Άρθρο 5 Θέσπιση συστήματος «πληρώνω όσο πετάω» (παρ. 4 άρθρου 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/851)

Υποχρεωτική κατ΄ οίκον κομποστοποίηση σε κατοικίες με κήπους, σε όλη την επικράτεια. Τα οφέλη προφανή.

Φυσικά και πρέπει να γίνει αυτό. Ισοπεδωτική εντελώς και άδικη εντελώς η παρούσα κατάσταση με υπολογισμό τετραγωνικών. Πώς όμως θα μετριούνται τα ανά νοικοκυριό απόβλητα. Μια λύση είναι με τα άτομα που έχει.
Έχουν οι Δήμοι συστήματα μέτρησης αποβλήτων; Πώς θα το εφαρμόσουν;

Να αγοράζουμε ειδικές σακούλες από το σουπερμάρκετ 1 ή 2 € ή άλλο, 5 ή 10 λίτρων και εκεί να τοποθετούμε τα απόβλητα. Κάθε τι εκτός αυτών θα είναι παράβαση κια θα επιφέρει πρόστιμο π.χ. 20 ή 50 €. Θα πάρει κάποιο χρόνο, αλλά θα επικρατήσει, όπως οι πλαστικές σακούλες.

Από τη στιγμή που κάθε νοικοκυριό θα πληρώνει όσο ρυπαίνει, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ με τίτλο «ανακύκλωση κατοίκων» (κάτι σαν το «εξοικονομώ κατοίκων»), όπου με την χρηματοδότηση αυτή οι πολίτες θα μπορούν να αγοράζουν κάδους κομποστοποίησης, κάδους συλλογής αποβλήτων και ότι άλλο θα βοηθούσε στην ανακύκλωση.

Άρθρο 5. Η εκτίμηση δεν πρέπει να γίνεται με βάση τα πραγματικά παραγόμενα απόβλητα αλλά με βάση τα πραγματικά απορριπτόμενα απόβλητα. Αυτή η αλλαγή θα δώσει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να επιλέξουν τη διάθεση των αποβλήτων τους σε εναλλακτικά συστήματα και καινοτόμες διεργασίες ανάκτησης και αξιοποίησης και όχι στους Δήμους, που πιθανόν να έχουν συστήματα διαχείρισης χαμηλότερης προτεραιότητας μεγαλύτερου κόστους.
a. Άρθρο 5. Παράγραφος 1. «Σε εφαρμογή του συστήματος αυτού, ο υπολογισμός του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού του άρθρου 1 μπορεί να γίνεται και στη βάση της παραγωγής αποβλήτων ανά νοικοκυριό ή κτιριακό συγκρότημα, επαγγελματική δραστηριότητα, πολεοδομική ή δημοτική ενότητα» Να ΑΛΛΑΞΕΙ σε: «Σε εφαρμογή του συστήματος αυτού, ο υπολογισμός του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού του άρθρου 1 μπορεί να γίνεται και στη βάση της απόρριψης αποβλήτων ανά νοικοκυριό ή κτιριακό συγκρότημα, επαγγελματική δραστηριότητα, πολεοδομική ή δημοτική ενότητα.»
b. Άρθρο 5. Παράγραφος 1. « … υπό την προϋπόθεση ότι ο οικείος Ο.Τ.Α α΄ βαθμού διαθέτει σύστημα μέτρησης των παραγομένων αποβλήτων ή για κάποιο από τα ρεύματα των παραγόμενων αποβλήτων.» Να ΑΛΛΑΞΕΙ σε: «… υπό την προϋπόθεση ότι ο οικείος Ο.Τ.Α α΄ βαθμού διαθέτει σύστημα μέτρησης των παραγομένων αποβλήτων ή για κάποιο από τα ρεύματα των παραγόμενων αποβλήτων ή ο παραγωγός αποβλήτων διαθέτει πιστοποιημένο και ελεγχόμενο σύστημα μέτρησης αποβλήτων.»

• Το σύστημα «πληρώνω όσο πετάω» εκτός από τις επιφυλάξεις που υπάρχουν για την εφικτότητα της υλοποίησής του, θέλει πολύ προσοχή, για να μην φθάσουμε να γεμίζουν πάλι τα ρέματα με σκουπίδια από τους ¨πονηρούς¨ που θα αποφεύγουν τη πληρωμή.
• Στη παράγραφο 2., διορθώστε τη διπλή αναφορά των λέξεων «με απόφαση»

1. Μέχρι την έκδοση της ΚΥΑ (δεν υπάρχει αναφορά πότε θα εκδοθεί) δεν είναι σαφές με ποιο τρόπο οι Δήμοι θα μπορούν να εφαρμόσουν το μέτρο.
2. Πολύ δύσκολη η εφαρμογή σε σχέση με τη μέτρηση
3. Η επιλογή της εφαρμογής του συστήματος λαμβάνει χώρα με απόφαση με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, οπότε κάθε δήμος θα διαμορφώνει με διαφορετικό τρόπο το σύστημά του και τη χρέωση. Είναι κρίσιμο να προβλέπεται στην υπό έκδοση ΚΥΑ η ενιαία εφαρμογή απ’ όλους τους Δήμους της χώρας με βάση συγκεκριμένες αξίες.

το νέο αυτό σύστημα δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο με το οποίο οι Δήμοι θα μπορούν να διαμορφώσουν τα δημοτικά τους τέλη, ανάλογα με πόσα απόβλητα παράγει ο κάθε δημότης αλλά και ανάλογα με πόσα από αυτά ανακυκλώνει και όχι βάσει των τετραγωνικών του ακινήτου του όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.Επί της αρχής είμαστε σύμφωνοι με το εν λόγω σύστημα , διατυπώνουμε ωστόσο τις επιφυλάξεις μας για τις δυσκολίες και τα προβλήματα του τρόπου και της ορθής εφαρμογής του εν λόγω συστήματος

Καταρχάς το σχεδίου νόμου που παρουσιάζεται στην δημόσια διαβούλευση κρίνεται ως θετικό και ικανοποιεί την άμεση εναρμόνιση της Ελληνικής νομοθεσίας με την Κοινοτική νομοθεσία. Το σχέδιο νόμου εισάγει ορθές και καινοτόμες ρυθμίσεις προς την προώθηση της ανακύκλωσης και την επίτευξη των στόχων της.
2. Στο άρθρο 5 αναφέρεται στη θέσπιση του συστήματος «πληρώνω όσο πετάω» (ΠοΠ). Το σύστημα που προτείνεται είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο αφήνεται στην ευχέρεια του οικείου ΟΤΑ α’ βαθμού να διαθέτει ή μη σύστημα μέτρησης παραγόμενων αποβλήτων. Προτείνουμε η διάθεση αυτών των συστημάτων να είναι υποχρεωτική στους ΟΤΑ για την ουσιαστική εφαρμογή του «πληρώνω όσο πετάω» στην βάση των παραγόμενων αποβλήτων. Προτείνουμε επίσης τη δημιουργία ενός βοηθήματος-οδηγού, που να περιλαμβάνει δόκιμες τεχνολογίες και συστήματα ΠοΠ, τα οποία εφαρμόζονται στο εξωτερικό, με ιδιαίτερα επιτυχή αποτελέσματα.
3. Προτείνουμε ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης των νοικοκυριών με το οποίο οι πολίτες θα μπορούν να προμηθεύονται σχετικό εξοπλισμό (π.χ. κάδους κομποστοποίησης, κλπ.)

Άρθρο 5
• Στη παράγραφο 2, να διορθωθεί η διπλή αναφορά των λέξεων «με απόφαση»
• Η διάταξη για τη θέσπιση συστήματος «πληρώνω όσο πετάω» όπως διατυπώνεται, περιλαμβάνει τον καθορισμό του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού, με βάση την παραγωγή αποβλήτων. Κατά την άποψη του Δικτύου, τα τέλη φωτισμού δεν θα πρέπει να σχετίζονται με την παρούσα διάταξη και θα πρέπει να εξαιρεθούν από αυτή.
• Για την εφαρμογή συστήματος «πληρώνω όσο πετάω», αρχικά απαιτείται να έχει αναπτυχθεί ολοκληρωμένο δίκτυο χωριστής συλλογής των αστικών απορριμμάτων, με πυκνό δίκτυο κάδων ανακύκλωσης, πράσινα σημεία, γωνιές ανακύκλωσης. Απαιτούνται αρχικά ολοκληρωμένα σχέδια ανάπτυξης των δικτύων χωριστής συλλογής και μετέπειτα επενδύσεις σε μέσα συλλογής (κάδους, οχήματα συλλογής) και ανθρωπίνους πόρους. Ειδικά για αστικά απόβλητα συσκευασίας είναι απαραίτητο το σύνολο του κόστους συλλογής, επεξεργασίας, αξιοποίησης να καλύπτεται από τα ΣΕΔ και να μην επιβαρύνουν του Δήμους, καθώς οι δημότες ως παραγωγοί αποβλήτων ήδη καταβάλλουν/πληρώνουν το πράσινο τέλος μέσω των παραγωγών των συσκευασμένων προϊόντων στα ΣΕΔ.
Η πρόταση του Δικτύου είναι να χρηματοδοτηθούν, ενδεχομένως και μέσω των Τοπικών Δημοτικών Σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΤΣΔΑ), σχέδια ανάπτυξης και οργάνωσης/χωροθέτησης στο πεδίο των κάδων/σημείων χωριστής συλλογής των ΑΣΑ και των δρομολογίων εξυπηρέτησής τους, τα οποία να έχουν ολοκληρωθεί εντός 2ετίας και εν συνέχεια ανάλογα με τους διαθέσιμους πόρους για τις απαιτούμενες επενδύσεις, να δρομολογηθεί η υλοποίηση συστημάτων «πληρώνω όσο πετάω». Τα προγράμματα χωριστής συλλογής πρέπει να έχουν κοινά χαρακτηριστικά σε επίπεδο Περιφέρειας, ώστε να είναι ενιαία και η χρέωση των τελών διαχείρισης των απορριμμάτων από τον εκάστοτε Περιφερειακό ΦοΔΣΑ.
Το κόστος συλλογής και περαιτέρω διαχείρισης των αστικών αποβλήτων συσκευασίας και λοιπών αποβλήτων που εμπίπτουν στα ΣΕΔ, να καλυφθεί εξ ολοκλήρου από τα ΣΕΔ.

Το σύστημα «πληρώνω όσο πετάω» είναι προς την σωστή κατεύθυνση, προκειμένου να οδηγηθούμε προς την παραγωγή μικρότερων ποσοτήτων παραγόμενων και επομένως και απορριπτόμενων αποβλήτων! Αυτό από μόνο του δεν μπορεί να γίνει βέβαια, ούτε αρκεί να βγει ΚΥΑ που να ορίζει τις λεπτομέρειες. Θέλει εκπαίδευση του πολίτη, θέλει να μάθουμε στον πολίτη οτι στα ΑΣΑ που πετάει υπάρχουν πολύτιμα υλικά προς ανάκτηση, θέλει να του προτείνουμε π.χ.την κομποστοποίηση και τόσα άλλα. Το άρθρο (αλλά και το Νομοσχέδιο) πρέπει να ενισχυθεί ως προς την ενημέρωση των πολιτών και την ευαισθητοποίησή τους στην μείωση των ΑΣΑ.

-Άρθρο 5. Σχετικά με την εφαρμογή PAYT συμφωνούμε ότι είναι αναγκαία η εισαγωγή του ως δόκιμου τρόπου χρέωσης από τους δήμους. Όμως θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας «οδηγός» εφαρμογής του, ο οποίος θα προσδιορίζει την μεθοδολογία και τις αναγκαίες επενδύσεις από τους δήμους σε εξοπλισμό (π.χ. κάδους με ζυγιστικό μηχανισμό ή απορριμματοφόρα με ζυγιστικό μηχανισμό κ.λπ.

1. Δεν διευκρινίζεται πώς θα υπολογίζεται το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος καθαριότητας και φωτισμού στην κατασκευαστική δραστηριότητα. H κατά πάσα πιθανότητα συμπερίληψη της κατασκευαστικής δραστηριότητας στα ίδια κριτήρια με άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, κτίρια, νοικοκυριά κ.λπ. ενέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει σε ασύμφορα τέλη την κατασκευαστική δραστηριότητα.
2. Θα πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένα και ενιαία κριτήρια – μεθοδολογία υπολογισμού από τον κάθε Δήμο προκειμένου να υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση σε όλη την Ελλάδα και να περιληφθούν στην υπό έκδοση ΚΥΑ.

Η διάταξη για τη θέσπιση συστήματος «πληρώνω όσο πετάω» όπως διατυπώνεται, περιλαμβάνει τον καθορισμό του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού, με βάση της παραγωγής αποβλήτων.
Πρόταση: Τα τέλη φωτισμού δεν θα πρέπει να σχετίζονται με την παρούσα διάταξη και θα πρέπει να εξαιρεθούν από αυτή.
Για την εφαρμογή συστήματος «πληρώνω όσο πετάω», αρχικά απαιτείται να έχει αναπτυχθεί ολοκληρωμένο δίκτυο χωριστής συλλογής των αστικών απορριμμάτων, με πυκνό δίκτυο κάδων ανακύκλωσης, πράσινα σημεία, γωνιές ανακύκλωσης. Απαιτούνται αρχικά ολοκληρωμένα σχέδια ανάπτυξης των δικτύων χωριστής συλλογής και μετέπειτα επενδύσεις σε μέσα συλλογής (κάδους, οχήματα συλλογής) και ανθρωπίνους πόρους. Ειδικά για αστικά απόβλητα συσκευασίας είναι απαραίτητο το σύνολο του κόστους συλλογής, επεξεργασίας, αξιοποίησης να καλύπτεται από τα ΣΕΔ και να μην επιβαρύνουν του Δήμους, καθώς οι δημότες ως παραγωγοί αποβλήτων ήδη καταβάλουν/πληρώνουν το πράσινο τέλος μέσω των παραγωγών των συσκευασμένων προϊόντων στα ΣΕΔ.
Πρόταση: Να χρηματοδοτηθούν, ενδεχομένως και μέσω των Τοπικών δημοτικών Σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΤΣΔΑ), σχέδια ανάπτυξης και οργάνωσης/χωροθέτησης στο πεδίο των κάδων/σημείων χωριστής συλλογής των ΑΣΑ και των δρομολογίων εξυπηρέτησής τους, τα οποία να έχουν ολοκληρωθεί εντός 2ετίας και εν συνέχεια ανάλογα με τους διαθέσιμους πόρους για τις απαιτούμενες επενδύσεις, να δρομολογηθεί η υλοποίηση συστημάτων «πληρώνω όσο πετάω». Τα προγράμματα χωριστής συλλογής πρέπει να έχουν κοινά χαρακτηριστικά σε επίπεδο Περιφέρειας, ώστε να είναι ενιαία και η χρέωση των τελών διαχείρισης των απορριμμάτων από τον εκάστοτε Περιφερειακό ΦοΔΣΑ.
Το κόστος συλλογής και περαιτέρω διαχείρισης των αστικών αποβλήτων συσκευασίας και λοιπών αποβλήτων που εμπίπτουν στα ΣΕΔ, να καλυφθεί εξ΄ ολοκλήρου από τα ΣΕΔ.

Είναι προς την χωστή κατεύθυνση, αλλά για τις ανώτερες οικονομικά τάξεις (που καταναλώνουν και περισσότερο) δεν θα αποτελεί κίνητρο. Θα πρέπει να μην αυξάνεται αναλογικά το κόστος με τα απορρίμματα, αλλά πχ εκθετικά και να λαμβάνονται υπόψη τα άτομα ανά νοικοκυριό. (Οι ασθενέστερες οικονομικά ομάδες ζουν περισσότερα άτομα σε μικρότερα σπίτια).

Εφόσον επιθυμία είναι η επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης αλλά και επίλυση του προβλήματος αποβλήτων το πρόγραμμα «πληρώνω όσο πετάω» είναι μονόδρομος. Το πρόγραμμα θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα αλλά και να είναι πλήρως ξεκάθαρο ως προς τις χρεώσεις του. Η τιμολογιακή πολιτική θα πρέπει να είναι διαφορετικά για τις επιχειρήσεις και διαφορετική για τα νοικοκυριά.

Τα ξενοδοχεία πληρώνουν σήμερα υψηλά πόσα δημοτικών τελών ανά τετραγωνικό μέτρο. Στα ποσά αυτά περιλαμβάνονται και τα τέλη καθαριότητας ενώ σε πολλές περιπτώσεις εποχικών καταλυμάτων δε λαμβάνεται υπόψη η εποχική λειτουργία τους. Η πλειοψηφία του κλάδου θεωρεί δίκαιο το «πληρώνω όσο πετάω» καθώς η χρέωση ανά τ.μ. σε πολλές περιπτώσεις δεν ανταποκρίνεται στο τρόπο λειτουργίας μιας τουριστικής επιχείρησης. Καθώς θεωρούμε ότι η εφαρμογή του συστήματος είναι σκόπιμη και δίκαιη, τότε θα έπρεπε να θεσμοθετηθεί μία χρονική προθεσμία/υποχρέωση στους ΟΤΑ προκειμένου να δημιουργήσουν τις υποδομές και τις διαδικασίες για την εφαρμογή του συστήματος από τους παραγωγούς, κυρίως με οικονομικά κίνητρα/ αντικίνητρα. Το ΣΧΈΔΙΟ ΝΌΜΟΥ σε αυτό το σημείο είναι γενικά γραμμένο και δεν θέτει τους ΟΤΑ προ των ευθυνών τους ενώ αφήνει και «παράθυρο» για τη μη εφαρμογή του.

Κατά την άποψη μας, θα ήταν σημαντικό να υπάρχει αυστηρό χρονοδιάγραμμα (όχι πάνω από ένα χρόνο) για την εφαρμογή του «πληρώνω όσο πετάω» υποχρεωτικά από όλους του ΟΤΑ, ξεκάθαρη ανταγωνιστική χρέωση προς τις τουριστικές επιχειρήσεις και υποστήριξη από τη μεριά της πολιτείας προς του ΟΤΑ. Σχετικά με τις χρεώσεις αυτές θα πρέπει να είναι διαφορετικές για τα οργανικά και λοιπά απόβλητα ενώ η ανακύκλωση προφανώς δε πρέπει να χρεώνεται (προφανώς μιλάμε για απορριπτόμενα απόβλητα). Με τον τρόπο αυτόν θα δημιουργηθούν ουσιαστικά κίνητρα για τη μείωση της παραγωγής των αποβλήτων και της αύξησης της ανακύκλωσης. Παράλληλα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί το ΗΜΑ όπου ήδη οι επιχειρήσεις δηλώνουν την ανακύκλωση που έχουν διακινήσει και να δημιουργηθούν περαιτέρω με βάση την επίδοση των επιχειρήσεων. Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι οι περισσότερες χώρες του πλανήτη (προηγμένες και μη) έχουν αναπτύξει συστήματα πληρώνω όσο πετάω (λ.χ. η Αυστρία το έχει υιοθετήσει από το 1945). Η μεθοδολογία και ο τρόπος λειτουργίας ενός αποτελεσματικού πλαισίου λειτουργίας ενός μοντέλου «πληρώνω όσο πετάω» θα πρέπει να συζητηθεί εκ νέου.

Τέλος, αναφορικά με τις μετρήσεις αυτές να γίνονται είτε από τον ΟΤΑ, είτε από την εγκατάσταση εφόσον διαθέτει σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης ISO 14001 ή άλλο όπου θα πιστοποιείται η διαδικασία μέτρησης.

Το «πληρώνω όσο πετάω» θα μπορούσε να εφαρμοστεί με συνέπεια από τους πολίτες εάν συνοδευόταν από ένα σωστό σύστημα συλλογής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης. Όταν οι πολίτες βλέπουν πως οι κάδοι ανακύκλωσης φορτώνονται από τα σκουπιδιάρικα των πράσινων, εγκαταστάσεις διαλογής παίρνουν φωτιά για να ξεφορτωθούν απορρίμματα, και πολλοί δήμοι ενώ έχουν μπλε κάδους κ συλλέγουν την ανακύκλωση, δεν κάνουν ανακύκλωση. Αν δε λειτουργήσει το υπόλοιπο σύστημα σωστά, γιατί ο πολίτης να δεχτεί να πληρώνει;
Είναι σα να μετατίθεται η ευθύνη στον πολίτη, ενώ φταίει το σύστημα που είναι πολύ ελλιπές.