Μέρος Α1 – Βασικές έννοιες και διάρθρωση συστήματος χωρικού σχεδιασμού – Άρθρο 1 Βασικές έννοιες

Στην εφαρμογή, για τη έκδοση των αδειών Δόμησης, ο πολίτης συναντά την ασάφεια, την πολυπλοκότητα και ένα πλήθος λανθασμένων επιλογών που προκύπτουν από την πολυπλοκότητα του συνολικού συστήματος του χωροταξικού, περιβαλλοντικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Με τα Ε.Χ.Π. Π.Χ.Π. Τ.Χ.Σ. Π.Σ.Ε. δημιουργείται μεγάλο κόστος και καθυστερήσεις στον πολεοδομικό σχεδιασμό, με συνέπεια την αναποτελεσματικότητα και τη διόγκωση των προβλημάτων. Λόγω του μεγάλου αριθμού νέων χρήσεων κτιρίων που έχουν προκύψει και κυρίως λόγω του πλήθους των αποσπασματικών ρυθμίσεων που γίνονται από όλα τα Υπουργεία για τα θέματα αρμοδιοτήτων τους είναι αναγκαία η συνολική ρύθμιση του πλαισίου των χρήσεων γης και των χρήσεων κτιρίων, με κατάλληλη κωδικοποίηση, απλοποίηση και σαφήνεια, έτσι ώστε οι στόχοι και οι ρυθμίσεις του Χωρικού σχεδιασμού και των ΖΟΕ, να μην ακυρώνονται από τις ασάφειες και αμφισβητήσεις που δημιουργούνται κατά την εφαρμογή τους. Ύστερα από 15 περίπου χρόνια επεξεργασίας δεν έχει ολοκληρωθεί η αναγκαία κατάταξη, κωδικοποίηση προσδιορισμός και εξειδίκευση των Χρήσεων γης, με τις επιτρεπόμενες Χρήσεις Κτιρίων.

Τίθεται σε διαβούλευση ένα πολύ σημαντικό νομοσχέδιο, με την απουσία όμως από το Υπ.Πε.& Εν. και τους Ο.Τ.Α. της καίριας ειδικότητας των Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, δηλαδή του κατεξοχήν αρμόδιου επιστημονικού ανθρώπινου δυναμικού που εκπονεί, αξιολογεί και διαχειρίζεται άριστα θέματα, όπως:

1) Χωροταξικού-Πολεοδομικού-ΠεριβαλλοντικούΣχεδιασμού/Προγραμματισμού
Μελέτες αγοράς γης, διαχείρισης και αξιοποίησης ακινήτων και δημόσιας περιουσίας.
Υπηρεσίες υποστήριξης κατά τη χωροθέτησηέργων,υποδομών,χρήσεων, ζωνών παραγωγικών δραστηριοτήτων,επιχειρήσεων και άλλων δραστηρ/των.
Χωροταξικές Μελέτες, Ειδικές Χωροταξικές Μελέτες.
Ρυθμιστικά Σχέδια, Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.,
Ζώνες Ειδικής Ενίσχυσης, Ζώνες Παραγωγικών Δραστηριοτήτων, Πολεοδομικές Μελέτες Επέκτασης – Αναθεώρησης, Εισφορές –
Κατακυρώσεις,Πράξεις Εφαρμογής, Επεκτάσεις Σχεδίων Πόλης,Χρήσεις Γης.
Μελέτες αστικού σχεδιασμού και αστικών αναπλάσεων.
Μελέτεςχωροθέτησηςειδικώνζωνών(clustering),χρήσεων,εγκαταστάσεων(π.χ.επιχειρήσεων/παραγωγικών μονάδων), έργων και υπηρεσιών.
Μελέτες Σχεδιασμού/Ανάπτυξης Υποδομών – Δικτύων – Μεταφορών.
Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.)
Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.), προγραμμάτων και έργων.
Μελέτες οριοθέτησης και καταγραφής περιβαλλοντικά προστατευόμενων περιοχών (δασών,NATURA, κ.α.).
Διαχείρισηφυσικών πόρωνκαι εκπόνηση μελετώναξιοποίησης φυσικών πόρων.
Διαχείριση και σχεδιασμός εναλλακτικών μορφών και πηγών ενέργειας.

2) Περιφερειακής-Τοπικής Ανάπτυξης
Εκπόνηση Επιχειρησιακών Σχεδίων.
Εκπόνηση Τεχνικοοικονομικών Μελετών Σκοπιμότητας.
Έργα Συμπράξεων Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Διαχείριση έργων και προγραμμάτων (Project & Program Management).
Μελέτες στρατηγικού σχεδιασμού και επιχειρησιακού προγραμματισμού.
Μελέτες τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης
Εκπόνηση κοινωνικοοικονομικών μελετών και ερευνών αστικής γεωγραφίας και περιφερειακής ανάλυσης.
Ανάλυση τοπικού επιχειρηματικού δυναμικού / Σχεδιασμός προγραμμάτων αξιοποίησης του δυναμικού (εναλλακτικός τουρισμός, ανάδειξη φυσικού πλούτου, αξιοποίηση πολιτιστικού κεφαλαίου, ακτών κλπ).

3) Σχεδιασμού και Εφαρμογής Προγραμμάτων όπως:
Επενδυτικά Σχέδια (Δημόσιων και Ιδιωτικών Φορέων).
Εκπόνηση,διαχείριση καιαξιολόγηση αναπτυξιακών προγραμμάτωνκαι έργων.
Ολοκληρωμένη / Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (Γ΄ΚΠΣ, ΕΣΠΑ, INTERREG, URBAN, JESSICA κλπ.).
Αναπτυξιακό σχεδιασμό υπαίθρου.
Περιβαλλοντική προστασία.
Διαχείριση φυσικών πόρων.

4) Λοιπά θέματα:
Οργάνωση και διαχείριση γεωγραφικών πληροφοριών.
Εφαρμογή μεθόδων χαρτογραφίας,τηλεπισκόπησης και Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS).
Γνώσεις προηγμένων εργαλείων, μεθόδων και τεχνικών που βασίζονται στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Έχει τεθεί σε διαβούλευση εδώ και τέσσερες ημέρες και χωρίς να έχει γίνει μέχρι σήμερα κανένα σχόλιο ένα σημαντικό νομοσχέδιο: «ΧΩΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ –ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ». Αυτό είναι πρωτοφανές και πρέπει να προβληματίσει. Όπως επίσης πρέπει να προβληματίσει η απουσία από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τους Ο.Τ.Α. Α΄και Β΄ βαθμού και των Νομικών τους Προσώπων και άλλους Δημόσιους Φορείς, των κατεξοχήν αρμοδίων Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, οι οποίοι διαθέτουν εξειδικευμένες δεξιότητες σε θέματα Χωρικού Σχεδιασμού και Βιώσιμης Ανάπτυξης (θεωρητικές και τεχνικές) και έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για να συμβάλλουν στην αναβάθμιση του ρόλου και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης στα θέματα αυτά. Πιθανόν αυτό να οφείλεται σε άγνοια της δημόσιας διοίκησης για την εν λόγω ειδικότητα και στον μη εκσυγχρονισμό των οργανισμών της, καθώς τα οργανογράμματα των δημοσίων υπηρεσιών είναι παλαιότερα της δημιουργίας της ειδικότητας αυτής.

Ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, ο Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης εκπονεί, αξιολογεί και διαχειρίζεται άριστα θέματα:

1. Χωροταξικού – Πολεοδομικού – Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού / Προγραμματισμού
• Μελέτες αγοράς γης, διαχείρισης και αξιοποίησης ακινήτων και δημόσιας περιουσίας.
• Υπηρεσίες υποστήριξηςκατά τη χωροθέτηση έργων,υποδομών,χρήσεων, ζωνών παραγωγικώνδραστηριοτήτων,επιχειρήσεωνκαι άλλων δραστηριοτήτων.
• Χωροταξικές Μελέτες, Ειδικές Χωροταξικές Μελέτες.
• Ρυθμιστικά Σχέδια, Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., Ζώνες Ειδικής Ενίσχυσης, Ζώνες Παραγωγικών Δραστηριοτήτων, Πολεοδομικές Μελέτες Επέκτασης – Αναθεώρησης, Εισφορές – Κατακυρώσεις, Πράξεις Εφαρμογής, Επεκτάσεις Σχεδίων Πόλης, Χρήσεις Γης.
• Μελέτες αστικού σχεδιασμού και αστικών αναπλάσεων.
• Μελέτες χωροθέτησης ειδικών ζωνών(clustering),χρήσεων, εγκαταστάσεων(π.χ.επιχειρήσεων/παραγωγικών μονάδων),έργων και υπηρεσιών.
• Μελέτες Σχεδιασμού/Ανάπτυξης Υποδομών – Δικτύων – Μεταφορών.
• Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.)
• Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.),προγραμμάτων και έργων.
• Μελέτες οριοθέτησης και καταγραφής περιβαλλοντικά προστατευόμενων περιοχών (δασών,NATURA, κ.α.)
• Διαχείριση φυσικών πόρων και εκπόνηση μελετών αξιοποίησης φυσικών πόρων.
• Διαχείριση και σχεδιασμός εναλλακτικών μορφών και πηγών ενέργειας.

2. Περιφερειακής – Τοπικής Ανάπτυξης
• Εκπόνηση σχεδίων Place Marketing και προσέλκυσης επενδυτικού ενδιαφέροντος.
• Εκπόνηση Επιχειρησιακών Σχεδίων.
• Εκπόνηση Τεχνικοοικονομικών Μελετών Σκοπιμότητας.
• Έργα Συμπράξεων Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
• Διαχείριση έργων και προγραμμάτων (Project & Program Management).
• Μελέτες στρατηγικού σχεδιασμού και επιχειρησιακού προγραμματισμού.
• Μελέτες τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης
• Εκπόνηση κοινωνικοοικονομικών μελετών και ερευνών αστικής γεωγραφίας και περιφερειακής ανάλυσης.
• Ανάλυση τοπικού επιχειρηματικού δυναμικού/ Σχεδιασμός προγραμμάτων αξιοποίησης του δυναμικού (εναλλακτικός τουρισμός, ανάδειξη φυσικού πλούτου, αξιοποίηση πολιτιστικού κεφαλαίου, ακτών κλπ.).

3. Σχεδιασμού και Εφαρμογής Προγραμμάτων όπως:
• Επενδυτικά Σχέδια (Δημόσιων και Ιδιωτικών Φορέων).
• Εκπόνηση,διαχείριση και αξιολόγηση αναπτυξιακών προγραμμάτων και έργων.
• Ολοκληρωμένη / Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (Γ΄ΚΠΣ, ΕΣΠΑ, INTERREG, URBAN, JESSICA κλπ.).
• Αναπτυξιακό Σχεδιασμό Υπαίθρου.
• Περιβαλλοντική Προστασία.
• Διαχείριση Φυσικών Πόρων.

4. Λοιπά θέματα:
• Οργάνωση και διαχείριση γεωγραφικών πληροφοριών. Εφαρμογή μεθόδων χαρτογραφίας, τηλεπισκόπησης και Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS).
• Γνώσεις προηγμένων εργαλείων, μεθόδων και τεχνικών που βασίζονται στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Ο παρόν σχολιασμός αφορά στο σύνολο του Σ/Ν και όχι μόνο στο άρθρο αυτό αλλά παρατίθεται σ’ αυτό κατ’ οικονομία.
Με το Σ/Ν «Χωρικός Σχεδιασμός – Βιώσιμη Ανάπτυξη» για μια ακόμη φορά διαπιστώνεται «συγκεντρωτική» πρακτική στα θέματα του Χωρικού Σχεδιασμού. Για μια ακόμη φορά, οι Περιφέρειες της χώρας, τα κατ΄εξοχήν όργανα ανάπτυξης και προγραμματισμού, εξοστρακίζονται από τη διαδικασία του Χωρικού Σχεδιασμού.
Με το παρόν Σ/Ν ενισχύεται ο ρόλος του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, αποδυναμώνεται των Περιφερειακών ΣΥΠΟΘΑ και απομακρύνονται τελείως οι Περιφέρειες από κάθε συμμετοχή στον Χωρικό Σχεδιασμό. Είναι προφανές η συγκεντρωτική αυτή πρακτική δεν μπορεί να αποδώσει τους αναμενόμενους καρπούς, σ’ ένα πολύπαθο πολεοδομικό σύστημα που χρόνο με το χρόνο βαίνει με φθίνουσα πορεία.
Προτείνουμε και διεκδικούμε τα αυτονόητα. Τη συμμετοχή των Περιφερειών της χώρας σε όλο το πολεοδομικό – χωροταξικό γίγνεσθαι της περιοχής ευθύνης τους. Αυτό απαιτεί τόσο το πνεύμα όσο και το γράμμα του Ν 3852/10 αρθ 188.
Μέχρι στιγμής, οι Περιφέρειες της χώρας είναι εισηγήτριες στα ΣΥΠΟΘΑ για όλα τα πολεοδομικά – χωροταξικά θέματα της περιοχής ευθύνης τους σύμφωνα με την εγκύκλιο 10/2012 του ΥΠΕΚΑ συμμετέχοντας έτσι έστω και έμμεσα στο σημαντικότατο αυτό αναπτυξιακό πεδίο. Το ελάχιστο που πρέπει να γίνει μέσω του παρόντος Σ/Ν είναι η συνέχιση αυτής της πρακτικής που πρέπει βεβαίως να αποκτήσει θεσμικό χαρακτήρα.
Έτσι προτείνουμε στο παρόν Σ/Ν:
1. Να αναφερθεί ρητά ότι σε πολεοδομικό – χωροταξικό επίπεδο, οτιδήποτε απαιτεί γνωμοδότηση του οικείου ΣΥΠΟΘΑ, η εισήγηση στο Συμβούλιο να γίνεται από τις οικείες Δνσεις ΠΕ.ΧΩ.ΣΧΕ των Περιφερειών.
2. Να αναφερθεί ότι οι τροποποιήσεις των προβλεπομένων Πολεοδομικών Σχεδίων Εφαρμογής (ρυμοτομικά σχέδια) θεσπίζονται με Απόφαση Περιφερειάρχη (να διευρυνθεί δηλαδή το αρθ. 186 του Ν 3852/10) και όχι να παραπέμπεται αορίστως η ρύθμιση αυτή σε μελλοντικό Π.Δγμα διότι έτσι θα παρατηρηθούν ασυνέχειες και αβεβαιότητες ως προς το τι ισχύει στον τομέα αυτό.
3. Να αναφερθεί ότι σε περίπτωση σύνταξης μεμονωμένων Πράξεων Εφαρμογής και πράξεων Προσκυρώσεων – Αναλογισμού καθώς και οι τροποποιήσεις τους, αυτές κυρώνονται με Απόφαση Περιφερειάρχη (ότι δηλαδή ισχύει και σήμερα).
4. Να θεσπισθεί ότι οι Περιφέρειες μπορούν να κινούν τη διαδικασία σύνταξης Χωρικών Σχεδίων από το επίπεδο των Περιφερειακών Σχεδίων και κάτω.
5. Να προβλεφθεί η ρητή συμμετοχή των Περιφερειών της χώρας δι’ εκπροσώπου τους στα οικεία ΣΥΠΟΘΑ (τροποποίηση του αντίστοιχου αρθ. του Ν. 4030/12)
Θεωρούμε τα ανωτέρω ως τα ελάχιστα βήματα για την έστω και εν μέρει αναγνώριση του αναπτυξιακού χαρακτήρα των Περιφερειών της χώρας και παρακαλούμε να ληφθούν υπ’ όψη στη διαμόρφωση του τελικού Σ/Ν.

Με εκτίμηση
Παναγιώτης Βενέρης
Αρχιτέκτων
Προϊστ. Δνσης ΠΕΧΩΣΧΕ Δωδ/σου ΠΝΑΙ

Το παρόν σχέδιο δεν οργανώνει, δεν βελτιώνει, δεν επιταχύνει, κ.λ.π. τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Αναρωτιέμαι ποιός γράφει αυτούς τους νόμους? Είναι δυνατόν να βοηθήσει την ανάπτυξη, τον ορθό και αποτελεσματικό σχεδιασμό, ένας τέτοιος νόμος? Απ΄ότι φαίνεται νομοθετούμε για να νομοθετούμε και αγνοούνται οι συνέπειες της εφαρμογής των νόμων που ψηφίζονται. Δυστυχώς αυτή είναι η πολιτική στο συγκεκριμένο υπο διαβούλευση νομοσχέδιο, περιτύλιγμα χωρίς ουσία!
Αγνοείται ότι εδώ και δεκαετίες υπάρχουν πολεοδομικές μελέτες, αλλά δεν έχουν γίνει πράξεις εφαρμογής.Δύο στάδια που θα έπρεπε να είναι ένα. Αλλά πως θα πληρώνονται οι ημέτεροι και πως θα κοροιδεύουμε τους επενδυτές και την κοινωνία. Δεν έχουμε αντιληφθεί ότι η χώρα έχει πτωχεύσει. Για παράδειγμα διάβασα σε ένα προτεινόμενο άρθρο ότι ορίζεται άλλος μέγιστος συντελεστής δόμησης για τοπικό κέντρο, άλλος για παραθεριστική κατοικία, κλπ. Μα γιατί χρειάζεται να γίνει αυτό άκριτα και οριζόντια? Θα βοηθηθεί η ανάπτυξη και η βιωσιμότητα των πόλεων? Η πολεοδομική μελέτη θα υποδείξει ποιος θα είναι ο μέγιστος Σ.Δ., ανάλογα με την φέρουσα ικανότητα και τα υπόλοιπα αντικειμενικά στοιχεία που θα λάβει υπόψην της η μελέτη σύμφωνα με διαδικασίες απόδειξης μέσα από κατάλληλα και αξιόπιστα μοντέλα.
Δυστυχώς η κοινωνία βρίσκεται πιο μπροστά από το νομικό σχεδιασμό. Δεν μπορεί να περιμένει αιωνόβιες διαδικασίες. Γι΄αυτό αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα πολλών αυθαίρετων οικισμών σήμερα. Αφέθηκε η χώρα στην τύχη της και στα χέρια τυχοδιοκτών εμπόρων γης που εκμεταλλεύτηκαν την αδράνεια της πολιτείας να δημιουργήσει με το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο όμορφες και βιώσιμες πόλεις. Δυστυχώς οι διαδικασίες των νόμων έφαγαν την ουσία. Εύχομαι Καλή μας Τύχη….

Λόγω της σοβαρότητας του θέματος, των παρατηρήσεων/απόψεων/προτάσεων οι οποίες πρόκειται να κατατεθούν, αφού προηγουμένως ενημερωθούν οι εμπλεκόμενοι φορείς και σύλλογοι, καθώς και λαμβάνοντας υπόψη την προεκλογική περίοδο που διανύεται για τις προσεχείς εκλογές (20.11.2016) των Διπλ.Μηχανικών ΤΕΕ, προτείνω την παράταση της προθεσμίας διαβούλευσης τουλάχιστον για 20 ημέρες.
Ευχαριστώ, με εκτίμηση

Γενικό Σχόλιο επί του ν/σ:Αναφερόμενοι στο παρόν σχέδιο νόμου επισημαίνουμε κατ’ αρχήν ότι δεν εντοπίζονται ουσιώδεις και ριζικές διαφωνίες στην φιλοσοφία και τις διατάξεις του. Παρόλα αυτά και πριν υπεισέρθουμε σε γενικά σχόλια και αναλυτικές προτάσεις, διατυπώνουμε την έκπληξη, απορία αλλά και διαμαρτυρία μας για το γεγονός ότι η ΚΕΕ είναι η μόνη τριτοβάθμια οργάνωση εκπροσώπησης των επιχειρήσεων που σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν/σ αποκλείστηκε από τη συμμετοχή της στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας. Αυτός ο αναιτιολόγητος και ατεκμηρίωτος αποκλεισμός αιτούμαστε επειγόντως να διορθωθεί και να μην επαναληφθεί ότι κακώς νομοθετήθηκε στο Αναπτυξιακό Συμβούλιο του Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης.
Στα επιμέρους άρθρα που ακολουθούν γίνονται αναλυτικές αναφορές σε προτάσεις, τροποποιήσεις και βελτιώσεις που καθιστούν τις διατάξεις πιο αποτελεσματικές και πιο λειτουργικές. Επισημαίνονται ιδιαιτέρως οι προτάσεις που αφορούν στην εφαρμογή της νομοθεσίας για τα Επιχειρηματικά Πάρκα, που εφεξής θα έχουν και τον χαρακτήρα του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ). Οι προτάσεις αυτές διορθώνουν εσφαλμένες διατυπώσεις που μάλλον οφείλονται σε έλλειψη ειδικών γνώσεων εφαρμογής του ν.3982/2011 και έχουν ως σκοπό να διαφυλάξουν την ήδη εφαρμοζόμενη νομοθεσία, η οποία στο γενικό πλαίσιο ασκείται καλώς και δεν πρέπει να διαταραχτεί.
Επιπροσθέτως, ακολουθούν και προτάσεις που έχουν ως σκοπό να εναρμονίσουν έννοιες και ορισμούς, σε διάφορα νομοθετήματα, να καταργήσουν αδόκιμες και ατεκμηρίωτες ρυθμίσεις και περιορισμούς στα υπάρχοντα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ σχετικά με περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων και να εγγυηθούν την ομαλή μετάπτωση παλαιών χρήσεων γης στις νέες αντίστοιχες ρυθμίσεις, όποτε αυτές ήθελε νομοθετηθούν.
Τέλος, επισημαίνεται ότι στην παρ. δ του παρόντος άρθρου θα πρέπει να συμπεριληφθούν και οι ΒΕΠΕ του Ν.2545/1997.

1) Ο ν.4269/2014 με δύο κεφάλαια Α και Β θεσμοθετήθηκε την 28-6-2014 (ΦΕΚ 142/Α΄/28-6-2016),και κατάργησε:
α)τα άρθρα 1,2,3,4,5,6,7,18,25,26 του Ν. 2508/97
β)τα άρθρα 2,3,5,6,7, του Ν.1337/83.

2)Ο Ν.4389/2016 (ΦΕΚ 94 Α΄/27-5-2016)κατάργησε το Β κεφάλαιο του Ν.4269/14
και με το παρόν σχέδιο νόμου θα καταργηθεί το Α κεφάλαιο του ν.4269/2014.

Δηλαδή πλήρης κατάργηση του Ν.4269/14 όπως θεσμοθετήθηκε σε δύο χρόνια. Αυτό δείχνει την προχειρότητα της λεγόμενης «Πολεοδομικής μεταρρύθμισης». Το ίδιο ισχύει με την παρούσα προσπάθεια !!!

Ενώ τα έχουν καταργηθεί τα άρθρα 1,2,3,4,5,6,7,18,25,26 του Ν.2508/97
και τα άρθρα 2,3,5,6,7 του Ν.1337/83 έχουν καταργηθεί, οι Αποκεντρωμένες (μεταβατικά και εσαεί) θα εγκρίνουν σημειακές(δηλαδή ποιες? και ποιος θα τι ορίσει?) τροποποιήσεις των εγκεκριμένων ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ εσαεί !!! με αυτές τις καταργημένες διατάξεις.

Τα Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής δεν είναι τίποτα άλλο από τις «Παλαιές» Πολεοδομικές μελέτες που θα εξειδικεύουν τα ΤΧΣ και Ειδικά ΤΧΣ με ενσωματωμένη την Πράξη Εφαρμογής.

Οι Πολεοδομικές μελέτες ως αμιγώς κανονιστικές πολεοδομικές πράξεις έχουν κριθεί ότι δεν μπορούν να εγκρίνονται με άλλη διοικητική πράξη πλήν αυτού του Προεδρικού Διατάγματος (Απόφαση 3661/2005 (και όχι μόνο) Ολομέλειας του ΣτΕ. Το ΣτΕ γιατί να πει κάτι διαφορετικό σήμερα??

Δηλαδή τα γνωστά ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ θέλει το ΥΠΕΝ να τα εγκρίνει Π.Δ. και να απαλλαγεί από τα Π.Δ. των Πολεοδομικών Μελετών!!!

Τι θα κάνει δηλαδή το ΥΠΕΝ θα εγκρίνει ΤΧΣ ή Ειδικά ΤΧΣ εκεί που δεν υπάρχουν ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ ? θα επαναθεσμοθετήσει τα ήδη εγκεκριμένα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ ?? Δεν Νομίζω….Ας αξιωθούν να εγκρίνουν πρώτα τις απαιτούμενες προδιαγραφές αυτών και βλέπουμε….(Έχουν εγκριθεί μόνο γα τα Ειδικά ΤΧΣ).
Τι άλλο λέει το παρόν σχεδιο…. όταν εγκριθεί το Π.Δ. των Χρήσεων Γης του (Ν. 1561/85) θα επαναθεσμοθετηθούν όλα τα εγκεκριμένα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ σε 6 μήνες για να εναρμονισθούν με τις νέες χρήσεις εδώ απλά γελάμε !!!! δηλαδή με ΤΧΣ ή Ειδικά ΤΧΣ.
Η επαναθεσμοθέτηση αυτών δεν μπορεί να θεωρηθεί «εκ του πονηρού» από το ΥΠΕΝ ως σημειακές τροποποιήσεις για να εγκριθούν με αποφάσεις Γ.Γ. Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και όχι Π.Δ. !!!! (ίδωμεν)

Για να εγκριθούν τα περιβόητα Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής πρέπει να θεσμοθετηθούν τα αντίστοιχα Π.Δ των ΤΧΣ ή Ειδικών ΤΧΣ.
Τι λέει το παρόν σχέδιο…. έως ότου εγκριθούν τα ΤΧΣ ή Ειδικά ΤΧΣ (Ζήσε Μάη να φάς τριφύλλι) θα «πολεοδομούμε» με την προυφιστάμενη νομοθεσία δηλαδή αυτή του ν. 2508/97 και ν.1337/83 ….αυτά που θα καταργήσει….

Δηλαδή με λίγα λόγια ….όλα όπως είναι σήμερα….θα μείνουν ….

Τα ΤΧΣ και Ειδικά ΤΧΣ θα περάσουν από την βάσανο το Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ οπότε να μην ελπίζουν μερικοί ότι θα μπορούν να θεσμοθετήσουν ότι θέλουν όπως σήμερα με τις Αποφάσεις των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.

Γιατί να θέλουν Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής ως αμιγώς κανονιστικές πολεοδομικές πράξεις να μην περνάνε από τον έλεγχο του ΣτΕ?????

Αν τα Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής δεν είναι αμιγώς κανονιστικές πολεοδομικές πράξεις γιατί να μην εγκρίνονται με αποφάσεις των περιφερειαρχών ??

Οι διορισμένοι Γ.Γ των Αποκεντρωμέων Διοικήσεων (σήμερα είναι «απλοί» διορισμένοι δημόσιοι υπάλληλοι) ή οι μελλοντικοί Συντονιστές δηλαδή είναι η «προσωποποίηση του κράτους» !!!! ενώ οι εκλεγμένοι Περιφερειάρχες όχι ??

Δύο χρόνια μετά την ψήφιση του 4269/2014 συζητάμε την ψήφιση ενός «νέου» Νόμου για Χωρικό Σχεδιασμό και την Βιώσιμη Ανάπτυξη (;!). Και τι αλλάζει;
Τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας απο 21 γίνονται 19. Καταργείται η Εκτελεστική Επιτροπή. Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια που έγιναν Εθνικά Χωροταξικά Πλαίσια με το 4269/2014 ξαναγίνονται Ειδικά. Τα Ρυμοτομικά Σχέδια Εφαρμογής μετονομάζονται σε Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής… Και;
Που ακριβώς βρίσκεται η πρόοδος και η βιώσιμη ανάπτυξη σε όλο αυτό;
Ποια ανάπτυξη; Εδώ ακόμα ακόμα συζητιέται το νομοθετικό πλαίσιο βάσει του οποίου θα λάβει χώρα ο χωροταξικός σχεδιασμός της χώρας σε εναρμόνιση του οποίου θα εκπονηθούν τα Τ.Χ.Σ. πρώην Γ.Π.Σ….
Και τι ακριβώς περιμένουμε; Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι χρειάζεται να μειωθεί ο χρόνος εκπόνησης των Ειδικών ή των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων, την ώρα που ο νόμος-κορμός για το Χωροταξικό και Πολεοδομικό Σχεδιασμό συζητιέται όπως πολύ καλά ξέρουμε 4 χρόνια…
Για ποια ταχύτητα μιλάμε; Εμείς με την όπισθεν πάμε και μας αρέσει και κουβεντιάζουμε τα άρθρα ένα- ένα. Τα άρθρα που γράφονταν δυο χρόνια για να καταργηθούν ένα χρόνο μετά τη ψήφιση τους και να τα ξανασυζητάμε.
Και σπαταλιέται χρόνος και εργατοώρες και χρήμα (δημόσιο χρήμα) και μένουν οι επικαιροποιησεις των Περιφερειακών Πλαισίων που εκπονήθηκαν βάσει νόμου προ Εικοσαετίας στον αέρα.

To συγκεκριμένο σχέδιο νόμου, όπως και ο ίδιος ο νόμος δεν έχει να προσφέρει τίποτε ουσιαστικό στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο ως πληροφορία ή/και άμεση μελλοντική δέσμευση,
δεδομένου ότι εμπεριέχει περίπου 17 εξουσιοδοτικές διατάξεις και παραπομπή σε ένα βασικό ΠΔ που ακόμα περιμένουμε (για τις χρήσεις γης).

ΑΝ δεν προχωρήσουν όλες οι επί μέρους διατάξεις οι οποίες θα εξειδικεύουν το περιεχόμενο, τις διαδικασίες και τις προθεσμίες έγκρισης, αναθεώρησης, τροποποίησης καθώς και τα αρμόδια όργανα έγκρισης των πλαισίων και σχεδίων του
συστήματος χωρικού σχεδιασμού του παρόντος νόμου – ο ίδιος ο νόμος δεν έχει κανένα νόημα και πεδίο εφαρμογής!!!

Συνεπώς, το κρίσιμο είναι κατ’ ελάχιστον να προσδιοριστεί δεσμευτικά ο χρόνος στον οποίο θα προκύψουν αυτές οι ΚΥΑ – ΥΑ – ΠΔ με εισήγηση του Υπουργού ΠΕΝ κλπ και να μην τεθεί σε εφαρμογή ο νόμος πριν την έκδοση των διατάξεων που θα προσδιορίσουν τον τρόπο εφαρμογής και τους καθ’ ύλην αρμόδιους.

Για παράδειγμα, στο Μέρος Α5 – άρθρο 12 αναφέρεται ότι «Με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού ΠΕΝ εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος
του νόμου αυτού…» είναι το μοναδικό σημείο που τίθεται χρονική δέσμευση, αλλά και πάλι είναι αδύνατη η εφαρμογή του νόμου κατά τη διάρκεια του εξαμήνου αυτού, παρά τη θεωρητική «ισχύ» του.

 
Γενική παρατήρηση
Ο Χωρικός Σχεδιασμός, σε όλα τα επίπεδα, πρέπει να μελετάται και προωθείται από όργανα της Κρατικής Διοίκησης.
Με το σχέδιο νόμου που προωθείται, ο Χωρικός Σχεδιασμός εγκρίνεται με Π.Δ., μετά από εισήγηση του ΥΠΕΝ, πλην των Πολεοδομικών Σχεδίων Εφαρμογής, τα οποία εγκρίνονται με απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μόνο στις περιπτώσεις για τις οποίες έχει εγκριθεί ΤΧΣ. ή ΕΧΣ με την έκδοση ΠΔ. και των σημειακών τροποποιήσεων.
Επιπρόσθετα, επιτυγχάνεται συμμόρφωση και με σωρεία αποφάσεων του ΣτΕ, που ακυρώνουν πλήθος διοικητικών πράξεων επειδή έχουν εκδοθεί από αναρμόδια όργανα και αφορούν σε ρυθμίσεις Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού .
Εξ’ άλλου είναι γνωστή η εμπλοκή και διαπλοκή των αιρετών των Δήμων και των Περιφερειών και οι παρεμβάσεις τους στα στάδια της πολεοδόμησης των περιοχών, με κριτήρια επιλογής τις προσωπικές εξυπηρετήσεις και τα οφέλη των ψηφοφόρων τους.

Γενικό Σχόλιο: να προβλεφτεί η δημόσια διαβούλευση πριν την έγκρισή τους για τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (Τ.Χ.Σ) και τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (Π.Χ.Π.).

Γενικό Σχόλιο: να μην επιτρέπονται οι «οργανωμένοι υποδοχείς δραστηριοτήτων» σε περιοχές NATURA2000.

Γενικό Σχόλιο: να προβλεφτεί η εκπόνηση των μελετών, σχεδίων κλπ από τις δημόσιες υπηρεσίες και η στελέχωση αυτών, ώστε να μην γίνεται ανάθεση σε ιδιώτες.

Τελικά είναι ή όχι μνημονιακή υποχρέωση ο συγκεκριμένος νόμος; Γιατί η επίσπευση των διαδικασιών φημολογείται ως απαίτηση των θεσμών! Βέβαια πληροφορίες λένε ότι ουδέ μία σχέση με μνημονιακή υποχρέωση!!! Αν ένα τόσο σημαντικό για τη χώρα και την ανάπτυξη ζήτημα, αντιμετωπίζεται επιδερμικά και χωρίς ουσιαστική διαβούλευση, υποψιαζόμαστε ότι το νομοπαρασκευαστικό έργο σαν διαδικασία και όχι σαν περιεχόμενο και ουσία, έχει γίνει απλώς συνήθεια και επικοινωνιακό εργαλείο…

Ο χρόνος διαβούλευσης δεν επαρκεί. Ζητείται παράταση του χρόνου της διαβούλευσης τουλάχιστον κατά μια εβδομαδα, προκειμένου η αρμόδια Δ/νση της Περφιφέρειας Αττικής να υποβάλλει πλήρεις προτάσεις στην προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση.

Με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο προωθείται η αφαίρεση του συνόλου σχεδόν των αρμοδιοτήτων της Δ/νσης Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Αττικής, οι οποίες προωθούνται προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Επομένως λόγω της σπουδαιότητας της προωθούμενης ρύθμισης, κρίνεται άκρως απαραίτητο να παρατεθεί ο χρόνος της διαβούλευσης κατά μία τουλάχιστον εβδομάδα προκειμένου η Δ/νση Χωρικού Σχεδιασμού να ενημερωθεί πλήρως επί της προωθούμενης ρύθμισης, η οποία συμπαρασύρει και το ήδη θεσμοθετημένο πλαίσιο, προς κατάργηση ή εμπλοκή.

Τα Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής δεν είναι τίποτα άλλο από τις «Παλαιές» Πολεοδομικές μελέτες που θα εξειδικεύουν τα ΤΧΣ και Ειδικά ΤΧΣ με ενσωματωμένη την Πράξη Εφαρμογής.Οι Πολεοδομικές μελέτες ως αμιγώς κανονιστικές πολεοδομικές πράξεις έχουν κριθεί ότι δεν μπορούν να εγκρίνονται με άλλη διοικητική πράξη πλήν αυτού του Προεδρικού Διατάγματος (Απόφαση 3661/2005 (και όχι μόνο) Ολομέλειας του ΣτΕ. Το ΣτΕ γιατί να πει κάτι διαφορετικό σήμερα??

αρ 1 Στους ορισμούς υπάρχουν κάποιες βελτιώσεις ως προς τον 4269 αλλα θα έπρεπε να συμπληρωθούν και οι στόχοι και γενικές αρχές του χωρικού σχεδιασμού. Επίσης μετα την ορθη καταργηση του κεφ β ως προς τις χρησεις γης και την επικείμενη επεξεργασίανέου ΠΔ/τος, ειναι σκόπιμο να υπάρξει ορισμός της πολιτικής χρήσεων γης και βελτιωμένη εξουσιοδοτικη διάταξη (βλεπε σχολιο στο αρθρο 7)

Λαμβάνοντας υπόψη τη συχνή αλλαγή των χωροταξικών νόμων η οποία οδήγησε μεταξύ άλλων και στη μέχρι σήμερα έλλειψη ουσιαστικού χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα και αναγνωρίζοντας τη μεγάλη σημασία της θεσμοθέτησής του σε επίπεδο εφαρμοστικό, ώστε να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις και να αναπτυχθούν με βιώσιμο τρόπο σε πλαίσια αειφορίας και ασφάλειας δικαίου, κρίνουμε κατ’ αρχήν τον χρόνο που διατέθηκε για δημόσια διαβούλευση ανεπαρκή για ένα τόσο σημαντικό νόμο, παρά τη δοθείσα μικρή παράταση. Ως εκ τούτου, επιφυλασσόμαστε να διατυπώσουμε εκ νέου τις απόψεις μας και μετά την παρέλευση της δοθείσας προθεσμίας.

Γενικά, κρίνουμε ότι το Σχέδιο Νόμου (ΣχΝ) κινείται σε σωστή κατεύθυνση. Κρίσιμο θέμα ωστόσο, για τη διατήρηση αυτής της κατεύθυνσης θα είναι η εξειδίκευση του περιεχομένου και των διαδικασιών έγκρισης των πλαισίων και σχεδίων του συστήματος χωρικού σχεδιασμού που προβλέπονται από το άρθρο 12. Οι ειδικές προβλέψεις για κάθε επίπεδο και εργαλείο σχεδιασμού θα πρέπει να επιδιώκουν απλούστευση και συντόμευση των διαδικασιών, σχετική ευελιξία στον σχεδιασμό και αποφυγή της διαχρονικά διαπιστωμένης δυσπιστίας της Πολιτείας στις παραγωγικές και ειδικά στις τουριστικές επενδύσεις, παρά τη σημαντική συμβολή του κλάδου στην ανάσχεση της ύφεσης και της συμβολής του στη μείωση της ανεργίας. Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά είναι κοινή η διαπίστωση της αναγκαιότητας άμεσης δημιουργίας ευέλικτου, ελκυστικού και βιώσιμου επενδυτικού περιβάλλοντος.

Επί δεκαετίες, οι διαδικασίες του χωρικού σχεδιασμού απεδείχθησαν ως επί το πλείστον ατελέσφορες, κυρίως λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών σχεδίασης και έγκρισης των διαφόρων σταδίων, με αποτέλεσμα να καθίστανται τελικά ανεπίκαιρες, λόγω των ταχύτατα και άναρχα αναπτυσσόμενων περιοχών ειδικά στις περιοχές της λεγόμενης «εκτός σχεδίου δόμησης» που κατά κύριο λόγο πλήττουν την ελληνική ύπαιθρο, επιβαρύνοντας το κόστος των υποδομών και υποβαθμίζοντας το φυσικό περιβάλλον, που -πέραν της ευρύτερης σημασίας για την καθημερινότητα των πολιτών της χώρας- αποτελεί και σημαντικό πόρο για την τουριστική δραστηριότητα. Εξ άλλου, συχνά οι ραγδαίες οικονομικές, κοινωνικές ακόμα και κυβερνητικές αλλαγές, καθιστούν άκαιρες / ανεπίκαιρες τις όποιες προγενέστερες κατευθύνσεις του χωρικού σχεδιασμού με επιπτώσεις απολύτως αρνητικές για το περιβάλλον και τις επενδύσεις, με επακόλουθο και σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις, λόγω αυξημένης ανεργίας. Επομένως, ο νομοθέτης θα πρέπει να λάβει υπ’ όψη του τα ανωτέρω και να αποφύγει την επανάληψη της ίδιας δαιδαλώδους και αναποτελεσματικής διαδικασίας και μάλιστα μονοσήμαντα εστιασμένης στην προστασία του περιβάλλοντος υπό μια στενή έννοια διατήρησης της υπάρχουσας κατάστασης που οδηγεί σε διαιώνιση της εκτός σχεδίου δόμησης, αγνοώντας εν τέλει τις δυσμενείς περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις μιας τέτοιας πολιτικής. Η χώρα χρειάζεται επειγόντως σαφή, ευέλικτο και αποτελεσματικό χωροταξικό σχεδιασμό που θα εγγυάται ένα ασφαλές αναπτυξιακό περιβάλλον σε πλαίσια αειφορίας.

Άρθρο 3: Έχοντας υπόψη τα ανωτέρω, θεωρούμε ότι οι διαδικασίες εκπόνησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής, πρέπει να διασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή συναίνεση των παραγωγικών, πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, ώστε σε επίπεδο τουλάχιστον στρατηγικών κατευθύνσεων να εξασφαλίζεται η συνέχεια του Κράτους ως προς την κατεύθυνση και το είδος ενός μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού μοντέλου αειφόρου ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίο η Ε.Χ.Σ. να τύχει της έγκρισης (και όχι απλά της ενημέρωσης) της Βουλής, επιδιώκοντας τη μέγιστη κατά το δυνατόν αποδοχή. Αυτό εξάλλου θα της προσδώσει και το νομιμοποιητικό κύρος που προβλέπεται από το άρθρο 79 παρ. 8 του Συντάγματος.

Παράλληλα, επειδή προβλέπεται ότι τα Ειδικά Χωρικά Πλαίσια (άρα και του τουρισμού) θα έπονται της έγκρισης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής, οι διαδικασίες εκπόνησής της πρέπει να είναι τάχιστες και επιβάλλεται να εκκινήσει άμεσα ο διάλογος με τους παραγωγικούς φορείς. Επιπρόσθετα, για να μην υπάρξει καθυστέρηση στην εκπόνηση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων μέχρι τη θεσμοθέτηση της νέας Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής, προτείνουμε να είναι δυνατή η έναρξη εκπόνησής τους με βάση τις κατευθύνσεις του προηγούμενου Εθνικού Χωροταξικού Πλαισίου.

Άρθρο 5: Μετά την ακύρωση για τυπικούς λόγους από το ΣτΕ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού για τον Τουρισμό, θεωρούμε απολύτως αναγκαία την άμεση έναρξη άτυπων, αλλά ουσιαστικών συνεργασιών του Υπουργείου Τουρισμού, του ΥΠΕΝ, και του ΣΕΤΕ για την έγκαιρη προετοιμασία της εκπόνησης Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό σύμφωνα και με τις προβλέψεις του άρθρου 5, παρ.3.α, ακόμα και πριν την οριστικοποίηση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής. Ο ΣΕΤΕ, διαθέτει έτοιμες στρατηγικές μελέτες και όλα τα αναγκαία στοιχεία τεκμηρίωσης τα οποία μπορούν να αποτελέσουν βάση διαλόγου για τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις της τουριστικής ανάπτυξης και κατά συνέπεια να συμβάλουν ουσιαστικά στην σύνταξη του Εθνικού Αναπτυξιακού Σχεδιασμού που στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης, θα εδράζεται στο τρίπτυχο περιβαλλοντικής προστασίας, οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.

Η πρόβλεψη της παρ.5.γγ, ότι τα Ε.Χ.Π. πρέπει «να ενσωματώσουν τις κατευθύνσεις και προτάσεις των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων σχεδίων στα πλαίσια της ανάδρασης» κρίνεται γενική, αόριστη και προβληματική. Εάν παραμείνει θα πρέπει να οριοθετηθεί με συγκεκριμένο και σαφές περιοριστικό περιεχόμενο που αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση, ότι δηλαδή τα ΠΠ έχουν τη δυνατότητα της «εξειδίκευσης-συμπλήρωσης των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων σε επίπεδο Περιφέρειας με στόχο την επίλυση τυχόν αντιφάσεων / συγκρούσεων».

Με βάση τα ανωτέρω, η αναφορά της εισηγητικής έκθεσης ότι «Τα Περιφερειακά Πλαίσια θα μπορούν να τροποποιούν κανονιστικές και γενικότερες ρητές κατευθύνσεις των Ε.Χ.Π. μόνο προς το αυστηρότερο..» πρέπει να απαλειφθεί ως απόλυτη, ανελαστική και αντιαναπτυξιακή.

Άρθρο 6:Κρίνουμε ότι ορθά αναβαθμίζεται η σημασία των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων, υπό την προϋπόθεση όμως ότι ο ρόλος και η συμμετοχή των Περιφερειακών Συμβουλίων κατά την εκπόνηση και έγκριση των σχεδίων θα είναι ουσιαστικός.

Στην παρ.1.δ, αναφέρεται ότι «Τα παραρτήματα περιέχουν επίσης γενικές διατάξεις χρήσεων γης και δόμησης με ισχύ μέχρι τη θεσμοθέτηση υποκείμενου ρυθμιστικού σχεδιασμού για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος και της υπαίθρου με ιδιαίτερη αναφορά στην προστασία της γεωργικής γης.» Αυτή η αναφορά κρίνεται απόλυτη και ανελαστική. Η απλή έννοια της γεωργικής γης είναι αόριστη και μπορεί να οδηγήσει σε στρεβλώσεις γι αυτό ζητούμε να απαλειφθεί. Αν παρόλα αυτά παραμείνει, τότε να συμπληρωθεί ως εξής: «…της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας που χαρακτηρίζεται αιτιολογημένα σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και μετά από συνολική αξιολόγηση σε σχέση και με άλλες δυνατές παραγωγικές χρήσεις».

Άρθρο 8: Στις περιπτώσεις έγκρισης Ε.Χ.Σ., με τα οποία τροποποιούνται προγενέστερα Τ.Χ.Σ., Ζ.Ο.Ε. ή άλλης μορφής ρυθμίσεις προβλέπεται διαδικασία «προέγκρισης προμελέτης» μετά από εισήγηση της Υπηρεσίας και γνώμη του ΚΕΣΥΠΟΘΑ.

Η εν λόγω διαδικασία δημιουργεί υπερβολική καθυστέρηση για τις στρατηγικές επενδύσεις για τον λόγο ότι πάντοτε προβλέπεται απόφαση του ΥΠΕΝ και η απόφαση αυτή εκδίδεται (παρ. 3.γ) μετά από εισήγηση της αρμόδιας Υπηρεσίας και γνώμη του ΚΥΣΕΠΟΘΑ, το οποίο προβλέπεται να συνεδριάζει μόλις 2 φορές τον χρόνο, κάτι που θεωρούμε ότι είναι απολύτως ανεπαρκές και θα οδηγήσει σε μεγάλες καθυστερήσεις. Επομένως, θεωρούμε το στάδιο της «προέγκρισης προμελέτης» περιττό και χρονοβόρο.

Άρθρο 13:Είναι θετικό ότι οι μεταβατικές διατάξεις εξασφαλίζουν ότι δεν θα ανατραπεί ο τυχόν υφιστάμενος σχεδιασμός που εκπονείται, είτε υλοποιείται με βάση τις προγενέστερες διατάξεις. Θεωρούμε σημαντικό οι εξειδικεύσεις που θα ακολουθήσουν κατά το άρθρο 12 να εξασφαλίζουν περαιτέρω την εν λόγω αρχή.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ

(α) Το νομοσχέδιο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον ν. 4269/2014. Συνεπώς, οι παρατηρήσεις που ακολουθούν αφορούν και τον νόμο αυτό.

(β) Θετικά σημεία του νομοσχεδίου αποτελούν

– η καθαρότερη διάκριση μεταξύ ρυθμιστικού και χωροταξικού σχεδιασμού
– ένας διευρυμένος ορισμός της «βιώσιμη ανάπτυξης» [άρθρο 1 ε)]
– η αναβάθμιση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας και
– μία αυξημένη έμφαση στα περιβαλλοντικά θέματα.

(γ) Οι αδυναμίες του νομοσχεδίου προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τον ν. 4269/2014 και διατηρούνται. Οι αδυναμίες αυτές υπονομεύουν όχι μόνο την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και την αποτελεσματικότητα της διοικητικής δράσης. Επίσης, υπονομεύουν τις ίδιες τις αναπτυξιακές δραστηριότητες, καθώς δεν επιτρέπουν τη δημιουργία συναινέσεων γύρω από αυτές, και την ομαλή ένταξή τους στην τοπική κοινωνία, και συσκοτίζουν το καθεστώς που τις διέπει. Οι αδυναμίες αυτές είναι κυρίως:
– Η κυρίαρχη θέση των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων, χωρίς τις απαραίτητες εγγυήσεις
– Η υποβάθμιση του περιβαλλοντικού και του πολεοδομικού κεκτημένου, σε ορισμένα σημαντικά σημεία (π.χ., την δυνατότητα κατάργησης των ρυθμίσεων των ΖΟΕ από τα ΤΧΣ και τα ΕΧΣ)
– Η υποβάθμιση της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης, και η επακόλουθη υποβάθμιση της συμμετοχής του κοινού, και της ανάλυσης των επιπτώσεων του χωροταξικού σχεδιασμού στο περιβάλλον.
– Η σύνδεση του χωροταξικού σχεδιασμού κυρίως με «αναπτυξιακούς» σκοπούς, και η σχετική υποβάθμιση άλλων θεμιτών σκοπών που μπορεί να επιδιώκει (ισόρροπη πρόσβαση σε υπηρεσίες, περιβάλλον, δημόσια υγεία)
– Μία δυσνόητη και βερμπαλιστική γλώσσα που δεν διακρίνεται από ακρίβεια, και ιδίως νομική ακρίβεια, αλλά αρμόζει περισσότερο σε δοκίμιο (π.χ., με εκφράσεις όπως: «στα πλαίσια της ανάδρασης»).
– Ασάφεια σχετικά με το κανονιστικό περιεχόμενο κάθε επίπεδο σχεδιασμού – π.χ., αν περιέχει δεσμευτικούς κανόνες, ποιοι είναι και σε ποιον απευθύνονται αυτοί. Η ασάφεια αυτή ενθαρρύνει την ερμηνεία κατά το δοκούν, και αέναες αμφισβητήσεις σχετικά με το δεσμευτικό περιεχόμενο κάθε εργαλείου σχεδιασμού
– «Κατευθύνσεις» που είναι γενικόλογες και ασαφείς, και ενίοτε επικαλυπτόμενες
– Ελάχιστη ή καμία σχέση με άλλα είδη σχεδιασμού, που ήδη προβλέπονται (ενεργειακό, περιβαλλοντικό, κοκ.)

O χρόνος διαβούλευσης για ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως ο χωρικός σχεδιασμός της χώρας είναι εξαιρετικά ανεπαρκής και καθιστά την διαβούλευση ανεπαρκή.

Το σχέδιο νόμου «Χωρικός Σχεδιασμός- Βιώσιμη Ανάπτυξη» δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αναθεώρηση του ισχύοντος Ν.4269/2014 επειδή δεν αντιμετωπίζει ουσιαστικά τα προβλήματα, που είχαν εντοπιστεί ήδη από την ψήφισή του. Γίνεται μια προσπάθεια βελτίωσης του, (θέματα ορολογίας, ένταξη του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης, αποσαφήνιση των επιπέδων σχεδιασμού), η οποία όμως παραμένει ατελής.

Το σημαντικότερο πρόβλημα του νομοσχεδίου αφορά την αποσπασματική και τομεακή προσέγγιση του σχεδιασμού με την ενίσχυση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων και των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων, τα οποία επιτείνουν την ασάφεια και αοριστία του σχεδιασμού και λειτουργούν ουσιαστικά αρνητικά στην ασφάλεια δικαίου που απαιτεί η ανάπτυξη με την προσέλκυση επενδύσεων.

Σημαντικές αδυναμίες που παραμένουν, αν και αναφέρονται στην εισηγητική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο (ιδιαίτερα η παράγραφος 3), είναι τα εξής:

Η σημασία και ο ρόλος του εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού δεν αναδεικνύονται στον βαθμό που το περιεχόμενο της Εθνικής Στρατηγικής περιέχεται στα Ειδικά Πλαίσια (διάρθρωση και δομή του οικιστικού δικτύου, πολιτική γης, προστασία πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος).

Προτείνουμε την αναβάθμιση της Εθνικής Στρατηγικής, η οποία θα πρέπει να έχει και χάρτες και διαγράμματα, με το αντικείμενο των Ειδικών Πλαισίων, τα οποία θα πρέπει να παραμείνουν μόνο τομεακά και να εξειδικεύουν την Εθνική Στρατηγική σε θέματα χωρικής διάρθρωσης τομέων παραγωγικών δραστηριοτήτων).

Στην Εθνική Στρατηγική και τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια θα πρέπει να ενταχθεί και η Θαλάσσια Χωροταξία.

Στο τοπικό επίπεδο παραμένει μεγάλη ασάφεια σε ότι αφορά την ιεράρχηση των Ειδικών Χωροταξικών Σχεδίων και των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων και μεταξύ των παραρτημάτων των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων και των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων.

Τα Ειδικά Χωροταξικά Σχέδια επίσης θα πρέπει να περιοριστούν σε κατ εξαίρεση ρυθμίσεις προβλημάτων που προκύπτουν από φυσικές καταστροφές, έντονα κοινωνικά ζητήματα και απαιτούν χωρικές ρυθμίσεις.

(ε) Στον ορισμό της βιώσιμης ανάπτυξης να προστεθεί και η κατεύθυνση της βέλτιστης αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου.

Το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου, όπως άλλωστε αναφέρεται και στη συνοδευτική Αιτιολογική Έκθεση, δεν επιφέρει επί της ουσίας δραστικές αλλαγές σε σχέση με τον ισχύοντα σήμερα Ν.4269/2014, αντίθετα τον διατηρεί στο κυρίως σώμα του προβαίνοντας σε «περιορισμένες και εντοπισμένες τροποποιήσεις» των διατάξεών του.

Ως εκ τούτου και καθόσον δεν επέρχονται σοβαρές αλλαγές στη φιλοσοφία και στο σύστημα σχεδιασμού, επί της αρχής εξακολουθούν από πλευράς μας να ισχύουν οι απόψεις που καταθέσαμε περίπου δύο χρόνια πριν κατά τη διαδικασία διαβούλευσης του (τότε) σχεδίου νόμου για τη χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση. Τα βασικότερα θετικά σημεία της προσέγγισης καθώς και οι επιφυλάξεις μας συνοψίζονται στη συνέχεια.

Θετικά στοιχεία
• Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης μετατρέπεται ουσιαστικά σε κείμενο αρχών πολιτικής.
• Διατηρείται ο ήδη μειωμένος από τον Ν. 4269/2014 αριθμός των σχεδίων, με τα οποία ολοκληρώνεται ο χωρικός σχεδιασμός.
• Γίνεται, ορθώς, προσπάθεια σύνδεσης του χωρικού σχεδιασμού με τον αναπτυξιακό προγραμματισμό, στοιχείο που έλειπε από όλα τα προηγούμενα κείμενα σχεδιασμού. Εκτιμάται ότι η επιδίωξη αυτή μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω στο νομοσχέδιο αυτό.
•Το «νέο» σύστημα χαρακτηρίζεται από μια προσπάθεια μεγαλύτερης ευελιξίας στο σχεδιασμό.

Επιφυλάξεις
• Τα αναμενόμενα αποτελέσματα και η στοχοθέτηση της νομοθετικής μεταρρύθμισης και της πολιτικής αυτής καθεαυτής δεν τεκμηριώνονται ούτε αποτυπώνονται, έτσι ώστε να είναι εφικτή και η πραγματική αξιολόγηση της πρωτοβουλίας, σε βάθος χρόνου. Κατά τη γνώμη μας απαιτείται σαφής χρονική στοχοθεσία (ενδεικτικά μέχρι το 2020) για την κάλυψη του συνόλου της επικράτειας με κανονιστικά σχέδια.
• Υπάρχει μια γενικευμένη ανάγκη αποσαφήνισης του ρόλου και των αρμοδιοτήτων του συνόλου των εμπλεκομένων στο σύστημα του χωρικού σχεδιασμού, πέραν των αρμοδιοτήτων εκκίνησης και έγκρισης. Εντός του νομοσχεδίου γίνεται παραπομπή σε Προεδρικά Διατάγματα με τα οποία θα ρυθμιστούν μεταξύ άλλων τα αρμόδια όργανα έγκρισης των πλαισίων και σχεδίων του συστήματος χωρικού σχεδιασμού όπως προδιαγράφεται στον υπό διαμόρφωση νόμο. Από τις επιμέρους διατάξεις πάντως του νομοσχεδίου είναι εμφανής μια τάση περαιτέρω συγκεντρωτισμού εξουσιών και αρμοδιοτήτων όσον αφορά στις διαδικασίες του χωρικού σχεδιασμού, με χαρακτηριστικότερη την πρόβλεψη για έγκριση όλων των Τ.Χ.Σ. και Ε.Χ.Σ. από την κεντρική διοίκηση μετά από γνώμη του Κεντρικού ΣΥΠΟΘΑ. Κατά την άποψή μας το συλλογικό όργανο από το οποίο περνάει ο τελικός έλεγχος της μελέτης θα έπρεπε να ανήκει στο περιφερειακό επίπεδο.
• Στην τρέχουσα «μεταρρρύθμιση», όπως ξεκίνησε με το Ν. 4269/2014 και ολοκληρώνεται, ευελπιστούμε, με το παρόν νομοσχέδιο, δεν δόθηκε δυστυχώς η προσήκουσα σημασία στις διαδικασίες συμμετοχικού σχεδιασμού και διαβούλευσης. Πρεσβεύοντας ότι η συμμετοχή και ο ουσιαστικός διάλογος αφενός αποτελούν το πλαίσιο για την ισότιμη εξυπηρέτηση όλων των εμπλεκομένων και ως εκ τούτου δημιουργούν αίσθημα εμπιστοσύνης και διαφάνειας, και αφετέρου είναι σε θέση να συμβάλλουν στη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, κρίνουμε ως μείζονος σημασίας την ουσιαστική επανεξέταση του ζητήματος. Το ζήτημα της ουσιαστικής συμμετοχής κρίνεται ως απολύτως αναγκαίο και κρίσιμο ιδίως κατά την εκπόνηση των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων, καθώς αυτά αποτελούν εξ ορισμού το στρατηγικό επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού.
• Παραμένει αίολη η ουσιαστική παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδιασμού στην επικράτεια, καθώς απουσιάζει η θεσμοθέτηση ενός αποτελεσματικού συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης για την εφαρμογή του χωρικού σχεδιασμού στο σύνολο της χώρας. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται μόνο η σύνταξη εκθέσεων αξιολόγησης ανά σχέδιο, πρόβλεψη που στο παρελθόν έχει καταστεί ανενεργή. Απουσιάζει και από το υφιστάμενο και από το προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο, ένας κεντρικός μηχανισμός που θα σχεδιάζει τον προγραμματισμό εφαρμογής (χρονικό και οικονομικό) με προτεραιοποίηση για την επικράτεια, που θα συλλέγει στη συνέχεια τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο (προκηρύξεις μελετών, στάδια ολοκλήρωσης διαγωνισμών, ανάθεση μελετών, στάδια ολοκλήρωσης μελετών, έως και τη θεσμοθέτηση), με ενεργό ρόλο στην ουσιαστική και συστηματική παρακολούθηση και αξιολόγηση της επίτευξης της πολιτικής, της στρατηγικής και της εναρμόνισης των επιπέδων μεταξύ τους, και στη συγκέντρωση των αξιολογήσεων εφαρμογής των σχεδίων για τη σύνταξη μιας ενιαίας στρατηγικής αξιολόγησης της πορείας εφαρμογής στην επικράτεια. Εκτιμάται ότι αυτός είναι ένας κομβικός ρόλος που θα έπρεπε να έχει αναπτύξει προ πολλού το ΥΠΕΝ και η απουσία του έχει συμβάλλει καθοριστικά στα όποια προβλήματα εφαρμογής του χωρικού σχεδιασμού έως και σήμερα.
• Τη θεσμική πρωτοβουλία, εκτιμάται ότι θα πρέπει να την συνοδεύει ένας χρονικός και οικονομικός προγραμματισμός της θεσμικής ολοκλήρωσης. Ειδικότερα θα πρέπει να τεθούν συγκεκριμένες προθεσμίες για την πλήρη ενεργοποίηση του Νόμου και την έκδοση όλων των ρυθμιστικών κανονιστικών αποφάσεων.
• Επίσης, στο ίδιο το θεσμικό κείμενο θα πρέπει να προβλέπεται το πλαίσιο χρηματοδότησης της εφαρμογής του σχεδιασμού σε όλα τα επίπεδα στην επικράτεια. Η δέσμευση των σχετικών πόρων από εθνικές και ευρωπαϊκές πηγές είναι επίσης επιβεβλημένη. Διαφορετικά, αυτές οι ελλείψεις, σε συνδυασμό με τη δημοσιονομική κρίση, ενέχουν τον κίνδυνο της μη εφαρμογής.
• Έχει προταθεί και στο παρελθόν από τον ΣΕΜΠΧΠΑ και επισημαίνεται εκ νέου ότι, η περιγραφή των προβλημάτων και των λύσεων που έχουν προταθεί είναι απαραίτητο στοιχείο για την τεκμηρίωση της θεσμικής επιδίωξης. Ωστόσο συνεχίζει να μην παρουσιάζεται κάποιο συνοδευτικό κείμενο με τεκμηρίωση της φύσης και του μεγέθους των προβλημάτων που προσπαθεί να επιλύσει το Υπουργείο .
• Απουσιάζει η πρόβλεψη για την κάλυψη αναγκών της διοίκησης λόγω σημαντικής έλλειψης κατάλληλου στελεχιακού δυναμικού. Η πρόβλεψη αυτή μπορεί να αφορά στην πρόσληψη στελεχών στη διοίκηση ή και στην πρόβλεψη δυνατότητας outsourcing.
• Επιπλέον, εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί ένα συνεκτικό πρόγραμμα ανάπτυξης του εμπλεκόμενου ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο θα συνοδέψει την εφαρμογή των προβλέψεων του «νέου» θεσμικού πλαισίου, για τη μέγιστη δυνατή ενημέρωση, κατάρτιση και ενίσχυση τόσο του ανθρώπινου δυναμικού στις διοικητικές δομές όσο και του μελετητικού δυναμικού.

Πριν την κατ’ άρθρο παρουσίαση των παρατηρήσεων του ΣΕΜΠΧΠΑ, θέλουμε να επισημάνουμε την ανάγκη επανεξέτασης και προώθησης στο αμέσως επόμενο διάστημα των ζητημάτων που αναφέρονταν στο άρθρο 11 του Ν. 4269/2014, το οποίο με το παρόν νομοσχέδιο διαγράφεται, και αφορούσε στην ‘ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική καταγραφή των θεσμικών γραμμών, πληροφοριών, όρων και χρήσεων γης’. Κατά την άποψή μας, το συγκεκριμένο άρθρο αποτέλεσε μια πολύ σημαντική καινοτομία του Ν. 4269/2014. Ωστόσο, όπως είχαμε επισημάνει και στην τότε γνωμοδότησή μας, το καινοτόμο αυτό εργαλείο απαιτεί πλήθος προπαρασκευαστικών ενεργειών και θεσμικών διατάξεων για την εξειδίκευση και πρακτική εφαρμογή του. Ευελπιστούμε ότι σε σύντομο διάστημα το Υπουργείο θα μεριμνήσει για την επανεξέταση του θέματος, όπως δηλώνεται και στην Αιτιολογική Έκθεση.

Ακολουθεί η κατά άρθρο παρουσίαση των παρατηρήσεων του ΣΕΜΠΧΠΑ με στόχο τη βελτίωση της προτεινόμενης θεσμικής αλλαγής. Επιπλέον, ευελπιστούμε στην ουσιαστική συνεργασία με το ΥΠΕΝ τόσο στη φάση αυτή της ολοκλήρωσης της θεσμικής αλλαγής με το σύνολο των εξουσιοδοτικών διατάξεων, όσο και στη συνέχεια σε όλο το φάσμα της εφαρμογής του νέου συστήματος χωρικού σχεδιασμού στην επικράτεια.

Άρθρο 3. Εθνική Χωρική Στρατηγική
• Η Εθνική Χωρική Στρατηγική, όπως τονίσαμε και στο παρελθόν, θα εκφράζει τη γενικότερη πολιτική του κράτους. Εκτιμάται ότι είναι απαραίτητο να επιβληθεί αφενός η υποχρέωση ποσοτικοποίησης των στόχων σε επίπεδο χωρικής πολιτικής και αφετέρου κανόνες δημοσιότητας της υποχρεωτικής περιοδικής αξιολόγησης του βαθμού επίτευξης της πολιτικής στοχοθεσίας, για την ενίσχυση της διαφάνειας και λογοδοσίας αλλά και για την αποφυγή του κινδύνου να παραμείνει η εθνική χωρική στρατηγική ένα ευχολόγιο, ή ένα μη εφαρμόσιμο κείμενο καλών προθέσεων.
• Εκτιμάται επίσης ότι είναι σκόπιμο να αποσαφηνιστεί ο τρόπος σύνδεσης της χωροταξικής πολιτικής με την αναπτυξιακή πολιτική, καθώς και τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας που την υλοποιούν. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προσδιοριστεί και ο συντονιστικός ρόλος της χωροταξίας σε σχέση με τις εθνικές πολιτικές που έχουν χωρικές επιπτώσεις και να προβλεφθεί ότι η Εθνική Χωρική Στρατηγική και η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική (ΕΑΣ) πρέπει να είναι αλληλοτροφοδοτούμενες, καθώς και ένας συγκεκριμένος μηχανισμός επίτευξης αυτής της συνέργειας.
• Προτείνεται η στοχοθέτηση της ΕΧΠ να μην είναι μόνο μεσοπρόθεσμη αλλά να έχει και μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα αναφοράς, θέτοντας με αυτό τον τρόπο ένα ρόλο πλαισίου για όλες τις υπάρχουσες και νέες πολιτικές της Κυβέρνησης με χωρικές επιπτώσεις. Η πρακτική αυτή ακολουθείται διεθνώς για τη χάραξη πολιτικής και εθνικών στρατηγικών, ειδικά για θέματα υποδομών.
• Η συνεχής αξιολόγηση της εφαρμογής αυτής της πολιτικής θα διασφαλίσει τη δυνατότητα μεταβολής των πολιτικών στη βάση τεκμηρίωσης, θα ενισχύσει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία σε επίπεδο πολιτικής διοίκησης και θα ενισχύσει και τη συνέχεια της διοίκησης.

Άρθρο 5. Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια (Ε.Χ.Π.)
• Στην παρ. 2 αναφέρεται ότι τα Ε.Χ.Π «συνοδεύονται από πρόγραμμα ενεργειών και προτεραιοτήτων, στο οποίο εξειδικεύονται οι απαιτούμενες για την εφαρμογή τους ενέργειες και δράσεις, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης τους καθώς και οι φορείς εφαρμογής τους». Θα ήταν σκόπιμο να προστεθούν και οι πηγές χρηματοδότησής τους (με ανάλογο οικονομικό προγραμματισμό και δέσμευση πόρων), ώστε τα παραπάνω να μην παραμείνουν «ασκήσεις επί χάρτου».
• Η παρ. 6α να συμπληρωθεί ως εξής (προσθήκη της φράσης με υπογράμμιση): «Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά πενταετία, εφόσον προκύπτει τεκμηριωμένη ανάγκη προς τούτο από τις εκθέσεις αξιολόγησης, και πάντως όχι αργότερα από την παρέλευση δεκαετίας από την έγκρισή τους».

Άρθρο 6. Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (Π.Χ.Π.)
• Στην παρ. 1δ αναφέρεται ότι τα Παραρτήματα των Π.Χ.Π., τα οποία περιλαμβάνουν κατευθύνσεις ανά Δήμο, «περιέχουν επίσης γενικές διατάξεις χρήσεων γης και δόμησης με ισχύ μέχρι τη θεσμοθέτηση υποκείμενου ρυθμιστικού σχεδιασμού για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος και της υπαίθρου με ιδιαίτερη αναφορά στην προστασία της γεωργικής γης». Κατ’ αρχήν, δεν μπορεί σε ένα σχέδιο («πλαίσιο»), για το οποίο ορίζεται σαφώς ότι είναι «σχέδιο στρατηγικού σχεδιασμού», να δοθεί «ρυθμιστικός» χαρακτήρας, ακόμα και αν ορίζεται ως μεταβατικός. Διαφαίνεται δηλαδή η πρόθεση μετατροπής των Π.Χ.Π., έστω και για μεταβατικό χρόνο, σε κανονιστικά σχέδια. Επομένως, αφενός υπάρχει εσωτερική ασυνέπεια της φιλοσοφίας του νόμου, αφετέρου, παρόλο που φαίνεται να έχει μεταβατικό χαρακτήρα, είναι άγνωστη η χρονική διάρκεια αυτής της μεταβατικότητας, με δεδομένο ότι για μια περιοχή μπορεί να περάσουν πολλά χρόνια για τη σύνταξη Τ.Χ.Σ. ή ακόμα περισσότερο για την έγκρισή του, όπως έχει δείξει η μέχρι σήμερα εμπειρία (πόσο μάλλον που με τις διατάξεις του παρόντος νόμου τα Τ.Χ.Σ. θα εγκρίνονται με Π.Δ. και με ευθύνη της κεντρικής διοίκησης, κάτι που απαιτεί παραπάνω διαδικασίες και επομένως χρόνο). Επιπροσθέτως, η συγκεκριμένη διατύπωση μπορεί να οδηγήσει στην πράξη να γίνεται ρυθμιστικός σχεδιασμός σε μη κατάλληλη κλίμακα και προερχόμενος από μία χωρίς βάθος ανάλυση, όπως γίνεται στα Τ.Χ.Σ.
• Στην παρ. 1ε αναφέρεται ότι «τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια συνοδεύονται από Πρόγραμμα Έργων, Ενεργειών και Προτεραιοτήτων, στο οποίο εξειδικεύονται οι απαιτούμενες για την εφαρμογή τους ενέργειες, έργα, ρυθμίσεις, μέτρα και προγράμματα καθώς και οι φορείς και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους». Όπως και στην περίπτωση των Ε.Χ.Π., είναι σκόπιμο να προστεθούν και οι πηγές χρηματοδότησής τους και η δυνατότητα οικονομικού προγραμματισμού και δέσμευσης πόρων.
Επισημαίνεται επίσης ότι είναι σκόπιμη η σύνδεση του προγραμματισμού στην περιφερειακή χωροταξική στρατηγική με τον προγραμματισμό των ΠΕΠ, για τη μεγιστοποίηση της συνέργειας του χωρικού με τον αναπτυξιακό σχεδιασμό και προγραμματισμό.
• Θετική κρίνεται η διάταξη περί σύστασης κοινών επιτροπών Υπουργείου Περιβάλλοντος και Περιφερειών για την επίβλεψη της εκπόνησης των Π.Χ.Π. (παρ. 4α).
• Εντούτοις, θα πρέπει να επανεξεταστεί ο διαφαινόμενος υποτυπώδης ρόλος των Περιφερειών και των Περιφερειακών Συμβουλίων κατά τη διαδικασία έγκρισης των Π.Χ.Π., αφού όπως αναφέρεται στην παρ. 4β για την έγκριση του Π.Χ.Π. απαιτείται απλώς η γνώμη του οικείου Περιφερειακού Συμβουλίου, η οποία δεν είναι καν «αναγκαία» αφού η διαδικασία συνεχίζεται χωρίς αυτήν μετά την παρέλευση δύο (2) μηνών από τη λήψη της σχετικής μελέτης. Αυτό συνιστά σημαντικό θέμα διακυβέρνησης και ένα ζήτημα που θα πρέπει να ιδωθεί στο πλαίσιο της γενικότερης συζήτησης και ανάγκης περί αποκέντρωσης εξουσιών.
• Μεταξύ παρ. 4α και 4β θα πρέπει να προστεθεί σαφής διάταξη για τον τρόπο έγκρισης των Π.Χ.Σ., κατ’ αναλογία με τις υπόλοιπες βαθμίδες σχεδιασμού (υπάρχει μόνο έμμεση αναφορά στην παρ. 4δ).
• Η παρ. 6α να συμπληρωθεί ως εξής (προσθήκη της φράσης με υπογράμμιση): «Τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά πενταετία, εφόσον προκύπτει τεκμηριωμένη ανάγκη προς τούτο από τις εκθέσεις αξιολόγησης, και πάντως όχι αργότερα από την παρέλευση δεκαετίας από την έγκρισή τους».
• Στα θετικά συγκαταλέγεται η μέριμνα, κατά την εκπόνηση των Π.Χ.Π., να εξετάζονται ζητήματα αλληλεπίδρασης και τυχόν επικαλύψεων μεταξύ σχεδίων όμορων Περιφερειών (παρ. 8β).
• Σύμφωνα με την παρ. 8γ-αα ισχύουσες κατευθύνσεις του Ρυθμιστικού Σχεδίου Θεσσαλονίκης (ΡΣΘ) ενσωματώνονται στο Π.Χ.Π. Κεντρικής Μακεδονίας. Δεν είναι κατανοητό ποιες νοούνται ως «ισχύουσες» κατευθύνσεις, δεδομένου ότι η διαδικασία νομοθέτησης του «νέου» ΡΣΘ δεν ολοκληρώθηκε.
• Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί εάν οι υπό εκπόνηση μελέτες Αξιολόγησης, Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης των εγκεκριμένων Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης θα αναμένουν τις προδιαγραφές της παρ. 9 για την ολοκλήρωση και έγκρισή τους. Να ιδωθεί σε συνδυασμό με την παρ. 4 του άρθρου 13.

Άρθρο 7. Τοπικά Χωρικά Σχέδια (Τ.Χ.Σ.)
• Στην παρ. 3γ που αναφέρεται στις «Περιοχές Προστασίας» (ως μία από τις τέσσερις κατηγορίες περιοχών που καθορίζουν τα Τ.Χ.Σ.) θα πρέπει να αναφερθεί ρητά, όπως και στην περίπτωση των «Περιοχών ελέγχου των χρήσεων γης», ότι πρόκειται για «μη πολεοδομημένες και προς πολεοδόμηση (εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών) περιοχές», τουλάχιστον για την αποφυγή παρερμηνειών και αλληλοεπικαλύψεων με τις υπόλοιπες κατηγορίες περιοχών. Επιπλέον, θα πρέπει να δηλωθεί ότι οι αναφερόμενοι στην παρ. 3γ-ββ «χώροι αρχαιολογικού ή ιστορικού ενδιαφέροντος» αναφέρονται σε καθορισμένες ζώνες Α και Β βάσει του Ν. 3028/2002, όπως εκάστοτε ισχύει.
Επιπλέον, επειδή στην παρ. 3γ-ββ αναφέρεται πλήθος εκτάσεων που υπάγονται σε ειδικά καθεστώτα προστασίας, θα πρέπει είτε από τώρα είτε κατά την έκδοση των προδιαγραφών εκπόνησης των Τ.Χ.Σ. να διευκρινιστεί εάν οι «Περιοχές Προστασίας» μπορούν να αλληλοεπικαλύπτονται ή αν θα σχηματίζουν πολλές υποπεριπτώσεις (π.χ. δάσος και αρχαιολογικός χώρος, γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας και αρχαιολογικός χώρος, προστατευόμενη περιοχή του Ν. 3937/2011 και δάσος, προστατευόμενη περιοχή του Ν. 3937/2011 εκτός δάσους κλπ.).
• Στην παρ. 6.α. όπου ορίζεται ότι «η κίνηση της διαδικασίας για τη σύνταξη Τ.Χ.Σ γίνεται είτε από τον οικείο Δήμο είτε από το YΠΕΝ» είναι σκόπιμο και θα πρέπει, όπως σημειώσαμε και στην προηγούμενη γνωμοδότησή μας, να τεθεί χρονικός και οικονομικός προγραμματισμός, αρχής γενομένης από την ψήφιση του Νόμου, ώστε να αποκτήσουν εν ευθέτω χρόνο όλοι οι δήμοι της χώρας Τ.Χ.Σ.
• Στην παρ. 6γ αναφέρεται ότι με το Π.Δ. έγκρισης των Τ.Χ.Σ. «οριοθετούνται και οι οριογραμμές των τυχόν υφιστάμενων εντός των Τ.Χ.Σ. υδατορεμάτων…». Η διατύπωση αυτή είναι άκρως προβληματική καθώς παραπέμπει σε οριοθέτηση όλων των ρεμάτων στο σύνολο της έκτασης για την οποία εκπονείται Τ.Χ.Σ. (π.χ. η έκταση ενός Καλλικρατικού Δήμου). Στην περίπτωση αυτή διογκώνεται υπέρμετρα και χωρίς ορατή σκοπιμότητα τόσο ο προϋπολογισμός των μελετών όσο και οι χρόνοι που θα απαιτηθούν για την εκπόνηση και έγκρισή τους. Προτείνουμε να επανέλθει ο δυνητικός χαρακτήρας εφαρμογής της συγκεκριμένης διάταξης (όπως ίσχυε με τον Ν. 4269/2014) και να δηλωθεί ρητά ότι αφορά μόνο τις περιοχές προς πολεοδόμηση, κάτι το οποίο, με την γνωμοδότησή μας επί του σχεδίου νόμου για τον Ν. 4269/2014, είχαμε χαρακτηρίσει ως καινοτομία, θεωρώντας ότι, εφαρμόζοντας τη διάταξη αυτή όπου απαιτείται, θα εκλείψουν «προβληματικοί σχεδιασμοί σε επίπεδο πολεοδομικής μελέτης, λόγω αγνόησης τέτοιου είδους στοιχείων τοπιογραφίας».
• Η παρ. 10α να συμπληρωθεί ως εξής (προσθήκη της φράσης με υπογράμμιση): «Τα Τ.Χ.Σ. αναθεωρούνται ανά πενταετία, εφόσον προκύψει τεκμηριωμένη προς τούτο ανάγκη από την αξιολόγηση που διενεργείται κατά την προηγούμενη παράγραφο, και πάντως όχι αργότερα από την παρέλευση δεκαετίας από την έγκρισή τους».
• Στην ίδια παρ. 10α όπου αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους είναι δυνατή η τροποποίηση των Τ.Χ.Σ. πριν την παρέλευση πενταετίας θα πρέπει να προστεθεί «η πλάνη περί τα πράγματα» (δηλ. η αποδεδειγμένη παραγνώριση πραγματικών δεδομένων), κατά την πάγια θέση της νομικής θεωρίας και της νομολογίας του ΣτΕ.
• Στην παρ. 12 γίνεται αναφορά στην «προμελέτη της παρ. 2 του παρόντος άρθρου». Εντούτοις δεν υπάρχει αναφορά σε κάποια προμελέτη στην παρ. 2.
• Στην παρ. 13 πρέπει να απαλειφθούν οι λέξεις «και τροποποίηση» και να παραμείνει η πρόβλεψη μόνο για αναθεώρηση των εγκεκριμένων ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, καθώς προκαλείται σύγχυση σε συνδυασμό με την παρακάτω παρ. 14β που αναφέρεται επίσης σε σημειακή «τροποποίηση».

Άρθρο 8. Ειδικά Χωρικά Σχέδια
• Ιδιαίτερα θετικά κρίνεται ότι στην παρ. 1α προβλέπεται ότι εκτός από σχέδια, έργα και προγράμματα υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας, Ειδικά Χωρικά Σχέδια μπορούν, επίσης, να καταρτίζονται για προγράμματα αστικής ανάπλασης.
• Ορθώς έχει διαγραφεί το σημείο διάταξης του Ν. 4269/2014 (άρθρο 8, παρ. 11) σύμφωνα με το οποίο τα Τοπικά ρυμοτομικά σχέδια του άρθρου 26 του ν. 1337/1983 είχαν συμπεριληφθεί στα Ειδικά Χωρικά Σχέδια, κατά τη γνώμη μας εσφαλμένα.
• Στην παρ. 3 αναφέρεται ότι τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια μπορούν να τροποποιούν τα εγκεκριμένα Τ.Χ.Σ. (και Ζ.Ο.Ε.) που προϋπάρχουν αυτών. Πρώτον, θα πρέπει να διευκρινιστεί αν η δυνατότητα αυτή δίνεται και πριν την παρέλευση πενταετίας από την έγκριση των Τ.Χ.Σ. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να υπάρξει ανάλογη προσθήκη στην παρ. 10α του άρθρου 7. Δεύτερον, θα πρέπει να επιλυθεί η ασάφεια που προκύπτει για τη δεσμευτικότητα αυτού του επιπέδου σχεδιασμού (Τ.Χ.Σ. και Ε.Χ.Σ.), δεδομένης της παράλληλης ύπαρξης αφενός διατάξεων που δίνουν τη δυνατότητα στα Ε.Χ.Σ. να τροποποιούν τα Τ.Χ.Σ. και αφετέρου διατάξεων που επιβάλλουν στα Ε.Χ.Σ. να εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις των Τ.Χ.Σ.
• Στην παρ. 4α δηλώνεται ότι με απόφαση Υπουργού ΠΕΝ καθορίζονται προδιαγραφές για τη σύνταξη των Ε.Χ.Σ. Απαιτείται διευκρίνιση, καθώς προδιαγραφές Ε.Χ.Σ. έχουν ήδη εκδοθεί (ΦΕΚ 39Β/14-1-2015). (Παρόμοια αναφορά υπάρχει και στην παρ. 12 του ίδιου άρθρου). Παρεμπιπτόντως να σημειωθεί ότι για τις μελέτες αυτές δεν έχει εκδοθεί κανονισμός προεκτίμησης αμοιβής.
• Στην παρ. 4δ να προστεθεί φράση που να επαναφέρει (όπως ισχύει στον Ν. 4269/2014), τον δυνητικό της χαρακτήρα: «Με το πιο πάνω προεδρικό διάταγμα μπορεί να καθορίζονται και οι οριογραμμές των τυχόν υφισταμένων εντός των Ε.Χ.Σ. υδατορεμάτων, …». Στην ίδια παράγραφο αναγράφεται ότι με το ΠΔ έγκρισης των Ε.Χ.Σ. εγκρίνεται, όπου απαιτείται, και το «Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής». Εκ παραδρομής ή σκοπίμως αναφέρεται το «Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής» έναντι του «Πολεοδομικού Σχεδίου Εφαρμογής»;
• Στην παρ. 5α έχει προστεθεί η «πολεοδομική λειτουργία» της ευρύτερης περιοχής πέραν της χωροταξικής που υπήρχε στον Ν. 4269/14. Η συγκεκριμένη προσθήκη κρίνεται ότι δεν συνάδει με το «πνεύμα» των ΕΧΣ που εξαιτίας του χαρακτήρα των περιοχών που δύνανται να εντάσσονται σε αυτά (υπερτοπικής, στρατηγικής σημασίας), οφείλουν να ενσωματώνουν τον χωρικό προορισμό μιας περιοχής (βάσει υπερκείμενου χωροταξικού-ρυθμιστικού πλαισίου). Αντίθετα, η μη ανατροπή της πολεοδομικής λειτουργίας, κρίνεται ότι δεν θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση ή συνθήκη για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου και ως εκ τούτου θα πρέπει να απαλειφθεί (ως είναι στο Ν. 4269/14).
• Στην παρ. 7 εκ παραδρομής αναφέρεται «Τ.Χ.Σ.» έναντι του σωστού «Ε.Χ.Σ.». Εφόσον κρίνεται σκόπιμη η συγκεκριμένη αναφορά, η ίδια διάταξη να προστεθεί και στο άρθρο 7.

Άρθρο 9. Συντελεστής δόμησης
• Θετικά κρίνεται η δυνατότητα που παρέχουν οι επιμέρους διατάξεις του άρθρου για αύξηση των ανώτατων ορίων συντελεστή δόμησης σε περιοχές που παραλαμβάνουν συγκεκριμένες κατηγορίες χρήσεων (π.χ. περιοχές πολεοδομικού κέντρου).
• Στην παρ 1β όπου αναφέρεται ο συντελεστής δόμησης εικάζουμε ότι εννοείται ο ΜΕΣΟΣ συντελεστής δόμησης και θα πρέπει να προστεθεί προς αποφυγή παρερμηνειών. Να αναγραφεί δηλαδή: «β) Σε κάθε περίπτωση στις παραπάνω περιοχές ο μέσος συντελεστής δόμησης που προκύπτει κατά την πολεοδόμησή τους…».

Άρθρο 10. Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής (Π.Σ.Ε.)
• Θετικά κρίνεται η προσθήκη στην παρ. 2, σε σχέση με τον Ν. 4269/2014 όπου η συγκριμένη αναφορά γινόταν στις μεταβατικές διατάξεις, της ακόλουθης διάταξης: «Εφόσον δεν έχει εγκριθεί για την προς πολεοδόμηση περιοχή ΤΧΣ ή ΕΧΣ και η περιοχή συνεχίζει να καλύπτεται από ισχύον ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ, ακολουθείται η διαδικασία πολεοδόμησης σύμφωνα με τις προγενέστερες του παρόντος πολεοδομικές διατάξεις».
• Για την έκδοση της Υ.Α. της παρ. 4δ – που αφορά στην έγκριση προδιαγραφών για την ενιαία εκπόνηση του Πολεοδομικού Σχεδίου και της Πράξης Εφαρμογής θα έπρεπε ενδεχομένως να τεθεί χρονικός περιορισμός (π.χ. να εκδοθούν εντός 3 μηνών από την έναρξη ισχύος του Νόμου) ώστε να μην υπάρξουν υπερβολικές καθυστερήσεις.

Άρθρο 11. Κωδικοποίηση διατάξεων χωροταξίας και πολεοδομίας
Όπως είχαμε τονίσει και στην γνωμοδότησή μας επί του σχεδίου νόμου που οδήγησε στην ψήφιση του Ν. 4269/14, η κωδικοποίηση διατάξεων αφορά στην καλή νομοθέτηση και είναι υποχρέωση για την οποία δεν είναι απαραίτητη νέα θεσμική πρόβλεψη. Αντιλαμβανόμαστε συνεπώς ότι η πρόβλεψη του άρθρου αφορά πρωτίστως στον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται η κωδικοποίηση εφεξής (σύσταση επιτροπής, μέλη, διαδικασία, κ.α.). Μας προβληματίζει και πάλι ιδιαίτερα η διατήρηση, παρά τις ενστάσεις μας, της παρ. 8 όπου αναφέρεται ότι με απόφαση του Υπουργού ΠΕΝ μπορεί να ανατίθεται «η εκτέλεση συγκεκριμένων προπαρασκευαστικών εργασιών της κωδικοποίησης ή η σύνταξη ειδικών μελετών και ερευνών που ανάγονται στο τμήμα της νομοθεσίας που πρόκειται να κωδικοποιηθεί, σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας ή σε επιστημονικά ιδρύματα ή ινστιτούτα ή Ν.Π.Δ.Δ.». Όπως έχουμε ήδη τονίσει, η συγκεκριμένη πρόβλεψη δημιουργεί ερωτηματικά ως προς τη σκοπιμότητά της και αντιβαίνει στους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού.

Άρθρο 12. Εναρμόνιση χωροταξικών και πολεοδομικών διατάξεων προς το νέο σύστημα χωρικού σχεδιασμού
• Στην παρ. 3 υπάρχει μια ασυνέπεια ως προς την χρησιμοποιούμενη ορολογία. Κατά την άποψή μας ένα «Γενικό» Πλαίσιο δεν μπορεί να εντάσσεται στα «Ειδικά» Πλαίσια. Η ασυνέπεια αυτή δεν υπήρχε στον Ν. 4269/2015, που αντί των «Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων» υιοθετούσε τον όρο «Εθνικά Χωροταξικά Πλαίσια» (οπότε είχε νόημα ένα «Γενικό» Πλαίσιο να εντάσσεται στα «Εθνικά» Πλαίσια).

Άρθρο 13. Μεταβατικές διατάξεις
• Στην παρ. 1 να διευκρινιστεί ότι οι «προϊσχύουσες διατάξεις» αναφέρονται στις προϊσχύουσες του Ν. 4269/2014 διατάξεις. Το ίδιο ισχύει και για την παρ. 2.
• Στην παρ. 6. Αναφέρεται ότι «ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, Πολεοδομικές Μελέτες και γενικότερα σχέδια Πολεοδομικού Σχεδιασμού που εγκρίθηκαν ή τροποποιήθηκαν με τις μεταβατικές διατάξεις του Κεφαλαίου Α’ του Ν. 4269/2014 και τις χρήσεις γης του Κεφαλαίου Β’ του Ν. 4269/2014 όσο αυτό ήταν σε ισχύ, αναθεωρούνται υποχρεωτικά ως προς τις χρήσεις γης εντός έξι (6) μηνών από τη θέση σε ισχύ του προβλεπόμενου π.δ. της παραγράφου 1 του άρθρου 238 του Ν. 4389/2016 διαφορετικά θεωρούνται αυτοδικαίως άκυρα ως προς τις προβλεπόμενες χρήσεις γης». Η έγκριση μιας μελέτης σχεδιασμού είναι μια πολύ επίπονη διαδικασία. Με τη δυνατότητα που παρείχε η τροπολογία εγκρίθηκαν πρόσφατα μελέτες ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΕΣΧΑΔΑ με τις χρήσεις του Ν. 4269/2014 (π.χ. ΓΠΣ Καρδίτας, ΓΠΣ Ν. Αγχιάλου, ΕΣΧΑΔΑ Αστέρα Βουλιαγμένης). Είναι αδιανόητο αυτές να πρέπει να εκπονηθούν ξανά και δεν συνάδει με τις έννοιες της χρηστής διοίκησης, αφού η ίδια η τροπολογία της το επέτρεπε. Ποσό μάλλον να επιβάλλεται να ξαναεκπονηθούν με απειλή ακυρότητας («αυτοδικαίως άκυρα»). Η εφαρμογή αυτής της διάταξης εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα, ιδιαίτερα μάλιστα με το δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ενεργοποιημένο πλαίσιο ανάθεσης μελετών.
• Να επεξηγηθεί σε ποια σχέδια αναφέρεται η παρ. 7, διότι δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή μας η ανάθεση και εκπόνηση οποιασδήποτε μελέτης βάσει του Ν. 4269/2014 πλην ενδεχομένως κάποιων Ε.Χ.Σ. για τα οποία έχουν εκδοθεί προδιαγραφές.

Ολοκληρώνοντας, θέλουμε να τονίσουμε ότι συνδυαστικά με την ενεργοποίηση του παρόντος νόμου είναι αναγκαίο να προχωρήσει άμεσα και η έκδοση του νέου πλαισίου για τις χρήσεις γης καθώς και η ενεργοποίηση του νέου πλαισίου ανάθεσης μελετών. Σε διαφορετική περίπτωση θα ενταθεί η ήδη μεγάλη καθυστέρηση που υπάρχει στην υλοποίηση του χωρικού σχεδιασμού. Στο ίδιο πλαίσιο, κρίνεται αναγκαίο να προβλεφθεί προθεσμία για την έκδοση των εγκριτικών αποφάσεων από τη διοίκηση μετά το πέρας της εκάστοτε μελέτης.

Στην παράγραφο ε) για την βιώσιμη ανάπτυξη να προστεθούν τα παρακάτω:
Στη δημιουργία ισχυρής παραγωγικής βάσης και έμφαση στην καινοτομία και την αύξηση της απασχόλησης, να προστεθεί η έρευνα, η τεχνολογία και ο τουρισμός.
Στην κατεύθυνση της δίκαιης κατανομής πόρων και της άρσης των αποκλεισμών, να προστεθεί κοινωνικών.
Στην κατεύθυνση της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας, να προστεθεί το πολιτιστικό περιβάλλον.

ΣΕΠΟΧ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ
ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ «ΧΩΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ-ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ 20.11.2016

Γενικά, το σχέδιο νόμου ‘’Χωρικός Σχεδιασμός – Βιώσιμη ανάπτυξη’’ αποτελεί τροποποίηση του ν. 4269/2014 σε περιορισμένα σημεία, στη πλειονότητα τους δευτερεύουσας σημασίας και δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως αναθεώρηση του παραπάνω νόμου.

Βασική εξακολουθεί να θεωρείται η έλλειψη της διατύπωσης των Στόχων και των θεμελιωδών αρχών του Νομοσχεδίου. Η ένταξη των αρχών της Αειφόρου ανάπτυξης στην Εθνική πολιτική -Στρατηγική για τον χωρικό Σχεδιασμό ( αναμφισβήτητος αναπτυξιακός στόχος του ΟΗΕ για την Χιλιετία) η οποία αναφέρεται μεν ως βιώσιμη ανάπτυξη στο άρθρο 1, προσδιοριζόμενη με χαρακτηριστικά «αειφορίας» δεν χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο και τα επίπεδα σχεδιασμού. . Επίσης δεν αναφέρονται ούτε οι αρχές της ισόρροπης ανάπτυξης της παραγωγικής, εδαφικής και κοινωνικής συνοχής και των συμμετοχικών διαδικασιών μεγάλα ζητούμενα της εποχής μας της προστασίας, διαχείρισης και σχεδιασμού των Τοπίων καθώς και της μείωσης της επιτάχυνσης της κλιματικής αλλαγής
Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου ενσωματώνει βελτιώσεις σε κραυγαλέες αρνητικές παρεμβάσεις του νόμου 4269/2014 ως προς την προηγουμένως ισχύουσα νομοθεσία όπως στους τομείς της διασύνδεσης με την προοπτική της αειφορίας και το κοινωνικό διάλογο τροποποιώντας την σύνθεσή του Εθνικού Συμβουλίου ως προς την ιδιότητα του προέδρου του.
Στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας προτείνεται να προστεθούν στις αρμοδιότητες του Προέδρου η κατάθεση σε τακτά χρονικά διαστήματα Έκθεσης επί θεμάτων που σχετίζονται με την εφαρμογή του παρόντος Νόμου.
Επίσης σε ότι αφορά στους φορείς προτείνεται να προστεθούν δυο ακόμη μέλη ΔΕΠ από τα αρμοδιότερα ΑΕΙ. Όλα μέλη ΔΕΠ τα οποία θα ενταθούν στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας θα πρέπει να επιλέγονται από τα μέλη των αρμόδιων τμημάτων ΔΕΠ. Από αυτούς τους εκπροσώπους ΑΕΙ να ορίζεται και ο αντιπρόεδρος Επίσης προτείνεται να ενταθεί και εκπρόσωπος του Συλλόγου των Περιφερειολόγων

Συνεχίζει να παραμένει ατελής και χρήζουσα περαιτέρω τροποποιήσεων η επιχείρηση παρέμβασης στην βασική δομή του Ν 4269 που αφορά στον προσδιορισμό και στην ιεράρχηση των επιπέδων του. Θεωρείται αναγκαία η ένταξη της Εθνικής Στρατηγικής στην κορυφή της πυραμίδας του Συστήματος Σχεδιασμού . Ταυτόχρονα θεωρείται αναγκαία η ενδυνάμωσή της με την διατήρηση ως κατ΄ εξαίρεση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων μόνο ως εξειδίκευση της Εθνικής Στρατηγικής σε «υπερτοπικής» σημασίας ζητήματα των παραγωγικών τομέων της οικονομίας ή μείζονος σημασίας χωρικά ζητήματα συνοδευόμενα από διαγράμματα και όχι χάρτες (που σημειωτέον δεν προέβλεπε ο 4269).
Ως προτιμώμενη όμως θέση του ΣΕΠΟΧ είναι να εξαλειφθεί εντελώς αυτό το επίπεδο και να υπάρχει ΑD HOC εξειδίκευση της εθνικής στρατηγικής από το ΥΠΕΝ κάθε φορά που η συγκυρία και οι ανάγκες το απαιτούν.

Η προσθήκη στα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια ζητημάτων που αποτελούν αναπόσπαστα τμήματα της Εθνικής Στρατηγικής και πρέπει να εντάσσονται σ’αυτή (οικιστικό δίκτυο, πολιτική γης και γενική πολιτική τοπίου Θαλάσσια Χωροταξία ειδικές κατηγορίες χώρου ) αποτελεί ατυχή προσέγγιση που επιτείνει τη σύγχυση και αποτελεί κραυγαλέα αντίφαση με τον κυρίαρχα επιδιωκόμενο στόχο της ταχύτητας και της ασφάλειας του σχεδιασμού. Τα ασύνδετα άνευ γενικού σχεδιασμού πλαίσια είναι διαρκώς ευάλωτα στις μεταξύ τους ασυμφωνίες και στη διαρκή ανάγκη πολλαπλών επικαιροποιήσεων στη μεταξύ τους σχέση.
Η Εθνική Χωροταξική Στρατηγική για την ενδυνάμωσή της πρέπει να υπόκειται σε έγκριση της ολομέλειας της Βουλής κατά το αρθρο79 παρ 8 του Συντάγματος.

Έντονη κριτική είχε δεχθεί η τομεακή αντίληψη του Στρατηγικού χωρικού σχεδιασμού του ν. 4269/2014, με την ενίσχυση των Ειδικών (τ. Εθνικών) Χωροταξικών Πλαισίων έναντι των Περιφερειακών Πλαισίων.

Παρά το ότι, όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του παρόντος σχεδίου νόμου, επιδιώκεται ’’η ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειακών Πλαισίων ώστε να αποτελέσουν τον πυλώνα του συστήματος χωρικού σχεδιασμού ως εργαλείων συντονισμού / σύνθεσης επιμέρους τομεακών χωροταξικών κατευθύνσεων όπως αυτές προβλέπονται από τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια’’, αυτό δεν προκύπτει από το νομικό κείμενο

Στον ν. 4269/2014 τα Π.Χ.Π. αναφέρεται ότι ‘’οφείλουν να εναρμονίζονται προς τις κατευθύνσεις των Εθν.. Χωρ/κών Πλαισίων, τις οποίες μπορεί και να εξειδικεύουν ή και να συμπληρώνουν εφόσον υπάρχει ρητή προς τούτο πρόβλεψη από τα οικεία Ε.Χ.Π.’’. Στο νέο σχέδιο νόμου αναφέρεται η ίδια περίπου διατύπωση: ‘’Τα Π.Χ.Π. εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις των Ε.Χ.Π. τις οποίες συντονίζουν, εξειδικεύουν ή και συμπληρώνουν’’.

Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος, ότι με την αύξηση του αριθμού των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων που προβλέπει το παρόν σχέδιο νόμου σε σχέση με τα αντίστοιχα Εθνικά Χωροταξικά Πλαίσια του ν. 4269/2014 και τα αντίστοιχα Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης του ν. 2742/1999 δίνεται μεγαλύτερη συγκριτικά έμφαση στα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια του νέου Νομοσχεδίου παρά στα Περιφερειακά.

Έτσι η άτολμη παρέμβαση στη βασική δομή του Ν4269 δεν θεραπεύει τα αρνητικά του που είχε επισημάνει ο ΣΕΠΟΧ στην μόλις προ δύο ετών παρέμβασή του στη τότε διαβούλευση
Ειδικά ως προς τον τεμαχισμό του σχεδιασμού με παράλληλη συγκεντροποίηση των αποφάσεων μέσω της ενίσχυσης και πολλαπλασιασμού των Ειδικών Πλαισίων που αποσαρθρώνει τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα του σχεδιασμού και το συντονισμό των δράσεων απολύτως απαραίτητων προϋποθέσεων για την αποτελεσματικότητά του, για την εξασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και τη διασύνδεσή του με ασφαλείς επενδύσεις και το δημοκρατικό και αποκεντρωμένο και συμμετοχικό χαρακτήρα του σε μια κοινωνία που νομοτελειακά διεκδικεί τη δυνατότητα του «τοπικού» στη διαμόρφωση του «γενικού».
Ως προς την παρατεινόμενη σύγχυση στο «τοπικό» επίπεδο με ασαφείς υπερκαλύψεις των Παραρτημάτων των Περιφερειακών Πλαισίων και των Τ.Χ.Σ. καθώς και των ιεραρχήσεων Τ.Χ.Σ και Ε.Χ.Σ.

Για τους λόγους αυτούς πρέπει να τονισθεί η αναγκαιότητα διασύνδεσης των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων με την Εθνική Στρατηγική και η εναρμόνιση τους με τους βασικούς άξονες και τις κατευθύνσεις της.
Στα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια πρέπει να συμπεριλαμβάνονται πλέον και τα Θαλάσσια Χωροταξικά .
Σε ότι αφορά στο Τοπίο πρέπει να παρέχονται κατευθύνσεις για την προστασία ,διαχείριση και σχεδιασμό

Τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια πρέπει να αναθεωρούνται ανά δεκαετία. Σε εξαιρετική ανάγκη αναθεωρούνται πριν την δεκαετία διασφαλίζοντας τις γενικές κατευθύνσεις τους
Κατά τη διαδικασία Π Π μπορεί να συντάσσονται και αυτοτελή ΔΟΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΔΗΜΩΝ η ενοτήτων Δήμων (τμήμα Περιφέρειας-διακεκριμένη χωρική ενότητα) ως κεφαλαίου του ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (κατευθύνσεις στερούμενες ωστόσο κανονιστικού περιεχομένου)
Τα ΤΧΣ κλπ. του υποκείμενου σχεδιασμού θα έχουν τη δυνατότητα να τα ακολουθούν ως έχουν να τα επικαιροποιούν σημειακά κλπ αιτιολογημένα

Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αναθεωρούνται ανά δεκαετία. Σε εξαιρετική ανάγκη αναθεωρούνται πριν την δεκαετία διασφαλίζοντας τις γενικές κατευθύνσεις τους

Αρνητική παραμένει η εισαγωγή/ και ειδικότερα η ιεράρχηση των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων στο σχεδιασμό ενώ οι επιχειρούμενες τροποποιήσεις οδηγούν σε εντονότερες αμφισβητήσεις.

Η ‘’τομεακή’’ αντίληψη του ν.4269/2014 δεν περιορίζεται στο στρατηγικό επίπεδο του χωρικού σχεδιασμού αλλά επεκτείνεται και ενδυναμώνεται στο τοπικό χωρικό επίπεδο με τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια, που μπορούν να τροποποιούν και τα εγκεκριμένα Τοπικά Χωρικά Σχέδια ναρκοθετώντας το ενιαίο χαρακτηριστικό του Τοπικού Χωροταξικού Σχεδιασμού που υπήρχε με τα ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ του ν.2508/97.Αυτή η αντίληψη παραμένει η ίδια και στο σχέδιο νόμου.

Για τους λόγους αυτούς είναι αναγκαίο τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια να αποτελούν κατ’ εξαίρεση σχέδια κατ’ αναλογία των ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ άρθρο 8 του Ν.2742. διατυπώνοντας, κριτήρια των περιοχών με δυνατότητα εφαρμογής Ειδικών Χωρικών Σχεδίων, σε συνάρτηση με τον χαρακτήρα των στόχων του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου, τις κατευθύνσεις του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου και της Εθνικής Χωροταξικής Στρατηγικής.
Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια αναθεωρούνται ανά δεκαετία. Σε εξαιρετική ανάγκη αναθεωρούνται πριν την δεκαετία διασφαλίζοντας τις γενικές κατευθύνσεις τους

Παρότι είναι θετική η ταυτόχρονη έγκριση ΣΜΠΕ και Σχεδίων δεν αρκεί για την ανάγκη επίλυσης του επίμαχου ζητήματος της διαδικασίας της ΣΜΠΕ. Ο τρόπος με τον οποίο έχει γίνει η ενσωμάτωση της σχετικής οδηγίας της ΣΜΠΕ, για το χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό -παράλληλη εκπόνηση- δημιουργεί προβλήματα στην ουσιαστική αποτελεσματική και ολοκληρωμένη συσχέτιση τους αλλά εν τέλει και στη διαδικασία του χωρικού σχεδιασμού τα οποία οδηγούν στην ανάγκη ενσωμάτωσης τους που αποτελεί και στόχο της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας Επισημαίνεται ότι έχει εγκριθεί μόλις μονοψήφιος αριθμός ΣΜΠΕ με αποτέλεσμα την μη δυνατότητα έγκρισης εκατοντάδων ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ για τα τελευταία 10 χρόνια.
——————————————————————————-