Άρθρο 15 – Προστασία και ανάδειξη των ιστορικών και πολιτιστικών πόρων και των πολιτιστικών υποδομών

Επιδιώκεται η εναρμόνιση της προστασίας ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, με την προστασία των φυσικών πόρων, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Αναγνωρίζεται η σημασία του πολιτισμού ως πόρου ανάπτυξης και πεδίου προώθησης νέων μορφών επιχειρηματικής δραστηριότητας και απασχόλησης. Για τον σκοπό αυτό, αναφέρονται μέτρα για τη διαφύλαξη, την προστασία, την ανάδειξη και αξιοποίηση της φυσικής, ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και της φυσιογνωμίας της πόλης, ως σημαντικών πόρων για το σύνολο της κοινωνίας.
1. Προστασία και ανάδειξη των ιστορικών κέντρων στην Αττική.
α) Συμπληρώνεται η οριοθέτηση των ιστορικών κέντρων των οικισμών και προωθούνται μελέτες, προγράμματα και μέτρα για την προστασία και ανάδειξή τους.
β) Προβλέπονται, κυρίως, μελέτες προστασίας και ανάδειξης του φυσικού χώρου, του πολεοδομικού ιστού, των παραδοσιακών και ιστορικών δραστηριοτήτων, των ελεύθερων χώρων, των αξιόλογων κτισμάτων και κατασκευών, των μετώπων των κτηρίων σε ελεύθερους χώρους και των λοιπών στοιχείων που συνθέτουν την εικόνα κάθε ιστορικού κέντρου.
γ) Προσδιορίζεται η εφαρμογή των παραπάνω, για τα ιστορικά κέντρα Αθήνας, Πειραιά, Κηφισιάς, Λαυρίου, Μεγάρων, Ελευσίνας και Αίγινας, ενδεικτικά στο Παράρτημα V .
2. Προστασία και ανάδειξη συνόλων και μεμονωμένων διατηρητέων κτηρίων και εγκαταστάσεων με αξιόλογα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά :
α) Προωθούνται μελέτες και προγράμματα για κάθε ιστορικό ή παραδοσιακό οικισμό ή τμήμα του ή αρχιτεκτονικό σύνολο και τα αξιολογούμενα στοιχεία προστατεύονται με κατάλληλες διατάξεις. Προγράμματα και προτεραιότητες αναφέρονται στο Παράρτημα V .
β) Προωθείται η καταγραφή, κήρυξη και ανάδειξη κτηρίων, χώρων ή εγκαταστάσεων, που αποτελούν σημαντικά στοιχεία αναφοράς από άποψη ιστορίας, τοπίου ή αρχιτεκτονικής συγκρότησης και χωροθετούνται σε αυτά οι επιθυμητές χρήσεις και δραστηριότητες. Αναδεικνύεται η περιοχή στην οποία εντάσσονται και θεσπίζονται κίνητρα για την ενεργοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
3. Ανάδειξη και διασύνδεση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων.
α) Συμπληρώνεται η κήρυξη όλων των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, στα οποία περιλαμβάνονται όλα τα κτίσματα και οι υποδομές που έχουν ιστορική αρχιτεκτονική, καλλιτεχνική ή κατασκευαστική αξία.
β) Καθορίζονται ζώνες προστασίας αρχαιολογικών χώρων και μνημείων και προωθείται η συντήρηση, η ανάδειξη και η επισκεψιμότητά τους, με την ένταξή τους στη σύγχρονη ζωή, την αναβάθμιση της αντιληπτικής εικόνας τους και τη βελτίωση των συνθηκών περιβάλλοντος.
γ) Συμπληρώνεται το πρόγραμμα προστασίας και ανάδειξης των ιστορικών τοπίων.
δ) Προωθείται η ένταξη των προστατευόμενων μνημείων και περιοχών εντός ευρύτερων ενοτήτων – τοπίων, ώστε να αναδεικνύεται η σχέση τους με το λειτουργικό – πολιτιστικό και φυσικό χαρακτήρα των περιοχών στις οποίες εντάσσονται.
4. Χωροθέτηση πολιτιστικών χρήσεων και υποδομών
α) Συμπληρώνεται η πολιτιστική υποδομή με νέες εγκαταστάσεις διεθνούς εμβέλειας, όπως αναφέρονται στο Παράρτημα V, για την ανάδειξη της Αθήνας- Αττικής ως πολιτιστικής μητρόπολης. Νέες μόνιμες εγκαταστάσεις χωροθετούνται κατά προτεραιότητα σε περιοχές συνδεδεμένες με τους πολιτιστικούς πόλους, σε κελύφη με ιδιαίτερα ιστορικά, μορφολογικά ή κατασκευαστικά χαρακτηριστικά, κατανέμονται δε σε όλες τις Χωρικές Ενότητες και συναρτώνται με τις «διαδρομές πολιτισμικής διαχρονικότητας».
β) Ενισχύονται οι πολιτιστικές εκδηλώσεις κλίμακας πόλης και γειτονιάς.
γ) Διευρύνεται η δυνατότητα οργάνωσης μη μόνιμων εκδηλώσεων εντός ή πλησίον αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, με προϋπόθεση την ασφάλειά τους.
5. Ανάδειξη και δημιουργία «διαδρομών πολιτισμικής διαχρονικότητας»
α) Προωθούνται προγράμματα για την οργάνωση πολιτιστικών περιπάτων, σε συνάρτηση με το ίχνος των αρχαίων δρόμων και μονοπατιών και με ιστορικούς, πολιτιστικούς χώρους και εγκαταστάσεις. Οι διαδρομές αυτές συνδέονται με τον πολεοδομικό ιστό και συνδυάζονται με το αστικό και περιαστικό πράσινο. Τα προγράμματα αφορούν σε όλες τις συνδέσεις στοιχείων πολιτιστικού ενδιαφέροντος και επικεντρώνονται στους βασικούς άξονες, που αποτελούν το κύριο πολιτιστικό δίκτυο της Αττικής, επιμερίζονται δε στα προγράμματα που αναφέρονται στο Παράρτημα V.
β) Ολοκληρώνεται το πρόγραμμα σύνδεσης και ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων.
γ) Αναδεικνύονται ο Μεγάλος Αρχαιολογικός Περίπατος και οι άξονες όπου βρίσκονται οι σημαντικότεροι χώροι πολιτισμού της Αθήνας, όπως ενδεικτικά αναφέρονται στο Παράρτημα V.
δ) Ενισχύονται νέες «πολιτιστικές διαδρομές» με παρεμβάσεις βιώσιμης κινητικότητας. Οι διαδρομές αυτές και τα προβλεπόμενα έργα και μελέτες ενδεικτικά αναφέρονται στο Παράρτημα V .