Άρθρο 01 Διάρκεια ισχύος ΑΕΠΟ

Η πρόταση του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ είναι λόγω του κορωναϊου να παραταθεί η δημόσια διαβούλευση μέχρι το τέλος Μαρτίου 2020.

Επειδή δεν έχουμε τον χρόνο να υποβάλλουμε προτάσεις υιοθετούμε και προσυπογράφουμε τις θέσεις και την κριτική που διατύπωσε ο κ. Γιώργος Μπάλιας (αναπληρωτής καθηγητής περιβαλλοντικής πολιτικής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο) στην εφημερίδα ΕΠΟΧΉ.
Σε σύνδεσμο ^[1]

Κώστας Φωτεινάκης
Πρόεδρος

Η δημόσια διαβούλευση ενός τόσο σημαντικού νομοσχεδίου για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας», εν μέσω καραντίνας στην οποία έχει μπει η χώρα μας και κατ’οίκον περιορισμού των πολιτών, δεν προάγει τις αρχές της διαβούλευσης και της απρόσκοπτης συμμετοχής σε αυτή σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σύμβαση Aarhus, σχετικές οδηγίες ΕΕ και την εθνική νομοθεσία. Ενδεικτικά, υπάρχει αδυναμία σύγκλισης συλλόγων, κινημάτων πολιτών, περιβαλλοντικών ΜΚΟ κλπ, αλλά και οργάνων των οποίων οι απόψεις είναι καίριες για το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο όπως πχ Επιτροπή Φύση 2000. Η απομακρυσμένη επαφή μέσω διαδικτύου δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις διαδικασίες ζωντανού διαλόγου εντός των συλλογικοτήτων και οργάνων τα οποία αδυνατούν να συγκληθούν ώστε να λάβουν αποφάσεις.
Ζητάμε λοιπόν να πράξετε το αυτονόητο και να αποσύρετε το νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας» και τη σχετική διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης τουλάχιστον έως ότου επανέλθει η χώρα στην κανονικότητα.
Δεδομένου όμως ότι η δημόσια διαβούλευση κακώς μέχρι σήμερα δεν έχει αποσυρθεί, υποβάλλουμε τις παρακάτω σύντομες παρατηρήσεις και επιφυλασσόμαστε για πιο αναλυτικές παρατηρήσεις και προτάσεις, ύστερα από μια πιο εκ βάθους μελέτη και σύγκλιση των οργάνων μας προκειμένου να παρθούν συλλογικές αποφάσεις:
Η αύξηση της διάρκειας της ισχύος της ΑΕΠΟ δεν είναι συμβατή με τις ταχύτατες περιβαλλοντικές, αλλά και τεχνολογικές μεταβολές που επιτελούνται σήμερα. Ας λάβουμε επίσης υπόψη μας ότι οι αλλαγές στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και η εναρμόνιση της Ελληνικής νομοθεσίας με αυτές γίνονται σε χρόνους μικρότερους από 15 χρόνια.
Αυτό που επιτάσσει η λογική και οι τρέχουσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις είναι η μείωση και όχι η αύξηση της ισχύος των Π.Ο., ώστε να μπορέσουν να παρακολουθούνται αυτές οι αλλαγές, να εφαρμόζονται νέοι τρόποι περιβαλλοντικής διαχείρισης ή να χρησιμοποιηθούν σύγχρονες εναλλακτικές στην υλοποίηση του έργου, σε περίπτωση που αυτό δεν έχει κατασκευαστεί ακόμα (συχνή περίπτωση στην σημερινή Ελληνική πραγματικότητα).

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Χατζηδάκης, στις 4 Μαρτίου 2020, έθεσε σε δημόσια διαβούλευση νομοσχέδιο με τον τίτλο «Εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας». Ως προθεσμία για σχολιασμό του νομοσχεδίου ορίστηκε η Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020.

Το νομοσχέδιο αυτό περιλαμβάνει οκτώ κεφάλαια τα οποία αναπτύσσονται σε εξήντα έξι άρθρα.

Πιο συγκεκριμένα το νομοσχέδιο αποτελείται από:

Κεφάλαιο Α: Απλοποίηση περιβαλλοντικής αδειοδότησης (9 Άρθρα)

Κεφάλαιο Β: Διαδικασία αδειοδότησης Α.Π.Ε. – Α΄Φάση (16 Άρθρα)

Κεφάλαιο Γ: Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών (18 Άρθρα)

Κεφάλαιο Δ: Ζώνες εντός των προστατευόμενων περιοχών (4 Άρθρα)

Κεφάλαιο Ε: Ρυθμίσεις για Δασικούς χάρτες ( 2 Άρθρα)

Κεφάλαιο ΣΤ: Ρυθμίσεις για οικιστικές πυκνώσεις (6 Άρθρα)

Κεφάλαιο Ζ: Διαχείριση Αποβλήτων (8 Άρθρα)

Κεφάλαιο Η: Συνδέσεις αποχετευτικών δικτύων (3 Άρθρα)

Είναι προφανές πως κάθε ένα από τα παραπάνω κεφάλαια ή έστω ανά ομάδες των δύο σε ορισμένες περιπτώσεις, θα μπορούσαν να αποτελούν το αντικείμενο ενός νομοσχεδίου χωριστά, λόγω της εξαιρετικής σημασίας των διατάξεων που περιλαμβάνουν και των ζητημάτων που πραγματεύονται.

Είναι επίσης προφανές το γεγονός πως τα κεφάλαια του νομοσχεδίου επιχειρούν να λύσουν πολυεπίπεδα και σύνθετα προβλήματα ετών, τα οποία μόνο με την επίτευξη ευρείας κοινωνικής, πολιτικής και επιστημονικής συναίνεσης θα μπορούσαν να λυθούν.

Με βάση τα παραπάνω, οι δεκατέσσερις μέρες που ορίστηκαν ως διάρκεια στη συγκεκριμένη διαβούλευση, δε θα αρκούσαν ούτε υπό κανονικές συνθήκες για να εξασφαλίσουν την απαιτούμενη συμμετοχή πολιτών, φορέων και υπηρεσιών, στη διαβούλευση αυτού του εξαιρετικά σημαντικού νομοσχεδίου για το φυσικό περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας.

Πόσο μάλλον όταν η χώρα τέθηκε στην ουσία από τις 10 Μαρτίου 2020 σε καραντίνα λόγω του ιού covid 19, με αποτέλεσμα την πλήρη ανατροπή και αναστάτωση στην καθημερινότητα πολιτών, φορέων και υπηρεσιών, που θα μπορούσαν υπό άλλες συνθήκες να συνεισφέρουν σημαντικά στο διάλογο επί του νομοσχεδίου.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, εκτιμούμε πως η αναβολή της διαβούλευσης του νομοσχεδίου μέχρι να επανέλθει η χώρα σε κανονικούς ρυθμούς είναι επιτακτική, στο βαθμό που ο σκοπός της νομοθετικής αυτής πρωτοβουλίας είναι πραγματικά ο εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Ζητούμε επομένως την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου με παράλληλη μέριμνα ώστε να αποθηκευτούν τα μέχρι σήμερα κατατεθειμένα σχόλια, μέχρι τουλάχιστον να σταθεροποιηθούν οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στη χώρα μας, που θα επιτρέψουν στους πολίτες, τους φορείς και τις υπηρεσίες που μπορούν και επιθυμούν, να σχολιάσουν τις διατάξεις του.

Ζητούμε επίσης εφόσον το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανταποκριθεί στο αίτημα μας και αναστείλει τη σχετική δημόσια διαβούλευση, όταν επαναφέρει το νομοσχέδιο σε διαβούλευση, να δώσει προθεσμία τουλάχιστον τριάντα ημερών για το σχολιασμό του.

Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ) επιθυμεί να καταθέσει τις εξής παρατηρήσεις και προτάσεις όσον αφορά το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου για τον Εκσυγχρονισμό της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας:

1) Άρθρο 1: Δεν υπάρχει κάποια αναφορά στη διάρκεια των εν ισχύι ΑΕΠΟ. Προτείνεται να προστεθεί στο τέλος της παραγράφου το εξής εδάφιο:
«Οι ανωτέρω διατάξεις ισχύουν αυτοδικαίως και για τις εν ισχύι ΑΕΠΟ, από την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος νόμου.»

2) Άρθρο 2, Παρ.1: Από την διατύπωση της παραγράφου φαίνεται ότι υφίστανται μη ουσιώδεις γνωμοδοτήσεις εντός της διαδικασίας ΜΠΕ. Εφόσον εκτιμάται ότι υπάρχουν, θα πρέπει να καταργηθούν από τη διαδικασία αξιολόγηση της ΜΠΕ ή να οριστεί σαφής πίνακας γνωμοδοτούντων φορέων για κάθε περιβαλλοντική κατηγορία, εντός της Κ.Υ.Α. Οικ.1649/45 (ΦΕΚ 45/Β’/15.01.2014) «Εξειδίκευση των διαδικασιών γνωμοδοτήσεων και τρόπου ενημέρωσης του κοινού και συμμετοχής του ενδιαφερόμενου κοινού στη δημόσια διαβούλευση κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων της Κατηγορίας Α΄ της απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υπ’ αριθμ. 1958/2012 (ΦΕΚ Α΄ 21), σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 19 παράγραφος 9 του ν. 4014/2011 (ΦΕΚ Α΄ 209), καθώς και κάθε άλλης σχετικής λεπτομέρειας.»

3) Άρθρο 2, Παρ. 1: Η αδυναμία γνωμοδότησης δεν προβλέπεται πουθενά στο άρθρο 2 περίπτωση (β) υποπερίπτωση (δδ), παρ’ όλα αυτά στην πράξη έχει παρατηρηθεί ότι οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς εκφράζουν ως συμπέρασμα της γνωμοδότησής τους την αδυναμία γνωμοδότησης είτε εξαιτίας διαπίστωσης ουσιωδών ελλείψεων σε σχέση με το αντικείμενο της αρμοδιότητάς τους είτε εξαιτίας μη ένταξης στο πεδίο των εκ του νόμου αρμοδιοτήτων τους. Συνεπώς το παρόν νομοσχέδιο θα πρέπει να προβλέπει και την αντιμετώπιση της αδυναμίας γνωμοδότησης ως εξής: «Σε πιθανή αδυναμία γνωμοδότησης με τον ισχυρισμό των ουσιωδών ελλείψεων ζητούνται με σαφήνεια τα συμπληρωματικά στοιχεία τα οποία θα οδηγήσουν σε θετική ή αρνητική γνωμοδότηση από τον φορέα του έργου, εντός αποκλειστικής προθεσμίας πέντε (5) ημερών. Η γνωμοδοτούσα αρχή αν δε λάβει τα συμπληρωματικά στοιχεία που έχει αιτηθεί καταλήγει σε αρνητική γνωμοδότηση, ενώ αν λάβει τα συμπληρωματικά στοιχεία οφείλει να γνωμοδοτήσει θετικά ή αρνητικά εντός πέντε (5) ημερών. Σε περίπτωση αδυναμίας γνωμοδότησης εξαιτίας μη ένταξης στο πεδίο των εκ του νόμου αρμοδιοτήτων του δημόσιου φορέα η αδυναμία γνωμοδότησης θεωρείται ως θετική γνωμοδότηση.» Αν δεν υπάρξει η εν λόγω διευκρίνιση κινδυνεύει να χαθεί όλος αυτός ο χρόνος και η μελέτη να τεθεί στο αρχείο με την υποχρέωση του φορέα να υποβάλει εκ νέου αίτημα.

4) Άρθρο 3, Παρ. 2: «Η παράγραφος 3 του άρθρου 5 του ν. 4014/2011 καταργείται.»
Προτείνεται να παραμείνει εν ισχύι η διάταξη αφού εξυπηρετεί την ταχύτερη έκδοση των περιβαλλοντικών αδειών στην περίπτωση απλών ανανεώσεων ΑΕΠΟ. Ενισχυτικά αναφέρουμε ότι αντίστοιχα η παράγραφος 4 του άρθρου 6 του ν.4014/2011 που επιταχύνει κατ’ ανάλογο τρόπο τη διαδικασία απλών τροποποιήσεων της ΑΕΠΟ δεν καταργείται από το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο.

5) Άρθρο 7, Παρ. 9: Οι προθεσμίες που τίθενται για τη Διοίκηση πρέπει να είναι δεσμευτικές και για τους Πιστοποιημένους Αξιολογητές και εάν δεν τηρούνται να επιβάλλονται κυρώσεις.

6) Άρθρο 8: Δεδομένου ότι μέχρι στιγμής στο ΗΠΜ δικαίωμα εγγραφής έχουν μόνον όσοι φέρουν δικαίωμα υπογραφής εγγράφων (Τμηματάρχες, Διευθυντές), και οι καθ΄ ’ύλην αρμόδιοι υπάλληλοι των γνωμοδοτούντων υπηρεσιών δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τη διαδικασία του ΗΠΜ, προτείνεται να προστεθεί το ακόλουθο εδάφιο: «Εφόσον μία Υπηρεσία δεν έχει εγγραφεί στο ΗΠΜ, θα πρέπει εντός μίας (1) ημέρας από την υπογραφή μίας γνωμοδότησης, να προωθεί αυτήν με ηλεκτρονικό τρόπο στην ιεραρχικά ανώτερη Υπηρεσία, ώστε η τελευταία να αναρτήσει την γνωμοδότηση το ταχύτερο δυνατόν στο ΗΠΜ.»

7) Άρθρο 9, Παρ. 6: Με την παράγραφο αυτή καθίσταται πλέον υποχρεωτική η γνώμη του ΚΑΣ για όλα τα έργα Α1 και Α2 κάτι το οποίο θα δημιουργήσει μεγάλες καθυστερήσεις, ειδικά εφόσον δεν τίθενται προθεσμίες για την συνεδρίαση του ΚΑΣ. Προτείνεται λοιπόν να τροποποιηθεί η παράγραφος ως εξής:
«Η σύμφωνη γνώμη του προηγούμενου εδαφίου επέχει θέση απόφασης έγκρισης, κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις των άρθρων 10, 12 και 13 του ν. 3028/2002 (Α 152).»

8) Θα πρέπει επίσης να αναφέρεται ρητά ότι οι νέες διατάξεις, του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου, με τις νέες προθεσμίες που τίθενται εφαρμόζονται και σε όλα τα έργα που η περιβαλλοντική τους αδειοδότηση έχει ξεκινήσει και βρίσκεται σε εξέλιξη πριν την θέση σε ισχύ του νέου Νόμου.

9) Άρθρο 10, Παρ. 7: Πρέπει να αποσαφηνιστεί εάν θαλάσσια αιολικά πάρκα θα μπορούν να γίνουν μόνο εντός των χωρικών υδάτων, δηλαδή των 6 ν.μ. Επιπρόσθετα, πρέπει να καθορισθεί μια σειρά θεμάτων – απόσταση από ακτή, δυνατές θέσεις, μέγιστη ισχύς/θέση, κλπ- σύμφωνα με τον ν.3851/2010.

10) Άρθρο 11, Παρ.3: Προτείνεται η κάτωθι προσθήκη:
«..
η) Η υποβολή πιστοποιημένων ανεμολογικών μετρήσεων για τους χερσαίους και θαλάσσιους αιολικούς σταθμούς.»

11) Άρθρο 11, Παρ. 5: Θα πρέπει να προστεθεί ότι ειδικά για αιολικούς σταθμούς θα υπάρχει η απαίτηση για πιστοποιημένες μετρήσεις, τα αποτελέσματα των οποίων δεν θα χρειάζεται να αξιολογήσει ο Φορέας Αδειοδότησης.

12) Άρθρο 11, Παρ 6: Ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα είναι η κατάργηση του στοιχείου της Εγκατεστημένης Ισχύος από στοιχείο της άδειας παραγωγής. Ένα πάρκο χαρακτηρίζεται από την ισχύ παραγωγής του και αυτό αποτελεί και το κριτήριο σχετικά με την αναγκαιότητα τροποποίησης ή μη της άδειας παραγωγής αυτού σε μελλοντικό στάδιο. Επομένως, η Μέγιστη Ισχύς Παραγωγής οφείλει να αποτελεί το τεχνικό στοιχείο που συνοδεύει το πάρκο στην άδεια παραγωγής αυτού. Το νομοσχέδιο διατηρεί το τεχνικό χαρακτηριστικό της εγκατεστημένης ισχύος ως στοιχείο της Βεβαίωσης, το οποίο μάλιστα λαμβάνεται υπόψη και στα αιτήματα τροποποίησης. Ο Σύνδεσμός μας θεωρεί ότι η παράλληλη αξιολόγηση των δύο αυτών τεχνικών μεγεθών περιπλέκει τη διαδικασία και δημιουργεί ασάφεια στο πλαίσιο. Συνεπώς επαναλαμβάνεται η ανάγκη κατάργησης του στοιχείου της Εγκατεστημένης Ισχύος. Τόσο στο Άρθρο 12 για τον υπολογισμό του Τέλους Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης, όσο και στο Άρθρο 14, για την επαύξηση της ισχύος εξάλλου, ο νομοθέτης αναγνωρίζει ότι το στοιχείο που αποτελεί το σημείο αναφοράς είναι η μέγιστη ισχύς και όχι η εγκατεστημένη. Κατ’ αναλογία θα πρέπει σε όλο το νομοσχέδιο να καθίσταται σαφές ότι η μέγιστη ισχύς είναι το τεχνικό χαρακτηριστικό του σταθμού που οφείλει να τον χαρακτηρίζει κατά τη διάρκεια λειτουργίας του. Οι περιπτώσεις του “repowering” αντιμετωπίζονται με προτεραιότητα από την ευρωπαϊκή Οδηγία των ΑΠΕ 2018/2001. Συνεπώς θεωρούμε ότι η περίπτωση αποξήλωσης και αντικατάστασης σταθμού ΑΠΕ, ο οποίος ικανοποιεί τα γενικά κριτήρια της παραγράφου 8, θα πρέπει να αξιολογείται εκτός του κύκλου υποβολής αιτήσεων.

13) Άρθρο 11:
Παρ.8: Προτείνεται να συμπληρωθεί η παράγραφος 8 με τις ακόλουθες περιπτώσεις:
«(στ) Για τους αιολικούς σταθμούς, σε περίπτωση αλλαγής τύπου ή/και αριθμού των Ανεμογεννητριών από την οποία δεν θα προκύπτει επαύξηση της ισχύος της αρχικής Άδειας πέρα του 10% της ισχύουσας με ταυτόχρονη μη αύξηση των ισοδυνάμων τυπικών ανεμογεννητριών που αντιστοιχούν στο πλήθος και τα χαρακτηριστικά των Α/Γ του έργου.
(ζ) Όταν μεταβάλλονται τα όρια του πολυγώνου με αποκλειστικό σκοπό την μείωση του εμβαδού του, εντός των ήδη εγκεκριμένων ορίων. »
Στη σχετική παράγραφο 8 περιγράφονται περιπτώσεις, για τις οποίες δύναται να τροποποιηθεί η Βεβαίωση, εκτός κύκλου υποβολής αιτήσεων. Δεδομένου ότι οι περιπτώσεις που προβλέπονται αντιστοιχούν στις περιπτώσεις που βάσει του υφιστάμενου καθεστώτος εκδίδεται βεβαίωση μεταβολής στοιχείων και όχι τροποποίηση της άδειας, πρέπει να διευκρινιστεί αν η τροποποίηση της Βεβαίωσης που περιγράφεται στην παράγραφο 8 είναι εκτελεστή διοικητική πράξη και προσβάλλεται ή έχει μόνο βεβαιωτικό χαρακτήρα, ως ισχύει σήμερα για τις βεβαιώσεις μεταβολής στοιχείων.
Παρ.13: Προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση:
«13. Ο κάτοχος Βεβαίωσης ή Άδειας Παραγωγής μπορεί να προβαίνει σε κατάτμηση Βεβαίωσης σε επιμέρους σταθμούς που θα ανήκουν στον ίδιο Φορέα της αρχικής Άδειας, κατόπιν απόφασης του Φορέα Αδειοδότησης άπαξ και εφόσον τα νέα γήπεδα εγκατάστασης των σταθμών που προκύπτουν είναι υποσύνολα του αρχικού και δεν προκύπτουν σταθμοί που εξαιρούνται από την υποχρέωση συμμετοχής σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών ισχύος παραγωγής για σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. υπό το εκάστοτε καθεστώς στήριξης αυτών. Ακολούθως εκδίδονται οι αντίστοιχοι όροι σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή, εφόσον προϋπάρχουν.»

14) Άρθρο 12:
Παρ.2: Η αυτοδίκαιη παύση της Βεβαίωσης ή των Αδειών Παραγωγής μας βρίσκει αντίθετους καθώς οι συνήθεις χρονικές καθυστερήσεις προκύπτουν είτε από την αδειοδοτική διαδικασία είτε από την καθυστέρηση της Διοίκησης να εκδώσει εγκαίρως γνωμοδοτήσεις αλλά και από το φόρτο εργασίας των αρμόδιων Διαχειριστών να εκδώσουν όρους σύνδεσης.
Ειδικότερα:
• σχετικά με τις ενέργειες προ της σύνταξης της ΜΠΕ για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων της Α και Β κατηγορίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 της ΥΑ 15277/2012 (ΦΕΚ 1077/Β’/09.04.2012), ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας οφείλει μαζί με τη ΜΠΕ να συνυποβάλει πράξη χαρακτηρισμού της έκτασης που αναπτύσσεται η δραστηριότητα. Η έκδοση πράξης χαρακτηρισμού στις περιοχές που δεν έχει αναρτηθεί ακόμα ο δασικός χάρτης ή στις περιοχές εκείνες που έχουν εξαιρεθεί (προσωρινά) από την ανάρτηση στον δασικό χάρτη, αποτελεί μία πολύμηνη διαδικασία. Ως εκ τούτου, προτείνεται σε αυτές τις περιπτώσεις η υποβολή της ΜΠΕ να συνοδεύεται απλά από αίτηση για πράξη χαρακτηρισμού.
• Ένα άλλο σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι ο ταυτοχρονισμός πολλών έργων με την υποχρέωση σύνταξης μελετών οδοποιίας και περιβαλλοντικών μελετών εντός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος (δηλ. 6 μηνών). Ένας τέτοιος ταυτοχρονισμός θα προκαλέσει όχι μόνο φόρτο εργασίας αλλά και θα έχει επιπτώσεις στην ποιότητα του παραδοτέου των μελετών.
• σχετικά με τα έργα εντός Natura ΖΕΠ, η σύνταξη μίας Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης με ενσωματωμένες Ορνιθολογικές Παρατηρήσεις, απαιτεί χρόνο μελέτης 12 μηνών επιπλέον του απαιτούμενου χρόνου αξιολόγησης των αποτελεσμάτων και της σύνταξης της μελέτης. Ως εκ τούτου, η προτεινόμενη παράταση των 12 μηνών, δεν είναι ικανή να τηρήσει τα κριτήρια προδιαγραφών και πληρότητας των ΕΟΑ (ΥΑ οικ.170225/2014 (ΦΕΚ 135/Β’27.01.2014).
Προτείνεται η κάτωθι διατύπωση της παραγράφου:
«2. Μετά την έκδοση της Βεβαίωσης, ο Παραγωγός έχει τις κάτωθι χρονικές υποχρεώσεις:
α) Για φωτοβολταϊκούς και χερσαίους αιολικούς σταθμούς:
(αα) Εντός δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Βεβαίωσης, ο κάτοχος της Βεβαίωσης υποχρεούται να καταθέσει αίτηση για χορήγηση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Τα αποδεικτικά υποβολής καταχωρούνται από τον Παραγωγό στο Ηλεκτρονικό Μητρώο. Εάν εντός του διαστήματος των δώδεκα (12) μηνών δεν έχει εκδοθεί πράξη χαρακτηρισμού για τις αναγκαίες εκτάσεις του σταθμού και των συνοδών έργων αυτού, η ΜΠΕ θα συνοδεύεται από την αίτηση για πράξη χαρακτηρισμού.
Για τους σταθμούς που εγκαθίστανται σε περιοχές NATURA ΕΖΔ, η εν λόγω προθεσμία παρατείνεται κατά έξι (6) μήνες ακόμα.
Ειδικά για τους αιολικούς σταθμούς που εγκαθίστανται σε περιοχές NATURA ΖΕΠ, η εν λόγω προθεσμία παρατείνεται κατά δώδεκα (12) μήνες ακόμα.
(ββ) Εντός τριάντα έξι (36) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Βεβαίωσης, ο κάτοχος της Βεβαίωσης υποχρεούται να προβεί αμελλητί στις αναγκαίες ενέργειες για την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης εφόσον έχει εκδοθεί η ΑΕΠΟ, με συνυποβολή της προβλεπόμενης εγγυητικής επιστολής όπου απαιτείται. Στην περίπτωση των κορεσμένων δικτύων, ο κάτοχος της Βεβαίωσης υποχρεούται να προβεί εντός 30 μηνών εφόσον έχει εκδοθεί η ΑΕΠΟ, σε αίτηση για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης συνοδευόμενη από ΑΕΠΟ.
β) Για τις λοιπές τεχνολογίες σταθμών Α.Π.Ε., πλην αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών, και για τους υβριδικούς σταθμούς Α.Π.Ε., οι κάτοχοι Βεβαιώσεων υποχρεούνται να προβούν αμελλητί στις αναγκαίες ενέργειες για την υποβολή αίτησης για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης εντός τριάντα έξι (36) μηνών, εφόσον έχει εκδοθεί η ΑΕΠΟ, από την ημερομηνία χορήγησης της Βεβαίωσης.
γ) Για τους σταθμούς Α.Π.Ε., πλην των υβριδικών σταθμών, που ανήκουν στην κατηγορία των Ειδικών Έργων εφαρμόζεται το διπλάσιο χρονικό διάστημα από τα οριζόμενα στην παράγραφο (α).»
Παρ.3: Προτείνεται η μείωση του Τέλους Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης σε πενήντα (50) ευρώ ανά MW Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής για κάθε μήνα παράτασης.

15) Άρθρο 12: Είναι σημαντικό ότι θέτει χρονικά όρια δεσμευτικά για τις υπηρεσίες όπως επίσης και για τον επενδυτή. Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα γίνει πράξη η δέσμευση των διαχειριστών για τους όρους σύνδεσης. Χρονικά δεσμεύεται ο επενδυτής, ενώ υπεύθυνος για να δώσει τους όρους σύνδεσης είναι ο διαχειριστής. Επειδή όμως για την προσφορά όρων σύνδεσης απαιτείται τεχνική μελέτη τι θα γίνει εάν παρέλθει η προθεσμία που τέθηκε στον διαχειριστή; Προφανώς είναι αδύνατο να πάρει αυτόματα όρους σύνδεσης (ποιους; ) ο επενδυτής. Επομένως πρέπει να αποσαφηνιστεί αυτό το σημείο και να αποκλειστεί κάθε δυνατότητα να μην τηρήσει -και τυπικά και πρακτικά- ο διαχειριστής την προθεσμία. Επιπλέον, από τα χρονικό ορόσημο που τίθεται για τις λοιπές τεχνολογίες ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένων των υβριδικών) δεν διασφαλίζεται η υλοποίηση των έργων, καθώς ο επενδυτής απλά με την κατάθεση της αίτησης για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης δεν υποχρεούται να συνυποβάλει την εγγυητική επιστολή και, κατ’ επέκταση, δεν δεσμεύεται για την αποδοχή της και την περαιτέρω υλοποίηση του έργου. Επίσης πρέπει να αποσαφηνιστεί τι θα συμβαίνει στην περίπτωση που οι Οριστικοί Όροι Σύνδεσης δεν συμβαδίζουν με τους Όρους που περιγράφονται στην ΑΕΠΟ. Σε αυτή την περίπτωση πιστεύουμε ότι θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για παράταση της προθεσμίας των 36 μηνών για να συμπεριληφθούν οι απαιτούμενες προσαρμογές των αδειών ώστε να συμβαδίζει η Περιβαλλοντική Αδειοδότηση με τους Οριστικούς Όρους Σύνδεσης.

16) Άρθρο 12, Παρ. 4: Προτείνουμε την τροποποίηση της συγκεκριμένης παραγράφου ως εξής: «Σε περίπτωση παύσης ισχύος της Βεβαίωσης σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν απαιτείται η έκδοση διαπιστωτικής πράξης. Η παύση ισχύος αποτυπώνεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο και το γεωπληροφοριακό σύστημα του Φορέα Αδειοδότησης. Η αποτύπωση στο Ηλεκτρονικό Μητρώο και το γεωπληροφοριακό σύστημα του Φορέα Αδειοδότηση περιλαμβάνει i) την ακριβή ημερομηνία παύσης της ισχύος της Βεβαίωσης καθώς και ii) την ακριβή ημερομηνία ανάρτησης της αποτύπωσης στο Ηλεκτρονικό Μητρώο. Μετά από πάροδο πέντε (5) ημερών από την ανάρτησή της, η αποτύπωση στο Ηλεκτρονικό Μητρώο θεωρείται ότι έχει κοινοποιηθεί στον κάτοχο Βεβαίωσης.»

17) Άρθρο 12, Παρ. 8: Προτείνουμε την τροποποίηση της συγκεκριμένης παραγράφου ως εξής: «Οι προθεσμίες του παρόντος άρθρου αναστέλλονται λόγω δικαστικής αναστολής ισχύος οποιωνδήποτε εκ των αδειών ή εγκρίσεων του έργου ή λόγω δικαστικής προσβολής της παύσης ισχύος της Βεβαίωσης ή ανάκλησης της Βεβαίωσης και για όσο διάστημα ισχύει αυτή η αναστολή.»

18) Άρθρο 12: Τα έργα που έχουν κοινό υποσταθμό (clusters) θα πρέπει οι υπηρεσίες να τα διαχειρίζονται ως ένα και μοναδικό έργο -ανεξάρτητα του γεγονότος ότι υποβάλλουν ξεχωριστές αιτήσεις- ως προς τις προθεσμίες, αφού για να κατασκευαστούν θα πρέπει να αδειοδοτηθούν όλα μαζί, καθώς και ο υποσταθμός.

19) Άρθρο 13:
Παρ.1: Προτείνεται η κάτωθι διατύπωση της περίπτωσης α’:
«1. Όσον αφορά στους αιολικούς σταθμούς δεν επιτρέπεται:
(α) Η απόσταση μεταξύ επάλληλων ανεμογεννητριών του ίδιου σταθμού, να είναι μεγαλύτερη από 5*D.
(β)…
(γ) Τα όρια του πολυγώνου να εκτείνονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 3,5*D από τις θέσεις των ανεμογεννητριών που εμπίπτουν στο ίδιο πολύγωνο.»

20) Άρθρο 15:
Παρ.3: Να προστεθεί το κριτήριο των πιστοποιημένων ανεμολογικών μετρήσεων και να διαμορφωθεί ως εξής:
Σε περίπτωση αδυναμίας διευθέτησης της εδαφικής επικάλυψης ή ενεργειακής αυτοτέλειας των έργων ή υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας του Δήμου εγκατάστασης των σταθμών Α.Π.Ε., ο Φορέας Αδειοδότησης προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση και οι αιτήσεις που αφορούν στα εμπλεκόμενα έργα εξετάζονται βάσει κριτηρίων, όπως ενδεικτικά i) η ύπαρξη τίτλου κυριότητας ή κατοχής, ii). ύπαρξη πιστοποιημένων ανεμολογικών μετρήσεων, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό.
Παρ.4: Μετά το τέλος της παραγράφου, προτείνεται να συμπληρωθεί το κάτωθι εδάφιο:
«Η αναστολή δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης.»

21) Άρθρο 17:
Παρ.1 α): Τα προτεινόμενα ποσά ανά μονάδα ισχύος που θα καταβληθούν μετά την έκδοση της Βεβαίωσης κρίνονται υπερβολικά, δεδομένων των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει ο Φορέας της Επένδυσης που χρονικά είναι άρρηκτα εξαρτώμενες από την δημόσια διοίκηση και τους γνωμοδοτούσες Υπηρεσίες.
Για τους ανωτέρω λόγους προτείνονται τα κάτωθι ποσά:
«α) Για τη χορήγηση αρχικής Βεβαίωσης κατά τα άρθρα 11 και 19, το ύψος του τέλους ορίζεται ανά μονάδα ονομαστικής ισχύος της αίτησης σε μεγαβάτ (ΜW) ως εξής:
(αα) τρεις χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ (3000 ευρώ/ ΜW) για το τμήμα της ισχύος έως και ένα μεγαβάτ (1MW),
(ββ) δύο χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ (2000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος από ένα έως και δέκα μεγαβάτ (1 έως και 10 MW),
(γγ) χίλια πεντακόσια ευρώ ανά μεγαβάτ (1500 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος από δέκα έως και πενήντα μεγαβάτ (10 έως και 50MW)
(δδ) χίλια ευρώ ανά μεγαβάτ (1000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος από πενήντα έως και εκατό μεγαβάτ (50 έως και 100 MW) και
(εε) πεντακόσια ευρώ ανά μεγαβάτ (500 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος πάνω από εκατό μεγαβάτ (100 MW).

22) Άρθρο 17, Παρ. 5: Να καταργηθεί. Είναι παράλογο να απαιτείται η εκ νέου καταβολή του Εφάπαξ Τέλους για μία απλή μεταβίβαση της Βεβαίωσης.

23) Άρθρο 18: Δεν γίνεται καμία αναφορά στον χρόνο εντός του οποίου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο Κανονισμός Βεβαιώσεων Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και Ειδικών Έργων. Ο Κανονισμός αυτός θα εξειδικεύσει πολλές διαδικασίες που θεσπίζονται στο νέο νομοσχέδιο, συνεπώς προτείνεται η θέσπισή του μέσα σε δύο (2) μήνες από τη θέση του νέου Νόμου σε ισχύ.

24) Άρθρο 23:
Παρ.2: Δεδομένου του μεγάλου χρονικού διαστήματος που έχει περάσει από την ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων, προτείνεται η κάτωθι συμπλήρωση :
«Με ανακοίνωση του Φορέα Αδειοδότησης τίθεται προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 30 ημέρες, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να επιβεβαιώσουν τα αιτήματά τους και να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία των πολυγώνων των έργων τους, του τύπου, του αριθμού και των θέσεων των ανεμογεννητριών εντός των πολυγώνων των αρχικών αιτήσεων λαμβάνοντας υπόψη τα προβλεπόμενα στο άρθρο 13 του παρόντος.»

25) Άρθρο 24:
Παρ.5: Δεν συμφωνούμε με το πνεύμα αναβίωσης απορριπτέων αιτήσεων άδειας παραγωγής οι οποίες μάλιστα, θα έχουν προτεραιότητα επί νεότερων αιτήσεων στην ίδια θέση.

26) Άρθρο 25:
Παρ.3: Δεν συμφωνούμε με το πνεύμα της παραγράφου. Εκ της ισχύουσας νομοθεσίας, η διάρκεια ισχύος αδειών παραγωγής θα πρέπει να είναι ίδια για κάθε κάτοχο Αδείας, στο πλαίσιο της ισονομίας, και επουδενί δεν μπορεί αυτό το δικαίωμα να δίνεται από τον Φορέα Διαχείρισης επ’ αμοιβή.

27) Άρθρο 33:
Παρ.1: Τα εργαλεία του Συστήματος Διακυβέρνησης Προστατευόμενων Περιοχών θα πρέπει να είναι πάντα ευρωπαϊκές οδηγίες ή κανονισμοί, εθνικοί νόμοι και προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις, και οποιαδήποτε άλλη επίσημη νομοθετική πράξη του Ελληνικού Κράτους, όχι απλά μελέτες ή σχέδια προστασίας του περιβάλλοντος δίχως νομική υπόσταση.
Προτείνονται λοιπόν οι κάτωθι συμπληρώσεις:
« δ) τα εγκεκριμένα Σχέδια Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της παρ. 5 του άρθρου 4 του ν. 3937/2011, που εκπονεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με συναρμόδια Υπουργεία και άλλους αρμόδιους φορείς,
ε) τα εγκεκριμένα Σχέδια Δράσης προστασίας ειδών χλωρίδας και πανίδας της παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. ν. 3937/2011,
στ) …»

28) Άρθρο 47: Αναφορικά με την προτεινόμενη τροποποίηση του άρθρου 21 και ειδικότερα την περίπτωση 6, προτείνεται ο χρονικός περιορισμός των δύο (2) ετών για τις επεμβάσεις και δραστηριότητες να επιβάλλεται από τον Υπουργό με εξαιρετική φειδώ και μόνο για τις σχεδιαζόμενες προς χαρακτηρισμό περιοχές ως “Περιοχών Απολύτου Προστασίας της Φύσης” και “Προστασίας της Φύσης”. Ειδάλλως θα επιβληθούν σοβαροί περιοριστικοί όροι σε μεγάλες εκτάσεις προ της σύνταξης μελέτης και της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης. Προτείνονται λοιπόν οι κάτωθι συμπληρώσεις:
«6. Για τις Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης και Προστασίας της Φύσης, για τις οποίες αρχίζει η διαδικασία χαρακτηρισμού με προεδρικό διάταγμα και έως ότου εκδοθεί η πράξη χαρακτηρισμού, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας με απόφασή του, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να καθορίζει όρους και περιορισμούς για επεμβάσεις και δραστηριότητες που είναι δυνατόν να έχουν βλαπτική επίδραση στις παραπάνω περιοχές, στοιχεία ή σύνολα. Η ισχύς της υπουργικής αυτής απόφασης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο έτη. Αν συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι, η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται, με όμοια υπουργική απόφαση, για ένα ακόμη έτος.»

Πολύ σωστό

Η αύξηση της διάρκειας της ισχύος της ΑΕΠΟ δεν είναι συμβατή με τις ταχύτατες
περιβαλλοντικές, αλλά και τεχνολογικές μεταβολές που επιτελούνται σήμερα. Ας λάβουμε
επίσης υπόψη μας ότι οι αλλαγές στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και η εναρμόνιση της Ελληνικής
νομοθεσίας με αυτές γίνονται σε χρόνους μικρότερους από 15 χρόνια.
Αυτό που επιτάσσει η λογική και οι τρέχουσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις είναι η μείωση
και όχι η αύξηση της ισχύος των Π.Ο., ώστε να μπορέσουν να παρακολουθούνται αυτές οι
αλλαγές, να εφαρμόζονται νέοι τρόποι περιβαλλοντικής διαχείρισης ή να χρησιμοποιηθούν
σύγχρονες εναλλακτικές στην υλοποίηση του έργου, σε περίπτωση που αυτό δεν έχει
κατασκευαστεί ακόμα (συχνή περίπτωση στην σημερινή Ελληνική πραγματικότητα).

Με την επέκταση της χρονικής διάρκειας της ΑΕΠΟ δεν λύνεται το θέμα αδειοδότησης της αλλά παρατείνεται μια παλιά άδεια που πρέπει να εκσυγχρονιστεί ή να εγκαταλειφθεί. Για ΑΕΠΟ και ΠΠΔ η χρονική διάρκεια πρέπει να είναι μέγιστο τα 10 έτη λόγω εξελίξεων της τεχνολογίας, των πιστοποιητικών υγείας, των ISO που αλλάζουν μέσα στη δεκαετία κτλ. Ο νομοθέτης δεν αναφέρει που στην Ευρώπη ή γενικά στον ανεπτυγμένο κόσμο μια περιβαλλοντική άδεια διαρκεί τόσο πολύ χωρίς να εκσυγχρονίζεται. Οι ίδιες οι εταιρίες που προβάλουν τις πιστοποιήσεις και την κοινωνική εταιρική ευθύνη πρέπει να ζητάνε τον εκσυγχρονισμό των αδειών και όχι την χρονική επέκταση τους. Για αυτό οι επιχειρήσεις της Ελλάδος είναι ανύπαρκτες στο πίνακα EFQM της επιχειρηματικής αριστείας της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Από το σύνολο του νόμου βλέπουμε ότι ο υποτιθέμενος εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας είναι στην κατεύθυνσης της κατάργησης της όποιας προστασίας του περιβάλλοντος υπήρχε μέχρι σήμερα.
Δεδομένου του πολύ μικρού χρονικού διαστήματος των 14 ημερών για διαβούλευση, υπό συνθήκες κορωνοϊού και με δεδομένες τις τοποθετήσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα το παρόν νομοσχέδιο πρέπει να ξαναγραφεί από την αρχή, με βασικούς συμβούλους στην σύνταξη του τους εκπροσώπους περιβαλλοντικών οργανώσεων και όχι τους νομικούς συμβούλους των επιχειρήσεων που κερδοσκοπούν εις βάρος του περιβάλλοντός μας. Στην συνέχεια να έρθει εν νέου για διαβούλευση με επαρκή χρόνο τουλάχιστον ενός μηνός. Δεν μπορεί σ’ αυτή την χώρα όλα να γίνονται βιαστικά και στο πόδι για τόσο σοβαρά θέματα.
Η επιμήκυνση της ΑΕΠΟ στα 15 έτη είναι όχι μόνο απαράδεκτη ενέργεια αλλά πρέπει ο χρόνος αυτός να μειωθεί έως τα επτά έτη. Αν δούμε την σωρεία των τροποποιήσεων των ΑΕΠΟ ειδικά στα έργα ΑΠΕ καταλαβαίνουμε την προχειρότητα των ΜΠΕ βάσει των οποίων έγιναν για τον λόγο αυτό πρέπει η ΑΕΠΟ να έχει πάντα την ρητή διάταξη ότι μέχρι την λήξη της δεν είναι δυνατή η τροποποίησή της. Έτσι θα υποχρεωθούν οι εταιρείες να εκπονούν αξιόπιστες μελέτες, αλλιώς θα χάνουν την περιβαλλοντική αδειοδότηση και θα πρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή την διαδικασία.

ΨΗΦΙΣΜΑ
ΤΜΗΜΑ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Τα Μέλη του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, της ΣΧΟΛΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟ ΑΙΓΑΙΟΥ που άμεσα ή έμμεσα συμβάλλουμε ενεργητικά στην Προστασία και Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών και του Φυσικού Περιβάλλοντος και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στη χώρα μας κρίνουμε ότι ο Εκσυγχρονισμός της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας θα πρέπει να περιλαμβάνει τη διατήρηση των Φορέων Διαχείρισης (Φ.Δ.) των Προστατευόμενων Περιοχών (Π.Π.) στο υφιστάμενο Σύστημα Διοίκησης και Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών, που θα πρέπει, να ενδυναμωθεί μέσα από συνεχή έλεγχο και αξιολόγηση του έργου τους. Οι Φ.Δ. των Π.Π. είναι οι μοναδικοί Φορείς της Πολιτείας που ακολουθούν Ολοκληρωμένη Οικοσυστημική προσέγγιση Διαχείρισης σε θέματα Προστασίας του Φυσικού περιβάλλοντος και της Βιοποικιλότητας, αλλά και της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η συνεχής και πολυεπίπεδη διαβούλευση καθώς και η ισχυρή συμμετοχικότητα σε Τοπικό (ιδιαίτερα), Περιφερειακό και Εθνικό επίπεδο καθιστά το σημερινό σχήμα των Φ.Δ. των Π.Π. υπόδειγμα συμμετοχικής διαχείρισης. Η ετερογένεια των προβλημάτων που καλείται να διαχειριστεί κάθε Φ.Δ., καθιστά επιτακτική την ανάγκη ανάδειξης διαχειριστικών προτεραιοτήτων από την τοπική κλίμακα. Οι Φ.Δ. αποτελούν το μέσο για την ικανοποίηση των Εθνικών Υποχρεώσεων για τη προστασία Ειδών και Τύπων Οικοτόπων Κοινοτικού ενδιαφέροντος, με τα προστατευτέα αντικείμενα να χαρακτηρίζονται από μια έντονη δυναμική στο χώρο και τον χρόνο. Ως εκ τούτου το υπάρχον ‘αποκεντροποιημένο’ σχήμα των Φ.Δ. δύναται να εξασφαλίσει μια ευέλικτη επιλογή στόχων προστασίας, και μια προσαρμοστική επιλογή των βέλτιστων διαχειριστικών πρακτικών.

Τα μέλη του Τμήματος εκφράζουμε τον έντονο προβληματισμό για την προβλεπόμενη μείωση της αυτοτέλειας των Φ.Δ. των Π.Π., την κατάργηση των Διοικητικών Συμβουλίων τους, και την υποκατάστασή τους από άλλες ασαφείς και με περιορισμένες αρμοδιότητες Οργανωτικές Δομές, όπως προβλέπεται στο υπό Διαβούλευση Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ‘Εκσυγχρονισμός της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας’.

Τα μέλη του Τμήματος θεωρούμε ότι η προβλεπόμενη στο Σχέδιο Νόμου κατάργηση των υφιστάμενων Φ.Δ. των Π.Π. θα έχει ως αποτέλεσμα την εξάλειψη των οργανωμένων και λειτουργικών Σχημάτων Διαχείρισης στις Προστατευόμενες Περιοχές, που, σε συνδυασμό με ορισμένες (π.χ. Εξορυκτικές δραστηριότητες – Ορυχεία, Λατομεία, Μεταλλεία, Αμμοληψία) από τις επιτρεπόμενες Χρήσεις Γης που είναι ασύμβατες με τον χαρακτήρα των Προστατευόμενων Περιοχών, θα έχει ως αποτέλεσμα την ανεπανόρθωτη έκθεση και αδυναμία της Ελλάδας να ανταποκριθεί στις Εθνικές, Ευρωπαϊκές και Διεθνείς υποχρεώσεις της (π.χ. Διεθνής Σύμβαση Ραμσάρ για τους Υγροτόπους, Συνθήκη της Βαρκελώνης για την Προστασία της Μεσογείου, Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την Προστασία Οικοτόπων και Ειδών 92/43/ΕΟΚ και για την προστασία των άγριων Πτηνών 2009/147/ΕΚ, Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Νερά 2000/60, Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Θαλάσσια Στρατηγική στη Μεσόγειο 2008/59), για την ουσιαστική προστασία της σπάνιας Βιοποικιλότητας της χώρας μας.
Τα μέλη του Τμήματος κρίνουμε ως άκρως δυσλειτουργική την προοπτική μεταφοράς της διαδικασίας περιφερειακής περιβαλλοντικής αδειοδότησης σε έναν ‘Αθηνοκεντρικό’ Κεντρικό Οργανισμό του ΥΠΕΝ. Η απόφαση αυτή ουσιαστικά στερεί από έναν εξειδικευμένο σε θέματα περιβάλλοντος Φορέα (που δρα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και αποτελεί το πεδίο συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ της επιστημονικής περιβαλλοντικής κοινότητας και της τοπικής κοινωνίας) τη δυνατότητα λήψεως κρίσιμων αποφάσεων για την Βιοποικιλότητα με γνώμονα αποκλειστικά τις οικολογικές, τοπικές ιδιαιτερότητες των ειδών και πληθυσμών τους και τη βιώσιμη περιφερειακή ανάπτυξη.
Ως εκ τούτου, τα μέλη του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, της ΣΧΟΛΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟ ΑΙΓΑΙΟΥ διαφωνούμε ‘επί της αρχής’ με την πρόταση του ΥΠΕΝ για την κατάργηση του υφισταμένου σχήματος των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας μας.
Το Κείμενο αυτό αποτελεί Ομόφωνη Απόφαση των μελών του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΩΝ.

Εκπροσωπώντας τη Συνέλευση Τμήματος,
Ο πρόεδρος
Βασίλης Ζερβάκης
καθηγητής

Οι προβλέψεις της διάταξης πραγματικά συμβάλλουν στην επιμήκυνση του χρόνου ισχύος των ΑΕΠΟ. Θα πρέπει όμως να γίνει ρητή πρόβλεψη αντίστοιχης παράτασης των ΑΕΠΟ που βρίσκονται σε ισχύ σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, εφόσον δεν έχει επέλθει μεταβολή των χαρακτηριστικών του έργου βάσει των οποίων εκδόθηκαν, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στην ελάφρυνση του φόρτου των υπηρεσιών από την ανάγκη ανανέωσης πλήθους ΑΕΠΟ οι οποίες λήγουν εντός της επόμενης πενταετίας.

Δυνατότητα παράτασης προθεσμιών λόγω επίδρασης κορωνοϊού:

Οι αλυσίδες εφοδιασμού παγκοσμίως, όπως και οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς και εταιρείες αντιμετωπίζουν τις σοβαρές συνέπειες της εξάπλωσης του κορωναϊού. Για το λόγο αυτό κρίνεται επιβεβλημένη η παράταση των προθεσμιών ανάπτυξης και υλοποίησης των έργων ΑΠΕ και συγκεκριμένα:

1. Οι διάρκειες ισχύος των αδειών εγκατάστασης και Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης κατά 6 μήνες
2. Οι προθεσμίες αποδοχής των Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης κατά δύο μήνες
3. Οι προθεσμίες ηλέκτρισης (α) που προβλέπονται στο Άρθρο 12 του Ν4414/2016 ως ισχύει και (β) των έργων που έχουν επιτύχει σε διαγωνισμό κατά 6 μήνες
4. Οι προθεσμίες της μετάπτωσης των ΤΑ σταθμών που εξαιρούνται από συμμετοχή σε διαγωνισμό σύμφωνα με το Άρθρο 2 της ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/25511/882/20.3.2019 κατά 6 μήνες.

Εισαγωγικά Σχόλια

Αρχικά θα πρέπει να τονιστεί η ανάγκη της παράτασης της δημόσιας διαβούλευσης του Σχεδίου Νόμου λόγω της έκτασής του και των θεμάτων που πραγματεύεται.

Με την παράγραφο Α. (επί της αρχής) της Αιτιολογικής Έκθεσης που συνοδεύει το Σχέδιο Νόμου το κράτος αναγνωρίζει την προβληματική της ισχύουσας νομοθεσίας. Επισημαίνεται επίσης ότι η απλοποίηση της διαδικασίας της περιβαλλοντικής αδειοδότησης για την προώθηση των επενδύσεων αλλά και γενικότερα κρίνεται αναγκαία, ωστόσο, θα πρέπει να γίνει με γνώμονα την προστασία του φυσικού πλούτου της χώρας και την αποτροπή υποβάθμισής του. Το επίμαχο σχέδιο νόμου για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής αδειοδότησης φαίνεται να βάζει σε προτεραιότητα τα θέματα ανάπτυξης και να υποβαθμίζει την προστασία του περιβάλλοντος τονίζοντας την παρωχημένη αντίληψη ότι η η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί τροχοπέδη για την «ανάπτυξη».

Είναι πλέον ευρέως γνωστό ότι το δίπολο περιβάλλον-ανάπτυξη αποτελεί εσφαλμένη προσέγγιση που προκύπτει από ελλιπείς γνώσεις και κατανόηση της λειτουργίας περιβαλλοντικού-κοινωνικού-οικονομικού συστήματος. Διεθνώς πλέον η προστασία του περιβάλλοντος αναγνωρίζεται ως προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και όχι ως τροχοπέδη όπως ήταν η αντίληψη τις προηγούμενες δεκαετίες, κυρίως από μη σχετικούς με το αντικείμενο της περιβαλλοντικής επιστήμης. Το μοντέλο της προστασίας του φυσικού κεφαλαίου ως εθνικού κεφαλαίου και ως παράγοντα βιώσιμης ανάπτυξης εφαρμόζεται σήμερα από τις πλέον προηγμένες οικονομικά χώρες παγκοσμίως, στη βόρεια Ευρώπη και Αμερική.

Στο επίμαχο σχέδιο νόμου υποστηρίζεται ότι η αύξηση της χρονικής ισχύος των ΑΕΠΟ θα επιφέρει μείωση των ροών περιβαλλοντικών μελετών σε μια υπηρεσία συνεπώς και θα μπορεί να γίνεται γρηγορότερη αξιολόγηση αυτών άρα και έκδοση των ΑΕΠΟ. Η ταυτόχρονη μείωση των προθεσμιών όμως θα έχει ως αποτέλεσμα τη μη ικανοποιητική αξιολόγηση λόγω έλλειψης χρόνου καθώς το προσωπικό χρεώνεται μελέτες περισσότερες από αυτές που είναι ανθρωπίνως ικανό να διαχειριστεί ακόμη και στους χρόνους του Ν. 4014/2011 . Όπως είναι γνωστό άλλωστε πολλές ΜΠΕ είναι ιδιαίτερα ογκώδεις και σε συνδυασμό με άλλες μελέτες που πρέπει να αξιολογηθούν παράλληλα πολύ δύσκολα επιτυγχάνονται οι προθεσμίες που θέτει το νομικό πλαίσιο.

Προτείνεται η τροποποίηση της ΥΑ 170225/2014 (ΦΕΚ 135/Β` 27.1.2014), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, που καθορίζει το περιεχόμενο των μελετών έτσι ώστε αυτό να μεταβάλλεται ανάλογα το έργο και να μην υποχρεούται ο μελετητής να αναλώνεται στην παράθεση βιβλιογραφίας για επιπτώσεις που δεν προκύπτουν λόγω της φύσης του έργου/δραστηριότητας αυξάνοντας έτσι τον όγκο των μελετών.

Η λύση στο πρόβλημα των καθυστερήσεων που επικαλείται το παρόν σχέδιο νόμου δεν είναι μόνο η μείωση του αριθμού των προς αξιολόγηση μελετών, αλλά η ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού με επιστήμονες κατάλληλης ειδικότητας και σε ικανό αριθμό. Ο χρόνος αξιολόγησης μιας μελέτης εξαρτάται εκτός από τις γνώσεις του αξιολογητή και από την ποιότητα της ίδιας της μελέτης η οποία είναι αποτέλεσμα συνδυασμένης γνώσης πολλών επιστημονικών πεδίων του συντάκτη. Ειδικότητες που δεν προέρχονται από σχολές Περιβάλλοντος, παρά έχουν στο πρόγραμμα σπουδών τους 2-3 εισαγωγικά μαθήματα για τη διαχείριση του περιβάλλοντος, έχουν δικαίωμα απόκτησης του Μελετητικού πτυχίου 27 (περιβαλλοντικές μελέτες). Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι μελέτες αυτές χρειάζονται περισσότερο χρόνο να αξιολογηθούν καθώς, λόγω έλλειψης γνώσεων, στοχεύουν στην ποσότητα εμπεριέχοντας μη σημαντικές πληροφορίες με παράλληλη αύξηση του όγκου.

Επίσης είναι προβληματικό το γεγονός ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν στελεχώνεται κατά προτεραιότητα με αποφοίτους τμημάτων περιβαλλοντικών σπουδών ή τμήματα βιολογίας αλλά κυρίως με μηχανικούς κάθε ειδικότητας, που προφανώς δεν έχουν ως κύριο γνωστικό αντικείμενο την περιβαλλοντική επιστήμη.

Θα πρέπει να αναφερθεί και το πρόβλημα της απουσίας ή ελλιπούς πραγματοποίησης ελέγχου για την τήρηση των όρων λειτουργίας που επιβάλλει η ΑΕΠΟ εντός της 10ετούς ισχύος της. Με την αύξηση της χρονικής διάρκειας ισχύος της ΑΕΠΟ θα έπρεπε τουλάχιστον να θεσπιστεί και υποχρεωτικός επιτόπιος έλεγχος, η θετική έκβαση του οποίου να λειτουργεί ως αίρεση για την ισχύ της ΜΠΕ. Ενδεχομένως να είναι σκόπιμη και η ανασύσταση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και η απεμπλοκή της από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για λόγους διαφάνειας.

Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η ανάγκη για απλοποίηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης και για μείωση του χρόνου αδειοδότησης, για τον εκσυγχρονισμό της ισχύουσας νομοθεσίας, με παράλληλη, ωστόσο, ισχυροποίηση της προστασίας του περιβάλλοντος. Τα παραπάνω θα βοηθήσουν στην καλύτερη λειτουργία των Υπηρεσιών να επιτελούν το έργο τους σωστά και με ταχύτητα και εν τέλει και στην οικονομική ανάπτυξη.
Σχετικά με τη συγχώνευση των 36 Φορέων Διαχείρισης σε 24 Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ) εκτιμάται ότι θα δυσχεράνει και υποβαθμίσει το έργο τους, καθώς και θα τονίσει την ήδη υπάρχουσα αδυναμία διαχείρισης των διευρυμένων περιοχών. Παράλληλα δεν φαίνεται να προκύπτουν σημαντικά οφέλη ως προς την εξοικονόμηση πόρων και τη διοικητική διαχείριση.

Επί της αρχής λοιπόν και για τη βελτίωση της διαδικασίας αδειοδότησης η ΕΠΠΕ προτείνει:

α. την νομοθετική ρύθμιση για τη δυνατότητα λήψης του μελετητικού πτυχίου κατηγορίας 27 αποκλειστικά σε αποφοίτους Τμημάτων που παρέχουν σπουδές στην Περιβαλλοντική Επιστήμη (Περιβαλλοντολόγοι και Βιολόγοι).
β. Στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Περιφέρειες, κλπ) με ικανό αριθμό επιστημόνων που προέρχονται από Τμήματα αμιγώς περιβαλλοντικών σπουδών.
γ. Τη διατήρηση της χρονικής διάρκειας των ΜΠΕ στα 10 έτη, όπως ισχύει σήμερα.
δ. Την επανεξέταση των προθεσμιών των σταδίων αδειοδότησης και τον καθορισμό τους σε λογικά πλαίσια. Η παρούσα πρόταση που προωθεί το σχέδιο νόμου μειώνει τις προθεσμίες στο μισό χωρίς κάποια αιτιολογία αποδοτικότητας του μέτρου.

Τα σχόλια παρατίθενται αναλυτικά ανά άρθρο

Άρθρο 1

Με το άρθρο 1 προτείνεται η αύξηση της διάρκειας ισχύος της ΑΕΠΟ από 10 στα 15 έτη ενώ εάν οι ενδιαφερόμενοι διαθέτουν EMAS ή ISO 14001 η διάρκεια παρατείνεται κατά 6 και 4 έτη αντί 4 και 2 που ισχύει με τον Ν. 4014/2011. Με τον ρυθμό εξέλιξης της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας να καλπάζει, την ανάγκη για ολοενα και πιο αυστηρά όρια για κάποιους ρύπους, την αντιμετώπιση χημικών ενώσεων ως ρύπων που μέχρι στιγμής δεν θεωρούνταν ως τέτοιοι τα 10 χρόνια ισχύος της ΑΕΠΟ κρίνονται ήδη αρκετά.

Για παράδειγμα, στην περίπτωση ρυπογόνου βιομηχανίας που διαθέτει πιστοποίηση EMAS και λάβει ΑΕΠΟ το 2020, με την προτεινόμενη ρύθμιση θα χρειαστεί ανανέωση ΑΕΠΟ το 2041. Γίνεται αντιληπτό ότι στη βιομηχανία του παραπάνω παραδείγματος θα επιτρέπεται να ρυπαίνει νόμιμα για τουλάχιστον 7 χρόνια επιπλέον. Παράλληλα κατά το διάστημα των 21 ετών της ισχύος της ΑΕΠΟ θα έχουν μεταβληθεί σε σημαντικό βαθμό οι ανάγκες προστασίας του περιβάλλοντος / περιοχής στο οποίο λειτουργεί η επιχείρηση.
Θα μπορούσε αντιθέτως να προβλεφθεί ότι σε έργα ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας για την ανάπτυξη της οικονομίας με απόφαση της διοίκησης μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη διάρκεια ισχύος της ΜΠΕ με αιτιολογημένη τεκμηρίωση της απόκλισης από τον γενικό κανόνα. Ο γενικός κανόνας πάντως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να παραμείνει στα 10 έτη ισχύος. Η θέσπιση μεγαλύτερης από την έως τώρα διάρκεια σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να δικαιολογηθεί στο όνομα μιας υποτιθέμενης ανάπτυξης.

Επιπλέον, με την αύξηση της χρονικής διάρκειας ισχύος της ΑΕΠΟ θα ήταν λογική η υποχρεωτική πραγματοποίηση επιτόπιου ελέγχου από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Ωστόσο, ούτε αυτό θεσπίζεται με την προτεινόμενη ρύθμιση.
Τέλος, σημαντικό για τον έλεγχο της τήρησης της ΑΕΠΟ, αλλά και γενικότερα για τον περιορισμό των αυθαιρεσιών κρίνεται αναγκαία η επανασύσταση της Ειδικής Γραμματείας Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και ειδικά την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, που καταργήθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθμ. 84/2019 (ΦΕΚ Α’ 123/1 7-07-2019). Οι υπηρεσίες που υπάγονταν στην Ειδική Γραμματεία μεταφέρθηκαν και πλέον υπάγονται απευθείας στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Γενικότερα ζητούμε την απόσυρση του παρόντος προβληματικού νομοσχεδίου που υπονομεύει πολλαπλώς τις προστατευόμενες περιοχές και μετατρέπει τους ΦΔΠΠ σε ανίσχυρους ΜΔΠΠ.
Αν μη τι άλλο, εν μέσω πανδημίας, ζητούμε την παράταση της Δημόσιας Διαβούλευσης.

Σχόλια για τις προβλέψεις του σχεδίου νόμου σχετικά με το σύστημα διακυβέρνησης προστατευόμενων περιοχών, τις χρήσεις γης στις προστατευόμενες περιοχές, την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τους δασικούς χάρτες

Για το σύστημα διακυβέρνησης προστατευόμενων περιοχών

Οι προστατευόμενες περιοχές αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής διατήρησης της βιοποικιλότητας. Δυστυχώς, όμως, η βιοποικιλότητα πλήττεται παγκόσμια, αφού κάθε χρόνο εξαφανίζονται με ραγδαίο ρυθμό διάφορα είδη εξαιτίας κυρίως ανθρωπογενών πιέσεων. Στην Ελλάδα, όλο και περισσότερα δεδομένα αποδεικνύουν ότι πολλές περιοχές αφιερωμένες στη διατήρηση της βιοποικιλότητας αποτελούν επίσης τόπους σημαντικούς για τον πολιτισμό και την ιστορία μας, όπως τα ιερά δάση, για διατήρηση αειφορικών γνώσεων τεχνολογίας, διαχείρισης, π.χ. οι ξερολιθιές και φαρμακευτικής, π.χ. το τσάι του βουνού. Επιπλέον πολλές από αυτές (π.χ. Βόρεια Πίνδος, Καρστικό σύστημα Ζήρειας-Στυμφαλίας) είναι σημαντικές για τη παλαιοντολογία και τη γεωλογική ιστορία της Ελλάδας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Το υφιστάμενο εθνικό σύστημα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, ανταποκρινόμενο στη συσσωρευμενη διεθνή εμπειρία και στη σύγχρονη επιστημονική προσέγγιση, είναι ένα συμμετοχικό σύστημα διαχείρισης. Σε αυτό το σύστημα το κράτος έχει μεν την τελική ευθύνη διοίκησής του, αλλά στηρίζεται και εμπλέκει τόσο τις τοπικές κοινότητες, μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης και των παραγωγικών φορέων, όσο και την επιστημονική κοινότητα και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Η ευθύνη της διακυβέρνησης μοιράζεται μεταξύ κράτους – τοπικής κοινωνίας – κοινωνίας των πολιτών (επιστήμονες & ΜΚΟ) σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, κάτι που διευκολύνει την ευελιξία και προάγει τη δημοκρατία και τη διαφάνεια.

Οι διατάξεις του παρόντος σχεδίου νόμου εισάγουν μια σοβαρή μεταβολή της ισορροπίας των παραπάνω τριών πόλων. Η λήψη αποφάσεων για κάθε προστατευόμενη περιοχή περιέρχεται εξ’ ολοκλήρου στον υπουργό μέσω του ΟΦΥΠΕΚΑ και ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας και της επιστημονικής κοινότητας υποβαθμίζεται σε συμβουλευτικό. Επισημαίνεται ότι αυτό αφορά και την περιβαλλοντική αδειοδότηση, αφού μέσω των ρυθμίσεων του Κεφαλαίου Α’ του νόμου οι ΜΔΠΠ δεν θα γνωμοδοτούν για αιτήματα αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων στον χώρο ευθύνης τους.

Η προτεινόμενη αναμόρφωση του συστήματος βασίζεται στην υπόθεση ότι για τις υπαρκτές αδυναμίες και την αναποτελεσματικότητα επιμέρους στοιχείων του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών ευθύνεται το μοντέλο αποκεντρωμένης δομής λήψης αποφάσεων. Πληθώρα έγκυρων και τεκμηριωμένων εκθέσεων (π.χ. Επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ 2019 Έκθεση χώρας – ΕΛΛΑΔΑ) δείχνει ότι η ευθύνη βαρύνει κυρίως τις πολιτικές ηγεσίες του αρμόδιου υπουργείου και διόλου τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι τουλάχιστον εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ουδέποτε αμφισβητήθηκε το υφιστάμενο τοπικό μοντέλο διακυβέρνησης. Αντίθετα συνεχείς είναι οι αιτιολογημένες γνώμες και οι καταδίκες που αφορούν ουσιαστικά την απροθυμία των κυβερνήσεων να προχωρήσουν στα αυτονόητα, όπως είναι η θεσμοθέτηση των κανόνων προστασίας στις προστατευόμενες περιοχές. Και αυτό παρότι οι υπηρεσίες του αρμόδιου υπουργείου έχουν στα συρτάρια τους δεκάδες ΕΠΜ χρηματοδοτούμενες από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα (ΚΠΣ, LIFE κ.λπ.) ήδη από το 2000! Σοβαρή κριτική έχει δεχτεί επίσης η επιλογή της περιστασιακής χρηματοδότησης των Φορέων Διαχείρισης, κάτι που επηρέασε ουσιαστικά την αποτελεσματικότητα του συστήματος.

Έχοντας αυτά υπόψη, εξακολουθούμε να θεωρούμε ότι η υφιστάμενη προσέγγιση για τη διαχείριση μιας προστατευόμενης περιοχής είναι η πλέον δόκιμη. Θεωρούμε δε λανθασμένη την προσέγγιση του παρόντος σχεδίου νόμου. Η ανάθεση της διαχείρισης ουσιαστικά σε έναν μη κρατικό κεντρικό μηχανισμό δεν ανταποκρίνεται ούτε στην κοινωνική ουτε στη διοικητική πραγματικότητα της χώρας.
Η πλειονότητα των προστατευόμενων περιοχών της χώρας περιλαμβάνει εκτάσεις στις οποίες ασκείται πληθώρα δραστηριοτήτων όλων των τομέων της οικονομίας. Πολλές από αυτές τις δραστηριότητες μάλιστα είναι επιθυμητό να διατηρηθούν, καθώς συμβάλλουν άμεσα ή έμμεσα και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Οι φυσικοί φορείς αυτών των δραστηριοτήτων πρέπει όχι μόνο να έχουν λόγο στις αποφάσεις που τους αφορούν, αλλά και να μπορούν να συμβάλλουν στην υλοποίηση των επιμέρους σκοπών διατήρησης της βιοποικιλότητας με την τοπική γνώση του χώρου και των ανθρώπων. Αυτή η συνεχής, συχνά καθημερινή αλληλεπίδραση δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της συζήτησης μια φορά κάθε 5-6 έτη του Σχεδίου Διαχείρισης στο Περιφερειακό ή στο Δημοτικό Συμβούλιο. Η σύνθεση, οι αρμοδιότητες αλλά και η κοινή πείρα από τη λειτουργία των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων οδηγεί στην ασφαλή εκτίμηση ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Ούτε φυσικά μπορεί να επιτευχθεί μέσω της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Άρθρου 35 η οποία δεν έχει καν γνωμοδοτική αρμοδιότητα. Η προτεινόμενη προσέγγιση δεν απαντά, επίσης, ούτε στα όποια προβλήματα συνεργασίας με τη διοίκηση, αφού η οι ΜΔΠΠ θα είναι υπηρεσίες ΝΠΙΔ και θα έχουν ανάγκη τις δημόσιες αρχές για πληθώρα δράσεων.

> Υποστηρίζουμε συνεπώς ότι οι διατάξεις του παρόντος σχεδίου νόμου θα πρέπει να αποσυρθούν και να αντικατασταθούν με άλλες που θα επιτρέπουν να διατηρηθεί και να μετεξελιχθεί περαιτέρω το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών που στηρίζεται στους Φορείς Διαχείρισης ΠΠ, με μέτρα όπως τα παρακάτω:

> Μετεξέλιξη των υφιστάμενων ΦΔ σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου με την ίδια με σήμερα σύνθεση Διοικητικού Συμβουλίου. Έτσι οι ΦΔ θα μπορέσουν να αποκτήσουν ορισμένες ουσιαστικές αρμοδιότητες (π.χ. αδειοδοτήσεις). Η μετεξέλιξη θα δημιουργήσει υπηρεσιακή συνέχεια, θα επιτρέψει την κινητικότητα του προσωπικού, θα δημιουργήσει προϋποθέσεις συσσώρευσης εμπειρίας και θα μειώσει το φόρτο εργασίας των κεντρικών υπηρεσιών του ΥΠΕΝ.

> Ενίσχυση της εποπτικής λειτουργίας της αρμόδιας διεύθυνσης του ΥΠΕΝ σε ό,τι αφορά την προστασία και διαχείριση των προστατευτέων αντικειμένων και περιοχών και τα διοικητικά θέματα των ΦΔ.
Αναβάθμιση της Επιτροπής Φύση 2000, με διοικητική και γραμματειακή υποστήριξη, ώστε να διατηρήσει και να επεκτείνει την επιστημονική εποπτεία και τον συντονισμό του έργου των ΦΔ σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές αρχές. Διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης των δράσεων των ΦΔ από τον κρατικό προϋπολογισμό.

> Να αναλάβει τη φύλαξη, που είναι θεμελιώδες ζήτημα για τις ΠΠ, η Δασική Υπηρεσία. Αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται απαραίτητα με διεύρυνση των αρμοδιοτήτων, επαρκή και κατάλληλη στελέχωση των Δασικών Υπηρεσιών και επαρκή αύξηση των διαθέσιμων πόρων (εξοπλισμό και χρηματοδότηση).

Κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών και χρήσεις γης.

Η Ελλάδα παρά το σχετικά μικρό της μέγεθος έχει υψηλότατη ποικιλότητα σε είδη, οικοσυστήματα και τοπία, κάτι που αντικατοπτρίζεται στον μεγάλο αριθμό τύπων οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος που έχουν καταγραφεί. Έχει δε περιληφθεί ως παγκόσμια σημαντική περιοχή για τη βιοποικιλότητα, ιδιαίτερα για τα φυτά και τους ιχθυοπληθυσμούς των εσωτερικών υδάτων της. Αυτό αυξάνει την ευθύνη που η χώρα φέρει σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Θεωρούμε συνεπώς σκόπιμο οι κατηγορίες των προστατευόμενων περιοχών και ο χαρακτηρισμός μιας έκτασης ή ενός φυσικού σημείου ενδιαφέροντος να συμβαδίζουν με τις βέλτιστες προδιαγραφές διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών, τόσο για λόγους κοινής ενωσιακής τυπολογίας, όσο και για λόγους κοινής πολιτικής και επιστημονικής αναφοράς σε Ευρώπη και Παγκόσμια. Ως εκ τούτου, θεωρούμε ότι η Ελλάδα οφείλει να ακολουθεί το σύστημα κατηγοριοποίησης προστατευόμενων περιοχών της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης(IUCN).

Σε ό,τι αφορά τις χρήσεις γης, οι περιγραφές των χρήσεων γης και των δραστηριοτήτων θα πρέπει να ακολουθούν καθιερωμένα πρότυπα. Συμφωνούμε με την εισαγωγή της υποχρέωσης ενός κοινού τυπολογίου με τις άλλες χωροταξικές ρυθμίσεις, το οποίο θα ακολουθούν και οι ΕΠΜ. Διαφωνούμε όμως με την προτεινόμενη από το ν/σ εισαγωγή καινοφανών-υβριδικών χαρακτηρισμών μεταξύ των κατηγοριών προστασίας, των δραστηριοτήτων, των χρήσεων γης και των μορφών κάλυψης που θα δημιουργήσουν συγχύσεις και περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιδιώκουν να επιλύσουν. Για παράδειγμα, ο χαρακτηρισμός μιας έκτασης ως δασικής ή δάσους που γίνεται με βάση τη μορφή κάλυψης, τι σχέση έχει με τη συλλογή μανιταριών που είναι μια δραστηριότητα στην οποία δεν χωρά χωροταξική ρύθμιση;
Για τις προτεινόμενες ρυθμίσεις των χρήσεων γης/μορφών κάλυψης που εισάγονται με την παράγραφο 17 του άρθρου 44 για τις τέσσερις ζώνες χαρακτηρισμού, ο ειδικός σχολιασμός περιττεύει. Παραβιάζουν κάθε αρχή προστασίας της φύσης και διατήρησης της βιοποικιλότητας στις προστατευόμενες περιοχές και έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το παγκόσμια αποδεκτό σύστημα προστατευόμενων περιοχών της IUCN.

Όταν το αντικείμενο είναι μία περιοχή, τότε οι κανόνες οφείλουν να ξεκινούν από τις πιο κρίσιμες για τη βιοποικιλότητα περιοχές. Στις θέσεις αυτές οι κανόνες θα πρέπει είναι πολύ αυστηροί και σταδιακά, μέσα από διαδοχική ζωνοποίηση του συνόλου της περιοχής, οι κανόνες θα πρέπει να γίνονται πιο ελαστικοί και ευέλικτοι.

Δασικοί χάρτες

Ο ρόλος των δασικών χαρτών στην άσκηση αναπτυξιακής και περιβαλλοντικής πολιτικής είναι κρίσιμος και γι’ αυτό και έγιναν απαιτητοί από μνημόνια και θεσμούς.
Ήδη η χώρα έχει προχωρήσει αρκετά στην κύρωση των δασικών χαρτών (44,3% της επικράτειας), μάλιστα η πλειοψηφία του έργου υλοποιήθηκε από ιδίους πόρους, δηλαδή από δασολόγους των Δασικών Υπηρεσιών. Η διαδικασία συνεχίζεται και εξάμηνο με το εξάμηνο κυρώνονται ή αναρτώνται νέοι δασικοί χάρτες. Οι αντιρρήσεις στην κυρωμένη έκταση των δασικών χαρτών αντιστοιχούν σχεδόν στο 6% αυτής. Σε αυτό το πολύ μικρό ποσοστό, οι αιτήσεις αντιρρήσεων είναι 6.690, ενώ υπάρχουν αιτήματα για εξαγορά 1.199 στρεμμάτων. Οι Δασικές Υπηρεσίες κλήθηκαν να εξετάσουν αντιρρήσεις στους δασικούς χάρτες και εξαγορές, ως συνέχεια των εργασιών και ως λειτουργοί του δημοσίου που υπερασπίζονται τη δημόσια περιουσία. Οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) ξεκίνησαν να συνεδριάζουν και να εκδίδουν αποφάσεις επί αυτών των αντιρρήσεων, αλλά όχι με τους ρυθμούς που δεσμεύτηκε η χώρα. Επομένως, υπάρχει ανάγκη για βελτίωση του συστήματος.
Το υπό διαβούλευση ν/σ θεωρεί ότι η βελτίωση αυτή θα πρέπει να στηρίζεται στην αλλαγή της σύνθεσης των ΕΠΕΑ, περιορίζοντας τους δημοσίους υπαλλήλους από δύο σε ένα, ορίζοντας ως πρόεδρο της ΕΠΕΑ το δικηγόρο και εισάγοντας ως τρίτο μέλος μηχανικό χωρίς να διευκρινίζει αν θα έχει ή όχι εμπειρία σε τοπογραφικούς χάρτες και φωτοερμηνεία. Μια τέτοια σύνθεση όμως θα έχει τραγικές επιπτώσεις, γιατί:

> Ιδιώτες θα καλούνται να αποφασίσουν αν μια έκταση είναι δημόσια ή όχι (αυτεπάγγελτα όλα τα δάση και οι δασικές εκτάσεις των δασικών χαρτών θεωρούνται δημόσιες, ιδιαίτερα όταν δεν υφίστανται αναγνωρισμένοι τίτλοι ιδιοκτησίας). Το θέμα της εμπλοκής ιδιωτών στην διαδικασία αυτή και μάλιστα σε πλειοψηφία σε σχέση με τους δημόσιους υπαλλήλους, αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης φαινομένων διαπλοκής δεδομένου ότι οι ιδιώτες εμπλέκουν στην διαδικασία υπεράσπισης των αντιρρήσεών τους ιδιώτες δικηγόρους και τοπογράφους μηχανικούς. Δεν αναφέρεται πουθενά στο ν/σ το ασυμβίβαστο των δύο αυτών ρόλων.

> Ο δικηγόρος δεν μπορεί να είναι πρόεδρος σε μια επιτροπή στην οποία η εργασία του περιορίζεται μόνο στην έναρξη της εξέτασης της αντίρρησης. Ο ρόλος του δικηγόρου σε μια ΕΠΕΑ είναι αποκλειστικά η διερεύνηση του έννομου συμφέροντος των αιτούντων.

> Αν ο Πρόεδρος είναι δικηγόρος και μάλιστα ιδιώτης, οι αποφάσεις των ΕΠΕΑ αναπόφευκτα ή θα έχουν μεγαλύτερες καθυστερήσεις ή θα έχουν πλημμελείς αναφορές (και άρα σοβαρά λάθη). Ο λόγος είναι ότι, εξαιτίας της υποστελέχωσης των Δασικών Υπηρεσιών, ο Πρόεδρος της ΕΠΕΑ ετοιμάζει το φάκελο της κάθε αντίρρησης και εκτελεί όλες τις διαδικασίες της κάθε συνεδρίασης (πριν και μετά). Οι εργασίες αυτές εμπεριέχουν φωτοερμηνεία (παρελθόν και παρόν), εισήγηση προς την ΕΠΕΑ, κάλεσμα των αιτούντων, συνεδρίαση, αναφορά ΕΠΕΑ, κλπ.

> Οι μηχανικοί και οι δικηγόροι δεν έχουν την τεχνογνωσία ούτε την αρμοδιότητα να φωτοερμηνεύουν την κάλυψη μιας έκτασης και να τη μεταφέρουν στους δασικούς χάρτες. Ομοίως, δε θα ζητούνταν από δασολόγους να ερμηνεύουν παραβάσεις και διατάξεις της πολεοδομικής ή αγροτικής νομοθεσίας, στο πλαίσιο αντιρρήσεων σε Πολεοδομία και ΟΠΕΚΕΠΕ αντίστοιχα.

> Θα δημιουργηθούν πρόσθετες χρονικές επιβαρύνσεις και τεχνικά προβλήματα, εξαιτίας των παγωμένων αποφάσεων των υφιστάμενων ΕΠΕΑ, για τεχνικούς λόγους.

Δεδομένου ότι το σύστημα των ΕΠΕΑ χρήζει βελτίωσης, προτείνουμε τα παρακάτω:

> Ενίσχυση με μόνιμο και εποχικό προσωπικό των Δασικών Υπηρεσιών, ώστε να γίνεται σωστή προετοιμασία του κάθε φακέλου αντιρρήσεων ή εξαγοράς με καθολική υποστήριξη της κάθε ΕΠΕΑ.
Ο Πρόεδρος στις ΕΠΕΑ να είναι απαραίτητα δασολόγος, δημόσιος υπάλληλος με εμπειρία στο αντικείμενο.

> Σε περίπτωση που είναι απαραίτητο να υπάρχουν ιδιώτες σε ΕΠΕΑ (δασολόγοι, γεωπόνοι ή δικηγόροι), θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι έχουν αποδεδειγμένη εμπειρία στο αντικείμενο (φωτοερμηνία, φωτογραμμετρία) και ότι δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, ενώ θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα σχετικό “μητρώο μελετητών” στο ΓΕΩΤΕΕ.

> Απαλλαγή όλων των μελών των ΕΠΕΑ που είναι δημόσιοι υπάλληλοι από άλλα καθήκοντα για ένα χρονικό διάστημα, ώστε να έχουν αποκλειστικό αντικείμενο ενασχόλησης τις αντιρρήσεις και τις εξαγορές.

> Νομοθετική πρόβλεψη που θα επιτρέπει στις Δασικές Υπηρεσίες να ασκούν αντίρρηση σε απόφαση ΕΠΕΑ για ένα εύλογο χρονικό διάστημα πριν ή μετά την κύρωση των δασικων χαρτών, εφόσον διαπιστωθεί στην πορεία ότι έχουν γίνει παρερμηνείες από τις ΕΠΕΑ. Αυτό θα επιτρέψει στο Δημόσιο να επενελέγξει το χαρακτηρισμό μιας έκτασης για την οποία εκ παραδρομής η ΕΠΕΑ απεφάνθη ότι είναι εκτός ή εντός δασικής νομοθεσίας.

Περιβαλλοντική αδειοδότηση
Στο προτεινόμενο ν/σ θα θέλαμε να επισημάνουμε τρία κρίσιμα θέματα.

Το πρώτο θέμα είναι ότι με το νέο σύστημα διαχείρισης των ΠΠ, σε όλες τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις για την έναρξη νέων νόμιμων δραστηριοτήτων ή επέκταση υφιστάμενων νόμιμων δραστηριοτήτων σε ΠΠ, οι τοπικοί φορείς απουσιάζουν. Συγκεκριμένα, τοπικά οι ΜΔΠΠ, η τοπική αυτοδιοίκηση, οι δημόσιες αρμόδιες υπηρεσίες, οι παραγωγικοί φορείς, οι επιστήμονες και η κοινωνία των πολιτών δεν ενημερώνεται για έργα και παρεμβάσεις και όλα αποφασίζονται κεντρικά, στην Αθήνα, χωρίς τη γνώση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και μελλοντικών προβλημάτων ή ευκαιριών που μπορεί να προκύψουν.

Το δεύτερο θέμα είναι ότι κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση εισάγονται ασφυκτικοί χρόνοι που δεν αντιστοιχούν σε καμία άλλη αδειοδότηση από το δημόσιο τομέα, ενώ εισάγεται ο θεσμός του ιδιώτη αξιολογητή. Δηλαδή, ο ιδιώτης αξιολογητής συντάσει μια αξιολόγηση με ή χωρίς τη γνωμοδότηση των αρμόδιων υπηρεσιών, ενώ οι δημόσιοι υπάλληλοι ουσιαστικά θα επικυρώνουν την αξιολόγηση. Αυτή η νέα νομοθετική προσθήκη ενισχύει την αδιαφάνεια και την αναξιοκρατία και αναμένεται να φέρει προστριβές (μεταξύ του δημοσίου τομέα και των ιδιωτών) και καθυστερήσεις. Επίσης, σημαντικές γνωμοδοτήσεις αρμόδιων έρχονται σε δεύτερη μοίρα.

Το τρίτο είναι ότι έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Β δεν θα ακολουθούν τη διαδικασία εκπόνησης ΜΠΕ αλλά θα υπόκεινται στην πιο απλή διαδικασία των Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων. Τα έργα και οι δραστηριότητες Β κατηγορίας δεν έχουν τόσο μικρή ένταση και επίδραση. Θεωρούμε ότι θα πρέπει να παραμείνει η διαδικασία της περιβαλλοντικής τους αδειοδότησης ως έχει.

Στις παρούσες συνθήκες εξάπλωσης του κορωνοϊού, των έκτακτων μέτρων που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπισή του και των επιπτώσεων που όλα αυτά έχουν στην κοινωνία μας, είναι εξαιρετικά δυσχερές, έως αδύνατον, για πολλούς κοινωνικούς φορείς, συλλογικότητες και νομικά πρόσωπα να συνεδριάσουν / μελετήσουν / συζητήσουν / συναποφασίσουν, προκειμένου να συμμετάσχουν στη δημόσια διαβούλευση.

Επιβάλλεται λοιπόν να ανασταλεί ή να παραταθεί η διαβούλευση έως ότου αποκατασταθεί η κανονικότητα στη ζωή μας και δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος για ευρεία / ουσιαστική συμμετοχή στη διαβούλευση.

Περικλής Ζήκας
Δημοτικός Σύμβουλος Παπάγου – Χολαργού

Μαρία-Στέλλα Αλούπη,
Βιολόγος, PhD Reading University
Οικολογία της Αποκατάστασης Διαταραγμένων Ημι-Φυσικών Αγρο-Οικοσυστημάτων.

Συμφωνώ με όλες σχεδόν τις προλαλήσασες περιβαλλοντικές οργανώσεις και τα άτομα που κείνται σκεπτικιστικά και αρνητικά – επικριτικά προς αυτό το ανεύθυνο, αντιεπιστημονικό, αντιδημοκρατικό και περιβαλλοντοκτόνο μόρφωμα, το οποίο είναι φανερό ότι συντάχτηκε αποκλειστικά στα πλαίσια μιας ελληνικής έκφανσης του άκρατου τουρμπο-καπιταλισμού που θέλει να ονομάζεται «ανάπτυξη». Πού; Σε μια χώρα που είναι το κυριότερο θερμό σημείο βιοποικιλότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρα υφίσταται και τους μεγαλύτερους κινδύνους απώλειάς της, πχ από τις εξορύξεις και τα εργοστάσια αιολικής και ηλιακής ενέργειας βιομηχανικής κλίμακας επάνω σε βουνά, νησιά κτλ. Και μάλιστα σε καιρό κρίσης, όπου όλα ξεπουλιούνται εντονότερα.

Ευτυχώς που υπάρχει η νομοθεσία της ΕΟΚ / ΕΕ, έστω και ως μέτρο σύγκρισης, τόσο του σκεπτικού / νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και των συγκεκριμένων επιστημονικών και διοικητικών μεθόδων και δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την επίτευξη αυτής. Σίγουρα όσοι γνωρίζουμε, δεν ξεγελιόμαστε από την προχειρότητα και την περιβαλλοντική ασυνέπεια του νομοσχεδίου, που είναι κατάφωρα προδοτική για το περιβάλλον της χώρας μας.
Περεταίρω, και μάλιστα τη στιγμή που καταργούνται όλες οι δομές περιβαλλοντικής προστασίας, θα ήθελα να προσθέσω μία εκ των πραγμάτων εκτός τόπου και χρόνου παρατήρηση: Την έλλειψη γνωμοδοτικού πάνελ (ή μεμονωμένων ατόμων) από ειδικούς εμπειρογνώμονες σε περιβαλλοντικά – οικολογικά θέματα. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις πράγματι συγκεντρώνουν αρκετούς/ές με υψηλό επίπεδο, και κάποιοι άλλοι επαΐοντες ΙΣΩΣ να βρίσκονται ακόμη σε κάποιες κρατικές δομές, χωρίς διοικητική ισχύ φυσικά. Αλλά παντού, και ιδίως στις μικρές και απομονωμένες κοινωνίες (δηλαδή στα μέρη που έχουν τη μεγαλύτερη οικολογική αξία) όπου τεχνηέντως δεν υπάρχει καμία κρατική δομή περιβαλλοντικής προστασίας, ούτε όμως και περιβαλλοντικές οργανώσεις, ούτε Φορείς Διαχείρισης, και όπου το κοινό είναι πολιτικά διασπασμένο ή αδιάφορο, ή ανενημέρωτο, η και εκφοβισμένο, μεμονωμένα άτομα με κάποια γνώση και πείρα θα πρέπει να λαμβάνουν ενεργό μέρος στις όποιες διαβουλεύσεις για την ανάπτυξη περιβαλλοντικής στρατηγικής και προστασίας της κάθε περιοχής, και να εισακούονται προσεκτικά στη λήψη αποφάσεων, σα να ήταν τουλάχιστον περιβαλλοντική οργάνωση. Δεν είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να «ανήκουμε» σε κάποια περιβαλλοντική οργάνωση για να μπορούμε διακριτά συμμετέχουμε στα κοινά. Τυχαίνει όμως να απαξιωνόμαστε, ή και να χλευαζόμαστε από τις όποιες Αρχές, όταν κάνουμε πχ κάποια καταγγελία περιβαλλοντικής καταστροφής. Ψιλά γράμματα στη ζοφερή παρούσα περίσταση…

Η κυβέρνηση ακούει τους επιστήμονες στο θέμα του καπνίσματος και του κορωνοϊού.
Η κυβέρνηση (αλλά και οι παλαιότερες) αγνοεί παντελώς τους επιστήμονες στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος της χώρας μας.

ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΕΝΑΝΤΙΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ, ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ.

1. (ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ) Είναι προφανές ότι, όσον αφορά το μέρος του που αναφέρεται σε θέματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης, το νομοσχέδιο συντάχθηκε υπό μεγάλη πίεση χρόνου από συντάκτες που στερούνται και σε κάθε περίπτωση δεν αξιοποίησαν την πολύχρονη συσσωρευμένη σχετική εμπειρία των στελεχών του ΥΠΕΝ.
Σημειακές τροποποιήσεις και καταργήσεις του τροποποιούμενου Νόμου, με παραπομπές σε εδάφια, παραγράφους και άρθρα, συνθέτουν έναν λαβύρινθο και, εν τέλει, σε πλήθος σημείων ένα δύσχρηστο κείμενο και μάλιστα με υποχρεωτική παράλληλη ανάγνωση του τροποποιούμενου Νόμου 4014/11 (ενδεικτικά: πρβλ. άρθρο 5 και ιδίως άρθρο 9).
Με τις τόσο πολυπληθείς αντικαταστάσεις, τροποποιήσεις κλπ, θα ήταν πιο εύχρηστο το νομοσχέδιο να περιλαμβάνει σε ένα ενιαίο κείμενο και τον τροποποιούμενο Νόμο.

2. Η ισχύς μιας ΑΕΠΟ για 15 συν 6 ή 4 έτη, ενώ φαινομενικά πρέπει να θεωρείται αντιγραφειοκρατικού χαρακτήρα, ουσιαστικά είναι περιορισμένης πρακτικής αξίας δεδομένου ότι εντός 15 ετών, πολύ περισσότερο εντός 21 ετών, δεν υπάρχει περίπτωση να μην τροποποιηθούν βασικά στοιχεία της εθνικής ή/ και κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας με συνέπεια και την απαίτηση για ανάλογη τροποποίηση της ΑΕΠΟ.

3. Από την τριακονταετή συσσωρευμένη εμπειρία του ΥΠΕΝ, προκύπτει ότι, τουλάχιστον για τα Α1 έργα και δραστηριότητες, οι ασφυκτικές προθεσμίες αξιολόγησης τύπου «εντός πενθημέρου» είναι ουτοπικές. Δεν αποτελούν καν κοινοτική υποχρέωση.
Υπάρχει και το ζήτημα κατά πόσο το Συμβούλιο της Επικρατείας θεωρεί τέτοιου είδους προθεσμίες αποκλειστικές ή ενδεικτικού χαρακτήρα.

Η 15ετης διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ που προβλέπεται, δεν αποτελεί θετική επιλογή που διασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος, γιατί έτσι, δεν δίνεται η δυνατότητα εναρμόνισης των προβλέψεων/ρυθμίσεών της με τις σύγχρονες πολιτικές, εθνικές ή κοινοτικές, καθώς και την τεχνολογική πρόοδο στο τομέα του περιβάλλοντος.
Η ΑΕΠΟ δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν ένα «απλό χαρτί» που πρέπει να αποκτηθεί τυπικά για να προχωρήσει ένα έργο, μία επένδυση. Αποτελεί μία δυναμική συνθήκη, γι αυτό και δεν μπορεί να είναι αορίστου χρόνου, 15ετίας (ή και 20ετίας), αλλά πρέπει να έχει μια συγκεκριμένη εύλογη διάρκεια και να επανεξετάζεται κατά την ανανέωσή της, ελέγχοντας εκ νέου συμβατότητα με θεσμοθετημένες δεσμεύσεις, τροποποιήσεις σε όρια εκπομπών ρύπων και κανονιστικές διατάξεις, εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων, πορίσματα του προγράμματος παρακολούθησης κλπ., με σκοπό την υλοποίηση – λειτουργία του έργου με τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις στο περιβάλλον, ενσωματώνοντας την σύγχρονη τεχνολογία και διασφαλίζοντας την αειφόρο ανάπτυξη.
Επιπλέον, αναφορικά με την παράταση ισχύος της ΑΕΠΟ για επιπλέον 4 έτη, αν το έργο διαθέτει Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO 14001, από σχετική εμπειρία σε αξιολόγηση φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων, έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη ISO 14001 σε ισχύ, παράλληλα με ΑΕΠΟ που έχουν λήξει για χρόνια, μη αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις κατανάλωσης φυσικών πόρων, μη τήρηση όρων/περιορισμών εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, κλπ, πράγμα που θέτει τουλάχιστον σε αμφισβήτηση την προβλεπόμενη επιπλέον παράταση ισχύος των ΑΕΠΟ σε συσχέτιση με την πιστοποίηση.

 Άρθρο 1

Προσθήκη α

Προτείνεται να προβλεφθεί ότι η μεγαλύτερη διάρκεια χρονικής ισχύος (15 έτη) αφορά και τις ήδη εκδοθείσες ΑΕΠΟ. Προς τούτο, μετά από αίτηση του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, στην οποία δηλώνεται υπεύθυνα ότι δεν έχει επέλθει ουσιώδης μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου ή της δραστηριότητας, εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής ΥΠΕΝ με την οποία καθορίζεται η διάρκεια ισχύος της υφιστάμενης ΑΕΠΟ στα 15 χρόνια από την έκδοσή της.
Προσθήκη β
Η μεταβολή της ισχύουσας νομοθεσίας που διέπει την περιβαλλοντική αδειοδότηση, εάν δεν επηρεάζει βασικούς όρους της ΑΕΠΟ, δεν αποτελεί λόγο επανεκτίμησής της πριν τη λήξη της 15ετίας

Τροποποίηση

Για τα έργα ή δραστηριότητες που διαθέτουν Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO 14001, η διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ παρατείνεται για 6 έτη.

Προσθήκη γ

Εάν από τον κύριο του έργου έχει γίνει ολική μίσθωση του έργου σε εργολάβο, ο οποίος διαθέτει EMAS ή ISO 14001, τότε και αυτός δικαιούται των παρατάσεων των ΑΕΠΟ κατά 6 έτη

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Χατζηδάκης, στις 4 Μαρτίου 2020, έθεσε σε δημόσια διαβούλευση νομοσχέδιο με τον τίτλο «Εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας». Ως προθεσμία για σχολιασμό του νομοσχεδίου ορίστηκε η Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020.

Το νομοσχέδιο αυτό περιλαμβάνει οκτώ κεφάλαια τα οποία αναπτύσσονται σε εξήντα έξι άρθρα.

Πιο συγκεκριμένα το νομοσχέδιο αποτελείται από:

Κεφάλαιο Α: Απλοποίηση περιβαλλοντικής αδειοδότησης (9 Άρθρα)

Κεφάλαιο Β: Διαδικασία αδειοδότησης Α.Π.Ε. – Α΄Φάση (16 Άρθρα)

Κεφάλαιο Γ: Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών (18 Άρθρα)

Κεφάλαιο Δ: Ζώνες εντός των προστατευόμενων περιοχών (4 Άρθρα)

Κεφάλαιο Ε: Ρυθμίσεις για Δασικούς χάρτες ( 2 Άρθρα)

Κεφάλαιο ΣΤ: Ρυθμίσεις για οικιστικές πυκνώσεις (6 Άρθρα)

Κεφάλαιο Ζ: Διαχείριση Αποβλήτων (8 Άρθρα)

Κεφάλαιο Η: Συνδέσεις αποχετευτικών δικτύων (3 Άρθρα)

Είναι προφανές πως κάθε ένα από τα παραπάνω κεφάλαια ή έστω ανά ομάδες των δύο σε ορισμένες περιπτώσεις, θα μπορούσαν να αποτελούν το αντικείμενο ενός νομοσχεδίου χωριστά, λόγω της εξαιρετικής σημασίας των διατάξεων που περιλαμβάνουν και των ζητημάτων που πραγματεύονται.

Είναι επίσης προφανές το γεγονός πως τα κεφάλαια του νομοσχεδίου επιχειρούν να λύσουν πολυεπίπεδα και σύνθετα προβλήματα ετών, τα οποία μόνο με την επίτευξη ευρείας κοινωνικής, πολιτικής και επιστημονικής συναίνεσης θα μπορούσαν να λυθούν.

Με βάση τα παραπάνω, οι δεκατέσσερις μέρες που ορίστηκαν ως διάρκεια στη συγκεκριμένη διαβούλευση, δε θα αρκούσαν ούτε υπό κανονικές συνθήκες για να εξασφαλίσουν την απαιτούμενη συμμετοχή πολιτών, φορέων και υπηρεσιών, στη διαβούλευση αυτού του εξαιρετικά σημαντικού νομοσχεδίου για το φυσικό περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας.

Πόσο μάλλον όταν η χώρα τέθηκε στην ουσία από τις 10 Μαρτίου 2020 σε καραντίνα λόγω του ιού covid 19, με αποτέλεσμα την πλήρη ανατροπή και αναστάτωση στην καθημερινότητα πολιτών, φορέων και υπηρεσιών, που θα μπορούσαν υπό άλλες συνθήκες να συνεισφέρουν σημαντικά στο διάλογο επί του νομοσχεδίου.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, εκτιμούμε πως η αναβολή της διαβούλευσης του νομοσχεδίου μέχρι να επανέλθει η χώρα σε κανονικούς ρυθμούς είναι επιτακτική, στο βαθμό που ο σκοπός της νομοθετικής αυτής πρωτοβουλίας είναι πραγματικά ο εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Ζητούμε επομένως την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου με παράλληλη μέριμνα ώστε να αποθηκευτούν τα μέχρι σήμερα κατατεθειμένα σχόλια, μέχρι τουλάχιστον να σταθεροποιηθούν οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στη χώρα μας, που θα επιτρέψουν στους πολίτες, τους φορείς και τις υπηρεσίες που μπορούν και επιθυμούν, να σχολιάσουν τις διατάξεις του.

Ζητούμε επίσης εφόσον το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανταποκριθεί στο αίτημα μας και αναστείλει τη σχετική δημόσια διαβούλευση, όταν επαναφέρει το νομοσχέδιο σε διαβούλευση, να δώσει προθεσμία τουλάχιστον τριάντα ημερών για το σχολιασμό του.

(i) Πέρα από την τροποποίηση της περίπτωσης α της παρ. 8 του α. 2 του ν. 4014/2011, προτείνεται η αντίστοιχη τροποποίηση της περίπτωσης β) και γ) της παρ. 8 του α. 2 του ν. 4014/2011 ως ακολούθως:
«β. Η ΑΕΠΟ μπορεί με ειδική αιτιολογία να εκδίδεται για διάρκεια ισχύος μικρότερη των δεκαπέντε ετών.
γ. Η διάρκεια των υφιστάμενων ΑΕΠΟ παρατείνεται μέχρι την συμπλήρωση δεκαπέντε ετών από την έκδοσή τους εφόσον δεν έχει επέλθει ουσιαστική μεταβολή των δεδομένων βάσει των οποίων εκδόθηκαν. Για τα έργα ή δραστηριότητες που διαθέτουν ως Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης την Οικολογική Διαχείριση και Οικολογικό Έλεγχο (EMAS), η διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ παρατείνεται για 6 έτη και για όσο χρόνο το Σύστημα αυτό βρίσκεται σε ισχύ. Για τα έργα ή δραστηριότητες που διαθέτουν Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO 14001 ή άλλο αντίστοιχο σε ισχύ, η διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ παρατείνεται για 4 έτη και για όσο χρόνο το Σύστημα αυτό βρίσκεται σε ισχύ.»

(ii) Επίσης, προτείνεται η παρακάτω συμπλήρωση στο εδάφιο της ανωτέρω περίπτωσης γ):
«… Μη έγκαιρη ανανέωση των ως άνω Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης συνεπάγεται, εφόσον έχει παρέλθει η αρχική διάρκεια των δεκαπέντε ετών, αυτοδίκαιη λήξη της ισχύος της ΑΕΠΟ ή τη δυνατότητα ανανέωσης της ΑΕΠΟ για 10 έτη βάσει της κείμενης νομοθεσίας.»

Οι ΜΔΠΠ:
1) Να συνεργάζονται με τις Δασικές Υπηρεσίες και τις Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
2) Να γνωμοδοτούν, με βάση την πραγματική κατάσταση, επί των ΜΠΕ και των Ειδικών Οικολογικών Αξιολογήσεων έργων και δραστηριοτήτων εντός των ΠΠ, και μάλιστα για τις συσσωρευτικές επιπτώσεις των έργων αυτών.
3) Να ενημερώνονται για έργα ή δραστηριότητες εντός των ΠΠ, που βάσει των χαρακτηριστικών τους απαλλάσσονται από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, και να εκφράζουν άποψη στη δέουσα εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΆ (ΠΟΣΠΗΕΦ)
ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Συμμετέχουμε στη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης έχοντας τη γενική εκτίμηση ότι το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Πολύ ορθά, κατά την κρίση μας, τίθενται δεσμευτικές προθεσμίες, όσον αφορά στη χορήγηση συγκεκριμένων αδειών. Δεν είναι αποδεκτό να απευθύνεσαι σε δημόσια υπηρεσία, για να αιτηθείς και να λάβεις άδεια, αλλά να περιμένεις επί μήνες, για να αποσπάσεις απάντηση. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε εάν οι προθεσμίες που ορίζονται, βάσει των διατάξεων του κείμενου νομοσχεδίου, είναι ή όχι εφικτό να τηρούνται, αλλά σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται να ισχύουν δεσμευτικές προθεσμίες. Οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να μεριμνούν, ώστε να καθορίζουν τις εσωτερικές διαδικασίες τους και να προσδίδουν σ΄ αυτές σαφή στόχο, τον οποίο έχουν την υποχρέωση να εκπληρώνουν. Και το παρόν νομοσχέδιο παρέχει το στόχο αυτόν.
Παρά ταύτα, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να διατυπώσουμε τις ενστάσεις μας και να διαμαρτυρηθούμε, διότι η θέσπιση δεσμευτικών προθεσμιών, ενώ ισχύει για τις εγκρίσεις περιβαλλοντικών όρων, για τους μεγάλους σταθμούς, δεν ισχύει για τους μικρούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Έχουμε πολλές φορές προτείνει στο υπουργείο σας, αναφερόμενοι στη νέα διαδικασία για τη δυνατότητα εγκατάστασης σε γη υψηλής παραγωγικότητας, να ισχύει σαφής χρονική προθεσμία. Ακόμα καλύτερα, όπως έχουμε ζητήσει, θα μπορούσε να γίνεται σχετική γνωστοποίηση προς τη Διεύθυνση Γεωργίας της οικείας Περιφερειακής Ενότητας και, μόνον όταν το ποσοστό καλυφθεί, να αποστέλλει η Διεύθυνση Γεωργίας επιστολή προς τον ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ και τον ενδιαφερόμενο. Αλλιώς, οι παραγωγοί μπορεί να χρειαστεί να περιμένουν μήνες, για να λάβουν τη σχετική βεβαίωση και να προχωρήσουν.
Επιγραμματικά: η διαδικασία της απλοποίησης θα πρέπει να συμπεριλάβει και τους μικρούς φωτοβολταϊκούς σταθμούς – όχι μόνον τους μεγάλους σταθμούς.

Παρατηρήσεις σε Επιμέρους άρθρα του Νομοσχεδίου :

Α. Αυτοί που ΣΗΜΕΡΑ δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο, χωρίς να έχουν εξασφαλίσει την απαιτούμενη γη, για να αναπτύξουν τη σχεδιαζόμενη επένδυσή τους, είναι αυτοί που κατά πάσα πιθανότητα ΑΥΡΙΟ θα ακυρώσουν την επένδυσή τους. Έτσι, όμως, θα στερήσουν τη δυνατότητα να ολοκληρωθεί μία άλλη, ρεαλιστική επένδυση.
Προτείνουμε όσοι καταθέτουν αιτήσεις στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για χορήγηση άδεια παραγωγής, να ελέγχεται ότι πράγματι διαθέτουν νομίμως συνταχθέντα μισθωτήρια συμβόλαια, έχοντας συμβληθεί με τους ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων (ιδιωτικό συμφωνητικό και βεβαίωση καταχώρησης στο Taxisnet). Σε διαφορετική περίπτωση οι αιτήσεις τους θα πρέπει να απορρίπτονται αυτομάτως από το σύστημα.
Β. Αύξηση του ορίου απαλλαγής από την υποχρέωση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, όσον αφορά στους ιδιοκτήτες/κατόχους φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος έως 1 ΜW.
Η πρόταση αυτή έχει υποβληθεί και από άλλους φορείς.
Δεδομένης της εξέλιξης της τεχνολογίας και του διπλασιασμού της ισχύος των Φ/Β πλαισίων σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία, η έκταση που απαιτείται σήμερα για ένα Φ/Β Σταθμό ισχύος 1MW είναι η ίδια περίπου με αυτή που απαιτούνταν πριν από μία πενταετία για την κατασκευή ενός Φ/Β Σταθμού ισχύος 500KW. Ετσι , η επίπτωση στο περιβάλλον σήμερα ενός Φ/Β σταθμού ισχύος 1MW είναι αντίστοιχη με την επίπτωση ενός Φ/Β Σταθμού ισχύος 500KW προ πενταετίας.

Για τον ανωτέρω λόγο προτείνουμε η απαλλαγή Υποχρέωσης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων να ισχύει για Φ/Β Σταθμούς ισχύος έως 1MW.

Γ. Κορεσμός δικτύου. Η έλλειψη ηλεκτρικού χώρου θα ανακόψει πολύ σύντομα τη δυνατότητα των μικρομεσαίων επενδυτών να προβούν σε νέες επενδύσεις. Για το λόγο αυτό απαιτείται να επεκταθούν, χωρίς καθυστέρηση, οι υφιστάμενοι υποσταθμοί του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ.
Όπως ήδη γνωρίζετε, η χωρητικότητα του συστήματος του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ σε όλη τη χώρα έχει οδηγηθεί κυριολεκτικώς «στο κόκκινο». Η κατάσταση αυτή συνιστά, κατά βάση, σημαντικό πλήγμα για τους μικρομεσαίους επενδυτές, καθώς οι μεγάλοι επενδυτές έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν νέο ηλεκτρικό χώρο κατασκευάζοντας υποσταθμούς.
Πρακτικώς, είναι αδύνατον να συγκεντρωθούν 200 μικροί παραγωγοί, να συνεννοηθούν μεταξύ τους και να προχωρήσουν στην κατασκευή υποσταθμού ισχύος 100 ΜW. Για το λόγο αυτό, οι μικρομεσαίοι παραγωγοί είναι σήμερα απολύτως εξαρτημένοι από τις δυνατότητες του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ.
Εάν ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ δεν επεκτείνει τους υποσταθμούς του κατά τους επόμενους τρεις (3) έως έξι (6) μήνες, τότε κατ΄ ουσίαν κανένας μικρομεσαίος επενδυτής δε θα λαμβάνει όρους σύνδεσης. Έτσι, η εκπλήρωση των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θα αποτελέσει έργο των μεγάλων επενδυτών, οι οποίοι θα ζητούν ad hoc ρυθμίσεις, για να κατασκευάσουν τους δικούς τους σταθμούς.
Συνεπώς, εάν η κυβέρνηση δεν επιθυμεί οι μικρομεσαίοι να συμμετάσχουν στο νέο κύμα φωτοβολταϊκών επενδύσεων, δε χρειάζεται να κάνει απολύτως τίποτα. Απλώς, ας αφήσει τα πράγματα να κυλήσουν ως έχουν.
Επειδή, ωστόσο, η ΠΟΣΠΗΕΦ πιστεύει ότι στους στόχους της κυβέρνησης συγκαταλέγεται και αυτός για τη συμμετοχή μικρομεσαίων στις νέες επενδύσεις σε φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις, θα πρέπει να επιτραπεί στον ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ να επεκτείνει τους υφιστάμενους υποσταθμούς του ή να παραχωρηθούν σ΄ αυτόν κίνητρα, για να το πράξει. Στη συνέχεια, με βάση τις μελέτες επέκτασης, ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ θα πρέπει να προχωρήσει στην έκδοση όρων σύνδεσης για πάρκα ισχύος έως 1MW.
Βεβαίως, επειδή η κατασκευή υποσταθμών είναι εκ των πραγμάτων χρονοβόρα διαδικασία, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα, ώστε, όταν για τη σύνδεση ενός πάρκου θα απαιτείται επέκταση ή κατασκευή νέου υποσταθμού, η τιμή να «κλειδώνει», μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ο εκάστοτε υποσταθμός. Ανάλογη ρύθμιση είχε θεσπιστεί με το ν. 4093/2012, κυρίως για τα πάρκα με ισχύ μεγαλύτερη των 10MW. Χάρη σ΄ αυτήν τη ρύθμιση, η τιμή παρατεινόταν για δώδεκα (12) μήνες από τη δημοσίευση του νόμου, όταν για τη σύνδεση των πάρκων απαιτούνταν κατασκευή υποσταθμού μέσης τάσης ΥΤ/ΜΤ. To «κλειδί» για την εφαρμογή των εν λόγω προτάσεων είναι αφενός μεν να επιτραπεί στον ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ να μετακυλήσει το κόστος επέκτασης στους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που θα συνδεθούν, αφετέρου δε να καταργηθεί η ΕΠΟ για την επέκταση υφιστάμενου υποσταθμού του ΔΕΔΔΗΕ ισχύος έως 100 MW.
Επιγραμματικά:
 Άμεση επέκταση των υφιστάμενων υποσταθμών του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ.
 Τροποποίηση του καθεστώτος χρηματοδότησης των επεκτάσεων έτσι, ώστε ο παραγωγός να επιμερίζεται το κόστος της επέκτασης (ένταξη στη ράμπα).
 Άμεση χορήγηση όρων σύνδεσης σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως 1ΜW, αμέσως μόλις εγκριθεί η μελέτη κατασκευής υποσταθμού.
 Διατήρηση σταθερής της τιμής μέχρι να ολοκληρωθεί η κατασκευή του κάθε φωτοβολταϊκού σταθμού.
 Απαλλαγή από ΕΠΟ, όσον αφορά στην επέκταση υποσταθμού του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ έως 100 MW.
Δ. Καθορισμός της τιμής αναφοράς.
Ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ διατηρεί το δικαίωμα σύνδεσης ενός φωτοβολταϊκού πάρκου με το δίκτυο εντός δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης με τον επενδυτή. Κατανοούμε ότι αυτή η χρονική προθεσμία είναι αναγκαία και διασφαλίζει τον ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ σε περίπτωση καθυστέρησης, όσον αφορά στη σύνδεση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου.
Ωστόσο, δεν κατανοούμε πώς διασφαλίζεται ο επενδυτής, ο οποίος μπορεί να «βλέπει» την τιμή αναφοράς να μειώνεται – πιθανώς ακόμη και δύο φορές σε δώδεκα (12) μήνες –, ενώ έχει έτοιμο το φωτοβολταϊκό πάρκο και περιμένει τη σύνδεση από τον ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ.
Για το λόγο αυτό προτείνουμε την τροποποίηση της σχετικής διάταξης έτσι, ώστε η τιμή να «κλειδώνει» όχι με την ηλέκτριση του πάρκου, αλλά με την κατάθεση δήλωση ετοιμότητας.
Ακόμα και όταν τα έργα σύνδεσης εκτελούνται από τον επενδυτή, η πρωτοβουλία για την ολοκλήρωση των έργων ενίσχυσης ανήκει στον ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ. Για το λόγο αυτό θα πρέπει η δήλωση ετοιμότητας να μην αφορά και στα έργα ενίσχυσης.
Ε. Πλήρης νομική κατοχύρωση της ανάθεσης των έργων σύνδεσης σε ιδιώτη κατασκευαστή.
Ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ εδώ και αρκετό καιρό επιτρέπει την κατασκευή των έργων σύνδεσης από ιδιώτες. Αυτό όμως δεν ισχύει σε όλη τη χώρα. Σε κάποια Περιφερειακή Διεύθυνση επικαλούνται νομοθετικό κενό για την ανάθεση των έργων σύνδεσης σε ιδιώτη εργολάβο, όταν πρόκειται για έργο μικρότερο του 1ΜW. Πρέπει, λοιπόν, να γίνει αμέσως σχετική νομοθετική ρύθμιση.

ΣΤ. Τροποποίηση της προτεραιότητας για τις Ενεργειακές Κοινότητες.
Για το θέμα της προτεραιότητας που απολαμβάνουν οι Ενεργειακές Κοινότητες, όσον αφορά στη χορήγηση όρων σύνδεσης, η ΠΟΣΠΗΕΦ, όπως έχει ενημερώσει και το υπουργείο προγενέστερα , προτείνει την τροποποίηση της απεριόριστης προτεραιότητας με τη θέσπιση προτεραιότητας ανά τρίμηνο κύκλο κατάθεσης, όπως ακριβώς έχει προτείνει και ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ. Επιπλέον, η ΠΟΣΠΗΕΦ ζητά τη θωράκιση των Ενεργειακών Κοινοτήτων με τη θέσπιση μέτρων για την προστασία του θεσμού από τις κατ΄ επίφαση Ενεργειακές Κοινότητες.
Ζ. Καθορισμός σταθερών τιμών για τα μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα για το έτος 2021.
Οι μεγάλες καθυστερήσεις που σημειώνονται, όσον αφορά στην έκδοση οριστικών όρων σύνδεσης στα φωτοβολταϊκά πάρκα ισχύος έως 1 ΜW, έχουν ως αποτέλεσμα πολλοί μικρομεσαίοι επενδυτές να έχουν καταθέσει σχετικά αιτήματα από τον Ιανουάριο του 2019, αλλά δυστυχώς να μην έχουν ακόμη λάβει όρους σύνδεσης. Όταν πιθανώς θα λάβουν, εάν τελικώς λάβουν, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι πάρα πολύ χαμηλή και κατά συνέπεια ασύμφορη.
Για το λόγο αυτό και επειδή βεβαίως οι παραγωγοί δεν ευθύνονται για τις παρατηρούμενες καθυστερήσεις εκ μέρους του ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, η ΠΟΣΠΗΕΦ ζητά οι τιμές να παραμείνουν σταθερές στο σημερινό ύψος ανά κατηγορία – για όλες τις κατηγορίες εκτός διαγωνισμών – για το 2021.

Για την ΠΟΣΠΗΕΦ

Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας

Παναγής Γιάννης Τσικούρας Πέτρος

Ο Σύλλογος «ΑΓΡΙΟΓΙΔΟ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ – BALKAN CHAMOIS SOCIETY» εκφράζει την έντονη ανησυχία του για το σχέδιο νόμου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», το οποίο κατατέθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας και βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, τη στιγμή μάλιστα που η χώρα πλήττεται από την πανδημία του κορωνοϊού, και ζητά την απόσυρσή του.
Δεν προτίθεται να προβεί σε λεπτομερή σχολιασμό του Σχεδίου Νόμου και να θέσει προτάσεις βελτίωσής του, καθώς δεν αποτελεί βάση διαλόγου λόγω των εξής καίριων ζητημάτων.
Το Νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας»:
1. Ουδόλως βελτιώνει, αλλά αντίθετα καταργεί στην πράξη τον ουσιαστικό έλεγχο στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αναπτυξιακών έργων και επενδύσεων
Επί παραδείγματι: Γνωμοδοτήσεις ιδιωτών, κατάργηση υπηρεσιών περιβαλλοντικής γνωμοδότησης, κατάργηση σταδίου δημοσιοποίησης και δημόσιας διαβούλευσης, de facto θετική γνωμοδότηση υπηρεσιών με την πάροδο ασφυκτικών προθεσμιών για την υποβολή γνωμοδότησης.
Αναμενόμενο αποτέλεσμα: Η υλοποίηση βλαπτικών προς το περιβάλλον αναπτυξιακών έργων, χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο, και η επιτάχυνση τη καταστροφής της φύσης.

2. Καταργεί την υπάρχουσα νομοθεσία προς χαλάρωση του καθεστώτος προστασίας που ισχύει βαθμιδωτά εντός των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, άνευ όποιας επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Επί παραδείγματι: Οι ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης (0,09% της χερσαίας έκτασης της χώρας) θεωρούνται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία εκτάσεις με εξαιρετικά ευαίσθητα οικοσυστήματα, ενδιαιτήματα σπάνιων ή απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ή άγριας πανίδας, οι οποίες υπόκεινται σε αυστηρή φύλαξη από τις αρμόδιες υπηρεσίες, όπου απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα, με εξαίρεση την επιστημονική έρευνα. Σήμερα, με το νέο νομοσχέδιο επιτρέπονται εγκαταστάσεις κοινής ωφελείας, περίπτερα ενημέρωσης, εγκαταστάσεις θαλάσσιας αναψυχής και διάνοιξη δρόμων για χρήση με μηχανοκίνητα μέσα κα. Δεν προστατεύεται ούτε αυτή η ελάχιστη έκταση από τους δρόμους, οι οποίοι επιφέρουν τεκμηριωμένα πολλές αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Η χαλάρωση της προστασίας είναι προφανώς πολύ εντονότερη στις λοιπές τρεις ζώνες των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, με μεγάλα αναπτυξιακά έργα, εγκαταστάσεις, καταστήματα και κατασκευές να επιτρέπονται σε όλη την έκταση των ζωνών διαχείρισης οικοτόπων και ειδών.
Αναμενόμενο αποτέλεσμα: Απουσία θεσμικής θωράκισης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας από βλαπτικά έργα και δραστηριότητες.

3. Καταργεί τους Φορείς Διαχείρισης και υποβαθμίζει το ρόλο τους χωρίς μελέτη αξιολόγησης του έργου τους. Ιδρύεται νέος Φορέας της Γενικής Κυβέρνησης (ΟΦΥΠΕΚΑ), άνευ οικονομικής μελέτης και ουδεμίας δέσμευσης στελέχωσής του με επαρκές επιστημονικό δυναμικό υψηλών προσόντων.
Αναμενόμενο αποτέλεσμα: Υπολειτουργία των Δομών (πρώην Φορέων) Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και υπολειτουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ, με σοβαρές αρνητικές συνέπειες στη φύλαξη, διατήρηση και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.

Αξιότιμες Κυρίες / Αξιότιμοι Κύριοι
Τα τελευταία χρόνια ένα σημαντικό ζήτημα με το οποίο έρχεται αντιμέτωπη η ελληνική οικονομία, είτε πρόκειται για βιομηχανική δραστηριότητα, είτε για τουριστική, είναι το σημαντικά αυξημένο κόστος ενέργειας το οποίο αντιμετωπίζουν οι Ελληνικές επιχειρήσεις. Το χάσμα στο κόστος ενέργειας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, και τον υπόλοιπο πλανήτη ολοένα και αυξάνεται. Η τάση αυτή πιθανότατα θα συνεχιστεί και στο μέλλον, με τη διαφαινόμενη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, την υποκατάσταση τους από νέους σταθμούς φυσικού αερίου και τις ανοδικές τάσεις των δικαιωμάτων ρύπων.
Η επίλυση αυτού του ζητήματος θα έχει σημαντικότατη επίδραση στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, καθώς με μείωση του ενεργειακού κόστους, τα ελληνικά προϊόντα θα μπορέσουν να γίνουν περισσότερα ανταγωνιστικά, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές, να βελτιωθεί το εμπορικό ισοζύγιο, αλλά και να μειωθεί το κόστος υπηρεσιών εντός της χώρας, με αντίστοιχα οφέλη στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού και την εισροή συναλλάγματος στη χώρα.
Συχνά διαβάζουμε για την Ελλάδα ότι έχει μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες, ούσα ευνοημένη με μεγάλη ηλιοφάνεια και υψηλό αιολικό δυναμικό. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια το συγκριτικό αυτό πλεονέκτημα έχει συγκεντρώσει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, τόσο εγχώριο όσο και αλλοδαπό.
Αυτό ακριβώς το συγκριτικό πλεονέκτημα μπορεί να αποτελέσει λύση στο αυξημένο κόστος ενέργειας με τη χρήση ενεργειακού συμψηφισμού.
Επιπλέον, μετά και από τη ραγδαία μείωση των τιμών αναφοράς στις τελευταίες ανταγωνιστικές διαδικασίες της ΡΑΕ για αιολικούς και φωτοβολταϊκούς σταθμούς, η τιμή με την οποία πωλείται η ηλεκτρική ενέργεια από σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. είναι πλέον αισθητά χαμηλότερη από την Οριακή Τιμή Συστήματος και το ανταγωνιστικό τιμολόγιο των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, μια ενεργοβόρα επιχείρηση πλέον έχει υψηλότερο κίνητρο να επιλέξει να επενδύσει στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με σκοπό τον ενεργειακό συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας με την καταναλισκόμενη στην επιχείρηση ενέργεια παρά με σκοπό την πώληση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο.
Με αφορμή τη Δημόσια Διαβούλευση του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», το αποτέλεσμα της οποίας θα είναι ένας νέος Νόμος, ο οποίος θα έρθει να συμπληρώσει την κύρια ενεργειακή Νομοθεσία της χώρας όπως αυτή ορίζεται από τους Νόμους 3468/2006, 3851/2010, 4001/2011 και 4414/2016, επιθυμούμε να καταθέσουμε σκέψεις μας σχετικά με όσα αναλύθηκαν προηγουμένως, και να προτείνουμε την προώθηση των δυνατοτήτων ενεργειακού συμψηφισμού μέσα από τις προτεινόμενες διατάξεις, οι οποίες αλλάζουν άρδην το θεσμικό πλαίσιο της διαδικασίας αδειοδότησης των Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.:
1. Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο ενεργειακού συμψηφισμού ορίζει εγκατεστημένη ισχύ μέχρι 1 MW, με χαμηλότερα όρια στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά και τις περιοχές υπό καθεστώς κορεσμού δικτύου, και με τεχνολογικούς περιορισμούς (π.χ. αιολικοί σταθμοί μόνο μικρών Ανεμογεννητριών και μέχρι 60 kW ισχύος).
Εντούτοις υπάρχει η δυνατότητα να αξιοποιηθεί ένα παλιότερο καθεστώς παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, αυτό του Αυτοπαραγωγού, όπως αυτό οριζόταν στο άρθρο 2 του Ν. 3468/2006:
«Αυτοπαραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α: Ο Παραγωγός που παράγει ηλεκτρική ενέργεια από μονάδες Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α, κυρίως για δική του χρήση και διοχετεύει τυχόν πλεόνασμα της ενέργειας αυτής στο Σύστημα ή στο Δίκτυο.»
Το καθεστώς αυτό δίνει τη δυνατότητα ενεργειακού συμψηφισμού στον Αυτοπαραγωγό, χωρίς περιορισμούς τεχνολογικούς ή ισχύος, με το άρθρο 4 του Ν.3851/2010 δίνει τη δυνατότητα ο χώρος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. να είναι σε διαφορετικό μέρος από το χώρο κατανάλωσης, και επιπλέον δίνεται η δυνατότητα τυχόν περίσσευμα της παραγόμενης ενέργειας να πουληθεί στο δίκτυο, αρκεί η ποσότητα της ηλεκτρικής ενέργειας που διοχετεύεται στο δίκτυο να μην ξεπερνάει το 20% της ετήσια παραγόμενης.
Θεωρούμε ότι αυτό το καθεστώς αποτελεί μια καλή βάση για τον ενεργειακό συμψηφισμό από τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις ώστε αυτές να μπορέσουν να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος. Σε αυτό το πλαίσιο θα έπρεπε να γίνουν κάποιες τροποποιήσεις σε όσα ισχύουν, ώστε να προσαρμοστεί το καθεστώς στις σύγχρονες ανάγκες.
1.1. Στο Κεφάλαιο Β του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», με τίτλο «ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΠΕ – Α’ ΦΑΣΗ» τίθεται το ζήτημα της διαδικασίας αδειοδότησης των Α.Π.Ε., και εισάγεται η αντικατάσταση της Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. από τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. Μέχρι σήμερα, είναι σε ισχύ η παράγραφος 7 του άρθρου 3 του Ν. 3468, σύμφωνα με την οποία οι Αιτήσεις για Άδεια Παραγωγής σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, ή κορεσμένα δίκτυα, ή άλλους περιορισμούς εξετάζονται κατά προτεραιότητα:
«Κατά τη χορήγηση της άδειας παραγωγής για σταθμούς ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά ή σε περιοχές με κορεσμένα ηλεκτρικά δίκτυα ή άλλους υφιστάμενους περιορισμούς που αφορούν την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ, οι αιτήσεις Αυτοπαραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ικανοποιούνται, κατά προτεραιότητα, έναντι άλλων αιτήσεων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.»
Θεωρούμε ότι αυτή η προτεραιότητα των Αιτήσεων Αυτοπαραγωγών έναντι των υπολοίπων αιτήσεων χορήγησης Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας που κατατίθενται εντός του ίδιου κύκλου υποβολής αιτήσεων θα πρέπει να συνεχιστεί και με το νέο θεσμικό πλαίσιο, και να επισημανθεί με σχετική προσθήκη στο Άρθρο 14 το οποίο ορίζει τι θα ισχύει σε περιοχές με κορεσμένο δίκτυο, με επανάληψη των όσων αναφέρονται στην παράγραφο 7 του άρθρου 3 του Ν. 3468/2006 ή με παραπομπή στην παράγραφο αυτή.
Επιπλέον όμως θεωρούμε ότι η προτεραιότητα εξέτασης των Αιτήσεων Αυτοπαραγωγών θα πρέπει να επεκταθεί στο σύνολο της επικράτειας, για σύνδεση στο Σύστημα, ή σε Δίκτυο Διανομής ή σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, είτε αυτά βρίσκονται υπό καθεστώς κορεσμού είτε όχι, με σχετική προσθήκη στο Άρθρο 11, για τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., στο τέλος της παραγράφου 3:
«Οι αιτήσεις Αυτοπαραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ικανοποιούνται, κατά προτεραιότητα, έναντι άλλων αιτήσεων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Αντίστοιχη προσθήκη θα πρέπει να γίνει και στο Άρθρο 19.
1.2. Επιπλέον, επεκτείνουμε το συλλογισμό μας, σκεπτόμενοι ότι αντίστοιχη προτεραιότητα θα πρέπει να θεσμοθετηθεί στα επόμενα στάδια Αδειοδότησης, και κυριότερα σε ότι αφορά την Περιβαλλοντική Αδειοδότηση και τη χορήγηση Όρων Σύνδεσης, που σήμερα είναι και οι πλέον χρονοβόρες διαδικασίες.
Ιδιαίτερη προτεραιότητα θα ήταν μάλιστα σκόπιμο να δίνεται στην εξέταση των αιτημάτων για χορήγηση όρων σύνδεσης, λόγω της γενικευμένης κατάστασης κορεσμού του ελληνικού δικτύου διανομής όπως αυτή έχει προκύψει από το μικρό βαθμό νέων επενδύσεων σε ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό του δικτύου, σε συνδυασμό με τον εξαιρετικά αυξημένο αριθμό αιτημάτων για σύνδεση νέων σταθμών Α.Π.Ε..
1.3. Συνεχίζοντας στο ίδιο πνεύμα, και αναφορικά με τον ενεργειακό συμψηφισμό, σύμφωνα και με το άρθρο 13 του Ν. 3468/2006:
«Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από Παραγωγό ή Αυτοπαραγωγό μέσω σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή μέσω Υβριδικού Σταθμού και απορροφάται από το Σύστημα ή το Δίκτυο, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 9, 10 και 12, τιμολογείται, σε μηνιαία βάση.»
Οι τιμές του ανωτέρω πίνακα για τους Αυτοπαραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας ισχύουν μόνο για σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. με εγκατεστημένη ισχύ έως τριάντα πέντε (35) MW και για το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας που διατίθεται στο Σύστημα ή το Δίκτυο, το οποίο μπορεί να ανέλθει μέχρι ποσοστό 20% της συνολικά παραγόμενης, από τους σταθμούς αυτούς, ηλεκτρικής ενέργειας, σε ετήσια βάση.
Η τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Παραγωγό ή Αυτοπαραγωγό μέσω σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Σ.Η.Θ.Υ.Α. πραγματοποιείται ανά μήνα με βάση τη Μ.Τ.Φ.Α. του προηγούμενου τριμήνου.
Εντούτοις στο άρθρο 2 του Ν. 3851/2010 υπάρχει η πρόνοια για σταθμούς οι οποίοι συνδυάζονται με μονάδα αφαλάτωσης ή παραγωγής πόσιμου νερού να γίνεται συμψηφισμός σε ωριαία βάση:
«Κατά τη χορήγηση της άδειας παραγωγής ή εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης της άδειας αυτής για σταθμούς Α.Π.Ε. σε νησιά, οι αιτήσεις για την εγκατάσταση σταθμών Α.Π.Ε. που συνδυάζονται με εγκατάσταση μονάδας παραγωγής πόσιμου νερού ή νερού άλλης χρήσης, μέσω αφαλάτωσης, εξετάζονται κατ΄ απόλυτη προτεραιότητα, εφόσον η εγκατεστημένη ισχύς του σταθμού Α.Π.Ε. δεν υπερβαίνει κατά 25% την εγκατεστημένη ισχύ της μονάδας αφαλάτωσης και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συναφθεί συμβάσεις μεταξύ του αιτούντος και της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής ή του οικείου ή των οικείων Ο.Τ.Α. για τη διάθεση των παραγόμενων ποσοτήτων νερού. Στις περιπτώσεις αυτές, ο χρόνος ισχύος της χορηγούμενης άδειας συναρτάται προς το χρόνο ισχύος της σύμβασης. Η δυνατότητα ένταξης της ως άνω μονάδας Α.Π.Ε., κρίνεται κατόπιν ειδικής τεχνικοοικονομικής μελέτης η οποία εκπονείται από τον αιτούντα. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τη μονάδα Α.Π.Ε. συμψηφίζεται, σε ωριαία βάση, με την καταναλισκόμενη από τη μονάδα αφαλάτωσης. Το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να διατίθεται στο δίκτυο μέχρι ποσοστού 20% της παραγόμενης ισχύος σύμφωνα με τα ισχύοντα για τους αυτοπαραγωγούς. Με τον Κανονισμό Αδειών που προβλέπεται στην παρ. 3 του άρθρου 5, καθορίζεται η διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης σε περίπτωση μη υλοποίησης της μονάδας αφαλάτωσης της ανωτέρω άδειας και κάθε ειδικότερο θέμα και αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας.»
Με δεδομένο ότι έχει ήδη θεσμοθετηθεί η σχετική μέθοδος συμψηφισμού και χρεώσεων σε ωριαία βάση, προτείνουμε να επεκταθεί και στους αυτοπαραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας για σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. με εγκατεστημένη ισχύ έως τριάντα πέντε (35) MW. Με αυτόν τον τρόπο θα καταστεί εφικτή η σημαντική εξοικονόμηση και της χρέωσης ισχύος, πέραν της εξοικονόμησης στη χρέωση ενέργειας, ενώ θα υπάρχει αυξημένο κίνητρο, στο μέτρο που είναι εφικτό, να υπάρξει επιδίωξη ταυτοχρονισμού των καταναλώσεων και της παραγωγής ενέργειας του Αυτοπαραγωγού, κάτι το οποίο θα έχει θετική επίδραση και στη λειτουργία του ηλεκτρικού Δικτύου ή Συστήματος.
1.4. Αναφορικά με την τιμή πώλησης για το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας (το οποίο μπορεί να φθάσει στο 20% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας) υπάρχει ήδη η σχετική πρόβλεψη από το άρθρο 3 του Ν. 4414/2016:
«Για τους κατόχους σταθμών αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., ισχύουν τα ακόλουθα:
α. Συνάπτουν συμβάσεις των άρθρων 9 και 10, σύμφωνα και με τους ειδικούς όρους που προβλέπονται για αυτούς στο περιεχόμενο των εν λόγω συμβάσεων. Για τους κατόχους αυτούς που συνάπτουν Σ.Ε.Δ.Π., η συμμετοχή τους στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 5, γίνεται με το σύνολο της εγκατεστημένης ισχύος τους.
β. Αν ανήκουν σε κατηγορία σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. που λαμβάνουν Λειτουργική Ενίσχυση μόνο εφόσον επιλεγούν μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών, εξαιρούνται από την υποχρέωση συμμετοχής στις εν λόγω διαδικασίες και η Τ.Α. που λαμβάνεται υπόψη για τη χορήγηση σε αυτούς της Λειτουργικής Ενίσχυσης, ταυτίζεται με τη μεσοσταθμική Τ.Α. που προέκυψε κατά την πιο πρόσφατη ανταγωνιστική διαδικασία της κατηγορίας σταθμών που ανήκουν.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται η διαδικασία εκκαθάρισης για το πλεόνασμα της ενέργειας, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα των σταθμών της παρούσας.»
Η σχετική απόφαση είναι η ΑΠΕΗΛ/Α/Φ1/οικ.187706 (ΦΕΚ 4072 Β / 19.12.2016), στο δέκατο άρθρο της οποίας αναφέρεται σχετικά με τη διαδικασία τιμολόγησης και πληρωμής ότι:
«4. Ειδικά στην περίπτωση Αυτοπαραγωγών, μετά το τέλος κάθε ημερολογιακού έτους η ΛΑΓΗΕ ΑΕ, προβαίνει σε ετήσια απολογιστική οριστική εκκαθάριση των συναλλαγών του Σταθμού, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία της ηλεκτρικής ενέργειας που παράχθηκε από το Σταθμό και της ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφήθηκε από το Διασυνδεδεμένο Σύστημα ή το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο. Όταν η ηλεκτρική ενέργεια που απορροφήθηκε από το Διασυνδεδεμένο Σύστημα ή το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο, υπερβαίνει το 20% της ενέργειας που παράχθηκε από το Σταθμό, η ΛΑΓΗΕ ΑΕ εκδίδει πιστωτικό τιμολόγιο για την υπερβάλλουσα (πέραν του 20%) ενέργεια, στη βάση της αντίστοιχης Τιμής Αναφοράς.»
Θεωρούμε ότι όσα ορίζονται από το Νόμο βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση και μπορούν εύκολα να υλοποιηθούν και στο μέλλον.
1.5. Σε ότι αφορά τη χρήση του Συστήματος ή και του Δικτύου, ήδη με το άρθρο 4 του Ν. 3851/2010 ορίζεται ότι:
«Στις περιπτώσεις σταθμών αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. επιτρέπεται στους αυτοπαραγωγούς, η μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση του συστήματος ή και του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρισμού από το χώρο αυτοπαραγωγής στο χώρο κατανάλωσης, καταβάλλοντας τα τέλη που ισχύουν για τη χρήση του συστήματος ή και του δικτύου.»
Με όσα ορίζονται στο ανωτέρω άρθρο, αφενός καθίσταται σαφές ότι οι Αυτοπαραγωγοί έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν το σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. σε άλλο χώρο από το χώρο της κατανάλωσης. Αφετέρου ορίζεται ότι σε αυτήν την περίπτωση θα επιβαρύνονται με τα σχετικά τέλη που ισχύουν για τη χρήση του συστήματος ή και του δικτύου.
Θα πρέπει αφετέρου όμως να αποσαφηνιστούν και τα σχετικά τέλη που θα σχετίζονται με την πώληση του πλεονάσματος ενέργειας.
Να σημειωθεί ότι η μείωση του ενεργειακού κόστους μέσω και της επιδίωξης του ταυτοχρονισμού μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, αποτελεί σημαντικό κίνητρο και για την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας, ειδικών έργων σύμφωνα με το Άρθρο 10 του Σχεδίου Νόμου. Θα έπρεπε συνεπώς να ληφθεί το παραπάνω υπόψιν και να προσδιοριστούν τα ισχύοντα για τις σχετικές χρεώσεις δικτύου στην περίπτωση που ο Αυτοπαραγωγός εγκαταστήσει και σταθμό αποθήκευσης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, στο Άρθρο 19 του Σχεδίου Νόμου.
1.6. Σε συνέχεια δημοσιευμάτων τα οποία αναφέρονται σε πρόθεση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) να διεξάγει δημοπρασίες για την εγκατάσταση νέων ΑΠΕ στην Κρήτη, θέλουμε να επισημάνουμε ότι θεωρούμε ότι θα πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στους αυτοπαραγωγούς, ως ξεχωριστή κατηγορία παραγωγού, στη φάση κάλυψης της δημοπρατούμενης ισχύος. Μάλιστα θα πρέπει πρώτα να εξετάζεται το κατά πόσο καλύπτεται η δημοπρατούμενη ισχύς από τους Αυτοπαραγωγούς, και στη συνέχεια να έπεται η διαγωνιστική διαδικασία για το υπόλοιπο της δημοπρατούμενης ισχύος. Ειδικότερα προτείνεται για την ενίσχυση της μεταποίησης στην Κρήτη λόγο του υψηλότερου κόστους παραγωγής των προϊόντων να δεσμευθούν 40 MW από την διαθέσιμη ισχύ αποκλειστικά για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις της Κρήτης για επενδύσεις σε αυτοπαραγωγή από ΑΠΕ.

1.7. Να δοθεί η δυνατότητα σε ένα σταθμό αυτοπαραγωγού παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ να συμψηφίζει μια η παραπάνω παροχές κατανάλωσης που βρίσκονται στο ίδιο ηλεκτρικό σύστημα η δίκτυο και έχουν το ίδιο ΑΦΜ.

1.8. Στο Άρθρο 14, ορίζεται ότι:

«Για σταθμούς για τους οποίους έχει εκδοθεί Άδεια Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων και οι οποίοι εγκαθίστανται σε περιοχές με κορεσμένα δίκτυα ισχύουν τα κάτωθι:

α) Για τις νησιωτικές περιοχές, εξαιρούμενης της Εύβοιας, δεν επιτρέπεται η αύξηση της μέγιστης ισχύος παραγωγής του σταθμού.

β) Για τις λοιπές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Εύβοιας επιτρέπεται η αύξηση της μέγιστης ισχύος παραγωγής μέχρι 10% της ισχύος παραγωγής της αρχικής Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων.»

Θεωρούμε ότι θα έπρεπε να υπάρξει περαιτέρω διάκριση σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) και σε όσα από αυτά διασυνδεθούν. Σε αυτήν την περίπτωση τα νησιά αυτά θα εξακολουθούν να είναι νησιωτικές περιοχές, ακόμη και αν σταματήσουν να είναι ΜΔΝ και είναι ενσωματωμένα στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς, και με την υφιστάμενη διατύπωση θα συνεχίσουν να μην έχουν δικαίωμα αύξησης της μέγιστης ισχύος παραγωγής μέχρι 10%, ενώ θα ήταν λογικό και σκόπιμο, από τη στιγμή που αποτελούν μέρος του Συστήματος Μεταφοράς να ισχύουν για αυτά όσα ισχύουν και για το υπόλοιπο Σύστημα, ανεξαρτήτως αν είναι νησιωτικές περιοχές ή όχι.

Αξιότιμες Κυρίες / Αξιότιμοι Κύριοι
Τα τελευταία χρόνια ένα σημαντικό ζήτημα με το οποίο έρχεται αντιμέτωπη η ελληνική οικονομία, είτε πρόκειται για βιομηχανική δραστηριότητα, είτε για τουριστική, είναι το σημαντικά αυξημένο κόστος ενέργειας το οποίο αντιμετωπίζουν οι Ελληνικές επιχειρήσεις. Το χάσμα στο κόστος ενέργειας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, και τον υπόλοιπο πλανήτη ολοένα και αυξάνεται. Η τάση αυτή πιθανότατα θα συνεχιστεί και στο μέλλον, με τη διαφαινόμενη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, την υποκατάσταση τους από νέους σταθμούς φυσικού αερίου και τις ανοδικές τάσεις των δικαιωμάτων ρύπων.
Η επίλυση αυτού του ζητήματος θα έχει σημαντικότατη επίδραση στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, καθώς με μείωση του ενεργειακού κόστους, τα ελληνικά προϊόντα θα μπορέσουν να γίνουν περισσότερα ανταγωνιστικά, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές, να βελτιωθεί το εμπορικό ισοζύγιο, αλλά και να μειωθεί το κόστος υπηρεσιών εντός της χώρας, με αντίστοιχα οφέλη στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού και την εισροή συναλλάγματος στη χώρα.
Συχνά διαβάζουμε για την Ελλάδα ότι έχει μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες, ούσα ευνοημένη με μεγάλη ηλιοφάνεια και υψηλό αιολικό δυναμικό. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια το συγκριτικό αυτό πλεονέκτημα έχει συγκεντρώσει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, τόσο εγχώριο όσο και αλλοδαπό.
Αυτό ακριβώς το συγκριτικό πλεονέκτημα μπορεί να αποτελέσει λύση στο αυξημένο κόστος ενέργειας με τη χρήση ενεργειακού συμψηφισμού.
Επιπλέον, μετά και από τη ραγδαία μείωση των τιμών αναφοράς στις τελευταίες ανταγωνιστικές διαδικασίες της ΡΑΕ για αιολικούς και φωτοβολταϊκούς σταθμούς, η τιμή με την οποία πωλείται η ηλεκτρική ενέργεια από σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. είναι πλέον αισθητά χαμηλότερη από την Οριακή Τιμή Συστήματος και το ανταγωνιστικό τιμολόγιο των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, μια ενεργοβόρα επιχείρηση πλέον έχει υψηλότερο κίνητρο να επιλέξει να επενδύσει στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με σκοπό τον ενεργειακό συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας με την καταναλισκόμενη στην επιχείρηση ενέργεια παρά με σκοπό την πώληση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο.
Με αφορμή τη Δημόσια Διαβούλευση του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», το αποτέλεσμα της οποίας θα είναι ένας νέος Νόμος, ο οποίος θα έρθει να συμπληρώσει την κύρια ενεργειακή Νομοθεσία της χώρας όπως αυτή ορίζεται από τους Νόμους 3468/2006, 3851/2010, 4001/2011 και 4414/2016, επιθυμούμε να καταθέσουμε σκέψεις μας σχετικά με όσα αναλύθηκαν προηγουμένως, και να προτείνουμε την προώθηση των δυνατοτήτων ενεργειακού συμψηφισμού μέσα από τις προτεινόμενες διατάξεις, οι οποίες αλλάζουν άρδην το θεσμικό πλαίσιο της διαδικασίας αδειοδότησης των Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.:
1. Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο ενεργειακού συμψηφισμού ορίζει εγκατεστημένη ισχύ μέχρι 1 MW, με χαμηλότερα όρια στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά και τις περιοχές υπό καθεστώς κορεσμού δικτύου, και με τεχνολογικούς περιορισμούς (π.χ. αιολικοί σταθμοί μόνο μικρών Ανεμογεννητριών και μέχρι 60 kW ισχύος).
Εντούτοις υπάρχει η δυνατότητα να αξιοποιηθεί ένα παλιότερο καθεστώς παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, αυτό του Αυτοπαραγωγού, όπως αυτό οριζόταν στο άρθρο 2 του Ν. 3468/2006:
«Αυτοπαραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α: Ο Παραγωγός που παράγει ηλεκτρική ενέργεια από μονάδες Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α, κυρίως για δική του χρήση και διοχετεύει τυχόν πλεόνασμα της ενέργειας αυτής στο Σύστημα ή στο Δίκτυο.»
Το καθεστώς αυτό δίνει τη δυνατότητα ενεργειακού συμψηφισμού στον Αυτοπαραγωγό, χωρίς περιορισμούς τεχνολογικούς ή ισχύος, με το άρθρο 4 του Ν.3851/2010 δίνει τη δυνατότητα ο χώρος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. να είναι σε διαφορετικό μέρος από το χώρο κατανάλωσης, και επιπλέον δίνεται η δυνατότητα τυχόν περίσσευμα της παραγόμενης ενέργειας να πουληθεί στο δίκτυο, αρκεί η ποσότητα της ηλεκτρικής ενέργειας που διοχετεύεται στο δίκτυο να μην ξεπερνάει το 20% της ετήσια παραγόμενης.
Θεωρούμε ότι αυτό το καθεστώς αποτελεί μια καλή βάση για τον ενεργειακό συμψηφισμό από τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις ώστε αυτές να μπορέσουν να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος. Σε αυτό το πλαίσιο θα έπρεπε να γίνουν κάποιες τροποποιήσεις σε όσα ισχύουν, ώστε να προσαρμοστεί το καθεστώς στις σύγχρονες ανάγκες.
1.1. Στο Κεφάλαιο Β του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», με τίτλο «ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΠΕ – Α’ ΦΑΣΗ» τίθεται το ζήτημα της διαδικασίας αδειοδότησης των Α.Π.Ε., και εισάγεται η αντικατάσταση της Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. από τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. Μέχρι σήμερα, είναι σε ισχύ η παράγραφος 7 του άρθρου 3 του Ν. 3468, σύμφωνα με την οποία οι Αιτήσεις για Άδεια Παραγωγής σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, ή κορεσμένα δίκτυα, ή άλλους περιορισμούς εξετάζονται κατά προτεραιότητα:
«Κατά τη χορήγηση της άδειας παραγωγής για σταθμούς ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά ή σε περιοχές με κορεσμένα ηλεκτρικά δίκτυα ή άλλους υφιστάμενους περιορισμούς που αφορούν την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ, οι αιτήσεις Αυτοπαραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ικανοποιούνται, κατά προτεραιότητα, έναντι άλλων αιτήσεων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.»
Θεωρούμε ότι αυτή η προτεραιότητα των Αιτήσεων Αυτοπαραγωγών έναντι των υπολοίπων αιτήσεων χορήγησης Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας που κατατίθενται εντός του ίδιου κύκλου υποβολής αιτήσεων θα πρέπει να συνεχιστεί και με το νέο θεσμικό πλαίσιο, και να επισημανθεί με σχετική προσθήκη στο Άρθρο 14 το οποίο ορίζει τι θα ισχύει σε περιοχές με κορεσμένο δίκτυο, με επανάληψη των όσων αναφέρονται στην παράγραφο 7 του άρθρου 3 του Ν. 3468/2006 ή με παραπομπή στην παράγραφο αυτή.
Επιπλέον όμως θεωρούμε ότι η προτεραιότητα εξέτασης των Αιτήσεων Αυτοπαραγωγών θα πρέπει να επεκταθεί στο σύνολο της επικράτειας, για σύνδεση στο Σύστημα, ή σε Δίκτυο Διανομής ή σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, είτε αυτά βρίσκονται υπό καθεστώς κορεσμού είτε όχι, με σχετική προσθήκη στο Άρθρο 11, για τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., στο τέλος της παραγράφου 3:
«Οι αιτήσεις Αυτοπαραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ικανοποιούνται, κατά προτεραιότητα, έναντι άλλων αιτήσεων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Αντίστοιχη προσθήκη θα πρέπει να γίνει και στο Άρθρο 19.
1.2. Επιπλέον, επεκτείνουμε το συλλογισμό μας, σκεπτόμενοι ότι αντίστοιχη προτεραιότητα θα πρέπει να θεσμοθετηθεί στα επόμενα στάδια Αδειοδότησης, και κυριότερα σε ότι αφορά την Περιβαλλοντική Αδειοδότηση και τη χορήγηση Όρων Σύνδεσης, που σήμερα είναι και οι πλέον χρονοβόρες διαδικασίες.
Ιδιαίτερη προτεραιότητα θα ήταν μάλιστα σκόπιμο να δίνεται στην εξέταση των αιτημάτων για χορήγηση όρων σύνδεσης, λόγω της γενικευμένης κατάστασης κορεσμού του ελληνικού δικτύου διανομής όπως αυτή έχει προκύψει από το μικρό βαθμό νέων επενδύσεων σε ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό του δικτύου, σε συνδυασμό με τον εξαιρετικά αυξημένο αριθμό αιτημάτων για σύνδεση νέων σταθμών Α.Π.Ε..
1.3. Συνεχίζοντας στο ίδιο πνεύμα, και αναφορικά με τον ενεργειακό συμψηφισμό, σύμφωνα και με το άρθρο 13 του Ν. 3468/2006:
«Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από Παραγωγό ή Αυτοπαραγωγό μέσω σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή μέσω Υβριδικού Σταθμού και απορροφάται από το Σύστημα ή το Δίκτυο, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 9, 10 και 12, τιμολογείται, σε μηνιαία βάση.»
Οι τιμές του ανωτέρω πίνακα για τους Αυτοπαραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας ισχύουν μόνο για σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. με εγκατεστημένη ισχύ έως τριάντα πέντε (35) MW και για το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας που διατίθεται στο Σύστημα ή το Δίκτυο, το οποίο μπορεί να ανέλθει μέχρι ποσοστό 20% της συνολικά παραγόμενης, από τους σταθμούς αυτούς, ηλεκτρικής ενέργειας, σε ετήσια βάση.
Η τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Παραγωγό ή Αυτοπαραγωγό μέσω σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Σ.Η.Θ.Υ.Α. πραγματοποιείται ανά μήνα με βάση τη Μ.Τ.Φ.Α. του προηγούμενου τριμήνου.
Εντούτοις στο άρθρο 2 του Ν. 3851/2010 υπάρχει η πρόνοια για σταθμούς οι οποίοι συνδυάζονται με μονάδα αφαλάτωσης ή παραγωγής πόσιμου νερού να γίνεται συμψηφισμός σε ωριαία βάση:
«Κατά τη χορήγηση της άδειας παραγωγής ή εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης της άδειας αυτής για σταθμούς Α.Π.Ε. σε νησιά, οι αιτήσεις για την εγκατάσταση σταθμών Α.Π.Ε. που συνδυάζονται με εγκατάσταση μονάδας παραγωγής πόσιμου νερού ή νερού άλλης χρήσης, μέσω αφαλάτωσης, εξετάζονται κατ΄ απόλυτη προτεραιότητα, εφόσον η εγκατεστημένη ισχύς του σταθμού Α.Π.Ε. δεν υπερβαίνει κατά 25% την εγκατεστημένη ισχύ της μονάδας αφαλάτωσης και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συναφθεί συμβάσεις μεταξύ του αιτούντος και της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής ή του οικείου ή των οικείων Ο.Τ.Α. για τη διάθεση των παραγόμενων ποσοτήτων νερού. Στις περιπτώσεις αυτές, ο χρόνος ισχύος της χορηγούμενης άδειας συναρτάται προς το χρόνο ισχύος της σύμβασης. Η δυνατότητα ένταξης της ως άνω μονάδας Α.Π.Ε., κρίνεται κατόπιν ειδικής τεχνικοοικονομικής μελέτης η οποία εκπονείται από τον αιτούντα. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τη μονάδα Α.Π.Ε. συμψηφίζεται, σε ωριαία βάση, με την καταναλισκόμενη από τη μονάδα αφαλάτωσης. Το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να διατίθεται στο δίκτυο μέχρι ποσοστού 20% της παραγόμενης ισχύος σύμφωνα με τα ισχύοντα για τους αυτοπαραγωγούς. Με τον Κανονισμό Αδειών που προβλέπεται στην παρ. 3 του άρθρου 5, καθορίζεται η διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης σε περίπτωση μη υλοποίησης της μονάδας αφαλάτωσης της ανωτέρω άδειας και κάθε ειδικότερο θέμα και αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας.»
Με δεδομένο ότι έχει ήδη θεσμοθετηθεί η σχετική μέθοδος συμψηφισμού και χρεώσεων σε ωριαία βάση, προτείνουμε να επεκταθεί και στους αυτοπαραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας για σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. με εγκατεστημένη ισχύ έως τριάντα πέντε (35) MW. Με αυτόν τον τρόπο θα καταστεί εφικτή η σημαντική εξοικονόμηση και της χρέωσης ισχύος, πέραν της εξοικονόμησης στη χρέωση ενέργειας, ενώ θα υπάρχει αυξημένο κίνητρο, στο μέτρο που είναι εφικτό, να υπάρξει επιδίωξη ταυτοχρονισμού των καταναλώσεων και της παραγωγής ενέργειας του Αυτοπαραγωγού, κάτι το οποίο θα έχει θετική επίδραση και στη λειτουργία του ηλεκτρικού Δικτύου ή Συστήματος.
1.4. Αναφορικά με την τιμή πώλησης για το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας (το οποίο μπορεί να φθάσει στο 20% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας) υπάρχει ήδη η σχετική πρόβλεψη από το άρθρο 3 του Ν. 4414/2016:
«Για τους κατόχους σταθμών αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., ισχύουν τα ακόλουθα:
α. Συνάπτουν συμβάσεις των άρθρων 9 και 10, σύμφωνα και με τους ειδικούς όρους που προβλέπονται για αυτούς στο περιεχόμενο των εν λόγω συμβάσεων. Για τους κατόχους αυτούς που συνάπτουν Σ.Ε.Δ.Π., η συμμετοχή τους στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 5, γίνεται με το σύνολο της εγκατεστημένης ισχύος τους.
β. Αν ανήκουν σε κατηγορία σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. που λαμβάνουν Λειτουργική Ενίσχυση μόνο εφόσον επιλεγούν μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών, εξαιρούνται από την υποχρέωση συμμετοχής στις εν λόγω διαδικασίες και η Τ.Α. που λαμβάνεται υπόψη για τη χορήγηση σε αυτούς της Λειτουργικής Ενίσχυσης, ταυτίζεται με τη μεσοσταθμική Τ.Α. που προέκυψε κατά την πιο πρόσφατη ανταγωνιστική διαδικασία της κατηγορίας σταθμών που ανήκουν.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται η διαδικασία εκκαθάρισης για το πλεόνασμα της ενέργειας, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα των σταθμών της παρούσας.»
Η σχετική απόφαση είναι η ΑΠΕΗΛ/Α/Φ1/οικ.187706 (ΦΕΚ 4072 Β / 19.12.2016), στο δέκατο άρθρο της οποίας αναφέρεται σχετικά με τη διαδικασία τιμολόγησης και πληρωμής ότι:
«4. Ειδικά στην περίπτωση Αυτοπαραγωγών, μετά το τέλος κάθε ημερολογιακού έτους η ΛΑΓΗΕ ΑΕ, προβαίνει σε ετήσια απολογιστική οριστική εκκαθάριση των συναλλαγών του Σταθμού, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία της ηλεκτρικής ενέργειας που παράχθηκε από το Σταθμό και της ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφήθηκε από το Διασυνδεδεμένο Σύστημα ή το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο. Όταν η ηλεκτρική ενέργεια που απορροφήθηκε από το Διασυνδεδεμένο Σύστημα ή το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο, υπερβαίνει το 20% της ενέργειας που παράχθηκε από το Σταθμό, η ΛΑΓΗΕ ΑΕ εκδίδει πιστωτικό τιμολόγιο για την υπερβάλλουσα (πέραν του 20%) ενέργεια, στη βάση της αντίστοιχης Τιμής Αναφοράς.»
Θεωρούμε ότι όσα ορίζονται από το Νόμο βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση και μπορούν εύκολα να υλοποιηθούν και στο μέλλον.
1.5. Σε ότι αφορά τη χρήση του Συστήματος ή και του Δικτύου, ήδη με το άρθρο 4 του Ν. 3851/2010 ορίζεται ότι:
«Στις περιπτώσεις σταθμών αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. επιτρέπεται στους αυτοπαραγωγούς, η μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση του συστήματος ή και του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρισμού από το χώρο αυτοπαραγωγής στο χώρο κατανάλωσης, καταβάλλοντας τα τέλη που ισχύουν για τη χρήση του συστήματος ή και του δικτύου.»
Με όσα ορίζονται στο ανωτέρω άρθρο, αφενός καθίσταται σαφές ότι οι Αυτοπαραγωγοί έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν το σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. σε άλλο χώρο από το χώρο της κατανάλωσης. Αφετέρου ορίζεται ότι σε αυτήν την περίπτωση θα επιβαρύνονται με τα σχετικά τέλη που ισχύουν για τη χρήση του συστήματος ή και του δικτύου.
Θα πρέπει αφετέρου όμως να αποσαφηνιστούν και τα σχετικά τέλη που θα σχετίζονται με την πώληση του πλεονάσματος ενέργειας.
Να σημειωθεί ότι η μείωση του ενεργειακού κόστους μέσω και της επιδίωξης του ταυτοχρονισμού μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, αποτελεί σημαντικό κίνητρο και για την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας, ειδικών έργων σύμφωνα με το Άρθρο 10 του Σχεδίου Νόμου. Θα έπρεπε συνεπώς να ληφθεί το παραπάνω υπόψιν και να προσδιοριστούν τα ισχύοντα για τις σχετικές χρεώσεις δικτύου στην περίπτωση που ο Αυτοπαραγωγός εγκαταστήσει και σταθμό αποθήκευσης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, στο Άρθρο 19 του Σχεδίου Νόμου.
1.6. Σε συνέχεια δημοσιευμάτων τα οποία αναφέρονται σε πρόθεση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) να διεξάγει δημοπρασίες για την εγκατάσταση νέων ΑΠΕ στην Κρήτη, θέλουμε να επισημάνουμε ότι θεωρούμε ότι θα πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στους αυτοπαραγωγούς, ως ξεχωριστή κατηγορία παραγωγού, στη φάση κάλυψης της δημοπρατούμενης ισχύος. Μάλιστα θα πρέπει πρώτα να εξετάζεται το κατά πόσο καλύπτεται η δημοπρατούμενη ισχύς από τους Αυτοπαραγωγούς, και στη συνέχεια να έπεται η διαγωνιστική διαδικασία για το υπόλοιπο της δημοπρατούμενης ισχύος. Ειδικότερα προτείνεται για την ενίσχυση της μεταποίησης στην Κρήτη λόγο του υψηλότερου κόστους παραγωγής των προϊόντων να δεσμευθούν 40 MW από την διαθέσιμη ισχύ αποκλειστικά για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις της Κρήτης για επενδύσεις σε αυτοπαραγωγή από ΑΠΕ.

1.7. Να δοθεί η δυνατότητα σε ένα σταθμό αυτοπαραγωγού παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ να συμψηφίζει μια η παραπάνω παροχές κατανάλωσης που βρίσκονται στο ίδιο ηλεκτρικό σύστημα η δίκτυο και έχουν το ίδιο ΑΦΜ.

1.8. Στο Άρθρο 14, ορίζεται ότι:

«Για σταθμούς για τους οποίους έχει εκδοθεί Άδεια Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων και οι οποίοι εγκαθίστανται σε περιοχές με κορεσμένα δίκτυα ισχύουν τα κάτωθι:

α) Για τις νησιωτικές περιοχές, εξαιρούμενης της Εύβοιας, δεν επιτρέπεται η αύξηση της μέγιστης ισχύος παραγωγής του σταθμού.

β) Για τις λοιπές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Εύβοιας επιτρέπεται η αύξηση της μέγιστης ισχύος παραγωγής μέχρι 10% της ισχύος παραγωγής της αρχικής Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων.»

Θεωρούμε ότι θα έπρεπε να υπάρξει περαιτέρω διάκριση σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) και σε όσα από αυτά διασυνδεθούν. Σε αυτήν την περίπτωση τα νησιά αυτά θα εξακολουθούν να είναι νησιωτικές περιοχές, ακόμη και αν σταματήσουν να είναι ΜΔΝ και είναι ενσωματωμένα στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς, και με την υφιστάμενη διατύπωση θα συνεχίσουν να μην έχουν δικαίωμα αύξησης της μέγιστης ισχύος παραγωγής μέχρι 10%, ενώ θα ήταν λογικό και σκόπιμο, από τη στιγμή που αποτελούν μέρος του Συστήματος Μεταφοράς να ισχύουν για αυτά όσα ισχύουν και για το υπόλοιπο Σύστημα, ανεξαρτήτως αν είναι νησιωτικές περιοχές ή όχι.

Τα παρακάτω σχόλια αφορούν κυρίως τα άρθρα που σχετίζονται με τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών.Συνυπογράφω τα σχόλια της ΟΙΚΟΤΟΠΙΑΣ και δηλώνω ότι ο χρόνος που δόθηκε για τη διαβούλευση του παρόντος σ/ν ήταν ελάχιστος, με δεδομένο τον τεράστιο αριθμό των διατάξεων και την ποικιλία των θεμάτων.
Ως βασικό μέλος της ομάδας που συνέταξε – με διαβούλευση μεγάλης διάρκειας – το νόμο 4519/2018, έχω την πεποίθηση ότι η Κυβέρνηση, αντί να εφαρμόσει και να βελτιώσει ίσως περαιτέρω τις διατάξεις αυτού του (ηλικίας μόνο 2 ετών) νόμου, ανατρέπει πάλι το σοβαρότατο θέμα της διαχείρισης των ΠΠ και διατηρεί την αβεβαιότητα για το μέλλον των ΦΔΠΠ και των εργαζομένων σε αυτούς. Από την ανάγνωση των διατάξεων του σ/ν προκύπτει εύκολα ότι μάλλον όλα γίνονται για να παρακαμφθεί-διευκολυνθεί-υπεραπλοποιηθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση και να λάβουν δευτερεύοντα ρόλο τα σημερινά ΔΣ των ΦΔΠΠ σε αυτό το θέμα. Επίσης, ένας άνθρωπος (ο διευθυντής) θα έχει πολύ σημαντικό ρόλο για όλα τα θέματα εντός της γεωγραφικής επικράτειας κάθε Φ/ΜΔΠΠ (οι οποία μεγαλώνει κι άλλο σε σχέση με τους 36 ΦΔΠΠ του ν.4519/2018) και ο ρόλος των υπολοίπων (που σήμερα είναι μέλη του ΔΣ) γίνεται απλά συμβουλευτικός. Αναρωτιέμαι αν οι Δήμαρχοι και οι Περιφερειάρχες το έχουν κατανοήσει αυτό ή απλά θεωρούν ότι με – παλαιοκομματικού/παλαιοπολιτικού τύπου – σχέσεις και συνεννοήσεις με τον διευθυντή θα περνούν τις απόψεις και επιθυμίες τους… Και τι γίνεται με τους υπόλοιπους φορείς που τώρα εκπροσωπούνται στα ΔΣ των ΦΔΠΠ; Δεν ενδιαφέρεται το σημερινό ΥΠΕΝ για τις απόψεις τους; Οι περισσότεροι από αυτούς, για πολλά χρόνια, έχουν τηρήσει πολύ θετική στάση και έχουν προσφέρει τα μέγιστα, και πάντα εθελοντικά!
Η σύσταση του ΟΦΥΠΕΚΑ ως οργανισμού συντονισμού των Φ/ΜΔΠΠ δεν είναι αναγκαστικά κακή ιδέα γιατί εντός ΥΠΕΝ αυτός ο συντονιστικός ρόλος δεν μπορούσε να καλυφθεί από την υποστελεχωμένη αρμόδια υπηρεσία, αλλά από την άλλη πλευρά παρόμοιο ρόλο θα μπορούσε να έχει και η Επιτροπή Φύση 2000 εφόσον λαμβάνονταν – επιτέλους – η απόφαση να υποστηριχθεί ουσιαστικά σε τεχνικό-γραμματειακό επίπεδο και σε επίπεδο υποδομών.
Τέλος, υπενθυμίζω ότι ο ν.4519/2018 έλαβε πολύ θετικά σχόλια (και συγχαρητήρια) από Έλληνες ειδικούς, αλλά και από αξιωματούχους της Ευρ. Επ. και των Υπουργείων Περιβάλλοντος της Κύπρου και της Πορτογαλίας, με τους 2 τελευταίους να δηλώνουν ότι προτίθενται να τον χρησιμοποιήσουν ως πρότυπο για να αναβαθμίσουν τη δική τους σχετική νομοθεσία.
Δρ Γιάννης Καζόγλου

• Η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων με όλες τις ΑΕΠΟ της χώρας και τον χρόνο λήξης τους ώστε να ενημερώνεται ο φορέας του έργου και να αιτείται ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων στο χρονικό διάστημα που ισχύει με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Για το σκοπό αυτό θα μπορούσε να γίνει χρήση του (Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου) ΗΠΜ και των διαδικτυακών ιστοσελίδων της εκάστοτε περιφέρειας και των αποκεντρωμένων διοικήσεων.
• Η ΑΕΠΟ μπορεί με ειδική αιτιολογία να εκδίδεται για διάρκεια ισχύος μικρότερη των δεκαπέντε ετών, καθώς και να παρατείνεται για μικρότερη διάρκεια ισχύος, μετά από σύμφωνη γνωμη της αρμόδια αρχής –υπηρεσίας.

H «ΠΙΝΔΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ» εκφράζει την έντονη ανησυχία της για το σχέδιο νόμου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», το οποίο κατατέθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας και βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, τη στιγμή μάλιστα που η χώρα πλήττεται από την πανδημία του κορωνοϊού, και ζητά την απόσυρσή του.
Δεν προτίθεται να προβεί σε λεπτομερή σχολιασμό του Σχεδίου Νόμου και να θέσει προτάσεις βελτίωσής του, καθώς δεν αποτελεί βάση διαλόγου λόγω των εξής καίριων ζητημάτων.
Το Νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας»:
1. Ουδόλως βελτιώνει, αλλά αντίθετα καταργεί στην πράξη τον ουσιαστικό έλεγχο στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αναπτυξιακών έργων και επενδύσεων
Επί παραδείγματι: Γνωμοδοτήσεις ιδιωτών, κατάργηση υπηρεσιών περιβαλλοντικής γνωμοδότησης, κατάργηση σταδίου δημοσιοποίησης και δημόσιας διαβούλευσης, de facto θετική γνωμοδότηση υπηρεσιών με την πάροδο ασφυκτικών προθεσμιών για την υποβολή γνωμοδότησης.
Αναμενόμενο αποτέλεσμα: Η υλοποίηση βλαπτικών προς το περιβάλλον αναπτυξιακών έργων, χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο, και η επιτάχυνση τη καταστροφής της φύσης.

2. Καταργεί την υπάρχουσα νομοθεσία προς χαλάρωση του καθεστώτος προστασίας που ισχύει βαθμιδωτά εντός των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, άνευ όποιας επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Επί παραδείγματι: Οι ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης (0,09% της χερσαίας έκτασης της χώρας) θεωρούνται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία εκτάσεις με εξαιρετικά ευαίσθητα οικοσυστήματα, ενδιαιτήματα σπάνιων ή απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ή άγριας πανίδας, οι οποίες υπόκεινται σε αυστηρή φύλαξη από τις αρμόδιες υπηρεσίες, όπου απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα, με εξαίρεση την επιστημονική έρευνα. Σήμερα, με το νέο νομοσχέδιο επιτρέπονται εγκαταστάσεις κοινής ωφελείας, περίπτερα ενημέρωσης, εγκαταστάσεις θαλάσσιας αναψυχής και διάνοιξη δρόμων για χρήση με μηχανοκίνητα μέσα κα. Δεν προστατεύεται ούτε αυτή η ελάχιστη έκταση από τους δρόμους, οι οποίοι επιφέρουν τεκμηριωμένα πολλές αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Η χαλάρωση της προστασίας είναι προφανώς πολύ εντονότερη στις λοιπές τρεις ζώνες των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, με μεγάλα αναπτυξιακά έργα, εγκαταστάσεις, καταστήματα και κατασκευές να επιτρέπονται σε όλη την έκταση των ζωνών διαχείρισης οικοτόπων και ειδών.
Αναμενόμενο αποτέλεσμα: Απουσία θεσμικής θωράκισης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας από βλαπτικά έργα και δραστηριότητες.

3. Καταργεί τους Φορείς Διαχείρισης και υποβαθμίζει το ρόλο τους χωρίς μελέτη αξιολόγησης του έργου τους. Ιδρύεται νέος Φορέας της Γενικής Κυβέρνησης (ΟΦΥΠΕΚΑ), άνευ οικονομικής μελέτης και ουδεμίας δέσμευσης στελέχωσής του με επαρκές επιστημονικό δυναμικό υψηλών προσόντων.
Αναμενόμενο αποτέλεσμα: Υπολειτουργία των Δομών (πρώην Φορέων) Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και υπολειτουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ, με σοβαρές αρνητικές συνέπειες στη φύλαξη, διατήρηση και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.

Η προτεινόμενη διάταξη δίνει τη δυνατότητα παράτασης (μέχρι και τα 21 χρόνια) σε ΑΕΠΟ που ήδη, από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του έργου ή της δραστηριοτητας, έχουν αποδειχθεί προβληματικές. Οι ΑΕΠΟ πρέπει να επανεξετάζονται τακτικά, ειδικά στην περίπτωση έργων με σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ΑΕΠΟ της ης Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική που αφορά μια έκταση 265.000 στρεμμάτων, 3 μεταλλεία (το καθένα με τις ιδιαιτερότητες του), εργοστάσια που χρησιμοποιούν επικίνδυνες ουσίες και παράγουν επικίνδυνα προϊόντα και απόβλητα. Για την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας επιβάλλεται η διάρκεια της ΑΕΠΟ να παραμείνει στα 10 χρόνια ή να μειωθεί στα 8 ή τα 7, όπως έχει ήδη προταθεί.