• Η Ελληνική Εταιρεία Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ), ως Σύνδεσμος που προωθεί την βιώσιμη αξιοποίηση της βιομάζας μέσα στο πλαίσιο της απανθρακοποίησης και της κυκλικής βιοοικονομίας, θεωρεί ότι ορθά η βιοενέργεια προορίζεται να συνεισφέρει πιο αποτελεσματικά στους φιλόδοξους στόχους του ΕΣΕΚ καθώς, όπως και σε πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, μπορεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο ως «ενέργεια βάσης» στο ενεργειακό μίγμα σε ηλεκτροπαραγωγή, θερμότητα και μεταφορές. Προκειμένου να συμβεί όμως κάτι τέτοιο στην πράξη, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όπου διεθνώς αξιοποιήθηκε ενεργειακά η βιομάζα, δεν έγινε αμιγώς στο πλαίσιο άσκησης ενεργειακής πολιτικής, αλλά, κυρίως, στην κατεύθυνση εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων για την αντιμετώπιση προβλημάτων στους τομείς της αγροτικής, δασικής, κτηνοτροφικής παραγωγής και της διαχείρισης αποβλήτων. Για τον λόγο αυτό, είναι κεφαλαιώδους σημασίας να γίνει κατανοητό από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και την πολιτική ηγεσία, ότι το πλαίσιο λειτουργίας της ενεργειακής αξιοποίησης βιομάζας θα πρέπει να ενταχθεί και να απασχολεί εξίσου τόσο το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας όσο και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Υπό το πιο πάνω πρίσμα, προτείνουμε τέσσερις βασικές κατευθύνσεις που θα καταστήσουν ευνοϊκότερες τις προϋποθέσεις θετικής συνεισφοράς της βιομάζας της χώρας στην παραγωγή βιοενέργειας. 1. Χρήση Αγροτικών Υπολειμμάτων για Παραγωγή Στερεών Βιοκαυσίμων: Θεωρούμε ότι αποτελεί βασικό πυλώνα αναπτυξιακής πολιτικής, καθώς συνδυάζει πολλαπλά πλεονεκτήματα, όπως το γεγονός ότι είναι άρρηκτα συσχετισμένος με το waste management στις αγροτικές περιοχές. Αναφερόμαστε σε χαμηλής ή μηδενικής αξίας πρώτες ύλες βιομάζας (π.χ. κλαδέματα και εκριζώσεις), οι οποίες απαντώνται σε αφθονία στην ελληνική ύπαιθρο. Από αυτές, με κατάλληλη επεξεργασία, μπορεί να προκύψει ανταγωνιστικό, εγχώριο καύσιμο, ειδικότερα δε σε περιοχές όπου δεν υπάρχει δίκτυο φυσικού-ορυκτού αερίου, συνεισφέροντας ταυτόχρονα επιπλέον έσοδα για αγρότες από αξιοποίηση αγροτικών υπολειμμάτων βιομάζας. 2. Ανάπτυξη των Δασικών Καλλιεργειών Μικρού Περίτροπου Χρόνου (Short Rotation Coppice - SRC): Συνιστά ιδανική απάντηση σε όποια ερωτήματα τίθενται περί εγχώριας προέλευσης της πρώτης ύλης βιομάζας, καθώς από ελληνικά εδάφη, οριακά και λιγότερο παραγωγικά που δεν αξιοποιούνται για την καλλιέργεια πρώτων υλών τροφίμων, είναι δυνατό να παράγεται υψηλής ποιότητας πρώτη ύλη (ξυλώδους κυρίως) βιομάζας, υιοθετώντας με επιτυχία ένα σύστημα εκ περιτροπής καλλιέργειας, το οποίο εφαρμόζεται ήδη με μεγάλη επιτυχία σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται μείωση των φαινομένων λαθροϋλοτομίας, ενισχύεται η οικονομική δραστηριότητα ελληνικών επιχειρήσεων που κατασκευάζουν, εμπορεύονται ή συντηρούν δασικά μηχανήματα, ενώ παράλληλα δίνεται η δυνατότητα στην Ελλάδα να αποτελέσει καθαρό εξαγωγό χώρα πρώτης ύλης βιομάζας. 3. Τηλεθέρμανση και Συμπαραγωγή με Βιομάζα: Συνιστά ιδανική επιλογή σε μικρή κλίμακα για οικισμούς/κωμοπόλεις που αυτή την στιγμή δεν διαθέτουν πρόσβαση σε ανταγωνιστικό καύσιμο, να αποκτήσουν εγχώριο και φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο από βιομάζα. Ιδίως δε, ως προς το φυσικό αέριο, το οποίο προωθείται σε αγροτικές περιοχές ενώ υπάρχει αφθονία υποπροϊόντων βιομάζας, η τηλεθέρμανση με βιομάζα μπορεί να αποτελέσει εξαιρετικά συμφέρουσα εναλλακτική επιλογή. Επίσης, η χρήση βιομάζας σε σταθμούς τηλεθέρμανσης, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα εξασφάλιζαν θερμική ενέργεια αποκλειστικά μέσω στερεών λιγνιτικών καυσίμων, μπορεί να επεκταθεί τα επόμενα χρόνια. Με την επέκταση τέτοιων επενδύσεων, επιτυγχάνεται αντιμετώπιση του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας και παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα χρήσης τοπικής βιομάζας, σε συνδυασμό με συμπαραγωγή και παραγωγή ηλεκτρισμού, για μεγιστοποίηση του οικονομικού και περιβαλλοντικού οφέλους. 4. Παραγωγή Βιομεθανίου: Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, η οποία είναι ευρέως διαδεδομένη σε πολλές χώρες της Ε.Ε., είναι πλέον εφικτή η αναβάθμιση του βιοαερίου σε βιομεθάνιο και η συνεπαγόμενη μερική αντικατάσταση εισαγόμενου φυσικού αερίου από εγχώριες ανανεώσιμες πηγές. Με αυτό τον τρόπο, δίνεται η δυνατότητα αξιοποίησης καυσίμου με ιδιότητες ισοδυνάμου φυσικού αερίου σε περιοχές χωρίς πρόσβαση στο δίκτυο του φυσικού αερίου. Παράλληλα, γίνεται χρήση υλικών χαμηλής αξίας και οργανικών αποβλήτων για την παραγωγή υψηλής αξίας αερίου καυσίμου, το οποίο είναι ικανό να χρησιμοποιηθεί και ως καύσιμο κίνησης, τροφοδοτώντας τις οδικές ή τις σιδηροδρομικές συγκοινωνίες. Η συγκυρία παρουσιάζεται ευνοϊκή, καθώς ήδη οι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αποσύρουν σταδιακά τις χρηματοδοτήσεις σε επενδύσεις ορυκτών καυσίμων. Ειδικότερα δε στον κλάδο του φυσικού αερίου, τα επόμενα χρόνια θα χρηματοδοτούνται μόνο οι λεγόμενες «νέες τεχνολογίες», π.χ. συμπαραγωγή, δέσμευση - αποθήκευση άνθρακα, ανάμιξη ανανεώσιμων αερίων με το ορυκτό φυσικό αέριο. Μέσα σε αυτό το τοπίο, το βιομεθάνιο παίζει ένα πολύ σημαντικό και επίκαιρο ρόλο. Προϋποθέσεις – Παρεμβάσεις για την Εφαρμογή: Εκτίμηση και θέση της ΕΛΕΑΒΙΟΜ είναι ότι για την ουσιαστική στροφή προς τους τέσσερις παραπάνω τομείς, θα χρειαστούν κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις και παρεμβάσεις, όπως: • η τροποποίηση της δασικής νομοθεσίας, με έμφαση στην καταπολέμηση της λαθροϋλοτομίας αλλά και με ενίσχυση της αξιοποίησης υπολειμματικής δασικής βιομάζας για την αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιών και έκλυσης επικίνδυνου μεθανίου από φυτά σε αποσύνθεση προς την ατμόσφαιρα, • η διατίμηση των δασικών προϊόντων πέραν των καυσόξυλων, • η χρήση σχημάτων ενεργειακών κοινοτήτων για την προώθηση των τεχνολογιών περισυλλογής και προκατεργασίας βιομάζας στην κατεύθυνση του «χτισίματος» αξιόπιστων εφοδιαστικών αλυσίδων στις αγροτικές και δασικές περιοχές, • ο επίσημος χαρακτηρισμός των εργοστασίων βιομάζας/βιοαερίου ως νομιμοποιημένων αποδεκτών οργανικών παραπροϊόντων και αποβλήτων, και η θεσμοθέτηση κατάλληλων κέντρων logistics ανά περιφέρεια και δήμο, • η εξειδίκευση του νομοθετικού πλαισίου αναφορικά με τη χρήση βιομεθανίου σε δίκτυα αερίων, αλλά και ως «πράσινο» αέριο μεταφορών.