Κεφάλαιο 3 – Άξονας Πολιτικής 3 – Προώθηση της ένταξης στην εκπαίδευση
Η ένταξη των παιδιών των μεταναστών/μεταναστριών, των αιτούντων/αιτουσών και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στο εκπαιδευτικό σύστημα, η μη τυπική μάθηση των παιδιών και η δια βίου εκπαίδευση των ενηλίκων αποτελούν βασικές προτεραιότητες της Εθνικής Στρατηγικής για την Ένταξη.
Η ένταξη των παιδιών των μεταναστών και των μεταναστριών στο σχολικό σύστημα της χώρας υποστηρίζεται πάνω από δύο δεκαετίες μέσα από τη θεσμοθέτηση και την ενίσχυση της λειτουργίας των διαπολιτισμικών σχολείων (N. 2413/1996 και Ν. 4415/2016) και την ίδρυση και λειτουργία τάξεων υποδοχής και φροντιστηριακών τμημάτων καθώς και των Δομών Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων (Υπουργική απόφαση – Φ10/20/Γ1/7-9–99, Ν. 3879/10, Υ.Α. Φ1/63691/Δ1/2017). Όσον αφορά τους/τις ενήλικες, υπάρχει η δυνατότητα φοίτησης σε «Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας» (N. 2525/1997), προκειμένου να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο γυμνασίου και να έχουν το δικαίωμα συνέχισης της φοίτησης στην επόμενη βαθμίδα.
Εκτός σχολικού συστήματος, για την εκμάθηση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας το έργο «Εκπαίδευση των μεταναστών στην ελληνική γλώσσα, την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό – Οδυσσέας» του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, απευθύνονταν σε πολίτες της Ε.Ε. και υπηκόους τρίτων χωρών, ώστε να αποκτήσουν τις γλωσσικές δεξιότητες και τις διαπολιτισμικές ικανότητες για την επίτευξη της γλωσσικής και πολιτισμικής κατανόησης.
Επίσης, στο πλαίσιο της ενταξιακής πολιτικής μεταναστών και μεταναστριών και κατ’ επιταγή της εφαρμογής των διατάξεων του Π.Δ.150/2006 περί της προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2003/109/ΕΚ σχετικά με το καθεστώς πολιτών τρίτων χωρών που είναι επί μακρόν διαμένοντες, δημιουργήθηκε το νομικό πλαίσιο διεξαγωγής των εξετάσεων πιστοποίησης της γνώσης της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού των πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα.
Τα τελευταία δύο χρόνια, η νέα πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα αφορά την ένταξη τόσο των ενήλικων όσο και των ανήλικων αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας στο σχολικό σύστημα. Η σπουδαιότητα που έχει δοθεί στον τομέα αυτό σηματοδοτείται από τη δημιουργία στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής για τη στήριξη των παιδιών των αιτούντων/αιτουσών και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας τον Μάρτιο 2016, καθώς και από τη δημιουργία Ομάδας Διαχείρισης, Συντονισμού και Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης των Προσφύγων (Ιούλιος 2016), για την οργάνωση, το συντονισμό και την παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος των προσφύγων. Σημειώνεται ότι με τον νέο Οργανισμό του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων συγκροτήθηκε Αυτοτελές Τμήμα Συντονισμού και Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης Προσφύγων (άρθρο 56 ΠΔ 18/18, ΦΕΚ 31Α) με αρμοδιότητα το συντονισμό του σχεδιασμού, του προγραμματισμού και της αξιολόγησης της εκπαίδευσης των προσφυγοπαίδων στη χώρα σε συνεργασία με τις αρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠ.Π.Ε.Θ., με άλλα συναρμόδια Υπουργεία και φορείς.
Επίσης, τον Νοέμβριο 2016, συγκροτήθηκε στο Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, ειδική ομάδα εργασίας για την παρακολούθηση της ένταξης στο σχολεία των παιδιών που διαβιούν στη χώρα, αλλά και για την παρακολούθηση των δράσεων μη τυπικής εκπαίδευσης εντός των δομών φιλοξενίας προσφύγων.
Στο πλαίσιο των νέων δεδομένων, τα μέτρα που προτείνονται στον παρόντα άξονα αφορούν:
• στη διασφάλιση της πρόσβασης στην εκπαίδευση των παιδιών των αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασία και την πρόβλεψη ειδικών προγραμμάτων για τους νέους αιτούντες και τις νέες αιτούσες και τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας 15-18 ετών, οι οποίοι και οι οποίες δεν εντάσσονται στην υποχρεωτική τυπική εκπαίδευση
• στην υλοποίηση προγραμμάτων γλωσσομάθειας για τους ενήλικες μετανάστες και μετανάστριες και αιτούντες/αιτούσες και δικαιούχους διεθνούς προστασίας, με δεδομένο ότι η γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής αποτελεί βασικό ενταξιακό εργαλείο και διευκολύνει σημαντικά την είσοδο στην αγορά εργασίας
• στην τροποποίηση του πλαισίου αναγνώρισης των τίτλων σπουδών καθώς και της προώθησης της ένταξης των αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση
• στην κατάλληλη ενημέρωση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αλλά και την ευαισθητοποίηση των γονιών και των μαθητών και γενικότερα της τοπικής κοινωνίας με στόχο την προαγωγή της αρμονικής διαπολιτισμικής συνύπαρξης εντός και εκτός σχολείου