόρου αλλά αντιθέτως κατά τη χρονική φάση της λήξης της ζωής του διαστημικού αντικειμένου και συνεπώς θέσης του εκτός τροχιάς ή ορθότερα σε ‘graveyard orbit’ οπότε και οι πιθανότητες επελεύσεως ζημίας για την οποία θα υπέχει ευθύνη το κράτος εγγραφής/καταχώρισης είναι μεγαλύτερες. ( κατά δε τη φάση της εκτόξευσης οπότε και πάλι οι πιθανότητες πρόκλησης ζημίας είναι ιδιαιτέρως μεγάλες υπάρχει κάλυψη των διαστημικών φορέων απο τις εταιρείες εκτόξευσης οι οποίες μάλιστα αναλαμβάνουν την παροχή ασφαλιστικής κάλυψης ανωτάτου ορίου 60.000.000 Ευρώ για το σύνολο των αξιώσεων και δή για χρονικό διάστημα που άρχεται από της εκτοξεύσεως και ληκγει ένα χρόνο μετά.)
    Παράγραφος 2: Θεωρώ ότι μάλλον δεν χρειάζεται η λέξη ‘δικαιούται’ για τη θεμελίωση αναγωγικού δικαιώματος του Ελληνικού Δημοσίου κατά του φορέα. Το δικαίωμα αυτό υφίσταται υπέρ του Κράτους καθ’ο μέτρο και βαθμό αυτό καθίσταται υπεύθυνο για διαστημικές δραστηριότητες τις οποίες αναλαμβάνει οποιοσδήποτε ιδιωτικός φορέας. ( ίδετε άυρο VI της Outer Space Treaty)
    Παράγραφος 3 (α): Πολύ ορθή η πρόβλεψη περί συμμετοχής του φορέα στις διαδικασίες της Claims Commission που προβλέπονται στην Liability Convention, αν και επειδή η όλη διαδικασία κινείται σε διπλωματικό επίπεδο και προφανώς σε διακρατικό επίπεδο ίσως χρειαστούν περαιτέρω προβλέψεις για τη νομιμοποίηση συμμετοχής του φορέα. (β) θεωρώ ότι και στην περίπτωση αυτήεν θα προβλέπεται η συμμετοχή του φορέα.
    Παράγραφος 4: Δεν είναι κατανοητή η σύνδεση που γίνεται με το άρθρο 9 το οποίο προβλέπει τα περί ανακλήσεως της Αδείας υπό την έννοια ότι αυτή ( η ανάκληση) δεν σχετίζεται με την επέλευση ζημίας σε τρίτους για την οποία θεμελιώνεται αξίωση για καταβολή σχετικής αποζημίωσης βάσει του άρθρου 11.
    Παράγραφος 5: Ως το ανωτέρω σχόλιο θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι αφορά περίπτωση πραγματικής επελεύσεως ζημίας για την οποία θεμελιώνεται TPL οπότε λόγω μη συμμόρφωσης του φορέα αυτός δεν απολαμβάνει του ορίου ευθύνης της παραγράφου 4.
    Παράγραφος 7: θα πρότεινα τη χρήση του όρου συνεκτοξεύοντος ή απο κοινού εκτοξεύοντος κράτους πρός αποφυγή συγχύσεως.
    Παράγραφος 8: Δημιουργείται σύγχυση καθώς στην παράγρα παφο 6 κάνετε λόγο για αξίωση του ποσού απ’ευθείας απο τον φορέα ενώ στην παρούσα παράγραφο μιλάτε για προσφυγή απ’ευθείας στον ασφαλιστικό φορέα. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι κατά σύμφωνα με τα διεθνώς ισχύοντα στην ασφαλσιτική αγορά ο δικαιούχος της ασφαλιστικής αποζημίωσης ( και συνεπώς θεμελιώνων δικαίωμα προσφυγής πρός τον ασφαλιστικό οργανισμό) είναι ο operator Ο οποίος προβαίνει στην ασφάλιση του δορυφόρου και ο οποίος δύναται να συμπεριλαμβάνει ρήτρα βάσει της οποίας το κράτος αντλεί δικαιώματα ως ‘επιπροσθέτως ασφαλισθένt (additionally insured).

  • Παρ.8: «Το ελληνικό Κράτος δικαιούται άμεσης προσφυγής εναντίον του ασφαλιστή του φορέα, έως το ποσό που έχει καθοριστεί σύμφωνα με τις ως άνω παραγράφους 3 και 4.»
    Προτείνεται ο σαφής καθορισμός των περιπτώσεων στις οποίες το Κράτος δύναται να προσφύγει.

  • Παρ.1: «Για την κάλυψη της ευθύνης για ζημίες που προκαλούνται σε πρόσωπα και αγαθά, ο φορέας έχει την υποχρέωση να συνάψει ασφάλιση που καλύπτει ένα ελάχιστο ποσό των € 60.000.000 (εξήντα εκατομμύρια ευρώ)»
    Πρόκειται για μη ρεαλιστικό ελάχιστο ποσό για πλήθος διαστημικών δραστηριοτήτων. Προτείνεται κυμαινόμενο ελάχιστο ασφάλισης, ανερχόμενο στο 100% ή 200% της αξίας του διαστημικού αντικειμένου ή δραστηριότητας.

    Παρ.1: «Οι διαστημικές δραστηριότητες είναι προς το δημόσιο συμφέρον αν εξυπηρετούν την εθνική ασφάλεια, την επιστήμη, την έρευνα ή την εκπαίδευση.»
    Συνεπάγεται αυτό ότι και αυτού του τύπου οι δραστηριότητες θα πρέπει να αδειοδοτούνται; Αν ναι, θεωρώ ότι η άποψη αυτή θα πρέπει να αναθεωρηθεί ή να αναζητηθεί μια βέλτιστη πρακτική για τις δραστηριότητες αυτές.