Άρθρο 16: Χρηματοδότηση των ΑΗΗΕ (άρθρα 12 και 13 της Οδηγίας)

Με την χρηματοδότηση των ιστορικών αποβλήτων υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα σε κατηγορίες ΑΗΗΕ, όπως π.χ. με τα φωτοβολταϊκά (Φ/Β), που θα αποσυρθούν σε τεράστιες ποσότητες τα έτη 2033-2038. Από το 2005 και μετά έχουν τοποθετηθεί πολλά Φ/Β και οι επιχειρήσεις, που τα έβαλαν σήμερα δεν υπάρχουν και μετά από 20-30 χρόνια που θα αποσυρθούν, μπορεί να μην υπάρχουν ακόμη περισσότερες επιχειρήσεις. Επίσης, όλα τα Φ/Β που έχουν τοποθετηθεί μέχρι σήμερα δεν έχουν καταβάλλει το κόστος εναλλακτικής διαχείρισης μετά το τέλος της ζωής τους.

Άρα, θα πρέπει να γίνει κάποια διά ζώσης διαβούλευση με τους αντίστοιχους εμπλεκόμενους (ΣΕΦ, εταιρείες Φ/Β κ.α.) και να συζητηθεί κάποια ενδεχόμενη τροποποίηση της έννοιας «ιστορικά ΑΗΗΕ» για κατηγορίες ΑΗΗΕ όπως τα Φ/Β.

Ενδεχομένως μία καλή λύση θα ήταν τα ιστορικά Φ/Β (ή άλλες αντίστοιχες κατηγορίες ΑΗΗΕ εάν υπάρχουν) να είναι αυτά που τοποθετήθηκαν ή μπήκαν στην αγορά πριν την δημοσίευση της παρούσας ΚΥΑ. Άρα, θα μπορούν από τώρα και στο εξής τα Φ/Β, που θα πωλούνται να ενσωματώνουν και το κόστος εναλλακτικής διαχείρισης μετά το τέλος της ζωής τους. Για δε τα ιστορικά Φ/Β (προ της παρούσας ΚΥΑ) να επωμίζονται το κόστος εναλλακτικής διαχείρισης οι κάτοχοι – χρήστες, που θα τα έχουν αξιοποιήσει – εκμεταλλευτεί για ~25 χρόνια.

Στην Oδηγία 2012/19/ΕΕ γίνεται διάκριση μεταξύ των ιστορικών αποβλήτων (που διατέθηκαν στην αγορά πριν από τις 13 Αυγούστου 2005) και των νέων αποβλήτων (που διατέθηκαν στην αγορά μετά τις 13 Αυγούστου 2005). Όσον αφορά τα νέα απόβλητα, κάθε “παραγωγός” καθίσταται υπεύθυνος για τη χρηματοδότηση. Όσον αφορά τα ιστορικά απόβλητα, το κόστος διαχείρισης των ΑΗΗΕ βαρύνει ένα ή περισσότερα (συλλογικά) συστήματα στα οποία συνεισφέρουν αναλογικά όλοι οι υφιστάμενοι στην αγορά “παραγωγοί”, όταν ανακύπτει το σχετικό κόστος, π.χ. ανάλογα με το μερίδιό τους στην αγορά ανά τύπο εξοπλισμού. Η διάταξη αυτή δεν προσδιορίζει ένα χρονικό διάστημα (μεταξύ 13ης Αυγούστου 2005 και της ημερομηνίας εθνικής εφαρμογής) για προϊόντα που εμπίπτουν στην οδηγία 2012/19/ΕΕ για τα ΑΗΗΕ για πρώτη φορά, δημιουργώντας νομική και οικονομική ασάφεια για τους “παραγωγούς” φωτοβολταϊκών όσον αφορά τη χρηματοδότηση και τη σήμανση των προϊόντων τους. Ένα ρεαλιστικό σενάριο θα ήταν η ημερομηνία διάκρισης για νέα προϊόντα σύμφωνα με την Οδηγία για τα ΑΗΗΕ να οριστεί η ημερομηνία κατά την οποία τίθεται σε ισχύ η εθνική νομοθεσία για τα ΑΗΗΕ και η ανάληψη του κόστους ανακύκλωσης των ιστορικών αποβλήτων από τους χρήστες.

Ένας επιπλέον λόγος για την υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης έχει να κάνει με το γεγονός ότι η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών υπήρξε εκρηκτική την τελευταία διετία οπότε και εγκαταστάθηκαν τα 2/3 της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος. Τέτοιοι ρυθμοί ανάπτυξης είναι αδύνατον να συνεχιστούν μελλοντικά (για τεχνικούς, οικονομικούς και θεσμικούς λόγους). Η ύφεση στην αγορά οδήγησε επίσης σε κλείσιμο των 2/3 των επιχειρήσεων του κλάδου (που με βάση τους ορισμούς θεωρούνται “παραγωγοί” αποβλήτων). Είναι παράλογο συνεπώς να χρεωθούν κάποιοι “παραγωγοί” μελλοντικά τη χρηματοδότηση ενός μεγάλου όγκου αποβλήτων, των οποίων οι πραγματικοί “παραγωγοί” τους έχουν εκλείψει και για τα οποία οι χρήστες του εξοπλισμού δεν συνέβαλαν εξ αρχής οικονομικά στο κόστος της συλλογής και ανακύκλωσης, παρόλο που επί 27-32 έτη θα απολαμβάνουν αποζημιώσεις από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο Δίκτυο.

Επομένως, ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών προτείνει η εθνική εφαρμογή της Οδηγίας για τα ΑΗΗΕ να αναφέρει σαφώς ότι για προϊόντα που εμπίπτουν στην οδηγία 2012/19/ΕΕ για τα ΑΗΗΕ για πρώτη φορά, όπως είναι τα φωτοβολταϊκά, η ημερομηνία διάκρισης μεταξύ ιστορικών και νέων αποβλήτων είναι η ημερομηνία κατά την οποία τίθεται σε ισχύ η εθνική νομοθεσία για τα ΑΗΗΕ και ότι το κόστος συλλογής και ανακύκλωσης των ιστορικών αποβλήτων βαρύνει τους χρήστες.

Συγκεκριμένα, προτείνεται η εξής αναδιατύπωση του άρθρου 16:

A. Χρηματοδότηση για τα AHHE οικιακής προέλευσης
1. Υπόχρεοι για τη χρηματοδότηση της συλλογής/διαλογής, της επεξεργασίας, της ανάκτησης και της περιβαλλοντικώς ορθής διάθεσης των ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης, που παραδίδονται στα σημεία συλλογής σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 6, είναι οι παραγωγοί ΗΗΕ. Η χρηματοδότηση αυτή γίνεται μέσω των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 13 και 14 της παρούσας απόφασης.
2. Για τα προϊόντα που διατέθηκαν στην αγορά μετά τις 13 Αυγούστου 2005 και ειδικά για τα φωτοβολταϊκά πλαίσια μετά τη δημοσίευση της παρούσας, κάθε παραγωγός, μέσω των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, χρηματοδοτεί τις εργασίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 για τα απόβλητα των δικών του ΗΗΕ.
2.1. Κάθε παραγωγός όταν διαθέτει ένα προϊόν στην αγορά υποχρεούται:
α) να οργανώνει ή να συμμετέχει σε συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ, σύμφωνα με το άρθρο 13, ώστε να βεβαιώνεται η χρηματοδότηση των εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης και
β) να επισημαίνει ευκρινώς τα προϊόντα του σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 2.
3. Η ευθύνη για τη χρηματοδότηση του κόστους της διαχείρισης των ΑΗΗΕ των προερχόμενων από προϊόντα που είχαν διατεθεί στην αγορά πριν από τις 13 Αυγούστου 2005 και ειδικά για τα φωτοβολταϊκά πλαίσια πριν τη δημοσίευση της παρούσας (“ιστορικά απόβλητα”) ανατίθεται σε ένα ή περισσότερα συστήματα, στα οποία συνεισφέρουν αναλογικά όλοι οι υφιστάμενοι στην αγορά όταν ανακύπτει το σχετικό κόστος παραγωγοί, όπως ανάλογα με το μερίδιό τους στην αγορά ανά τύπο εξοπλισμού.
4. Τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ αναπτύσσουν κατάλληλες διαδικασίες για την επιστροφή των χρηματικών εισφορών στους παραγωγούς, όταν ο ΗΗΕ μεταφέρεται για διάθεση στην αγορά εκτός της ελληνικής επικράτειας. Στην περίπτωση αυτή τα συστήματα οφείλουν να ενημερώνουν σχετικά τον ΕΟΑΝ.

Β) Χρηματοδότηση για τα ΑΗΗΕ από άλλους χρήστες, μη οικιακής προέλευσης
1. Για ΗΗΕ που διατέθηκαν στην αγορά μετά τις 13 Αυγούστου 2005 και ειδικά για τα φωτοβολταϊκά πλαίσια μετά τη δημοσίευση της παρούσας, οι δαπάνες για τη συλλογή, την επεξεργασία, την ανάκτηση και την περιβαλλοντικώς ορθή διάθεση των ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης, χρηματοδοτούνται από τους παραγωγούς, μέσω των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.
1.1. Για τα ιστορικά απόβλητα που αντικαθίστανται από νέα ισοδύναμα προϊόντα ή από νέα προϊόντα που καλύπτουν την ίδια λειτουργία, η χρηματοδότηση των δαπανών επιβαρύνει τους παραγωγούς αυτών των προϊόντων, κατά την παροχή τους. Είναι δυνατόν εναλλακτικά, με τη σύναψη σχετικών συμφωνιών, να καθίστανται οι άλλοι χρήστες, εν μέρει ή πλήρως, υπεύθυνοι για την ανωτέρω χρηματοδότηση.
Για τα λοιπά ιστορικά απόβλητα, η χρηματοδότηση των δαπανών επιβαρύνει τους χρήστες.