Άρθρο 01

Καταρχήν θα ήθελα να συγχαρώ όλους τους εμπλεκόμενους για την δημιουργία αυτού του Ταμείου το οποίο αναμένεται να δώσει πνοή στην ασθμαίνουσα οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας.
Για να μπορέσει όμως να γίνει ουσιαστική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου θα πρέπει οι άξονες και τα έργα που θα εγκριθούν να διαθέτουν στρατηγικό προσανατολισμό προς την προσέλκυση επενδύσεων στην περιοχή και την ενεργή συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων για την ενεργοποίηση της τοπικής οικονομίας. Οι επενδύσεις αυτές θα πρέπει να έχουν σημαντικό μέγεθος και να δημιουργούν δεκάδες θέσεις εργασίας στην περιοχή. Έργα αμιγώς δημοσίου χαρακτήρα για παραγωγικές επενδύσεις δεν πρέπει να γίνουν αποδεκτά καθώς και έργα τα οποία δεν προωθούν τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας.
Για να μπορέσουν να κεφαλαιοποιηθούν τα οφέλη από τα χρήματα που θα εισρεύσουν στην περιοχή θα πρέπει να επιδιωχθεί προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων 10πλάσιας αξίας από τα χρήματα τα οποία θα δοθούν αποκλειστικά από το Ταμείο. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να γίνουν:
A. προπαρασκευαστικές εργασίες για την διευκόλυνση των ιδιωτικών επενδύσεων στις περιοχές-στόχου. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται χωροθετήσεις για τις επενδύσεις που θα έρθουν είτε σε υπάρχουσες εγκαταστάσεις (υπάρχουσες ΒΙΠΕ, κτιριακές εγκαταστάσεις που παραμένουν αναξιοποίητες) με την ενεργοποίηση τους και επίλυση ζητημάτων βασικών παροχών (ενέργειας, ύδρευσης-αποχέτευσης, δρόμους κτλ.) άλλα και γρήγορης σύνδεσης οπτικής ίνας για παροχή Internet.
B. Προπαρασκευαστικές εργασίες για την διευκόλυνση στρατηγικών επενδύσεων μεγάλης κλίμακας σε πρώην εξορυκτικές περιοχές. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της περιοχής είναι οι απαλλοτριωμένες εκτάσεις της ΔΕΗ στην περιοχή οι οποίες μετά την αποκατάσταση τους παραμένουν σε ένα βαθμό αναξιοποίητες. Στις περιοχές αυτές και σε συνεννόηση με την ΔΕΗ θα μπορούσαν να εγκατασταθούν επενδύσεις μεγάλης κλίμακας π.χ. ένα θερμοκηπιακό πάρκο υδροπονικής καλλιέργειας 100 εκταρίων με παραγωγή προϊόντων με καθαρά εξαγωγικό προσανατολισμό, βιομηχανικές εγκαταστάσεις μεταποίησης προϊόντων από ξένες εταιρείες που θέλουν να μπουν στην Ευρωπαϊκή αγορά κτλ.
C. μία ανοιχτή πρόσκληση επενδυτών για να επενδύσουν στην περιοχή επικεντρώνοντας στην δυνατότητα συν-χρηματοδότησης από τους πόρους του Ταμείου. Για την μόχλευση επενδύσεων, θα μπορούσε να γίνει επαφή με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), με την αντίστοιχη τράπεζα Περιφερειακής Ανάπτυξης (EBRD) καθώς και από εγχώρια τραπεζικά ιδρύματα για την συν-επένδυση στο Ταμείο.
Επίσης πέρα από την προσέλκυση επενδύσεων, θα πρέπει να ενισχυθούν οι υπάρχουσες ΜΜΕ της περιοχής με ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας τους και του εξαγωγικού χαρακτήρα της παραγωγής τους. Στο πλαίσιο αυτό έχει ήδη δημιουργηθεί και αναμένεται να ενεργοποιηθεί μέσα στο τρέχον έτος το Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας (ΤΑΔΥΜ), μία καινοτόμα πρωτοβουλία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και των ΕΒΕ της περιοχής για την ίδρυση και λειτουργία ενός Ταμείου δανειοδότησης και εγγυοδοσίας ΜΜΕ της Περιφέρειας. Το Ταμείο αυτό θα τρέξει από το ΕΤΕΑΝ το οποίο εξειδικεύεται στην ανάπτυξη και λειτουργία χρηματοδοτικών εργαλείων και θα έχει την ευθύνη λειτουργίας και υλοποίησης των προγραμμάτων δανειοδότησης & εγγυοδοσίας.
Επομένως θα μπορούσε να υπάρξει διασύνδεση του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και του ΤΑΔΥΜ με κοινές δράσεις χρηματοδότησης των ΜΜΕ της περιοχής, την προώθηση δημιουργίας νέων καινοτόμων και παραγωγικών επενδύσεων και την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής το οποίο είτε έχει φύγει στο εξωτερικό άλλα θα ήθελε να επιστρέψει και να δημιουργήσει στην περιοχή του ή νέων με εμπειρία και γνώσεις που θέλουν να ξεκινήσουν την δική τους επιχείρηση στην περιοχή.
Με την διασύνδεση αυτή θα μπορούσε να γίνει χρηματοδοτική μόχλευση με προσέλκυση πόρων είτε από τα τραπεζικά ιδρύματα είτε από αντίστοιχα Ευρωπαϊκές τράπεζες για την μεγέθυνση των διαθέσιμων πόρων διατηρώντας πάντα την λογική της δανειοδότησης και όχι της επιχορήγησης η οποία απέβη άκαρπη και αναποτελεσματική όλα αυτά τα χρόνια για την ανάπτυξη της περιοχής.
Συνοψίζοντας, οι άξονες και τα αντίστοιχα πρότζεκτ που θα υποστηριχθούν:
Α. δεν θα πρέπει να αφορούν μόνο τον κλάδο της ενέργειας ή του αγροτικού τομέα άλλα ολόκληρο το φάσμα του παραγωγικού ιστού της οικονομίας δίνοντας έμφαση στις νέες επιχειρήσεις του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα της οικονομίας με εξαγωγικό προσανατολισμό.
Β. θα πρέπει να γίνει μία στοχευμένη προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων στην περιοχή προτάσσοντας τα βασικά πλεονεκτήματα της όπως, η ύπαρξη εδαφών απαλλαγμένα από ζητήματα ιδιοκτησίας, η εύκολη πρόσβαση και η εγγύτητα προς τις αγορές τις Ευρώπης, η ύπαρξη διασύνδεσης με τρένο για μεταφορά εμπορευμάτων και άλλων αγαθών, η ύπαρξη βασικών υποδομών στις περιοχές εγκατάστασης άλλα και ειδικού καθεστώτος fast track για την υπερκέραση γραφειοκρατικών εμποδίων για την εγκατάσταση σημαντικών επενδύσεων στην περιοχή.
Γ. Δημιουργία ενός καθεστώτος συν-χρηματοδότησης ιδιωτικών επενδύσεων στρατηγικού χαρακτήρα από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης στην λογική των ΣΔΙΤ μαζί με την δυνατότητα χρηματοδότησης των επενδύσεων αυτών από συνεργαζόμενα τραπεζικά ιδρύματα Ευρωπαϊκού χαρακτήρα άλλα και εγχώρια.
Δ. Στόχευση στις ήδη υπάρχουσες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) της Δυτικής Μακεδονίας και υποστήριξη τους στις διαδικασίες επέκτασης και ανάπτυξης τους σε νέες αγορές πέραν της εγχώριας. Η υποστήριξη των επιχειρήσεων αυτών θα μπορούσε να γίνει με την συνεπένδυση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης με το ΤΑΔΥΜ με δανειοδοτήσεις και παροχές εγγυήσεων στις τοπικές επιχειρήσεις και ενίσχυση των νέων επιχειρήσεων.
Ε. Επιπλέον θα πρέπει άμεσα να δημιουργηθεί ένα τεχνολογικό πάρκο με την συνεργασία των ακαδημαϊκών ινστιτούτων άλλα και των ΕΒΕ για την φιλοξενία νέων επιχειρήσεων έντασης γνώσης άλλα και στην σταδιακή δημιουργία ενός επιχειρηματικού οικοσυστήματος το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει τεχνολογικά τις υφιστάμενες επιχειρήσεις άλλα και να βοηθήσει την δημιουργία νέων, καινοτόμων επιχειρήσεων με στοιχεία βιωσιμότητας και εξαγωγικό προσανατολισμό.

Με τιμή,
Δημήτριος Κούρας, ΜΒΑ, MSc
Ειδικός Εμπειρογνώμονας Ταμείου Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας
Μέλος της Επενδυτικής Επιτροπής του Ταμείου Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας

ΤΑΜΕΙΟ ΔΙΚΑΙΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ 1) Η ύπαρξη αυστηρά καθορισμένου και δεσμευτικού θεσμικού πλαισίου
στο ζήτημα των αποκαταστάσεων των εδαφών εξόρυξης μετά το πέρας των εξορύξεων 2 ) Οι χρηματοδοτικοί πόροι θα πρέπει να διέπονται από τους
κανόνες της διαφάνειας και να καθορίζονται από το νομικό πλαίσιο

Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΔΑΦΩΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΑΚΕΤΟ ΧΡΗΜΑΤΩΝ

Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΑΚΕΤΟ ΧΡΗΜΑΤΩΝ

Μια πρόταση η όποια είναι κατατεθειμένη στο Δήμο Μεγαλόπολης το 2013 και αφορούσε την αξιοποίηση των αποδιδόμενων άγονων πια εκτάσεων του λεκανοπεδίου από την ΔΕΗ προς τον Δήμο για δημιουργία πράσινου και αγροτικών εκμεταλλεύσεων που είναι σε χιλιάδες στρέμματα ήταν :
Η κατασκευή Βιομηχανίας μεταποίησης κλωστικής κάνναβης για την παραγωγή δομικών υλικών και ίδρυση συνεταιρισμού με σχέδιο καλλιεργειών
Το όλο έργο ήταν έτοιμο για χρηματοδότηση του από το ταμείο της ΕΕ, και πέρναγε από το εξειδικευμένο ινστιτούτο ^[2] που είχε πρόσβαση και επιτυχίες στης εκταμιεύσεις. Θα έκανε την μελέτη για να κατατεθεί προς τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ για την χρηματοδότηση του έργου από το ΕΣΠΑ2013 αυτά το 2013.
Δεν υπήρξε ενδιαφέρον τότε από τον Δήμο το 2013 για αυτή την απρόσμενη χρηματοδότηση(η δαιμονοποίηση «δουλείες με φούντες»).
Σήμερα στον Δήμο Μεγαλόπολης τον Φεβρουάριο του 2018 αρ.πρ.1296/07-02-2018 υπάρχει πάλι μια νέα πρόταση για θερμοκήπια Φ/Κ . Ενημερώνω και αναλύουμε μαζί με την διευθύντρια της αμερικανικής εταιρίας κάνναβης «Philocanna» με έδρα την ΝΥ, την επένδυση στον κ.Δήμαρχο Μεγαλόπολης ο οποίος ενδιαφέρετε .
Ο κ. Δήμαρχος μου είπε για 60 στρέμματα και υπήρξε ενδιαφέρον από Καναδική εταιρεία επένδυσης την V.D.C για την Μεγαλόπολη μετά από ενημέρωση που της έκανα με την οποία έχω επικοινωνία με τον κ. Stephen Davis – President της Venture Development Canucks
^[3]
[4]
Το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης – ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 μπορεί να χρηματοδοτήσει άμεσα το έργο με μικρο κόστος για θερμοκήπια Φ/Κ. Για 4 μεγάλα θερμοκήπια υψηλής τεχνολογίας, Aποδίδουν το ένα 800 κιλά προϊόν σε 90 ημέρες δηλαδή 3,200 κιλά αποκλειστικής Ελληνικής άριστης ποιότητας φ/κ με ανταγωνιστική τιμή εξαγωγής της 2000 δυο χιλιάδες ευρώ το κιλό = 6,400,000 έξη εκατομμύρια τετρακόσιες χιλιάδες ευρώ σε 100 ημέρες, που είναι η ποιο ταχύτατη επένδυση ανάπτυξης για την περιοχή με σταθερές θέσεις εργασίας για όλο τον χρόνο και αυξανόμενες ανά έτος από της αναβαθμίσεις. Με παροχή εσόδων άμεσα για εργαζόμενους την πόλη και το κράτος, αφού όπως προανέφερα σε κάθε 90-100 ημέρες ολοκληρώνεται ο κύκλος παραγωγής ,τυποποίησης και εξαγωγής.
Η κατασκευή των εγκαταστάσεων αυτών, δεν απαιτεί χρόνο αν υπάρξει άμεση χρηματοδότηση και εξειδικευμένο προσωπικό.
Το όλο έργο έχει σχέδιο προϋπολογισμού κατασκευής, καλλιέργειας,παραγωγής, επεξεργασίας του προϊόντος με δικό μας εξοπλισμό εκχυλίσεως(ευρεσιτεχνία) και κατεργασίας για όλους τους τύπους φαρμακευτικής κάνναβης με brand name
τυποποίησης και απευθείας εξαγωγής του σε εταιρίες του εξωτερικού.
Η τεχνογνωσία μας ειδικά στον κλάδο παραγωγής αγγίζει την επιστημονική «διαστημική» τεχνολογία καλλιέργειας με πολύχρονη εμπειρία στης ΗΠΑ.

Οι ιατρικές πωλήσεις κάνναβης θα φτάσουν τα 11,7 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, σύμφωνα με προβλέψεις της εταιρίας New Frontier Data(της ανάλυσης κάνναβης), αύξηση κατά 25% το 2019 και θα ξεπεράσουν τα 60 δις δολαρίων μέχρι το 2029.
Περισσότερες πληροφορίες:
Για την κατάθεση του φακέλου-σχεδίου προϋπολογισμού κατασκευής θερμοκηπίων hi-tec Φ/Κ, καλλιέργειας, παραγωγής, εξοπλισμού εργαστηρίου, χημείου, τυποποίησης, Τράπεζα σπόρων, θάλαμο αναγέννησης σπάνιων ποικιλιών και διασταυρώσεων , + εκχυλισματικός τρόπος χωρίς την χρήση διαλυτών(ποιοτικότερο προϊόν). Αλλά και το ενδιαφέρον για την Μεγαλόπολη από την Καναδική εταιρεία χρηματοδότησης και επένδυσης V.D.C Venture Development Canucks …
Είμαι στην διάθεση σας πριν φύγω για ΗΠΑ (Αμερικανός υπήκοος)να κάνουμε την πρόταση πράξη για την ιδιαίτερη πατρίδα μου την Μεγαλόπολη «MegaCanna» πανευρωπαϊκή δύναμη στην Φ/Κ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
TL

Στο πλαίσιο στήριξης και προώθησης ενεργειακών καλλιεργειών, θα ήθελα να προτείνω την παραχώρηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων, που ανήκουν στην ΔΕΗ ή στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ή στον Δήμο Μεγαλόπολης, σε ενδιαφερόμενους επενδυτές (πολίτες,συνεταιρισμούς,εταιρίες)για παραγωγή βιομάζας.
Κατά τη γνώμη μου πρέπει να γνωστοποιήσετε το σύνολο των εκτάσεων αυτών,για να
μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να προχωρήσει στη σύνταξη μελέτης.
Αντίστοιχα το ίδιο πρέπει να γίνει και για τις περιοχές Κοζάνης και Φλώρινας.

Πρόταση Κυνηγετικού Συλλόγου Μεγαλόπολης: Δημιουργία υπαίθριου σκοπευτηρίου Πήλινου Στόχου και Τοξοβολίας και κατασκευή βοηθητικών εγκαταστάσεων (χώρος σεμιναρίων, αναψυκτήριο, αποδυτήρια, χώροι στάθμευσης κτλ). Η υλοποίηση και η λειτουργία ενός τέτοιου έργου από τον Κυνηγετικό Σύλλογο Μεγαλόπολης θα βοηθήσει ποικιλοτρόπως το σύνολο της τοπικής κοινωνίας στη δύσκολη αυτή περίοδο μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή καθώς: 1) Ενισχύει σημαντικά την τοπική οικονομία με τη δημιουργία μακροπρόθεσμων θέσεων εργασίας αλλά και με την αύξηση της επισκεψιμότητας της περιοχής, 2) Βελτιώνει την ποιότητα ζωής των πολιτών δίνοντάς τους τη δυνατότητα να ασχοληθούν με μια αθλητική δραστηριότητα όπως είναι η σκοποβολή και η τοξοβολία, 3) Προάγει την ασφαλή και ορθή χρήση των κυνηγετικών όπλων και συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη κυνηγετικής παιδείας, 4) Προάγει τη χρήση πυρομαχικών φιλικών προς το περιβάλλον που δεν φέρουν σκάγια μολύβδου, καθώς και την περισυλλογή και ανακύκλωση των απορριμάτων που δημιουργούνται από την σκοπευτική δραστηριότητα, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Συνοψίζοντας, έχουμε την πεποίθηση ότι ένα τέτοιο έργο βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση και ικανοποιεί στο βαθμό που του αναλογεί, τους βασικούς στόχους του προγράμματος που είναι η σταδιακή διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές αλλά και η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Εκτιμώμενος Προϋπολογισμός Έργου: 150.000€
ΜΑΡΙΟΣ ΚΙΝΤΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΡΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Η εξελιξη της ανθρωποτητας αν οντως υπαρχει θα πρεπει να ειναι μια εξελιξη προς την ελευθερια. Ελευθερια οχι μονο απο φυσικους η τεχνικους καταναγκασμους αλλα και απο την αγνοια και τον φοβο. Ο ανθρωπος θα πρεπει να σκεφτεται και να δρα σωστα,με την μελετη μου επιθυμω η Μεγαλοπολη να γινει ο κηπουρος της Γης ενας πλανητικος κηπουρος που θα φροντιζει την αειφορια του κηπου του.Ενας γαιοκηπουρος που θα κανει την ανακυκλωση σταση ζωης και θα φροντιζει να μην απομυζει αναντικαταστατους πορους,ειναι καιρος να υπαρξει μια ενεργειακη επανασταση και η Μεγαλοπολη εχει την χρυση ευκαιρια χωρις ομως να εχει την πολυτελεια του χρονου. Η προταση μου ειναι να γινει μια μελετη με αποκλειστικη κατευθνηση την ελευθερη ενεργεια που δεν αντιπροσωπευει μοναχα τις ανανεωσιμες πηγες ενεργειας οπως ειναι η ηλιακη,η αιολικη,η καυση απορριμματων,και η χρηση βιομαζας η γαιοθερμικη ενεργεια.Η ελευθερη ενεργεια ειναι αφθονη φθηνη και καθαρη ενεργεια που μπορει να αντληθει απο διαφορες πηγες και με διαφορους τροπους π.χ.μπορει να αντληθει με συσκευες ελευθερης ενεργειας ( free energy devices) που ειναι συσκευες που εχουν μηδαμινο ενεργειακο κοστος. Επισης μπορει να παραχθει απο την ενεργεια μηδενικου σημειου την καυση υδρογονου την ψυχρη συντηξη τις δυναμικες δυνες(votrex), τις συσκευες περισρεφομενων μαγνητων καθως και τους μαγνητες στερεης καταστασης.Η αλλαγη που επιτασσει το ενεργειακο μοντελο της ανθρωποτητας ειναι πανω απο ολα ζητημα πολιτικο και για αυτο η επερχομενη ενεργειακη επανασταση ειναι πολιτικη και οικολογικη. Με την προταση μου επιθυμω να καταστησω την Μεγαλοπολη παγκοσμιο ενεργειακο κηπουρο της ελευθερης ενεργειας και να λαμψει για αλλη μια φορα η Αρκαδια δια μεσου της πολης μας. Θεωρω οτι επιβαλλεται να ξοδευτουν καποια χρηματα σε αυτην την μελετη απο το ταμειο δικαιης μεταβασης γιατι και τα χρηματα αποτελουν και αυτα μια μορφη ενεργειας και αν τοποθετηθουν απερρισκεπτα μπορουν να διαιωνιζουν μια αρρωστημενη κατασταση.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΕΚ ΠΡΟΤΕΡΩΝ ΜΕΤΑ ΤΙΜΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΠΥΛΟΣΤΟΜΟΣ

Είναι κοινός τόπος πλέον ότι η Ελλάδα οδεύει σε δρόμο δραστικής μείωσης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη λόγω των πρόσφατων αλλαγών στην ευρωπαϊκή νομοθεσία (οδηγία για το χρηματιστήριο ρύπων, νέα αυστηρότερα όρια εκπομπών για μεγάλες μονάδες καύσης, ενεργειακό πακέτο για το 2030 κλπ), της Συμφωνίας του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της αλματώδους προόδου της τεχνολογίας των ΑΠΕ και της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Αναγνωρίζοντας το αδιέξοδο για τις τοπικές οικονομίες των περιοχών της χώρας που εδώ και δεκαετίες είναι βαθιά εξαρτημένες από τη λιγνιτική δραστηριότητα, το WWF Ελλάς ασχολείται συστηματικά με τη Δίκαιη Μετάβαση τα τελευταία 3 χρόνια. Προτείναμε και υποστηρίξαμε σθεναρά από το 2015 την ιδέα τμήμα των δημοσίων εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα να διοχετεύεται στην ανάπτυξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας. Το αίτημα απορρίφθηκε από τον τότε υπουργό για να γίνει αποδεκτό από τη σημερινή ηγεσία του ΥΠΕΝ με καθυστέρηση τριών ετών. Επίσης, τον Ιούλιο του 2016 σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο προχωρήσαμε στη δημοσίευση ενός Οδικού Χάρτη Μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο για την περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας, όπου για πρώτη φορά διαμορφώθηκε και κοστολογήθηκε ένα σχέδιο μετάβασης, το οποίο συγκεκριμενοποιεί προτάσεις τοπικών φορέων και προτείνει λύσεις για τον πρωτογενή, τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας της Δυτικής Μακεδονίας υπολογίζοντας τον αριθμό των θέσεων εργασίας, την τοπικά προστιθέμενη αξία και το ύψος των απαιτούμενων επενδύσεων. Επιπλέον, αγωνιστήκαμε επί μακρόν για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ). Ο στόχος επετεύχθη μερικώς αφού δεσμεύτηκαν χρήματα για τη Δίκαιη Μετάβαση ως μέρος του Ταμείου Εκσυγχρονισμού αλλά όχι σε διακριτό Ταμείο, με αποτέλεσμα το ποσό να είναι μικρό και η Ελλάδα να μην έχει πρόσβαση στους σχετικούς πόρους.
Για το WWF Ελλάς η έμπρακτη οικονομική στήριξη της Δίκαιης Μετάβασης αποτελεί ελάχιστη απόδειξη κοινωνικής δικαιοσύνης απέναντι στις λιγνιτικές περιοχές που για δεκαετίες τώρα καίγονται για να ηλεκτροδοτούμαστε όλοι εμείς. Λόγω όμως των καταιγιστικών εξελίξεων στην ευρωπαϊκή και εθνική ενεργειακή πολιτική ελλοχεύει ο κίνδυνος η μετάβαση αυτή για τις ήδη πληττόμενες από καλπάζουσα ανεργία λιγνιτικές περιοχές της χώρας, να πραγματοποιηθεί βίαια με ολέθριες συνέπειες για τις τοπικές κοινωνίες και τους εργαζόμενους στη λιγνιτική βιομηχανία. Παρά την καθυστέρηση στην αντιμετώπιση αυτού του επείγοντος προβλήματος, υπάρχει ακόμα χρόνος ώστε η μετάβαση να μην γίνει βίαια και άναρχα αλλά με κοινωνικά δίκαιο τρόπο. Προς τούτο απαιτούνται ένα συγκεκριμένο και μακρόπνοο σχέδιο με ξεκάθαρες προτεραιότητες για την ανάπτυξη -αποκλειστικά και μόνο- βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων που δεν σχετίζονται με τον λιγνίτη, πολιτική βούληση τόσο σε εθνικό όσο σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο αλλά και πόρους για την υλοποίησή του. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του δύσκολου αυτού εγχειρήματος είναι μια εμπροσθοβαρής και μακροπρόθεσμη στρατηγική την οποία πρέπει να συνδιαμορφώνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς χωρίς αποκλεισμούς αλλά με ενεργό συμμετοχή και ανοιχτή διαβούλευση.
Ως εκ τούτου, θεωρούμε ως θετική εξέλιξη την απόφαση του Αν. Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη σύσταση Εθνικού Ταμείου για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών της χώρας και τη χρηματοδότησή του από τα έσοδα δημοπράτησης CO2, καθώς ικανοποιεί ένα πάγιο αίτημά μας και φέρνει την Ελλάδα στην πρωτοπορία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.
Η πρόταση έτσι όπως περιγράφεται στο κείμενο της διαβούλευσης κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά το γενικότερο στόχο της, αλλά και την προτεραιοποίηση των αξόνων χρηματοδότησης για το 2018. Παρά ταύτα, υπάρχουν συγκεκριμένα προβληματικά σημεία:
1. Το ποσό της χρηματοδότησης είναι ανεπαρκές. Προβλέπονται μόλις 20 εκατ. ευρώ ετησίως και μόνο ως το 2020 για τη Δίκαιη Μετάβαση από τα δημόσια έσοδα δημοπράτησης CO2, ή περίπου 6% των προβλεπόμενων εσόδων για το 2018, τη στιγμή που ο νόμος 4369/2016 σε συνδυασμό με την πλεονασματικότητα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ, δίνει τη δυνατότητα για 12% (ή περίπου 40 εκ ευρώ). Παράλληλα, από τον ίδιο πόρο και στο πλαίσιο του νόμου για την πώληση του 40% του λιγνιτικού χαρτοφυλακίου της ΔΕΗ, η κυβέρνηση επέλεξε να χαρίσει 98 εκ. ευρώ στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ αν το ποσοστό των εσόδων που διοχετεύονται στην ενεργοβόρο βιομηχανία παραμείνει στο 15% όπως το 2016 και το 2017, 50 εκ ευρώ θα ενισχύσουν αυτού του είδους τις βιομηχανίες, μερικές εκ των οποίων επιθυμούν τη διαιώνιση του λιγνιτικού μοντέλου ηλεκτροπαραγωγής μέσω της αγοράς των προς πώληση λιγνιτικών μονάδων. Αυτές οι πολιτικές προτεραιότητες είναι αντιφατικές με το ΕΤΔΜ και λανθασμένα ιεραρχημένες.
2. Ως προς τον γενικότερο στόχο η πρόταση ορίζει ότι έχει «τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων για τη διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων των λιγνιτικών περιοχών» (σελ. 3). Είναι σημαντικό να μην υπάρχει καμία παρανόηση ότι από τη μία η μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο, και από την άλλη η ενίσχυση της λιγνιτικής δραστηριότητας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είναι έννοιες ασύμβατες. Ακολουθώντας τη διεθνή και ευρωπαϊκή εμπειρία για το πώς ορίζεται η Δίκαιη Μετάβαση με σαφέστατο προσανατολισμό στον αποκλεισμό δραστηριοτήτων που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα και λιγνίτη, προτείνουμε η εν λόγω φράση να αντικατασταθεί με « την ανάπτυξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων που δεν σχετίζονται με την εξόρυξη και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη ή άλλα ορυκτά καύσιμα, με στόχο την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και των εργαζομένων στις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας, οι οποίες θα πληγούν περισσότερο από τη σταδιακή μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου».
3. Η πρόταση ορίζει (σελ. 3) ότι «Ειδικός Λογαριασμός θα δρα διακριτά με άλλες πηγές χρηματοδότησης». Είναι θετικό ότι το ΕΤΔΜ δεν θα συμψηφιστεί με άλλους πόρους. Όμως τόσο το υπάρχον προγραμματικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και το επόμενο που θα ισχύσει από το 2021, έχουν ως προμετωπίδα τη συγχρηματοδότηση έργων από διαφορετικούς χρηματοδοτικούς πόρους με σκοπό τη μόχλευση κονδυλίων για περισσότερα και πιο αποτελεσματικά έργα. Επομένως, το ΕΤΔΜ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μια χρηματοδοτική βάση, που μαζί με άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία (για παράδειγμα τμήμα του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης) θα στηρίζει έργα μεγαλύτερης κλίμακας προσφέροντας πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στις περιοχές ενδιαφέροντος. Προτείνουμε την επαναδιατύπωση του συγκεκριμένου σημείου ώστε να προσφέρεται αυτή η δυνατότητα στο μέλλον.
Εκτός από τα παραπάνω που αφορούν τη γενική στόχευση του ΕΤΔΜ, διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας για τη δομή που προτείνεται στο τρίτο μέρος «Πλαίσιο Διακυβέρνησης και Θεσμικές Αλλαγές». Πιο αναλυτικά:
1. Ενώ συμφωνούμε a priori ότι η ανοιχτή διαβούλευση είναι θετικό στοιχείο της πρότασης, εντούτοις θεωρούμε ότι το εγχείρημα της Δίκαιης Μετάβασης πρέπει να έχει μακροπρόθεσμη προοπτική και προσήλωση σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Επομένως θεωρούμε ότι οι συγκεκριμένοι άξονες προτεραιότητας θα πρέπει να διατηρηθούν για τουλάχιστον 5 χρόνια καθώς είναι αρκετά περιεκτικοί και μπορούν να συμπεριλάβουν μεγάλη ποικιλία βιώσιμων δράσεων. Οι δράσεις μπορούν να συγκεκριμενοποιούνται κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα διαβούλευσης αλλά και παροχής τεχνικής βοήθειας από εμπειρογνώμονες της Επιτροπής στο πλαίσιο της συμμετοχής της Δ. Μακεδονίας στην «πλατφόρμα άνθρακα».
2. Υπάρχει μία γενική αναφορά σε «αξιολόγηση». Αυτή θα μπορούσε να βελτιωθεί με μία σαφή δέσμευση για ένα σύστημα αξιολόγησης με βάση κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια (social impact investing), τα οποία μάλιστα μπορεί να είναι και δεσμευτικά.
3. Προβληματική είναι η δομή και λειτουργία της «Ειδικής Επιτροπής» καθώς αυτή θα αποτελείται αποκλειστικά από στελέχη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και θα διαθέτει υπερσυγκεντρωτικά χαρακτηριστικά, αφού θα επιλέγει τους χρηματοδοτικούς άξονες, θα συντάσσει τις προκηρύξεις, θα αξιολογεί τις προτάσεις προς ένταξη και θα συμμετέχει στην τελική αξιολόγηση των έργων.
4. Αδιευκρίνιστος παραμένει ο βαθμός συμμετοχής της Αυτοδιοίκησης στο ΕΤΔΜ, καθώς προβλέπεται γενικά ότι θα αξιολογεί την υλοποίηση των ενταγμένων δράσεων μαζί με την Ειδική Επιτροπή. Δεν διευκρινίζεται ποιος βαθμός Αυτοδιοίκησης θα συμμετέχει στην αξιολόγηση και τι συμβαίνει σε περίπτωση που θα συμμετέχει και η ίδια στην υλοποίηση έργων.
5. Τέλος, απουσιάζουν πλήρως τόσο οι εργαζόμενοι όσο και η κοινωνία των πολιτών από την Ειδική Επιτροπή που θα καταρτίζει τις προσκλήσεις, θα αξιολογεί τις υποβληθείσες προτάσεις και θα παρακολουθεί την υλοποίηση των ενταγμένων έργων και δράσεων. Το άνοιγμα της Επιτροπής σε όλους τους φορείς θα εξασφαλίσει τη διαφάνεια και την κατάρτιση του πιο συνεκτικού δυνατού σχεδίου για τη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών της χώρας στη μεταλιγνιτική περίοδο.
Προτείνουμε μια διαφορετική προσέγγιση που να διασφαλίζει αφενός το μακροπρόθεσμο στρατηγικό του χαρακτήρα και αφετέρου τη θεσμική κατοχύρωση της συμμετοχής όλων των εμπλεκόμενων φορέων στη διακυβέρνηση του. Ειδικότερα προτείνουμε:
α) Εθνικό Συμβούλιο για τη Δίκαιη Μετάβαση που θα εντάσσεται στον εποπτευόμενο φορέα. Το Συμβούλιο θα απαρτίζεται από εκπροσώπους των Υπουργείων Περιβάλλοντος & Ενέργειας και άλλων αρμόδιων Υπουργείων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των εργαζομένων, ειδικών επιστημόνων και της κοινωνίας των πολιτών. Το Συμβούλιο θα έχει ως κύριο αντικείμενο την εποπτεία και αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης ενός πενταετούς σχεδίου δράσης, το οποίο θα εμπεριέχει τους βασικούς άξονες προς χρηματοδότηση διασφαλίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το μακροπρόθεσμο χαρακτήρα του Ταμείου. Μετά το πέρας της πενταετίας ισχύος του σχεδίου δράσης, το Συμβούλιο θα δημοσιεύει συνοπτική έκθεση παρακολούθησης της υλοποίησης του σχεδίου και θα συντάσσει το σχέδιο της επόμενης πενταετίας.
β) Ειδική Επιτροπή: Συμφωνούμε ως προς την σκοπιμότητα ύπαρξης της Ειδικής Επιτροπής έτσι όπως αναφέρεται στο κείμενο της διαβούλευσης, η οποία όμως θα πρέπει να περιορίζεται στην διαδικασία της σύνταξης των προκηρύξεων και της αξιολόγησης των προτάσεων. Οι προτάσεις θα υποβάλλονται σε ετήσια βάση στο πλαίσιο των συγκεκριμένων αξόνων προτεραιότητας που θα εξειδικεύουν το πενταετές σχέδιο δράσης του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
Όσον αφορά το τέταρτο μέρος και ειδικά τον άξονα προτεραιότητας για την εξοικονόμηση ενέργειας, θεωρούμε ότι αυτός δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στα δημόσια κτίρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας έχει περίπου 38% του κτιριακού της αποθέματος στη χαμηλότερη ενεργειακή κλάση και ακόμα και η περιορισμένη βελτίωση αυτής της ολέθριας κατάστασης θα έχει πολλαπλά οφέλη για την εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας αλλά και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τοπικά προστιθέμενης αξίας.
Τέλος, σε θεσμικό επίπεδο θεωρούμε ότι πρέπει να τροποποιηθεί ο νόμος 4369/2016 για τον τρόπο κατανομής των δημοσίων εσόιδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων CO2 ώστε να μπορεί να καλύψει τους στόχους των αξόνων προτεραιότητας του ΕΤΔΜ, ενώ για μια ολοκληρωμένη πολιτική Δίκαιης Μετάβασης απαιτούνται φορολογικές ρυθμίσεις καθώς και ενσωμάτωση της δίκαιης μετάβασης στα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια που έρχονται.

Θεωρούμε ότι δεν πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος στη διαχείριση πόρων για τις λιγνιτικές περιοχές όπως αυτών του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης. Αντίθετα πρέπει με το ΕΤΔΜ να μπουν γερά οι βάσεις για να διασφαλιστεί ομαλά και απρόσκοπτα η μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών της χώρας σε ένα μέλλον χωρίς λιγνίτη, χωρίς ανεργία αλλά με βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες, σεβασμό στο περιβάλλον και δίκαιη ανάπτυξη για όλους.

Καταρχήν ο «Ευρωπαϊκός στόχος» για «απανθρακοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής» είναι απατηλός, εσφαλμένος και για πολλούς λόγους εν πολλοίς τεχνικά ανέφικτος. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η ΕΕ δαπανά όλο και περισσότερα για εισαγωγές ενέργειας και σήμερα δαπανά πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ κάθε ημέρα. Οι εγχώριοι ενεργειακοί πόροι της ΕΕ είναι περιορισμένοι, η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη έχουν αποθέματα γαιανθράκων και δεν είναι καθόλου λογικό να προωθείται «απανθρακοποίηση» των χωρών αυτών επειδή η Δυτική Ευρώπη έχει πλέον ήδη εξαντλήσει τους δικούς της γαιάνθρακες. Ούτε και είναι «απανθρακοποίηση» η διαρκής αύξηση εισαγωγών φυσικού αερίου, (το οποίο βεβαίως και περιέχει άνθρακα), αντίθετα είναι αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά το κατ’ ευφημισμό «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», είναι εντελώς γελοίο να νομίζει κανείς πως με 60 εκατομμύρια ευρώ στην τριετία 2018-2020 μπορεί να κάνει ο,τιδήποτε ουσιαστικό στις λιγνιτοπαραγωγές περιοχές για να υποκαταστήσει τη φθίνουσα δραστηριότητα της ΔΕΗ. Για να έχουμε εικόνα των μεγεθών, τα 60 εκατομμύρια ευρώ στην τριετία είναι μόνο κάτι ελάχιστα περισσότερο απ’ τις αγορές υλικών που κάνει η ΔΕΗ από την τοπική αγορά του Ν. Κοζάνης. Μια τοπική αγορά στην οποία επιπλέον «πέφτουν» μισθοί και αγορά υπηρεσιών.

Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας πριν την έναρξη της αξιοποίησης των λιγνιτικών κοιτασμάτων είχε καθαρά γεωργικό και κτηνοτροφικό χαρακτήρα και οι κάτοικοι μετανάστευαν σ’ όλο τον πλανήτη για να βρουν στον ήλιο μοίρα. Στον 21ο αιώνα οι λύσεις δεν μπορούν ν αναζητούνται στον πρωτογενή τομέα, αντίθετα, η περιοχή έχει ανάγκη από εναλλακτικές δραστηριότητες στο βιομηχανικό τομέα, οι οποίες θα αξιοποιήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της. Τέτοια πλεονεκτήματα είναι η ύπαρξη ενός πολύ καλά καταρτισμένου βιομηχανικά εργατικού δυναμικού, καθώς και Πανεπιστημίου και ΤΕΙ, καλό οδικό δίκτυο και σιδηροδρομική σύνδεση με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, η Εγνατία που συνδέει με το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και την περιοχή της Κων/πολης, μεγάλες εκτάσεις «καθαρές» από αρχαιολογική άποψη, πληθώρα διαθέσιμου μηχανολογικού εξοπλισμού και βιομηχανικών υποδομών λόγω της ύπαρξης της ΔΕΗ, κλπ. Στις επόμενες παραγράφους δίνω δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα ανάδειξης εναλλακτικών βιομηχανικών δράσεων:

• Η πολιτική της δήθεν «απανθρακοποίησης» είναι επικίνδυνο ν αφήσει τη Δυτική Μακεδονία με ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα λιγνίτη στα ήδη ανοικτά ορυχεία, τα οποία θα είναι πολύ πιο δύσκολο ν’ αποκατασταθούν. Προκειμένου ν’ αποφευχθεί άσκοπη σπατάλη ή καταστροφή εθνικού πλούτου, από το 2012 είχα προτείνει στη ΔΕΗ την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ξηρού λιγνίτη δίπλα στη νέα μονάδα Πτολεμαϊδα 5. Η μονάδα ήδη κατασκευάζεται, το ξηραντήριο όχι. Ο Ελληνικός ξηρός λιγνίτης είναι περιζήτητος διεθνώς ως αναγωγικό μέσο στη μεταλλουργία και η κατασκευή του ξηραντηρίου θα επιτρέψει εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη, όπως π.χ. τηλεθερμάνσεις σε μικρότερους οικισμούς, διατηρώντας περιορισμένη απασχόληση στα ορυχεία και πιο ομαλή μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή.

• Η δήθεν «απανθρακοποίηση» θα έπρεπε πρώτα και κύρια να στρέφεται στη μείωση εισαγωγών καυσίμων για τις μεταφορές. Η Ελλάδα αποτελεί προνομιακό χώρο για την εισαγωγή της ηλεκτροκίνησης στα νησιά και τα μεγάλα αστικά συγκροτήματα, όπου οι διανυόμενες αποστάσεις είναι μικρές. Η ηλεκτροκίνηση με αυτοκίνητα αργεί ακόμα, αλλά η ηλεκτροκίνηση με μοτοσυκλέτες μπορεί να προηγηθεί, δεν είναι απαραίτητο να εξελιχθούν ταυτόχρονα. Από το 2015 είχα προτείνει στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας την κατασκευή στην περιοχή μιας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικών μοτοσυκλετών/σκούτερ σε συνεργασία με τη ΔΕΗ. Την πρόταση μετέφερα και στη ΔΕΗ, που την είδε θετικά. Η παραγωγή θα μπορούσε να γίνει σε συνεργασία π.χ. με Κινέζο κατασκευαστή, στα πλαίσια της πολιτικής της Κίνας «One Belt, One Road», στοχεύοντας καταρχήν στις αγορές των Βαλκανίων, της Κων/πολης και της Μ. Ανατολής, ή και σε συνεργασία με Ευρωπαίο κατασκευαστή. Δυστυχώς, πέρα απ’ την αποδοχή της πρότασης από Περιφέρεια και ΔΕΗ, τίποτα δεν προωθήθηκε για υλοποίηση. Αλλά οι λύσεις δεν έρχονται έτοιμες, χρειάζονται ενασχόληση και αφοσίωση.

Στο τέλος του υπό διαβούλευση κειμένου αναφέρεται πως η αυτοδιοίκηση εκπονεί «αναθεωρημένα αναπτυξιακά σχέδια και οδικούς χάρτες». Αυτό από μόνο του αποτελεί λόγο ανησυχίας, καθώς η αυτοδιοίκηση έχει αποδείξει επανειλημμένα την πλήρη αδυναμία της να διατυπώσει αξιόπιστη πρόταση για το μέλλον της περιοχής, επειδή προσπαθεί ν’ αντιγράψει δράσεις άλλων χωρών χωρίς να μπορεί να αναλύσει τις Ελληνικές ιδιαιτερότητες και χωρίς όραμα για το μέλλον. Επιπλέον, όπως είναι διαμορφωμένο το «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», με αποσπασματικές χρηματοδοτήσεις δράσεων ήδη απ’ το 2018, απλώς διασπά πόρους. Κάτι που έχουμε ήδη δει στη Δυτική Μακεδονία να συμβαίνει εδώ και χρόνια από την αυτοδιοίκηση, με τη διαχείριση του Τοπικού Πόρου, που έχει κατασπαταληθεί χωρίς ορατό αποτύπωμα στην περιοχή.

Συνοψίζοντας, εστιάζω σε δύο πόλους: α) η «δίκαιη» μετάβαση απαιτεί πολύ περισσότερους πόρους και θα πρέπει να βρεθεί κατάλληλη χρηματοδότηση, β) να αποφευχθεί η πολυδιάσπαση των πόρων.

Παραμένω στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου, για διευκρινίσεις στα πιο πάνω.

Καταρχήν ο «Ευρωπαϊκός στόχος» για «απανθρακοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής» είναι απατηλός, εσφαλμένος και για πολλούς λόγους εν πολλοίς τεχνικά ανέφικτος. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η ΕΕ δαπανά όλο και περισσότερα για εισαγωγές ενέργειας και σήμερα δαπανά πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ κάθε ημέρα. Οι εγχώριοι ενεργειακοί πόροι της ΕΕ είναι περιορισμένοι, η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη έχουν αποθέματα γαιανθράκων και δεν είναι καθόλου λογικό να προωθείται «απανθρακοποίηση» των χωρών αυτών επειδή η Δυτική Ευρώπη έχει πλέον ήδη εξαντλήσει τους δικούς της γαιάνθρακες. Ούτε και είναι «απανθρακοποίηση» η διαρκής αύξηση εισαγωγών φυσικού αερίου, (το οποίο βεβαίως και περιέχει άνθρακα), αντίθετα είναι αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά το κατ’ ευφημισμό «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», είναι εντελώς γελοίο να νομίζει κανείς πως με 60 εκατομμύρια ευρώ στην τριετία 2018-2020 μπορεί να κάνει ο,τιδήποτε ουσιαστικό στις λιγνιτοπαραγωγές περιοχές για να υποκαταστήσει τη φθίνουσα δραστηριότητα της ΔΕΗ. Για να έχουμε εικόνα των μεγεθών, τα 60 εκατομμύρια ευρώ στην τριετία είναι μόνο κάτι ελάχιστα περισσότερο απ’ τις αγορές υλικών που κάνει η ΔΕΗ από την τοπική αγορά του Ν. Κοζάνης. Μια τοπική αγορά στην οποία επιπλέον «πέφτουν» μισθοί και αγορά υπηρεσιών.

Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας πριν την έναρξη της αξιοποίησης των λιγνιτικών κοιτασμάτων είχε καθαρά γεωργικό και κτηνοτροφικό χαρακτήρα και οι κάτοικοι μετανάστευαν σ’ όλο τον πλανήτη για να βρουν στον ήλιο μοίρα. Στον 21ο αιώνα οι λύσεις δεν μπορούν ν αναζητούνται στον πρωτογενή τομέα, αντίθετα, η περιοχή έχει ανάγκη από εναλλακτικές δραστηριότητες στο βιομηχανικό τομέα, οι οποίες θα αξιοποιήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της. Τέτοια πλεονεκτήματα είναι η ύπαρξη ενός πολύ καλά καταρτισμένου βιομηχανικά εργατικού δυναμικού, καθώς και Πανεπιστημίου και ΤΕΙ, καλό οδικό δίκτυο και σιδηροδρομική σύνδεση με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, η Εγνατία που συνδέει με το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και την περιοχή της Κων/πολης, μεγάλες εκτάσεις «καθαρές» από αρχαιολογική άποψη, πληθώρα διαθέσιμου μηχανολογικού εξοπλισμού και βιομηχανικών υποδομών λόγω της ύπαρξης της ΔΕΗ, κλπ. Στις επόμενες παραγράφους δίνω δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα ανάδειξης εναλλακτικών βιομηχανικών δράσεων:

• Η πολιτική της δήθεν «απανθρακοποίησης» είναι επικίνδυνο ν αφήσει τη Δυτική Μακεδονία με ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα λιγνίτη στα ήδη ανοικτά ορυχεία, τα οποία θα είναι πολύ πιο δύσκολο ν’ αποκατασταθούν. Προκειμένου ν’ αποφευχθεί άσκοπη σπατάλη ή καταστροφή εθνικού πλούτου, από το 2012 είχα προτείνει στη ΔΕΗ την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ξηρού λιγνίτη δίπλα στη νέα μονάδα Πτολεμαϊδα 5. Η μονάδα ήδη κατασκευάζεται, το ξηραντήριο όχι. Ο Ελληνικός ξηρός λιγνίτης είναι περιζήτητος διεθνώς ως αναγωγικό μέσο στη μεταλλουργία και η κατασκευή του ξηραντηρίου θα επιτρέψει εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη, όπως π.χ. τηλεθερμάνσεις σε μικρότερους οικισμούς, διατηρώντας περιορισμένη απασχόληση στα ορυχεία και πιο ομαλή μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή.
• Η δήθεν «απανθρακοποίηση» θα έπρεπε πρώτα και κύρια να στρέφεται στη μείωση εισαγωγών καυσίμων για τις μεταφορές. Η Ελλάδα αποτελεί προνομιακό χώρο για την εισαγωγή της ηλεκτροκίνησης στα νησιά και τα μεγάλα αστικά συγκροτήματα, όπου οι διανυόμενες αποστάσεις είναι μικρές. Η ηλεκτροκίνηση με αυτοκίνητα αργεί ακόμα, αλλά η ηλεκτροκίνηση με μοτοσυκλέτες μπορεί να προηγηθεί, δεν είναι απαραίτητο να εξελιχθούν ταυτόχρονα. Από το 2015 είχα προτείνει στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας την κατασκευή στην περιοχή μιας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικών μοτοσυκλετών/σκούτερ σε συνεργασία με τη ΔΕΗ. Την πρόταση μετέφερα και στη ΔΕΗ, που την είδε θετικά. Η παραγωγή θα μπορούσε να γίνει σε συνεργασία π.χ. με Κινέζο κατασκευαστή, στα πλαίσια της πολιτικής της Κίνας «One Belt, One Road», στοχεύοντας καταρχήν στις αγορές των Βαλκανίων, της Κων/πολης και της Μ. Ανατολής, ή και σε συνεργασία με Ευρωπαίο κατασκευαστή. Δυστυχώς, πέρα απ’ την αποδοχή της πρότασης από Περιφέρεια και ΔΕΗ, τίποτα δεν προωθήθηκε για υλοποίηση. Αλλά οι λύσεις δεν έρχονται έτοιμες, χρειάζονται ενασχόληση και αφοσίωση.

Στο τέλος του υπό διαβούλευση κειμένου αναφέρεται πως η αυτοδιοίκηση εκπονεί «αναθεωρημένα αναπτυξιακά σχέδια και οδικούς χάρτες». Αυτό από μόνο του αποτελεί λόγο ανησυχίας, καθώς η αυτοδιοίκηση έχει αποδείξει επανειλημμένα την πλήρη αδυναμία της να διατυπώσει αξιόπιστη πρόταση για το μέλλον της περιοχής, επειδή προσπαθεί ν’ αντιγράψει δράσεις άλλων χωρών χωρίς να μπορεί να αναλύσει τις Ελληνικές ιδιαιτερότητες και χωρίς όραμα για το μέλλον. Επιπλέον, όπως είναι διαμορφωμένο το «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», με αποσπασματικές χρηματοδοτήσεις δράσεων ήδη απ’ το 2018, απλώς διασπά πόρους. Κάτι που έχουμε ήδη δει στη Δυτική Μακεδονία να συμβαίνει εδώ και χρόνια από την αυτοδιοίκηση, με τη διαχείριση του Τοπικού Πόρου, που έχει κατασπαταληθεί χωρίς ορατό αποτύπωμα στην περιοχή.

Συνοψίζοντας, εστιάζω σε δύο πόλους: α) η «δίκαιη» μετάβαση απαιτεί πολύ περισσότερους πόρους και θα πρέπει να βρεθεί κατάλληλη χρηματοδότηση, β) να αποφευχθεί η πολυδιάσπαση των πόρων.

Παραμένω στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου, για διευκρινίσεις στα πιο πάνω.

Χρήστος Ι. Κολοβός
Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Μέλος Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

Το προτεινόμενο σχέδιο, ως φαίνεται, προτείνει τη θεσμοθέτηση ενός νέου χρηματοδοτικού εργαλείου για την ενίσχυση δράσεων αντιμετώπισης των συνεπειών που είχε και έχει η «μονοκαλλιέργεια» από την εξόρυξη λιγνίτη και την παράλληλη χρήση του στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σε περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης.
Δεν πρόκειται για το πρώτο τέτοιο εργαλείο, καθώς έχει προηγηθεί από το 1996 το λεγόμενο «λιγνιτόσημο», το οποίο καταργείται έως το τέλος του 2018.

Ουδέποτε επιχειρήθηκε από την Κεντρική Διοίκηση, η αποτίμηση των αποτελεσμάτων από τη διαχείριση αυτού του πρώτου χρηματοδοτικού πόρου, σε σχέση με τους στόχους που τέθηκαν, μέσα από το νομοθετικό πλαίσιο διαχείρισής του. Υπενθυμίζω ότι, οι ειδικότεροι στόχοι του «λιγνιτόσημου» ήταν:
α) η ανάπτυξη των περιοχών όπου εφαρμόζονται (τα προβλεπόμενα πενταετή Προγράμματα), σύμφωνα με τις αναπτυξιακές κατευθύνσεις που καθορίζουν τα οικεία Περιφερειακά ή Δημοτικά Συμβούλια.
β) η αναβάθμιση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, πέραν των υποχρεώσεων της Δ.Ε.Η. Α.Ε.
γ) η βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος
δ) η δημιουργία υποδομών στο πλαίσιο της στρατηγικής της ανάπτυξης.
ε) η ανάπτυξη των επιχειρήσεων και τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας σε όλους τους τομείς της παραγωγής (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή), με την
αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της κάθε περιοχής.
στ) η τόνωση της οικονομίας και στη μείωση της ανεργίας.

Εκτιμώ ότι, πριν την όποια χρήση του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου (δεν υπάρχει λόγος βιασύνης, τα χρήματα που πρόκειται να διατεθούν μπορούν να μπούν στον κουμπαρά) πρέπει να προηγηθεί αυτή η αποτίμηση, προκειμένου να δώσει τη δυνατότητα σε έναν ασφαλή και σοβαρό σχεδιασμό διαχείρισης του νέου προτεινόμενου πόρου.

Σε αυτό το νέο σχεδιασμό είναι, σε κάθε περίπτωση, θεμιτή η συμμετοχή των πολιτών, μέσα από την όποια διαβούλευση, η οποία ωστόσο δεν πρέπει να περιορίζεται στην υποβολή «προτάσεων», που στηρίζονται σε υποκειμενικές εκτιμήσεις και στα «θέλω» μας, αλλά σε τεκμηριωμένες θέσεις.

Πέρα όμως από τη διαδικασία «διαβούλευσης» με τους πολίτες, είναι αναγκαία η συμμετοχή των ΕΙΔΙΚΩΝ σε αυτό το σχεδιασμό, καθώς δεν αρκούν οι απόψεις των πολιτών.
Υπό αυτό το πρίσμα, προτείνω ενδεικτικά (και όχι αποκλειστικά βεβαίως) την συμμετοχή σε αυτό το σχεδιασμό της κας Ειρήνης Σ. Κλαμπατσέα, νυν Γενικής Γραμματέως Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας – Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π., ως την πλέον αρμόδια, με τη θέση που κατέχει στον Υπουργείο και ειδική, με τις ακαδημαϊκές γνώσεις που κατέχει σε θέματα αντιμετώπισης αναπτυξιακών προβλημάτων φθινουσών βιομηχανικών περιοχών λόγω της «μονοκαλλιέργειας» τοπικών πόρων, όπως είναι ο λιγνίτης.

Ευχαριστώ.

Οι παρακάτω προτάσεις στηρίζονται στις έρευνες, μελέτες και διαβουλεύσεις που πραγματοποιήθηκαν από το 2015 έως και το 2017 στα πλαίσια διεκδίκησης του προγράμματος ΤΑΠΤοΚ της Περιφέρειας Πελοποννήσου, που απαιτούσαν την πρόταση ενός ενιαίου και συνολικού αναπτυξιακού σχεδιασμού για την περιοχή των Δήμων Γορτυνίας και Μεγαλοπολης καθώς και των διαβουλεύσεων και προτάσεων που εκπονήθηκαν την άνοιξη του 2018 από 11 συλλογικούς φορείς της περιοχής σχετικά με την έγκριση της ΜΠΕ του λιγνιτωρυχείου ΔΕΗ Μεγαλοπολης.
Η περιοχή του ευρύτερου Δήμου Μεγαλόπολης εξαρτάται καθοριστικά από της δραστηριότητες της ΔΕΗ (Θερμικοί Σταθμοί και Ορυχείο). Σε αντίθεση με την ανάλογη περιοχή της Δ. Μακεδονίας, στην Μεγαλόπολη δεν υπάρχουν εναλλακτικές οικονομικές δραστηριότητες είτε δημόσιου χαρακτήρα (στρατός, ανώτερη εκπαίδευση) είτε ιδιωτικού (βιομηχανία, πρωτογενής τομέας) και ως εκ τούτου η εξάρτηση από την ΔΕΗ είναι απόλυτη. Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει και η έκταση του Ορυχείου (σχεδόν 50 τχλμ – ο μισός κάμπος της Μεγαλοπολης) καθώς και η προοπτική που προδιαγράφεται μέσα από την ΜΠΕ του Ορυχείου για την μετατροπή σημαντικού τμήματος του Ορυχείου σε λίμνη (15 τχλμ).
Με βάση τα παραπάνω πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το μέλλον των απαλλοτριωμένων εκτάσεων του Ορυχείου είναι καθοριστικής σημασίας για τους όποιους αναπτυξιακούς σχεδιασμούς στην περιοχή και γι αυτό τον λόγο το βασικό αίτημα της τοπικής κοινωνίας είναι να διατεθούν στην κοινωνία και τοπική επιχειρηματικότητα οι εν λόγω εκτάσεις, στην βαση ενός αναπτυξιακού σχεδίου.
Αποτελεί τεράστια σπατάλη πόρων και χρόνου η υλοποίηση προγραμμάτων η μεμονωμένων έργων χωρίς έναν συνολικό σχεδιασμό και τις ανάλογες δεσμεύσεις. Όσο και εάν φαίνεται χρονοβόρο ο στρατηγικός σχεδιασμός (masterplan ) είναι απόλυτα απαραίτητος. Κάνεις σοβαρός ιδιώτης επιχειρηματίας δεν θα επενδύσει σε ένα θολό μεταλιγνιτικο τοπίο, που μπορεί να είναι οτιδήποτε από πανελλήνια χωματερή και μάλιστα επικίνδυνων αποβλήτων μέχρι βαλτοτόπια οικολογικού ενδιαφέροντος.
Στο θέμα αυτό έχουμε δυο προτάσεις θεωρώντας απαραίτητο κατ’ αρχήν το υπουργείο να βοηθήσει την τοπική κοινωνία, χωρίς μεσολαβητές, να οργανώσει το μέλλον της.
Πρώτη πρόταση: Εκπόνηση masterplan εξέλιξης της περιοχής για τα επόμενα 20 χρόνια με έμφαση στην αναδιοργάνωση χρήσης των αποκαταστημένων εδαφών του Λιγνιτωρυχείου. Το έργο μπορεί να υλοποιηθεί τάχιστα (δεδομένου ότι υπάρχουν ήδη οι σχετικές μελέτες ) με την συνδρομή της ΔΕΗ, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Αρκαδίας και του Αναπτυξιακού Συλλόγου Γορτυνιας-Μεγαλοπολης-Τρίπολης υπό την αιγίδα και συντονισμό του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος.
Δεύτερη πρόταση: Πραγματοποίηση Αναπτυξιακού Συνεδρίου με θεματικές ημερίδες προετοιμασίας όπου θα συζητηθούν και οι προβλέψεις του masterplan. Το έργο αυτό μπορεί να αναλάβει ο Αναπτυξιακός Σύλλογος Γορτυνίας-Μεγαλόπολης Τρίπολης σε συνεργασία με τους δυο Δήμους της περιοχής (Γορτυνίας – Μεγαλοπολης) και εκτιμούμε ότι ο προϋπολογισμός του είναι της τάξης των 30.000€
Το όραμα μας για την περιοχή έχει αποτυπωθεί σε ψήφισμα που ενέκριναν 11 συλλογικοί φορείς και το Δημοτικό Συμβούλιο Μεγαλόπολης και είναι το παρακάτω:
Αναπτυξιακές προοπτικές λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης
Ψ Η Φ Ι Σ Μ Α
Εν όψει της επικείμενης έγκρισης από το υπουργείο Ενέργειας της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του Ορυχείου (έχει ετοιμαστεί από το 2013, παραλήφθηκε από την ΔΕΗ το 2016 αλλά δεν έχει εγκριθεί ακόμη) και εν όψει της μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή, οι υπογράφοντες Σύλλογοι και φορείς του λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης επισημαίνουν ότι:
Στην υπό έγκριση ΜΠΕ προβλέπονται διάφορες μελλοντικές δεσμεύσεις «αποκατάστασης», όπως η δημιουργία λίμνης, η κατεδάφιση δυο παλαιών θερμικών σταθμών και το θάψιμο των επικίνδυνων υλικών τους (κυρίως αμίαντος) σε ειδικό χώρο τύπου ΧΥΤΕΑ, αποκατάσταση εδαφών για καλλιέργειες και δασικές εκτάσεις.
Δεν υπάρχουν προβλέψεις αποκατάστασης αναπτυξιακού χαρακτήρα παρά μόνο οι εκτάσεις που μπορούν να αποδοθούν για καλλιέργειες.
ΘΕΩΡΟΥΜΕ ότι μπορούν – και επιβάλλεται – να υπάρξουν δεσμεύσεις για τροποποίησή της σε ορισμένο χρόνο (στην επόμενη τριετία ), σε ορισμένους κρίσιμους τομείς:
1. Λίμνη: Πρέπει η λίμνη να ακουμπήσει το σχέδιο πόλης της Μεγαλόπολης ώστε η πόλη να γίνει παραλίμνια. Τεχνικά αυτό δεν είναι δύσκολο μιας και η υψομετρική διαφορά από την προβλεπόμενη στάθμη της λίμνης είναι μικρή. Ακόμη η λίμνη δεν πρέπει να είναι ενιαία διότι διχοτομεί την κοιλάδα της Μεγαλόπολης και απομονώνει τα νότια χωριά. Και αυτό είναι τεχνικά απλό ιδιαίτερα εάν δεν γκρεμιστεί ο ένας παλαιός θερμικός σταθμός και παραμείνει σαν ένα νησί της λίμνης, μετατρεπόμενος ο σταθμός σε τεχνολογικό μουσείο και πάρκο περιπέτειας.
2. Αγροτικές εκτάσεις: Οι προς αποκατάσταση αγροτικές εκτάσεις θα πρέπει να επιλεγούν με κριτήριο την δυνατότητα σύνδεσης με το δίκτυο τηλεθέρμανσης ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν για υψηλής τεχνολογίας γεωργία. Φυσικά θα πρέπει να υπάρχει η δέσμευση παροχής τηλεθέρμανσης.
3. Πάρκο αναψυχής: Θα πρέπει να δημιουργηθεί η υποχρέωση για την διαμόρφωσης ενός σχετικά ενιαίου πάρκου αναψυχής μέσα στο οποίο θα χωροθετηθούν, η υφιστάμενη πίστα μότο κρος, η υφιστάμενη πίστα αεροπλάνων (έκταση του Υπ. Γεωργίας ), πίστα οχημάτων ασφάλτινη και χωμάτινη (έκτασης περίπου 1.200στρ), κλειστή κυνηγετική περιοχή έκτασης τουλάχιστον 15.000στρ και καταφύγιο αναπαραγωγής θηραμάτων (υπάρχει ήδη ένα σε υποτυπώδη μορφή). Τα παραπάνω θα πρέπει να είναι σε λειτουργική συνάρτηση με τον διασωζόμενο Θερμικό Σταθμό – Τεχνολογικό Μουσείο ώστε να λειτουργούν ενιαία.

Φυσικά οι ιδιώτες, είτε συλλογικοί φορείς είτε επιχειρηματίες έχουν, στο παραπάνω πλαίσιο τις δικές τους εξειδικευμένες προτάσεις και παρακάτω εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες από αυτές :

– ΠΙΣΤΑ ΜΟΤΟ ΚΡΟΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ – ΦΟΡΕΑΣ: ΑΛΜΑ (Αγωνιστική Λέσχη Αυτοκινήτου Μεγαλόπολης): Έργα βελτίωσης υποδομών πίστας και εγκαταστάσεων φιλοξενίας.
– ΣΚΟΠΕΥΤΗΡΙΟ – ΦΟΡΕΑΣ: ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ: Κατασκευή εκ νέου.
– ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΟΡΟΣ – ΦΟΡΕΑΣ: Σύλλογος Φίλων Παράσσιου πάρκου
– ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ ΚΑΡΥΤΑΙΝΑΣ – ΦΟΡΕΑΣ: Πολιτιστικός σύλλογος Καρύταινας.
– ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΙΝΑΛΟ – ΦΟΡΕΑΣ – Μαίναλο Τραιλ Κοινσεπ.
– ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΓΙΑΟΥΤΡΙΟΥ – ΦΟΡΕΑΣ: Ιδιωτική επιχείρηση ΚΑΛΑΜΕ: Βελτίωση κτιριακών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού για καθετοποίηση παραγωγής βιολογικού γιαουρτιού.
– ΣΤΕΓΑΣΤΡΟ ΙΠΠΑΣΙΑΣ ΣΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΙΠΠΟΣΤΑΣΙΟ–ΦΟΡΕΑΣ: Ιπποστάσιο Στεμνιτσας.
– ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΙΝΑΛΟΥ – ΦΟΡΕΑΣ: Θ. Χρονόπουλος ΕΠΕ, βελτίωση υποδομών και αναβατήρων.
– ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΡΑΦΤΙΝΚΓ–/ΚΑΓΙΑΚ–ΦΟΡΕΑΣ: Μπουντρούγκας- – ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΣΕ ΔΕΝΔΡΑ – ΦΟΡΕΑΣ: Αρκαδιανή ΟΕ
Όλα τα παραπάνω έργα έχουν προϋπολογισμούς μεταξύ 200-500.000€ και είναι σε διάφορες φάσεις ωριμότητας.

Να μην υπάρξει διεύρυνση των επιλέξιμων περιοχών όπως αναφέρεται στη σελ 3 του Σχεδίου. Οι επιλέξιμες περιοχές για το 2019 και 2020 να παραμείνουν ως έχουν το 2018, δηλ στην Πελοπόννησο να είναι μόνο ο Δήμος Μεγαλόπολης.

Όσον αφορά τη λειτουργία του Ταμείου Θα πρέπει να διευκρινιστούν τα ακόλουθα:
• Με ποιον τρόπο θα γίνει η κατανομή των χρημάτων.
• Ποιο θα είναι το ποσοστό επιδότησης για το Δήμο, για φορείς όπως ΝΠΔΔ, για συλλόγους, για επιχειρηματίες.

Όσον αφορά τις επιλέξιμες περιοχές χρηματοδότησεις για το 2019 και 2020 να μην υπάρξει διεύρυνση των περιοχών αυτών και να μείνουν ως έχουν για το 2018.

Ωστόσο
• Σε περίπτωση που ο Δήμος Μεγαλόπολης δεν καταθέσει καμία πρόταση το 15% των χρημάτων που αντιστοιχούν σε αυτή τη δράση να μεταφέρονται το επόμενο χρόνο αποκλειστικά για το Δήμο Μεγαλόπολης, ώστε να υπάρχει πραγματικά δίκαιη μετάβαση.
• Σε περίπτωση που κατατεθούν πάρα πολλές προτάσεις από τους φορείς της Δ. Μακεδονίας και από το Δήμο Μεγαλόπολης, οπωσδήποτε κατελαχιστον ένα ποσοστό χρηματοδότησης να διατίθεται και στο Δήμο Μεγαλόπολης.
• Στην ειδική Επιτροπή η οποία θα αξιολογεί τα ενταγμένα έργα αλλά και την ανατροφοδότηση του επόμενου κύκλου χρηματοδότησης να συμμετέχει ένα μέλος από το Δήμο Μεγαλόπολης.

Το Σχέδιο Διαβούλευσης στηρίζεται καθολοκλήρου στη Δυτική Μακεδονία, όπου το αναπτυξιακό και παραγωγικό της πλάνο δεν έχει καμία σχέση με αυτό του Δήμου Μεγαλόπολης, οπότε θεωρώ πολύ σημαντικό να αλλάξει η σειρά προτεραιότητας των αξόνων και να δοθεί έμφαση και στις ανάγκες του Δ. Μεγαλόπολης. Η σειρά να έχει ως ακολούθως:
1ος) Άξονας 6 Προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας και μάλιστα να διορθωθεί και να γίνει προγράμματα στήριξης της υπάρχουσας και νέας επιχειρηματικότητας με τη χρήση νέων τεχνολογιών και καινοτομίας. (Έχει υπάρξει μια μικρή τροποποίηση στο λεκτικό του άξονα 6 όπου εχει συμπεριληφθεί η λέξη υπάρχουσας και νέας επιχειρηματικότητας, όπως επίσης να δοθεί έμφαση στη χρήση νέων τεχνολογιών)
2ος) Άξονας 5 Προγράμματα ολοκληρωμένης παρέμβασης στον τομέα της εργασίας
3ος) Άξονας 3 Στήριξη του πρωτογενούς τομέα,
και μετά οι υπόλοιποι.

Ενδεικτικές Προτάσεις που θα μπορούσαν να χρηματοδοοτηθούν για την περιοχή της Μεγαλόπολης:
• Επιδότηση υπαρχουσών επιχειρήσεων για την κατασκευή ηλεκτρονικού καταστήματος e-shop.

• Τουρισμός – Πολιτισμός. Δίκτυο Παραδοσιακών Οικισμών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (Διασύνδεση του συνόλου των παραδοσιακών οικισμών του Δήμου στη βάση του φυσικού περιβάλλοντος, της πολιτιστικής Κληρονομιάς με έμφαση στα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία και του πρωτογενούς τομέα (αγροτικής και ζωικής παραγωγής) με χρήση των Νέων Τεχνολογιών, της Αρχαιομετρίας και της Εθελοντικής Συμμετοχής (ενεργοποίηση Πολιτιστικών Συλλόγων και Περιβαλλοντικών Συλλόγων)).

• Δημιουργία Γραφείου Τουρισμού όπου θα έχει ως κύρια αποστολή τη χάραξη της τουριστικής πολιτικής και τον επιτελικό σχεδιασμό της τουριστικής ανάπτυξης του Δήμου Μεγαλόπολης, την προώθηση των τουριστικών «σημείων/ μνημείων» της περιοχής.

• Δημιουργία «Χώρου Καινοτομίας» (Πρόκειται για ένα δίκτυο χώρων στους οποίους οι νέοι θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν ελεύθερα με τεχνολογίες αιχμής. θα δημιουργήσουν μια σύνδεση μεταξύ των επιχειρηματιών και της ακαδημαϊκής κοινότητας, προσφέροντας νέα ώθηση τόσο στην ακαδημαϊκή όσο και στην οικονομική ζωή των τόπων όπου θα εγκατασταθούν. Θα αποτελέσουν επίσης ένα σημείο επαφής των σχολείων με την τεχνολογία, όπου εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα θα προσφέρονται στους μαθητές της περιοχής.)

• Δημιουργία Ερευνητικού Κέντρου – μίνι Ιδρύματος «Σταυρος Νιάρχος» με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

•Να γίνουν οι κατάλληλες υποδομές ώστε να προωθηθούν Αθλητικός Τουρισμός (Δημιουργία κέντρου μηχανοκίνητου αθλητισμού, Αναβάθμιση χώρων άθλησης) και θεσμοθέτηση αθλητικών δρώμενων στηριζόμενα στους πρώτους αγώνες του Λυκαίου όρους, Προσκυνηματικός – Θρησκευτικός Τουρισμός, Πολιτιστικός τουρισμός, έμφαση στο σπίτι του Νικηταρά, στο Αρχαίο Θέατρο, Οικισμό Καρύταινας, Οικολογικό Φυσιολολατρικό Τουρισμό (δημιουργία αερογέφυρας στο Λούσιο Ποταμό)
• Θεσμοθέτηση Φεστιβαλ

• Καλλιέργεια μέσω συνεταιρισμών Ενεργειακής Βιομάζας ή οπωροκηπευτικών με τη χρήση Θερμοκηπίων λόγω Τηλεθέρμανσης
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ξεκαθαριστεί το νομικό καθεστώς που διέπει τα εδάφη της ΔΕΗ και επαναποδοσής τους στον Δήμο Μεγαλόπολης

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο κατεμε θα πρέπει να γίνει σαφές ότι για το Δήμο Μεγαλόπολης δεν πρέπει να χρηματοδοτηθούν δράσεις που αφορούν τη διαχείριση των απορριμμάτων/ αποβλήτων.

ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ
Μετά από διαβούλευση οι προτάσεις τοπικών φορέων, δημοτών και επιτροπής διαβούλευσης:

Α) Ο κατάλογος των περιοχών να είναι εξαρχής αυστηρά οριοθετημένος, περιλαμβάνοντας μόνο τους ενεργειακούς Δήμους με την συγκεκριμένη λιγνιτική δραστηριότητα.
Β) Κριτήρια αξιολόγησης επιλεξιμότητας δράσεων και έργων:
1.H εντοπιότητα της δράσης ή του έργου (στο 100% χρηματοδότησης).
2. Κριτήρια προτεραιότητας:
α) Η εντοπιότητα των εργαζομένων (όταν υπάρχει αυτή η δυνατότητα ως
προς τις ειδικότητες)
β) Η βιωσιμότητα των θέσεων εργασίας
γ) Ο αριθμός των θέσεων εργασίας
δ) Η πρόκριση νέας επιχειρηματικότητας και νέων επιστημόνων
ε) Η πρόκριση Συνεταιρισμών (τοπικών).
Γ) Στην Ειδική Επιτροπή του Ταμείου να υπάρχει εκπροσώπηση και των Δήμων με ορισμό από το Δημοτικό Συμβούλιο.

Δ) Τα χρήματα, ανεξαρτήτως απορροφητικότητας και κατάληξης να παραμένουν πάντα στο Ταμείο και αποκλειστικά για τους σκοπούς του Ταμείου.
Ε) Η χωροταξική αναφορά να είναι πάντα σταθερή στο επίπεδο του Δήμου (Μεγαλόπολης).
ΣΤ) Σε περίπτωση υπερζήτησης για συγκεκριμένη δράση ή έργο να υπάρχει ποσοστό υποχρεωτικής επιλεξιμότητας 15% ανά Δήμο.
Ζ) Προτάσεις για χρηματοδοτικούς άξονες και υποάξονες:
• Δράσεις παρέμβασης στις δραστηριότητες κτηνοτροφίας και μελισσοκομίας.
• Στήριξη νέων καλλιεργειών με απαραίτητη προϋπόθεση την επαναπόδοση εδαφών για γεωργική καλλιέργεια.
• Προγράμματα ολιστικής παρέμβασης στον τομέα της εργασίας.
• Προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας και των καινοτόμων ιδεών.
• Προγράμματα μαθητείας και επιμόρφωσης (πτυχιούχων τεχνιτών, νέων ανέργων, νέων επιστημόνων κτλ.).

Απαραίτητη προϋπόθεση θεωρούμε για την αποτελεσματικότερη υποστήριξη της χρηματοδότησης νέων καλλιεργειών, την εξής διοικητική ρύθμιση: την επαναπόδοση των αποκατεστημένων εδαφών στο ελληνικό δημόσιο και μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης στην τοπική κοινωνία, για παραγωγική, γεωργική και όχι μόνο αξιοποίηση.
Επίσης, στο πλαίσιο του νέου Αναπτυξιακού Νόμου (4399/22.6.2016) και πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 12 – «Ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων», παράγραφος θ – «επιχειρήσεις των οποίων το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε ειδικές περιοχές» προτείνεται η προσθήκη εε) «περιοχές έντονης αποβιομηχάνισης εξ’ αιτίας της δραστικής μείωσης της λιγνιτικής δραστηριότητας», προκειμένου οι επενδύσεις που υλοποιούνται στην περιοχή να επωφελούνται των ευεργετικών πλεονεκτημάτων του νόμου.

ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ
Μετά από διαβούλευση, προτάσεις τοπικών φορέων, δημοτών και επιτροπής διαβούλευσης:
Α) Ο κατάλογος των περιοχών να είναι εξαρχής αυστηρά οριοθετημένος, περιλαμβάνοντας μόνο τους ενεργειακούς Δήμους με την συγκεκριμένη λιγνιτική δραστηριότητα.
Β) Κριτήρια αξιολόγησης επιλεξιμότητας δράσεων και έργων:
1.H εντοπιότητα της δράσης ή του έργου (στο 100% χρηματοδότησης).
2. Κριτήρια προτεραιότητας:
α) Η εντοπιότητα των εργαζομένων (όταν υπάρχει αυτή η δυνατότητα ως προς τις ειδικότητες)
β) Η βιωσιμότητα των θέσεων εργασίας
γ) Ο αριθμός των θέσεων εργασίας
δ) Η πρόκριση νέας επιχειρηματικότητας και νέων επιστημόνων
ε) Η πρόκριση Συνεταιρισμών (τοπικών).
Γ) Στην Ειδική Επιτροπή του Ταμείου να υπάρχει εκπροσώπηση και των Δήμων με ορισμό από το Δημοτικό Συμβούλιο.

Δ) Τα χρήματα, ανεξαρτήτως απορροφητικότητας και κατάληξης να παραμένουν πάντα στο Ταμείο και αποκλειστικά για τους σκοπούς του Ταμείου.
Ε) Η χωροταξική αναφορά να είναι πάντα σταθερή στο επίπεδο του Δήμου (Μεγαλόπολης).
ΣΤ) Σε περίπτωση υπερζήτησης για συγκεκριμένη δράση ή έργο να υπάρχει ποσοστό υποχρεωτικής επιλεξιμότητας 15% ανά Δήμο.
Ζ) Προτάσεις για χρηματοδοτικούς άξονες και υποάξονες:
•Δράσεις παρέμβασης στις δραστηριότητες κτηνοτροφίας και μελισσοκομίας.
•Στήριξη νέων καλλιεργειών με απαραίτητη προϋπόθεση την επαναπόδοση εδαφών για γεωργική καλλιέργεια.
•Προγράμματα ολιστικής παρέμβασης στον τομέα της εργασίας.
•Προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας και των καινοτόμων ιδεών.
•Προγράμματα μαθητείας και επιμόρφωσης (πτυχιούχων τεχνιτών, νέων ανέργων, νέων επιστημόνων κτλ.).

Απαραίτητη προϋπόθεση θεωρούμε για την αποτελεσματικότερη υποστήριξη της χρηματοδότησης νέων καλλιεργειών, την εξής διοικητική ρύθμιση: την επαναπόδοση των αποκατεστημένων εδαφών στο ελληνικό δημόσιο και μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης στην τοπική κοινωνία, για παραγωγική, γεωργική και όχι μόνο αξιοποίηση.
Επίσης, στο πλαίσιο του νέου Αναπτυξιακού Νόμου (4399/22.6.2016) και πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 12 – «Ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων», παράγραφος θ – «επιχειρήσεις των οποίων το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε ειδικές περιοχές» προτείνεται η προσθήκη εε) «περιοχές έντονης αποβιομηχάνισης εξ’ αιτίας της δραστικής μείωσης της λιγνιτικής δραστηριότητας», προκειμένου οι επενδύσεις που υλοποιούνται στην περιοχή να επωφελούνται των ευεργετικών πλεονεκτημάτων του νόμου.

Το προτεινόμενο χρηματοδοτικό εργαλείο, με την συνθήκη ότι θα έχει σταθερό χαρακτήρα σε βάθος εύλογου χρόνου (π.χ. δεκαετίας), είναι θετικό προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και του λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης, από την υφιστάμενη κατάσταση σε μια νέα, εντελώς διαφορετική.

Αυτό το εργαλείο, ως φαίνεται, δε διαφέρει ως προς τη σκοπιμότητά του, με το προς κατάργηση έως το τέλος του 2018, λεγόμενο «λιγνιτόσημο», που θεσμοθετήθηκε το 1996, το οποίο χρηματοδότησε έως σήμερα τέσσερα (4) πενταετή Ειδικά Αναπτυξιακά Προγράμματα, στις ίδιες περιοχές.

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τις κατά καιρούς Υπουργικές Αποφάσεις που εξειδίκευαν τη διαχείριση του «λιγνιτόσημου», στους σκοπούς του εντάσσονταν:
α) η ανάπτυξη των περιοχών όπου εφαρμόζονταν τα Ε.Α.Π.,σύμφωνα με τις αναπτυξιακές κατευθύνσεις που καθορίζαν τα οικεία Περιφερειακά ή Δημοτικά Συμβούλια.
β) η αναβάθμιση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, πέραν των υποχρεώσεων της Δ.Ε.Η. Α.Ε.
γ) η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
δ) η δημιουργία υποδομών στο πλαίσιο της στρατηγικής της ανάπτυξης.
ε) η ανάπτυξη των επιχειρήσεων και η στήριξη της ανταγωνιστικότητας σε όλους τους τομείς της παραγωγής (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή), με την
αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της κάθε περιοχής.
στ) η τόνωση της οικονομίας και η μείωση της ανεργίας.

Ουσιαστικά, το υπό σύσταση «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», δε διαφοροποιείται ως προς τους παραπάνω στόχους, τουλάχιστον στους περισσότερους από αυτούς, δεδομένου ότι από το 1996 υπήρχε η διάθεση και η πρόνοια της Πολιτείας να προ-ετοιμάσει τις λιγνιτικές περιοχές για τη μετα-λιγνιτική περίοδο.
Η μόνη διαφοροποίηση έγκειται στο ότι οι παρεμβάσεις που απαιτούνται να γίνουν τώρα, πρέπει να είναι περισσότερο στοχευμένες, καθώς τα περιθώρια διορθώσεων είναι στενότερα.

Κατά συνέπεια, η πρότασή μου είναι να προηγηθεί της διάθεσης των όποιων κονδυλίων από το υπό σύσταση νέο Ταμείο, η αποτίμηση της επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί στο προηγούμενο χρηματοδοτικό εργαλείο (λιγνιτόσημο).
Μέσα από αυτή την αποτίμηση, που κύριο λόγο θα πρέπει να έχει η Πολιτεία και όχι η πρωτοβάθμια & δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση, θα είναι δυνατή η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων που θα αποτελέσουν τον οδηγό για την ασφαλή διαχείριση του νέου Ταμείου.

Κι επειδή οι παρεμβάσεις αυτές πρόκειται να γίνουν σε αυτές τις ειδικές περιοχές, που χαρακτηρίζονται ως «φθίνουσες βιομηχανικές περιοχές» με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους την μονο-ανάπτυξη, στηριγμένη στην εκμετάλλευση του λιγνίτη, πρέπει να μετέχουν στελέχη της Πολιτείας που έχουν εξειδίκευση σε αυτό το αντικείμενο.
Ενδεικτικά, προτείνω, στο σύνολο αυτής της προσπάθειας, να μετέχει η κα Ειρήνη Κλαμπατσέα, νυν Γενική Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ανάπτυξης, η οποία, εκ της θεσμικής και επιστημονικής της ιδιότητας και έχοντας ίδια εμπειρία στη μελέτη και διαχείριση ανάλογων περιπτώσεων, θα προσφέρει τα μέγιστα.

Ευχαριστώ.

Το προτεινόμενο χρηματοδοτικό εργαλείο, με την συνθήκη ότι θα έχει σταθερό χαρακτήρα σε βάθος εύλογου χρόνου (π.χ. δεκαετίας), είναι θετικό προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και του λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης, από την υφιστάμενη κατάσταση σε μια νέα, εντελώς διαφορετική.

Αυτό το εργαλείο, ως φαίνεται, δε διαφέρει ως προς τη σκοπιμότητά του, με το προς κατάργηση έως το τέλος του 2018, λεγόμενο «λιγνιτόσημο», που θεσμοθετήθηκε το 1996, το οποίο χρηματοδότησε έως σήμερα τέσσερα (4) πενταετή Ειδικά Αναπτυξιακά Προγράμματα, στις ίδιες περιοχές.

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τις κατά καιρούς Υπουργικές Αποφάσεις που εξειδίκευαν τη διαχείριση του «λιγνιτόσημου», στους σκοπούς του εντάσσονταν:
α) η ανάπτυξη των περιοχών όπου εφαρμόζονταν τα Ε.Α.Π.,σύμφωνα με τις αναπτυξιακές κατευθύνσεις που καθορίζαν τα οικεία Περιφερειακά ή Δημοτικά Συμβούλια.
β) η αναβάθμιση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, πέραν των υποχρεώσεων της Δ.Ε.Η. Α.Ε.
γ) η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
δ) η δημιουργία υποδομών στο πλαίσιο της στρατηγικής της ανάπτυξης.
ε) η ανάπτυξη των επιχειρήσεων και η στήριξη της ανταγωνιστικότητας σε όλους τους τομείς της παραγωγής (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή), με την
αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της κάθε περιοχής.
στ) η τόνωση της οικονομίας και η μείωση της ανεργίας.

Ουσιαστικά, το υπό σύσταση «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», δε διαφοροποιείται ως προς τους παραπάνω στόχους, τουλάχιστον στους περισσότερους από αυτούς, δεδομένου ότι από το 1996 υπήρχε η διάθεση και η πρόνοια της Πολιτείας να προ-ετοιμάσει τις λιγνιτικές περιοχές για τη μετα-λιγνιτική περίοδο.
Η μόνη διαφοροποίηση έγκειται στο ότι οι παρεμβάσεις που απαιτούνται να γίνουν τώρα, πρέπει να είναι περισσότερο στοχευμένες, καθώς τα περιθώρια διορθώσεων είναι στενότερα.

Κατά συνέπεια, η πρότασή μου είναι να προηγηθεί της διάθεσης των όποιων κονδυλίων από το υπό σύσταση νέο Ταμείο, η αποτίμηση της επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί στο προηγούμενο χρηματοδοτικό εργαλείο (λιγνιτόσημο).
Μέσα από αυτή την αποτίμηση, που κύριο λόγο θα πρέπει να έχει η Πολιτεία και όχι η πρωτοβάθμια & δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση, θα είναι δυνατή η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων που θα αποτελέσουν τον οδηγό για την ασφαλή διαχείριση του νέου Ταμείου.

Κι επειδή οι παρεμβάσεις αυτές πρόκειται να γίνουν σε αυτές τις ειδικές περιοχές, που χαρακτηρίζονται ως «φθίνουσες βιομηχανικές περιοχές» με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους την μονο-ανάπτυξη, στηριγμένη στην εκμετάλλευση του λιγνίτη, πρέπει να μετέχουν στελέχη της Πολιτείας που έχουν εξειδίκευση σε αυτό το αντικείμενο.
Ενδεικτικά, προτείνω, στο σύνολο αυτής της προσπάθειας, να μετέχει η κα Ειρήνη Κλαμπατσέα, νυν Γενική Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ανάπτυξης, η οποία, εκ της θεσμικής και επιστημονικής της ιδιότητας και έχοντας ίδια εμπειρία στη μελέτη και διαχείριση ανάλογων περιπτώσεων, θα προσφέρει τα μέγιστα.

Ευχαριστώ.

Το υπό διαβούλευση «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», το οποίο στοχεύει να χρηματοδοτήσει τη σταδιακή διαφοροποίηση του παραγωγικού μοντέλου της Δυτικής Μακεδονίας σε συνθήκες χαμηλής λιγνιτικής εξάρτησης, αποτελεί σαφέστατα μια εξαιρετικά θετική πρωτοβουλία από την πλευρά της Κυβέρνησης.

Όμως, οι άξονες παρέμβασης που προκρίνει το υπό διαβούλευση Σχέδιο συνιστούν ένα χαρτοφυλάκιο οριζόντιων δράσεων, οι οποίες θα μπορούσαν κάλλιστα να εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε περιφέρεια της Χώρας. Κατά συνέπεια, το Σχέδιο στερείται Χωρικής Εξειδίκευσης, προσαρμοσμένης στις ιδιαίτερες απαιτήσεις αλλά και στα ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ πλεονεκτήματα της περιοχής.

Ουδείς αμφιβάλει για παράδειγμα ότι τόσο οι παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας όσο και η εκτεταμένη εφαρμογή των ΑΠΕ, αποτελούν αναγκαία μέτρα μιας περιβαλλοντικά και όχι μόνον υπεύθυνης πολιτικής. Οι παρεμβάσεις αυτές όμως, αν δεν συνοδεύονται από ισχυρή τοπική επίπτωση κατά μήκος της αλυσίδας αξίας, βελτιώνουν κυρίως στατιστικούς δείκτες σε εθνικό επίπεδο.

Σύμφωνα με τη μέχρι τώρα διεθνή εμπειρία των περιφερειών που υλοποίησαν η υλοποιούν σχέδια και δράσεις μετάβασης, ιδιαίτερα σε περιφέρειες με πολύ υψηλή και μακρόχρονη εξάρτηση από τα στερεά ορυκτά καύσιμα όπως η Δυτική Μακεδονία, τα σχέδια μετάβασης κινούνται στη λογική των Δράσεων-Γέφυρες (bridging actions), πάνω και γύρω από τις οποίες δομείται, ωριμάζει και τελικά «απογαλακτίζεται» το νέο παραγωγικό μοντέλο.
Οι Δράσεις-Γέφυρες είναι όλες εκείνες οι δράσεις και παρεμβάσεις που αφενός κεφαλαιοποιούν την αποκτηθείσα τεχνογνωσία και αφετέρου, θωρακίζουν τη διαδικασία μετάβασης της περιοχής, μέχρις ότου το νέο παραγωγικό μοντέλο αποκτήσει την κρίσιμη μάζα, ικανή να στηρίξει την περιοχή μετάβασης με όρους απασχόλησης και παραγωγής πλούτου.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ταυτόχρονα σχεδόν με τις ανακοινώσεις του κ. Φάμελλου στην Κοζάνη για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το γερμανικό κρατίδιο Saxony-Anhalt ενέκρινε το δικό του σχέδιο μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή, με τον εμβληματικό τίτλο «CARBONTRANS». Κεντρική δράση του σχεδίου (Δράση-Γέφυρα) αποτελεί η αξιοποίηση του τοπικού τους λιγνίτη σε συνδυασμό με κάθε είδους απορρίμματα, στην παραγωγή αερίου σύνθεσης, με στόχο να καλύπτει τις μελλοντικές απαιτήσεις της Βιομηχανίας 4.0 στην κατεύθυνση της πλήρους απεξάρτησης από το εισαγόμενο πετρέλαιο.
Σαφέστατα, στη συγκεκριμένη περιοχή της Γερμανίας επενδύουν σταθερά στις ΑΠΕ και στην εξοικονόμηση ενέργειας, στον πρωτογενή τομέα και στις τεχνολογίες μεταποίησης υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως και στην ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς αλλά, παραμένουν μάλλον επιφυλακτικοί στο να κάνουν το «άλμα στο κενό».
Η υποκατάσταση της λιγνιτικής βιομηχανίας με εναλλακτικές παραγωγικές διαδικασίες είναι μια απαιτητική και άκρως ριψοκίνδυνη διαδικασία. Οφείλουμε να έχουμε μια αίσθηση των μεγεθών. Το σύνολο της ετήσιας αξίας του πρωτογενούς τομέα στη Δυτική Μακεδονία, ισοδυναμεί με 85 μέρες λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων της περιοχής. Το πιεστικό πλέον πρόβλημα της μεταλιγνιτικής εποχής είναι το πώς θα καλύψουμε παραγωγικά τις υπόλοιπες 280 ημέρες !.

Από τη άλλη πλευρά, η άρρητη Γνώση στον ενεργειακό άξονα της Δυτικής Μακεδονίας που σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τη λιγνιτική βιομηχανία, ξεπερνά ως αξία τα 120 εκ. ευρώ. Αυτό είναι το παραγωγικό μας Proficiency ως περιφέρεια.
Αυτό σημαίνει ότι το Περιφερειακό Ενεργειακό Απόθεμα, όχι απλά ως φυσικός πόρος αλλά ως ένα ισχυρά ανταγωνιστικό πλέγμα δομών, υποδομών και τεχνογνωσίας, θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως μια ασφαλή γέφυρα μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας σε μια νέα εποχή.

Στην κατεύθυνση αυτή και μέσα από το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, προτείνεται η σύσταση ενός εθνικής εμβέλειας συνεργατικού σχηματισμού για τον ελληνικό λιγνίτη. Μια δράση που θα απαιτήσει μόλις το 15% του προϋπολογισμού του Ταμείου Μετάβασης, κινητοποιώντας το σύνολο της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, προφανώς τη ΔΕΗ ΑΕ, τους νέους ιδιοκτήτες των υπό πώληση λιγνιτικών μονάδων, τα ιδιωτικά ορυχεία, τις τοπικές επιχειρήσεις τηλεθέρμανσης, ακόμη και τις υπό σύσταση Ενεργειακές Κοινότητες.

Προφανέστατα, δεν μιλάμε για συμβατικές, ξεπερασμένες χρήσεις καύσης του λιγνίτη ούτε για δράσεις βασικής έρευνας. Αντικείμενο του συνεργατικού σχηματισμού θα είναι οι τεχνολογίες TRL 6-7, με μέγιστο όριο εκπομπών τα 550 gr CO2 ανά ισοδύναμη kWh, με τα πρώτα αποτελέσματα ημι-βιομηχανικής κλίμακας να είναι διαθέσιμα πριν το 2022, όταν θα αποσύρεται ο ΑΗΣ Καρδιάς.

Το αν βεβαίως επιλέξουμε μετά το 2022 να μετατρέπουμε το λιγνίτη σε βενζίνη, μεθανόλη, συνθετικό φυσικό αέριο ή καλλυντικά, θα το καταδείξουν τα αποτελέσματα βιομηχανικής έρευνας και θα το αποφασίσουν οι επενδυτές που θα πάρουν το σχετικό ρίσκο. Αυτός είναι ο ρόλος της Πολιτείας. Να «ανοίγει» δρόμους και να δίνει ευκαιρίες και προοπτικές.

Εάν όμως πιστεύουμε ότι μετά το λιγνίτη, το Μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας διασφαλίζεται πλήρως καλλιεργώντας ρίγανη και τσάι, εξοικονομώντας ενέργεια, τοποθετώντας ΑΠΕ σε κάθε στέγη και επιδοτώντας επισφαλείς θέσεις εργασίας, τότε προφανώς και μιλάμε για μια υψηλού ρίσκου διαδικασία Μετάβασης, με ελάχιστο περιθώριο αναστρεψιμότητας.
Οι ευθύνες όλων μας είναι πραγματικά ιστορικές.

Ευάγγελος Καρλόπουλος
Χημικός Μηχανικός, MSc
Μέλος Περιφερειακού Συμβουλίου Έρευνας Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας (ΠΣΕΚ/ΠΔΜ)

Το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος – Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας κρίνει ότι η δημιουργία του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης κινείται σε θετική κατεύθυνση.

Είναι καιρός όχι μόνο να σκεφτούμε ή να μελετήσουμε αλλά και να πράξουμε.

Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, ιδιαίτερα το λεκανοπέδιο Εορδαίας – Αμυνταίου όπου δραστηριοποιείται η ΔΕΗ, έχει μετατραπεί από ένα τεράστιο βιομηχανικό εργοτάξιο σε χώρο έντονης αποβιομηχάνισης.

Η αλλαγή του μοντέλου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και η σταδιακή μείωση – απεξάρτηση της παραγωγής από το λιγνίτη – οδηγούν το οικονομικό μοντέλο της περιοχής σε αναγκαστική αλλαγή δίχως να έχει ληφθεί μέριμνα για την επόμενη μέρα. Η οικονομία του χαμηλού άνθρακα σταδιακά δημιουργεί δυσεπίλυτα προβλήματα στην οικονομία και στην κοινωνία.

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της περιφέρειας μειώνεται με γρήγορο ρυθμό. Στην τομεακή σύνθεση της απασχόλησης κυρίαρχη θέση κατέχει ο τριτογενής τομέας σε ποσοστό 59,61%, ακολουθεί ο δευτερογενής τομέας με 23,85% και τέλος ο πρωτογενής τομέας με ποσοστό 16,53%. Η περιφέρεια με στοιχεία της Eurostat του 2014 βρίσκεται στην 9η θέση συνολικής ανεργίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκών Περιφερειών σε ποσοστό 27,6%. Όλοι οι φορείς της περιφέρειας αναγνωρίζουν ότι πρέπει να γίνουν άμεσες επεμβάσεις δίχως μέχρι σήμερα να είναι σε θέση υλοποίησης των κατάλληλων μέτρων.
Είναι γεγονός ότι απουσιάζει ο μακροχρόνιος σχεδιασμός της ΔΕΗ για την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Ο σχεδιασμός σταματά στις προτεινόμενες μετεγκαταστάσεις οικισμών και του συμφώνου συνεργασίας με τη Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης. Επιπλέον, οι αποκαταστάσεις εδαφών αναμένεται να ολοκληρωθούν σε 25 έτη. Οι τελικές χρήσεις γης των αποκατεστημένων εκτάσεων περιλαμβάνουν αγροτικές και δασικές χρήσεις, χρήσεις αναψυχής, και άλλες (χωροθέτηση ΧΥΤΥ, ΑΠΕ, κ.α.).
Με δεδομένο ότι οι αποκαταστάσεις εδαφών αναμένεται να αποτελούν μόνο το 33% επί της συνολικής έκτασης εξόρυξης το 2020, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η απώλεια οικονομικής ευημερίας για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας που προκύπτει από την καθυστερημένη επαναπόδοση των αποκατεστημένων εδαφών στις αγροτικές τους χρήσεις. Τέλος, είναι αναγκαίο να διευθετηθεί το νομικό καθεστώς που διέπει τις εκτάσεις που καλύπτουν τα ορυχεία (ανύπαρκτο θεσμικό πλαίσιο αποκαταστάσεων, ιδιοκτησιακό καθεστώς), οι οποίες αποτελούν ιδιοκτησία της ΔΕΗ ΑΕ.

Το ΟΕΕ τμήμα Δυτικής Μακεδονίας έχοντας υπόψη τις μέχρι τώρα προτάσεις των φορέων αλλά και τις καλές πρακτικές που ακολουθούνται στο εξωτερικό προτείνει :

1. Τη ρύθμιση του νομικού πλαισίου στο ζήτημα της αποκατάστασης των εδαφών ούτως ώστε να γίνουν, έστω και τώρα, σαφή τα δικαιώματα αλλά και οι υποχρεώσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Η απουσία νομικού πλαισίου θα οδηγήσει σε σύγχυση μεταξύ των διαφόρων φορέων σε τοπικό, περιφερειακό και σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης.

2. Το μακροχρόνιο σχεδιασμό για τη διάγνωση του προβλήματος αλλά και της ορθής μετάβασης με τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.

3. Το χρηματοδοτικό πλαίσιο για τη μετάβαση μιας περιοχής σε ένα καθεστώς μεταλιγνιτικής δραστηριότητας. Απαραίτητη κρίνεται εξασφάλιση των αναγκαίων κεφαλαίων που θα χρηματοδοτήσουν τη διαδικασία μετάβασης.

4. Την αντιμετώπιση της ανεργίας. Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκαλείται κατά τη μεταβατική περίοδο στη μεταλιγνιτική δραστηριότητα, είναι αυτό της πολύ υψηλής ανεργίας και της μετανάστευσης του ανθρώπινου δυναμικού. Τα μέτρα στήριξης της απασχόλησης και ο αναπροσανατολισμός του σε νέες παραγωγικές δραστηριότητες αποτελούν το κλειδί για την επιτυχία ή μη της μετάβασης.

Εναλλακτικές οικονομικές δραστηριότητες είναι :

• Πρωτογενής τομέας

o Καλλιέργεια κρόκου
o Καλλιέργεια αρωματικών φυτών
o Κτηνοτροφία
o Ενεργειακή καλλιέργεια
o Δασοπονία

• Δευτερογενής τομέας

o Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
o Μεταποίηση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων
o Εξοικονόμηση ενέργειας
o Αξιοποίηση ιπτάμενης τέφρας
o Διαχείριση αποβλήτων
o Μεταποίηση αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών

• Τριτογενής τομέας

o Τουρισμός
o Βιομηχανικός τουρισμός
o Οικοτουρισμός

5. Την προώθηση ενός πρωτοποριακού Τοπικού Συμφώνου Απασχόλησης (ΤοπΣΑ). Τα ΤοπΣΑ είναι ολοκληρωμένα σχέδια για την απασχόληση. Στοχεύουν στο να κινητοποιηθούν σε τοπικό επίπεδο οι εμπλεκόμενοι φορείς στη βάση ενός συγκεκριμένου και καινοτόμου σχεδίου. Έτσι, η δημιουργία σχεδίου δράσης το οποίο να δίνεται έμφαση στη διαφοροποίηση του τοπικού παραγωγικού ιστού, στη δημιουργία Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και στην προώθηση των τοπικών και περιφερειακών προϊόντων. Τα παραπάνω είναι δυνατόν να υλοποιηθούν άμεσα και με απτά αποτελέσματα στον αγροτοδιατροφικό τομέα. Η θέση μας εδράζεται αφενός μεν στις στο γεγονός ότι οι κεντρικές αναπτυξιακές πολιτικές αφορούν τους κλάδους του τουρισμού και της πρωτογενούς παραγωγής, αφετέρου δε στο ότι σε περιφερειακό επίπεδο, ιδιαίτερα στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής, υπάρχουν συγκριτικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

6. Την αποκατάσταση των ορυχείων και την εκ νέου χρήση του χώρου.

7. Την διευθέτηση των χρήσεων γης. Ο καθορισμός και η τελική επιλογή των χρήσεων γης μιας αποκατεστημένης έκτασης αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της μετάβασης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής έχει διαμορφώσει ένα πλέγμα πολιτικών πρωτοβουλιών και μέτρων για την μείωση του ανθρακικού της αποτυπώματος που περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός νέου ενεργειακού μοντέλου με ταυτόχρονη στήριξη των παραγωγικών κλάδων που θα πληγούν αλλά και με την ανάπτυξη της τεχνολογικής καινοτομίας.
Θετικό μέτρο προς την κατεύθυνση της υποστήριξης των περιοχών υψηλής εξάρτησης από την λιγνιτική βιομηχανία, όπως αυτή της Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί η απόφαση της Ελληνικής Πολιτείας να θεσπίσει το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης υποστηρίζοντας με πόρους από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έργα που θα επιτρέψουν την διαφοροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.
Το ΤΕΕ/τΔΜ θεωρεί ότι η απόφαση αυτή λειτουργεί υποστηρικτικά στην προσπάθεια της Δυτικής Μακεδονίας η οποία ήδη εξετάζει τα θέματα του διαρθρωτικού μετασχηματισμού της στην κατεύθυνση ενός νέου αναπτυξιακού και παραγωγικού μοντέλου που να απαντά στις σύγχρονες κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, συμμετέχοντας ως μια από τις τέσσερες πιλοτικές Περιφέρειες στην πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Coal Regions in Transition Platform”.
Το ΤΕΕ/τΔΜ με απόφαση της Αντιπροσωπείας του αποφάσισε να υποστηρίξει τη διαδικασία μετάβασης και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας για το Coal Platform με το σύνολο των Μονίμων Επιτροπών του. Άλλωστε πρώτο το ΤΕΕ/τΔΜ είχε ολοκληρώσει την «Αποτίμηση της συνεισφοράς των οικονομικών κλάδων στο παραγωγικό μοντέλο της Δυτικής Μακεδονίας με έμφαση στην επίδραση της λιγνιτικής βιομηχανίας» αναδεικνύοντας και πρόσφατα κατά την παρέμβαση του στη Βουλή την ανάγκη εξεύρεσης κεφαλαίων ζητώντας «…να αποτυπωθούν και οι υποχρεώσεις /δεσμεύσεις των νέων εταιρειών στη τοπική κοινωνία και πρωτίστως να αναδειχθεί η ουσία του προβλήματος της εξεύρεσης κεφαλαίων για να υπάρξουν επενδύσεις και ανάσχεση της φθίνουσας πορείας των λιγνιτικών περιοχών και προφανώς της ενεργειακής καρδιάς της Δυτικής Μακεδονίας…» Αυτό που πρέπει πρωτίστως να διασφαλιστεί είναι η ύπαρξη ενός καλά συγκροτημένου και πολύ καλά μελετημένου σχεδίου συνεισφοράς της Δυτικής Μακεδονίας που θα την διατηρήσει ως το «Ενεργειακό Κέντρο» της χώρας και σε αυτό το Ταμείο Δίκαιας μετάβασης πρέπει να απαντά ως στρατηγική επιλογή.
Το ΤΕΕ/τΔΜ, λαμβάνοντας υπόψη τους σχεδιασμούς και τις δράσεις της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας, επισημαίνει την αναγκαιότητα της κοινής στόχευσης και συμπληρωματικότητας των δράσεων όλων των πρωτοβουλιών και μέτρων που στηρίζουν την διαδικασία μετάβασης.
Το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης είναι διακριτό εργαλείο. Αντίθετα, οι πόροι του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης προέρχονται από μέρος των εσόδων από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία είναι κάτω από την κεντρική διαχείριση της πολιτείας.
Για το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης επισημάνθηκε «Η διαχείριση του Ειδικού Λογαριασμού θα γίνεται κεντρικά, από κρατικό φορέα που λειτουργεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας». Επισημαίνουμε ότι η προτεινόμενη προσέγγιση θα αυξήσει την πολυπλοκότητα χωρίς ουσιαστικό όφελος δίνοντας λάθος μήνυμα. Προτείνεται ο παραπάνω Υφιστάμενος Φορέας που θα διαχειρίζεται και θα εποπτεύει το συνολικό εγχείρημα να εδρεύει στην περιοχή ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με την υπάρχουσα δομή, τέτοιος δημόσιος φορέας θα μπορούσε να είναι το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης το οποίο λειτουργεί με όλες τις νομιμες διαδικασίες ή εάν επιλεγούν διαδικασίες τύπου ΕΣΠΑ η Υπηρεσία Διαχείρισης του ΠΕΠ.
Ωστόσο τολμούμε να προτείνουμε οι δράσεις του να μην ακολουθούν διαδικασίες τύπου ΕΣΠΑ για να υπάρχει καλύτερη στόχευση και υλοποίηση δράσεων/έργων με πιο γρήγορο και άμεσο αποτέλεσμα η οποία θα είναι προδιαγεγραμμένη και ξεκάθαρη με αποφυγή των λαθών του παρελθόντος. Για τα παραπάνω προφανώς συμφωνούμε να ακολουθηθεί νομοθετική ρύθμιση. Το ΤΕΕ θα συνδράμει σε αυτή την κατεύθυνση με Ομάδες Εργασίας σύμφωνα με το θεσμικό του πλαίσιο όπως έχει αποδείξει έως τώρα και με τις τεκμηριωμένες παρεμβάσεις που κατέθεσε.
Επισημαίνεται ότι προφανώς και θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα να είναι τελικοί δικαιούχοι και φορείς εκτός Δυτικής Μακεδονίας αρκεί να υπηρετούν οι δράσεις τους ένα συγκροτημένο σχέδιο δράσης που η Δυτική Μακεδονία ήδη επεξεργάζεται σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ μέσω του Coal Platform.
Εάν το ΥΠΕΝ επιμένει στην άποψη του τότε προτείνεται η ύπαρξη ειδικού μέτρου αποκλειστικά μόνο για δράσεις υποστήριξης του Coal Platform με δικαιούχους τους παραπάνω φορείς ώστε να μην ακυρωθεί η προσπάθεια των φορέων της Δυτικής Μακεδονίας αλλά αντιθέτως να ενισχυθεί με πόρους του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
Οι δράσεις θα πρέπει επίσης να αφορούν κατά κύριο λόγο τον ιδιωτικό τομέα ή τις συμπράξεις ιδιωτικού – δημόσιου τομέα, με έμφαση στην καινοτομία στις οποίες θα πρέπει να αποτυπώνεται το πλήθος των νέων θέσεων εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν. Είναι προφανές ότι υπάρχει δυνατότητα εγκατάστασης βαριάς βιομηχανίας από ιδιώτες με τα ανάλογα κίνητρα και φυσικά τηρώντας πάντα τους περιβαλλοντικούς όρους και κανόνες. Βιομηχανική κουλτούρα στην περιοχή υπάρχει, το ανθρώπινο δυναμικό είναι εδώ, αυτό που χρειάζεται είναι βούληση και σωστή διαχείριση.
Η εξοικονόμηση ενέργειας και οι δράσεις καθαρής ενέργειας που μνημονεύονται είναι σημαντικές αλλά δεν είναι ο στόχος της μετάβασης αλλά απόρροια αυτής ειδικά οι ΑΠΕ. Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι θέμα που το ΥΠΕΝ, όπως σας έχει σταλεί πολλαπλώς από το ΤΕΕ/τΔΜ, είναι σημαντική δράση στην οποία δεν έγινε σωστή κατανομή πόρων διότι δεν έλαβε υπόψη τη δυσμενέστερη κλιματική ζώνη στην οποία η Δυτική Μακεδονία είναι στο σύνολο της.
Πρόταση μας είναι να υπάρξει μια προσαρμογή του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στις χρηματοδοτικές ανάγκες ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου για τη Δυτική Μακεδονία, σε συνεννόηση και ακολουθία με την Τεχνική στήριξη της SRSS και της Παγκόσμιας Τράπεζας, που η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας συντονίζει και το ΤΕΕ/τΔΜ όπου απαιτείται συνεισφέρει.

Δημήτριος Μαυροματίδης
Πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής Τεχνικού Επιμελητηρίυ Ελλάδος/Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας

Το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος – Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας κρίνει ότι η δημιουργία του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης κινείται σε θετική κατεύθυνση.
Είναι καιρός όχι μόνο να σκεφτούμε ή να μελετήσουμε αλλά και να πράξουμε.
Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, ιδιαίτερα το λεκανοπέδιο Εορδαίας – Αμυνταίου όπου δραστηριοποιείται η ΔΕΗ, έχει μετατραπεί από ένα τεράστιο βιομηχανικό εργοτάξιο σε χώρο έντονης αποβιομηχάνισης.
Η αλλαγή του μοντέλου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και η σταδιακή μείωση – απεξάρτηση της παραγωγής από το λιγνίτη – οδηγούν το οικονομικό μοντέλο της περιοχής σε αναγκαστική αλλαγή δίχως να έχει ληφθεί μέριμνα για την επόμενη μέρα. Η οικονομία του χαμηλού άνθρακα σταδιακά δημιουργεί δυσεπίλυτα προβλήματα στην οικονομία και στην κοινωνία.
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της περιφέρειας μειώνεται με γρήγορο ρυθμό. Στην τομεακή σύνθεση της απασχόλησης κυρίαρχη θέση κατέχει ο τριτογενής τομέας σε ποσοστό 59,61%, ακολουθεί ο δευτερογενής τομέας με 23,85% και τέλος ο πρωτογενής τομέας με ποσοστό 16,53%. Η περιφέρεια με στοιχεία της Eurostat του 2014 βρίσκεται στην 9η θέση συνολικής ανεργίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκών Περιφερειών σε ποσοστό 27,6%. Όλοι οι φορείς της περιφέρειας αναγνωρίζουν ότι πρέπει να γίνουν άμεσες επεμβάσεις δίχως μέχρι σήμερα να είναι σε θέση υλοποίησης των κατάλληλων μέτρων.
Είναι γεγονός ότι απουσιάζει ο μακροχρόνιος σχεδιασμός της ΔΕΗ για την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Ο σχεδιασμός σταματά στις προτεινόμενες μετεγκαταστάσεις οικισμών και του συμφώνου συνεργασίας με τη Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης. Επιπλέον, οι αποκαταστάσεις εδαφών αναμένεται να ολοκληρωθούν σε 25 έτη. Οι τελικές χρήσεις γης των αποκατεστημένων εκτάσεων περιλαμβάνουν αγροτικές και δασικές χρήσεις, χρήσεις αναψυχής, και άλλες (χωροθέτηση ΧΥΤΥ, ΑΠΕ, κ.α.).
Με δεδομένο ότι οι αποκαταστάσεις εδαφών αναμένεται να αποτελούν μόνο το 33% επί της συνολικής έκτασης εξόρυξης το 2020, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η απώλεια οικονομικής ευημερίας για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας που προκύπτει από την καθυστερημένη επαναπόδοση των αποκατεστημένων εδαφών στις αγροτικές τους χρήσεις.
Τέλος, είναι αναγκαίο να διευθετηθεί το νομικό καθεστώς που διέπει τις εκτάσεις που καλύπτουν τα ορυχεία (ανύπαρκτο θεσμικό πλαίσιο αποκαταστάσεων, ιδιοκτησιακό καθεστώς), οι οποίες αποτελούν ιδιοκτησία της ΔΕΗ ΑΕ.

Το ΟΕΕ τμήμα Δυτικής Μακεδονίας έχοντας υπόψη τις μέχρι τώρα προτάσεις των φορέων αλλά και τις καλές πρακτικές που ακολουθούνται στο εξωτερικό προτείνει :
1. Τη ρύθμιση του νομικού πλαισίου στο ζήτημα της αποκατάστασης των εδαφών ούτως ώστε να γίνουν, έστω και τώρα, σαφή τα δικαιώματα αλλά και οι υποχρεώσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Η απουσία νομικού πλαισίου θα οδηγήσει σε σύγχυση μεταξύ των διαφόρων φορέων σε τοπικό, περιφερειακό και σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης.
2. Το μακροχρόνιο σχεδιασμό για τη διάγνωση του προβλήματος αλλά και της ορθής μετάβασης με τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.
3. Το χρηματοδοτικό πλαίσιο για τη μετάβαση μιας περιοχής σε ένα καθεστώς μεταλιγνιτικής δραστηριότητας, απαραίτητη κρίνεται εξασφάλιση των αναγκαίων κεφαλαίων που θα χρηματοδοτήσουν τη διαδικασία μετάβασης.
4. Την αντιμετώπιση της ανεργίας. Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκαλείται κατά τη μεταβατική περίοδο στη μεταλιγνιτική δραστηριότητα, είναι αυτό της πολύ υψηλής ανεργίας και της μετανάστευσης του ανθρώπινου δυναμικού. Τα μέτρα στήριξης της απασχόλησης και ο αναπροσανατολισμός του σε νέες παραγωγικές δραστηριότητες αποτελούν το κλειδί για την επιτυχία ή μη της μετάβασης.
Εναλλακτικές οικονομικές δραστηριότητες είναι :
• Πρωτογενής τομέας
o Καλλιέργεια κρόκου
o Καλλιέργεια αρωματικών φυτών
o Κτηνοτροφία
o Ενεργειακή καλλιέργεια
o Δασοπονία

• Δευτερογενής τομέας
o Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
o Μεταποίηση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων
o Εξοικονόμηση ενέργειας
o Αξιοποίηση ιπτάμενης τέφρας
o Διαχείριση αποβλήτων
o Μεταποίηση αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών

• Τριτογενής τομέας
o Τουρισμός
o Βιομηχανικός τουρισμός
o Οικοτουρισμός

5. Την προώθηση ενός πρωτοποριακού Τοπικού Συμφώνου Απασχόλησης (ΤοπΣΑ). Τα ΤοπΣΑ είναι ολοκληρωμένα σχέδια για την απασχόληση. Στοχεύουν στο να κινητοποιηθούν σε τοπικό επίπεδο οι εμπλεκόμενοι φορείς στη βάση ενός συγκεκριμένου και καινοτόμου σχεδίου. Έτσι, η δημιουργία σχεδίου δράσης το οποίο να δίνεται έμφαση στη διαφοροποίηση του τοπικού παραγωγικού ιστού, στη δημιουργία μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και στην προώθηση των τοπικών και περιφερειακών προϊόντων.
Τα παραπάνω είναι δυνατόν να υλοποιηθούν άμεσα και με απτά αποτελέσματα στον αγροτοδιατροφικό τομέα. Η θέση μας εδράζεται αφενός μεν στις στο γεγονός ότι οι κεντρικές αναπτυξιακές πολιτικές αφορούν τους κλάδους του τουρισμού και της πρωτογενούς παραγωγής, αφετέρου δε στο ότι σε περιφερειακό επίπεδο, ιδιαίτερα στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής, υπάρχουν συγκριτικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
6. Την αποκατάσταση των ορυχείων και την εκ νέου χρήση του χώρου.
7. Την διευθέτηση των χρήσεων γης. Ο καθορισμός και η τελική επιλογή των χρήσεων γης μιας αποκατεστημένης έκτασης αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της μετάβασης.

Το υπό διαβούλευση «Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», το οποίο στοχεύει να χρηματοδοτήσει τη σταδιακή διαφοροποίηση του παραγωγικού μοντέλου της Δυτικής Μακεδονίας σε συνθήκες χαμηλής λιγνιτικής εξάρτησης, αποτελεί σαφέστατα μια εξαιρετικά θετική πρωτοβουλία από την πλευρά της Κυβέρνησης.
Όμως, οι άξονες παρέμβασης που προκρίνει το υπό διαβούλευση Σχέδιο συνιστούν ένα χαρτοφυλάκιο οριζόντιων δράσεων, οι οποίες θα μπορούσαν κάλλιστα να εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε περιφέρεια της Χώρας. Κατά συνέπεια, το Σχέδιο στερείται Χωρικής Εξειδίκευσης, προσαρμοσμένης στις ιδιαίτερες απαιτήσεις αλλά και στα ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ πλεονεκτήματα της περιοχής.
Ουδείς αμφιβάλει για παράδειγμα ότι τόσο οι παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας όσο και η εκτεταμένη εφαρμογή των ΑΠΕ, αποτελούν αναγκαία μέτρα μιας περιβαλλοντικά και όχι μόνον υπεύθυνης πολιτικής. Οι παρεμβάσεις αυτές όμως, αν δεν συνοδεύονται από ισχυρή τοπική επίπτωση κατά μήκος της αλυσίδας αξίας, βελτιώνουν κυρίως στατιστικούς δείκτες σε εθνικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τη μέχρι τώρα διεθνή εμπειρία των περιφερειών που υλοποίησαν η υλοποιούν σχέδια και δράσεις μετάβασης, ιδιαίτερα σε περιφέρειες με πολύ υψηλή και μακρόχρονη εξάρτηση από τα στερεά ορυκτά καύσιμα όπως η Δυτική Μακεδονία, τα σχέδια μετάβασης κινούνται στη λογική των Δράσεων-Γέφυρες (bridging actions), πάνω και γύρω από τις οποίες δομείται, ωριμάζει και τελικά «απογαλακτίζεται» το νέο παραγωγικό μοντέλο.
Οι Δράσεις-Γέφυρες είναι όλες εκείνες οι δράσεις και παρεμβάσεις που αφενός κεφαλαιοποιούν την αποκτηθείσα τεχνογνωσία και αφετέρου, θωρακίζουν τη διαδικασία μετάβασης της περιοχής, μέχρις ότου το νέο παραγωγικό μοντέλο αποκτήσει την κρίσιμη μάζα, ικανή να στηρίξει την περιοχή μετάβασης με όρους απασχόλησης και παραγωγής πλούτου.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ταυτόχρονα σχεδόν με τις ανακοινώσεις του κ. Φάμελλου στην Κοζάνη για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το γερμανικό κρατίδιο Saxony-Anhalt ενέκρινε το δικό του σχέδιο μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή, με τον εμβληματικό τίτλο «CARBONTRANS». Κεντρική δράση του σχεδίου (Δράση-Γέφυρα) αποτελεί η αξιοποίηση του τοπικού τους λιγνίτη σε συνδυασμό με κάθε είδους απορρίμματα, στην παραγωγή αερίου σύνθεσης, με στόχο να καλύπτει τις μελλοντικές απαιτήσεις της Βιομηχανίας 4.0 στην κατεύθυνση της πλήρους απεξάρτησης από το εισαγόμενο πετρέλαιο.
Σαφέστατα, στη συγκεκριμένη περιοχή της Γερμανίας επενδύουν σταθερά στις ΑΠΕ και στην εξοικονόμηση ενέργειας, στον πρωτογενή τομέα και στις τεχνολογίες μεταποίησης υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως και στην ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς αλλά, παραμένουν μάλλον επιφυλακτικοί στο να κάνουν το «άλμα στο κενό».
Η υποκατάσταση της λιγνιτικής βιομηχανίας με εναλλακτικές παραγωγικές διαδικασίες είναι μια απαιτητική και άκρως ριψοκίνδυνη διαδικασία. Οφείλουμε να έχουμε μια αίσθηση των μεγεθών. Το σύνολο της ετήσιας αξίας του πρωτογενούς τομέα στη Δυτική Μακεδονία, ισοδυναμεί με 85 μέρες λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων της περιοχής. Το πιεστικό πλέον πρόβλημα της μεταλιγνιτικής εποχής είναι το πώς θα καλύψουμε παραγωγικά τις υπόλοιπες 280 ημέρες !.
Από τη άλλη πλευρά, η άρρητη Γνώση στον ενεργειακό άξονα της Δυτικής Μακεδονίας που σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τη λιγνιτική βιομηχανία, ξεπερνά ως αξία τα 120 εκ. ευρώ. Αυτό είναι το παραγωγικό μας Proficiency ως περιφέρεια.
Αυτό σημαίνει ότι το Περιφερειακό Ενεργειακό Απόθεμα, όχι απλά ως φυσικός πόρος αλλά ως ένα ισχυρά ανταγωνιστικό πλέγμα δομών, υποδομών και τεχνογνωσίας, θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως μια ασφαλή γέφυρα μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας σε μια νέα εποχή.

Στην κατεύθυνση αυτή και μέσα από το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, προτείνεται η σύσταση ενός εθνικής εμβέλειας συνεργατικού σχηματισμού για τον ελληνικό λιγνίτη. Μια δράση που θα απαιτήσει μόλις το 15% του προϋπολογισμού του Ταμείου Μετάβασης, κινητοποιώντας το σύνολο της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, προφανώς τη ΔΕΗ ΑΕ, τους νέους ιδιοκτήτες των υπό πώληση λιγνιτικών μονάδων, τα ιδιωτικά ορυχεία, τις τοπικές επιχειρήσεις τηλεθέρμανσης, ακόμη και τις υπό σύσταση Ενεργειακές Κοινότητες.
Προφανέστατα, δεν μιλάμε για συμβατικές, ξεπερασμένες χρήσεις καύσης του λιγνίτη ούτε για δράσεις βασικής έρευνας. Αντικείμενο του συνεργατικού σχηματισμού θα είναι οι τεχνολογίες TRL 6-7, με μέγιστο όριο εκπομπών τα 550 gr CO2 ανά ισοδύναμη kWh, με τα πρώτα αποτελέσματα ημι-βιομηχανικής κλίμακας να είναι διαθέσιμα πριν το 2022, όταν θα αποσύρεται ο ΑΗΣ Καρδιάς.
Το αν βεβαίως επιλέξουμε μετά το 2022 να μετατρέπουμε το λιγνίτη σε βενζίνη, μεθανόλη, συνθετικό φυσικό αέριο ή καλλυντικά, θα το καταδείξουν τα αποτελέσματα βιομηχανικής έρευνας και θα το αποφασίσουν οι επενδυτές που θα πάρουν το σχετικό ρίσκο. Αυτός είναι ο ρόλος της Πολιτείας. Να «ανοίγει» δρόμους και να δίνει ευκαιρίες και προοπτικές.
Εάν όμως πιστεύουμε ότι μετά το λιγνίτη, το Μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας διασφαλίζεται πλήρως καλλιεργώντας ρίγανη και τσάι, εξοικονομώντας ενέργεια, τοποθετώντας ΑΠΕ σε κάθε στέγη και επιδοτώντας επισφαλείς θέσεις εργασίας, τότε προφανώς και μιλάμε για μια υψηλού ρίσκου διαδικασία Μετάβασης, με ελάχιστο περιθώριο αναστρεψιμότητας.
Οι ευθύνες όλων μας είναι πραγματικά ιστορικές.

Ευάγγελος Καρλόπουλος
Χημικός Μηχανικός, MSc
Μέλος Περιφερειακού Συμβουλίου Έρευνας Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας (ΠΣΕΚ/ΠΔΜ)

Η σημερινή ανταγωνιστική εποχή απαιτεί αυξημένες ανάγκες στους τομείς του σχεδιασμού, ανάλυσης βελτιστοποίησης και ελέγχου των κατασκευών. Η πρακτική που ακολουθείται διεθνώς, είναι μέρος αυτών των αναγκών να καλύπτεται από εξειδικευμένα κέντρα εκτός του στενού πυρήνα μίας εταιρείας. Στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας υπάρχει εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία στους τομείς σχεδιασμού ανάλυσης, ελέγχου της δομικής ακεραιότητας κατασκευών, στη διάγνωση βλαβών, στον προσδιορισμό των μηχανικών ιδιοτήτων προηγμένων υλικών και της μηχανικής συμπεριφοράς συστημάτων. Επίσης στην περιοχή των μη καταστροφικών ελέγχων η κύρια ερευνητική δραστηριότητα συνίσταται στην ανάπτυξη θεωρητικών μοντέλων για την ταχεία και ακριβή προσομοίωση ηλεκτρομαγνητικών κυρίως μεθόδων και ταυτόχρονα εκτέλεση εργαστηριακών μετρήσεων ακριβείας που συχνά υιοθετούνται ως μετρήσεις αναφοράς από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Ο τομέας είναι επίσης διαπιστευμένος σε μια σειρά μεθόδων ΜΚΕ γεγονός που του επιτρέπει να παρέχει υπηρεσίες παρόμοιων ελέγχων στην Ελληνική Βιομηχανία (Level III στη μέθοδο δινορρευμάτων, Level II στις μεθόδους Υπερήχων και Μαγνητικών Σωματιδίων).

Στα πλαίσια της αναπτυξιακής στήριξης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, προτείνεται η δημιουργία ενός Κέντρου Ανάπτυξης και Ελέγχου Κατασκευών (ΚΑΕΚ) διότι δεν υπάρχει αντίστοιχο κέντρο στην περιοχή αλλά και σε όλη την ελληνική επικράτεια. Το ΚΑΕΚ θα έχει διεθνή χαρακτήρα με στόχο την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών στους τομείς του σχεδιασμού, της ανάλυσης και του ελέγχου των κατασκευών μέσω Μη Καταστροφικών Μεθόδων (ΜΚΕ), τόσο στην περιοχή (π.χ. στις υπάρχουσες ατμοηλεκτρικές μονάδες της ΔΕΗ, σε νέα έργα όπως ο αγωγός φυσικού αερίου ΤΑΡ) όσο και σε οποιαδήποτε επιχείρηση σε όλο τον κόσμο. Όντας μέρος του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ), το ΚΑΕΚ θα παρέχει επίσης υπηρεσίες θεωρητικής και πρακτικής τεχνικής εκπαίδευσης με σκοπό την επιμόρφωση και πιστοποίηση προσωπικού, βάσει ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων.

Ο σκοπός του ΚΑΕΚ είναι η προσφορά εξειδικευμένων υπηρεσιών και εκπαίδευσης στις μεθόδους σχεδιασμού, ανάλυσης και μη καταστροφικών ελέγχων των κατασκευών, η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από τη συνεργασία του ΚΑΜΚΕ (του ερευνητικού προσωπικού του) με την εγχώρια και εξωχώρια βιομηχανία και η συμμετοχή του σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα. Στόχος είναι να παράγει και να παρέχει την απαιτούμενη γνώση και υπηρεσίες στη βιομηχανία με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων, ανταγωνιστικών και υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων.
Ωφελούμενοι θα είναι το σύνολο της τοπικής κοινωνίας διότι στην περιοχή θα λειτουργεί ένα Κέντρο Αριστείας διεθνούς εμβέλειας. Το ΚΑΕΚ θα συμβάλει στη μείωση της ανεργίας καθώς θα προκύψουν θέσεις εργασίας σε εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, τεχνικό προσωπικό όσο και σε διοικητικές θέσεις (γραμματειακή υποστήριξη, διοικητικά θέματα). Ο ρόλος του θα είναι εμφανώς αναπτυξιακός και θα συμβάλλει στην οικονομική ενίσχυση, τη διεθνή προβολή και την εδραίωση του Πανεπιστημίου καθώς και στην ανάπτυξη του ίδιου του κέντρου και των δομών του.

Για την ανάπτυξη του κέντρου θα απαιτηθεί η αγορά και η διαπίστευση εξειδικευμένου εξοπλισμού που θα συμπληρώσει την ήδη υπάρχουσα υποδομή, η διαμόρφωση των χώρων και η πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, με εκτιμώμενο κόστος 2.000.000,00Ευρώ.

Ενίσχυση ερευνητικής υποδομής η οποία θα συνεισφέρει στην μεγάλης κλίμακας διείσδυση επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) στο κτιριακό απόθεμα της Δυτικής Μακεδονίας
Η προτεινόμενη δράση αναφέρεται στην ενίσχυση και ανάπτυξη ενός πρότυπου ερευνητικού Εργαστηρίου σε θέματα ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας. Το Εργαστήριο θα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με την απαραίτητη πειραματική και υπολογιστική υποδομή, ώστε να πραγματοποιήσει έρευνα σε σχετικά θέματα, και υλοποίηση δοκιμών όσον αφορά την αποδοτικότητα προτεινόμενων λύσεων, σε συνεργασία με εταιρείες που ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή.
Ειδικότερα, θα μπορεί να δραστηριοποιηθεί σε τομείς/αντικείμενα όπως:
• Διερεύνηση της συμπεριφοράς υλικών ενσωματωμένων στο κέλυφος του κτιρίου, με έμφαση σε υλικά αλλαγής φάσης, θερμοηλεκτρικά, έξυπνα υλικά, κλπ. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην ενεργειακή τεχνολογία σχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξη καινοτόμων υλικών και συστημάτων που παρέχουν επιπλέον λειτουργικότητες οδηγώντας στα «ευφυή υλικά και συστήματα». Τα συστήματα αυτά μπορούν να έχουν μια επιθυμητή απόκριση σε εξωτερικά ερεθίσματα, όπως τη θερμοκρασία, το φως, την υγρασία, κλπ. και να προσαρμόζονται στις εξωτερικές συνθήκες (θερμοχρωμισμός, φωτοχρωμισμός, ηλεκτροχρωμισμός, κλπ).
• Ανάπτυξη και βελτιστοποίηση σχεδιασμού ενεργειακών συστημάτων παραγωγής ή μετατροπής ενέργειας, με έμφαση σε συστήματα ΑΠΕ ή μειωμένης ενεργειακής κατανάλωσης, συμπεριλαμβάνοντας θερμικά συστήματα εφαρμογής στα κτίρια (θέρμανση, κλιματισμός, ζεστό νερό χρήσης) ή συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η ενσωμάτωση των ενεργειακών συστημάτων στο κτηριακό κέλυφος (Building Integrated Solar Thermal Systems, BISTS) αποτελεί μια καινοτόμο δράση του Εργαστηρίου που στοχεύει μεταξύ άλλων και στην αντικατάσταση των συμβατικών δομικών υλικών στα κτήρια. Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση ηλιακών θερμικών συστημάτων, υβριδικών συστημάτων PV/Thermal, αντλιών θερμότητας λειτουργίας σε χαμηλές θερμοκρασίες, όπως και η περίπτωση συστημάτων αυτοματισμού και έξυπνων συσκευών, π.χ. έξυπνοι θερμοστάτες, Building Energy Management Systems (BEMS). Έμφαση δίνεται σε πειραματικές μεθόδους και σε ζητήματα μετρολογίας. Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται ραγδαία, καινοτόμα υλικά για τα κτίρια, το δομημένο περιβάλλον (όπως πχ. άσφαλτος, πεζοδρόμια κλπ.) και τις τεχνολογίες ΑΠΕ συνεισφέροντας στην περαιτέρω βελτίωση της ενεργειακής τους αποδοτικότητας. Ένα σημαντικό ζήτημα που προκύπτει από την έρευνα είναι η αντοχή των υλικών και συστημάτων που αναπτύσσονται κάτω από διαφορετικές κλιματικές συνθήκες και η υποβάθμιση των ιδιοτήτων τους λόγω της παρατεταμένης έκθεσης στο εξωτερικό περιβάλλον. Αυτό το σημείο έχει πολύ μεγάλη σημασία για την τεχνοοικονομική ανάλυση των υλικών/συστημάτων λόγω των αυξημένων αναγκών συντήρησης. Για παράδειγμα η υπερβολική ηλιοφάνεια οδηγεί στο φαινόμενα γήρανσης των υλικών και συστημάτων και στη σημαντική μείωση της ενεργειακής αποδοτικότητάς τους με αποτέλεσμα να γίνονται λιγότερο ελκυστικά στην αγορά.
• Ανάπτυξη συστημάτων και διατάξεων που στοχεύουν στην πιστοποίηση λειτουργίας ενεργειακών συστημάτων (Ηλιακών θερμικών Συλλεκτών και ηλιακών Συστημάτων, Φωτοβολταϊκών Συστημάτων), συσκευών και υλικών με έμφαση στις ΑΠΕ και στα κτήρια. Η δράση αυτή χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς στη Δυτική Μακεδονία δραστηριοποιούνται σημαντικές εταιρείες κατασκευής ηλιακών συστημάτων αλλά και κτηριακών δομικών στοιχείων με αποτέλεσμα οι προτυποποιημένες δοκιμές να βρουν μεγάλη απήχηση.
• Επεξεργασία μεθοδολογιών αποτίμησης και αναβάθμισης, με πειραματικές μεθόδους και υπολογιστικά εργαλεία, της ενεργειακής συμπεριφοράς, της ποιότητας του εσωκλίματος και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε κτιριακές εφαρμογές. Διερεύνηση και εξειδίκευση σε κτιριακές εφαρμογές ειδικών χρήσεων, όπως αθλητικά κέντρα, κοινωνικές εστίες, κλπ.
• Διαχείριση της ενεργειακής ζήτησης και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε ευρύτερη κλίμακα, συμπεριλαμβάνοντας ζητήματα όπως η ενεργειακή φτώχεια, αλλά και η ανάπτυξη μεθοδολογιών αξιολόγησης του περιβαλλοντικού παράγοντα, όπως η Ανάλυση Κύκλου Ζωής.
Οι παραπάνω δραστηριότητες θα μπορούν να ενταχθούν σε μια μεγάλης κλίμακας διείσδυση επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) στο κτιριακό απόθεμα της Δυτικής Μακεδονίας. Βασικό βήμα υλοποίησης αποτελεί η καταρχήν αποτίμηση του δυναμικού του κτιριακού τομέα (θα πρέπει να διαχωρίσει τον κτιριακό τομέα σε κατοικίες και μη κατοικίες (τριτογενής τομέας)) για εφαρμογή επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), την επεξεργασία σχετικά με διαθέσιμες τεχνολογίες και μεθοδολογίες και την εφαρμογή τους. Η επεξεργασία των τεχνολογιών περιλαμβάνει την προσαρμογή υφιστάμενων τεχνολογιών στις ιδιαιτερότητες του κτιριακού αποθέματος της Δυτικής Μακεδονίας, με έμφαση στην διαθεσιμότητα κατά το δυνατόν τυποποιημένων λύσεων, αλλά και τη δυνατότητα ανάπτυξης λύσεων αξιοποιώντας την εμπειρία της περιοχής και υφιστάμενες υποδομές λόγω της λιγνιτικής παραγωγής. Η φάση αυτή θα πρέπει να περιλάβει και την ανάπτυξη του πρότυπου Εργαστηρίου στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας για την διενέργεια έρευνας σε σχετικά θέματα, και υλοποίηση δοκιμών όσον αφορά την αποδοτικότητα προτεινόμενων λύσεων, σε συνεργασία με εταιρείες που ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή. Η υλοποίηση των δράσεων περιλαμβάνει την ενίσχυση των δικαιούχων (κτιριακός τομέας) αλλά και των εταιρειών με οικονομικά κίνητρα από την περιφέρεια, και θα μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός φορέα παρακολούθησης των δράσεων. Παράλληλα θα μπορεί να συμπεριλάβει και την εκπαίδευση τεχνικού δυναμικού στις νέες τεχνολογίες.
Η υλοποίηση της προτεινόμενης δράσης είναι μεγάλης κλίμακας, και φιλοδοξεί να καταστήσει την περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας ως πρότυπης περιφέρειας ενεργειακής συμπεριφοράς, με δραστηριότητα σε επίπεδο έρευνας, ανταγωνιστικότητας και αξιοποίησης ανθρώπινου δυναμικού, επιτυγχάνοντας παράλληλα σημαντική μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της περιφέρειας.
Προϋπολογισμός δράσης: 2,000,000 € (περιλαμβάνει την ενίσχυση του Εργαστηρίου σε εξοπλισμό, με έμφαση σε ερευνητικές δραστηριότητες αλλά και προτυποποιημένες δοκιμές).

Να ενταχθεί στους Ενδεικτικούς άξονες παρεμβάσεων και δράσεων προς χρηματοδότηση δραστηριότητες αποτίμησης των δράσεων μετάβασης σε οικονομία χαμηλού άνθρακα, σε σχέση με το κοινωνικό και οικονομικό όφελος στον τομέα της υγείας, ασφάλειας και ποιότητας ζωής.

Η Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία και τεχνογνωσία:
– στην ανάπτυξη περιβαλλοντικά φιλικών και υψηλής απόδοσης ενεργειακών διεργασιών και συστημάτων
– στην ενεργειακή αξιοποίηση βιομάζας, υγρών αποβλήτων και στερεών αποριμμάτων προς την κατεύθυνση της κυκλικής οικονομίας
– στην παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων μεταφορών (βιουδρογόνο, βιο-μεθάνιο)
– στην αξιοποίηση του CO2 προς παραγωγή καυσίμων και χημικών προϊόντων.
Βάσει της προαναφερόμενης τεχνογνωσίας, η Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σε συνεργασία με φορείς της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, δύναται μέσω του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης να συμβάλει σε λύσεις αειφόρου ανάπτυξης, στους άξονες της ανάπτυξης καθαρών μορφών ενέργειας, συμπεριλαμβάνοντας σε όσα αναφέρονται στο κείμενο της διαβούλευσης:
– την παραγωγή υδρογόνου, βιομεθανίου και συνθετικών βιοκαυσίμων μέσω θερμοχημικών διεργασιών και αναερόβιας χώνευσης από τα υπολείμματα της πρωτογενούς παραγωγής (αγροτικός τομέας, κτηνοτροφικός τομέας, οινοποιιτικός τομέας), τα αστικά και βιομηχανικά υγρά απόβλητα και αστικά στερεά απορίμματα
– την ενεργειακή αξιοποίηση πρωτογενούς βιομάζας και παραγόμενων βιοκαυσίμων σε περιβαλλοντικά φιλικές και υψηλής αποδοτικότητας διατάξεις μετατροπής ενέργειας
– την αξιοποίηση των εκπομπών CO2 προς παραγωγή χρησίμων χημικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Η ενίσχυση των παραπάνω δράσεων ικανοποιεί τις μακροπρόθεσμες πολιτικές και οδηγίες της ΕΕ προς τις κατευθύνσεις:
– της αύξησης του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα,
– της ανάπτυξης υποδομών για εναλλακτικά καύσιμα,
– της μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος στις μεταφορές και στο ενεργειακό τομέα
– της ανάπτυξης τεχνολογιών ορθολογικής εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια και στην βιομηχανία
– της μείωσης των εκπομπών CO2 σύμφωνα με τις πρόσφατες διεθνείς συμφωνίες
τις στρατηγικές κατευθύνσεις έξυπνης εξειδίκευσης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, στις προτεραιότητες
1. Ανάπτυξης νέων βελτιωμένων υλικών & μεθόδων κατασκευής ή επεξεργασίας για συστήματα ΑΠΕ
2. Ανάπτυξης και εφαρμογής ΑΠΕ προσαρμοσμένων στις ανάγκες των παραγωγικών τομέων της Δυτικής Μακεδονίας.
3. Ανάπτυξης συστημάτων παραγωγής ανανεώσιμου καυσίμου (Η2 και CH4) μέσω αεριοποίησης του δεσμευμένου CO2
4. Ανάπτυξης καινοτόμων συστημάτων διαχείρισης αστικών, βιομηχανικών, κτηνοτροφικών κλπ. στερεών αποβλήτων
5. Ανάπτυξης εφαρμογών για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος οικονομικών δραστηριοτήτων,
των θεματικών περιοχών:
1. Νέες τεχνολογίες σε υλικά και κατασκευές ΑΠΕ
2. Μείωση των ετήσιων εκπομπών CO2
3. Ορθολογική διαχείριση φυσικών και περιβαλλοντικών πόρων
4. Κλιματική αλλαγή
του άξονα Τ-Κ.Π2 Περιβάλλον
την δέσμευση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Κοζάνης για υιοθέτηση τεχνολογιών υδρογόνου μέσω της συμμετοχής τους στην κοινή κοινοπραξία Fuel Cell and Hydrogen Regions.
συμβάλλοντας στην ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης, εμπορίας υλικών, διατάξεων και διεργασιών καθώς και παροχής υπηρεσιών στην συνολική αλυσίδα αξιών της ανάπτυξης καθαρών μορφών ενέργειας, οι οποίες θα συμβάλλουν στην δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας (ιδιαίτερα ανθρώπινου δυναμικού υψηλής κατάρτισης) και στην αύξηση του παραγόμενου ΑΕΠ στην περιοχή καλύπτοντας σε σημαντικό βαθμό τις απώλειες λόγω της αναγκαίας μετάβασης σε μία οικονομία χαμηλού άνθρακα.
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, σε συνεννόηση με φορείς της περιοχής προτείνεται μέσω του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, η άμεση ενίσχυση των συγκεκριμένων ώριμων δράσεων:
– Δημιουργία Κέντρου Αριστείας στην περιοχή για τεχνολογίες υδρογόνου και εναλλακτικών καυσίμων/βιοκαυσίμων με συντονιστή το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Λειτουργία της Ελληνικής Εταιρίας Υδρογόνου

Οι παρακάτω απόψεις αποτελούν αποτέλεσμα συζητήσεων και διαβούλευσης από στελέχη φορέων και επιχειρήσεων της Δυτικής Μακεδονίας (μέσω του CluBE) και ιδιαίτερα με επιστήμονες του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) – Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών & Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) το οποίο έχει παράρτημα στην περιοχή της Πτολεμαΐδας.

Συμμετέχοντες:
Δρ. Ιωάννης Φάλλας, Νικόλαος Ντάβος, Cluster Βιοενέργειας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας ΑΜΚΕ

Δρ. Σπύρος Βουτετάκης (Ερευνητής Α), Δρ. Κυριάκος Πανόπουλος (Ερευνητής Β) ΕΚΕΤΑ-ΙΔΕΠ

Καθ. Γιώργος Μαρνέλλος, Αντιπρύτανης, Παν. Δυτ. Μακεδονίας.

Τονίζεται ιδιαίτερα ότι στη σύνταξη των παρακάτω έχουν ληφθεί υπόψη οι συζητήσεις με στελέχη επιχειρήσεων της περιοχής της Δυτ. Μακεδονίας.

Προτάσεις

Ενεργειακός (-οί) – Συνεταιρισμός (-οί).
Υποστήριξη για τη δημιουργία και λειτουργία Ενεργειακών Συνεταιρισμών σε τοπικό επίπεδο. Έμφαση στην αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ, αξιοποίησης βιομάζας κτλ.

Εγκατάσταση μονάδων συμπαραγωγής αξιοποιώντας τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί μερικώς ή εξολοκλήρου στην Ελληνική επικράτεια και ειδικότερα στις περιοχές μετάβασης.
Χρηματοδότηση μονάδων συμπαραγωγής ενέργειας από υπολείμματα και απόβλητα γεωργικών, κτηνοτροφικών μονάδων και μονάδων επεξεργασίας ξύλου. Υφιστάμενες τεχνολογίες όπως η αεριοποίηση επιτρέπουν και την μικτή χρήση των υπολειμμάτων αυτών σε λιγνιτικές μονάδα ή ανεξάρτητα ως 100% μονάδες ΑΠΕ.

Υποστήριξη ανεξάρτητων τηλεθερμάνσεων με χρήση βιομάζας. Χρηματοδότηση εγκατάστασης υποδομών και μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (βιοενέργεια, Ηλιακή, γεωθερμία, άλλες μορφές) ή και υβριδικά συστήματα. Δοκιμές με τη βοήθεια του ερευνητικού δυναμικού της περιοχής για την αξιοποίηση του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος των ΑΣΑ μετά από την επεξεργασία αυτών σε υφιστάμενες μονάδες.

Δημιουργία αλυσίδων παραγωγής αξίας στηριγμένες σε ενεργειακές καλλιέργειες.
Χρηματοδότηση ενεργειακών καλλιεργειών σε τοπικές αγροτικές εκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων και εκτάσεων σε εδάφη προς αποκατάσταση των λιγνιτορυχείων. Δημιουργία αλυσίδων αξίας – αξιοποίηση τεχνικού προσωπικού της περιοχής σε θερμικές διεργασίες. Αξιοποίηση προσωπικού και επιχειρήσεων με μηχανουργικές δραστηριότητες.

Δημιουργία μονάδων εναλλακτικών καυσίμων νέας γενιάς.
Βιοκαύσιμα 2ης και 3ης γενιάς, βιο-υδρογόνο.

Δημιουργία θερμοκοιτίδας ενεργειακών επιχειρήσεων ή/και start-ups. Δημιουργία υποδομών θερμοκοιτίδας ενεργειακών επιχειρήσεων ή/και start-ups και υποστήριξη της λειτουργίας για μια αρχική περίοδο, ακόμη και με συμμετοχή στο αρχικό κεφάλαιο αξιοποιώντας κατά το μέγιστο τις δυνατότητες (τεχνογνωσία, κτιριακές υποδομές κτλ) που υπάρχουν στα Ερευνητικά Κέντρα όπως το παράρτημα του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) (Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών & Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ).)

Καλησπέρα σας,

Η εταιρεία μας, Καλαμαία Τρόφιμα, ιδρύθηκε τον Ιούνιο 2001. Είμαστε χονδρέμποροι τροφίμων με έμφαση στα premium, φυσικά και βιολογικά προιόντα.

Τα γραφεία της εταιρείας και οι αποθήκες μας βρίσκονται στην Αγίας Άννης 77, Αγ. Ι. Ρέντης, 18233 Αθήνα – τηλ. 210 33 90 617. Διαθέτουμε ολοκληρωμένο τμήμα πωλήσεων & μάρκετινγκ καθώς και ιδιόκτητο στόλο φορτηγών. Το δίκτυο διανομής μας είναι πανελλαδικό. Καλύπτει όλα τα σουπερμάρκετ και τοπικές αλυσίδες, γύρω στα 1500 σημεία πώλησης (απευθείας παράδοση), τοπικούς χονδρέμπορους και ποιοτικό HoReCa. Επίσης διαθέτουμε γραφείο στο Λονδίνο το οποίο εστιάζεται μεταξύ άλλων στην ανάπτυξη των εξαγωγών μας.

Βιολογικό Αγρόκτημα & Γαλακτοκομείο στη Μεγαλόπολη
Τον Αύγουστο 2017 η εταιρεία μας ανέλαβε ως φορέας βιολογικό αγρόκτημα με αιγοπρόβατα και γαλακτοκομείο στo Δήμο Μεγαλόπολης, στο 3ο χλμ Μεγαλόπολης – Τριλόφου, το οποίο ανήκει στην οικογένεια Κονταργύρη και διαχειρίζεται ο Γιάννης Κονταργύρης, κτηνίατρος. Γνωρίζαμε αρκετά χρόνια τον Γιάννη Κονταργύρη και το έργο του στην Μεγαλόπολη και την ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου, ήτοι την δημιουργία της πρώτης οργανωμένης ομάδας βιολογικών κτηνοτρόφων στην περιοχή της Πελοποννήσου.
Η εταιρεία μας είχε εμπορική συνεργασία στο παρελθόν με τον Γιάννη Κονταργύρη μέσω του προηγούμενου φορέα του τυροκομείου. Στις 29/8/2018, η εταιρεία μας προχώρησε σε επέκταση εταιρικής δραστηριότητας ώστε να αναλάβει πλήρως ως φορέας το αγρόκτημα και το τυροκομείο με κωδικό GR.05.2501.
Η μονάδα μας είναι καθετοποιημένη. Προς το παρόν έχουμε 250 αιγοπρόβατα, γαλακτοκομείο / συσκευαστήριο και παράγουμε βιολογικό παραδοσιακό πρόβειο γιαούρτι και βιολογική φέτα.

Αυγ. 2017 – Ιουλ. 2018
Βασιζόμενοι στην πανελλαδική διανομή και τις εμπορικές σχέσεις της εταιρείας μας, στους 10 μήνες αφότου αναλάβαμε το τυροκομείο:
– τα αιγοπρόβατα μας ήδη μας έχουν δώσει 250 γέννες
– δημιουργήσαμε & παράγουμε προιόντα τα οποία πουλάμε πανελλαδικά, συμπεριλαμβανομένων των σουπερμάρκετ ΑΒ, Σκλαβενίτη, My Market, Δ. Θανόπουλος , Μπαλάσκα και Κρητικός
– έχουμε ήδη ξεκινήσει εξαγωγές σε Κύπρο και Ιταλία
– το βασικό μας προιόν κέρδισε πρώτη θέση σε παγκόσμιο διαγωνισμό γευσιγνωσίας
– έχουμε επενδύσει σε μηχανήματα και εξοπλισμό (το 1ο μέρος του επενδυτικού μας σχεδίου).
– έχουμε δημιουργήσει συνεργασίες με ιδρύματα σε εθνικό και Ευρωπαικό επίπεδο.

Σχέδιο Δράσης / Επόμενα Βήματα
– δημιουργία καινοτόμων βιολογικών γαλακτοκομικών προϊόντων που να μπορούν να σταθούν επάξια σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο
– αύξηση παραγωγής κατά 150% από Νοέμβριο 2018
– πρόσληψη 4-5 εργαζομένων στο αγρόκτημα / τυροκομείο μέχρι τέλος 2018.
– στόχος η μεταποίηση 350-400 τόνων βιολογικού γάλακτος ετησίως μέχρι το 2023
– αυτονομία στις ενεργειακές ανάγκες του τυροκομείου με εγκατάσταση φωτοβολταικών στις οροφές των κτιριακών εγκαταστάσεων
– ανακύκλωση σε όλα τα επίπεδα στο τυροκομείο
– δημιουργία επισκέψιμου τυροκομείου
– πλήρη ένταξη της επιχείρησης στην τοπική κοινότητα.

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων έχουμε ετοιμάσει επενδυτικό πλάνο το οποίο είναι στη διάθεση του Υπουργείου.

Οι παρακάτω απόψεις αποτελούν αποτέλεσμα συζητήσεων και διαβούλευσης από στελέχη και επιστήμονες του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) – Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών & Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) το οποίο έχει παράρτημα στην περιοχή της Πτολεμαΐδας και είναι ένας από τους κατ εξοχήν ερευνητικούς οργανισμούς ανάπτυξης νέων τεχνολογιών στα ενεργειακά θέματα. Ονόματα: Δρ Σπύρος Βουτετάκης (Ερευνητής Α) Κυριάκος Πανόπουλος (Ερευνητής Β) κτλ
Παν. Δυτ. Μακεδονίας. Ονόματα Γιώργος Μαρνέλλος (Αντιπρύτανης)
&
του Cluster Βιοενέργειας και Περιβάλλοντος. Ονόματα: Νικόλαος Ντάβος, Ιωάννης Φάλλας, κτλ.
Επιπλέον στη σύνταξη των παρακάτω έχουν ληφθεί υπόψη οι συζητήσεις με στελέχη επιχειρήσεων της περιοχής της Δυτ. Μακεδονίας.

Προτάσεις

Ενεργειακός (-οί) Συνεταιρισμός (-οί) .Υποστήριξη για τη δημιουργία και λειτουργία Ενεργειακών Συνεταιρισμών σε τοπικό επίπεδο. Έμφαση στην αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ, αξιοποίησης βιομάζας κτλ.
Εγκατάσταση μονάδων συμπαραγωγής αξιοποιώντας τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί μερικώς ή εξολοκλήρου στην Ελληνική επικράτεια και ειδικότερα στις περιοχές μετάβασης. Χρηματοδότηση μονάδων συμπαραγωγής ενέργειας από υπολείμματα και απόβλητα γεωργικών, κτηνοτροφικών μονάδων και μονάδων επεξεργασίας ξύλου. Υφιστάμενες τεχνολογίες όπως η αεριοποίηση επιτρέπουν και την μικτή χρήση των υπολειμμάτων αυτών σε λιγνιτικές μονάδα ή ανεξάρτητα ως 100% μονάδες ΑΠΕ.
Υποστήριξη ανεξάρτητων τηλεθερμάνσεων με χρήση βιομάζας, Χρηματοδότηση εγκατάστασης υποδομών και μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (βιοενέργεια, Ηλιακή, γεωθερμία, άλλες μορφές) ή και υβριδικά συστήματα. Δοκιμές με τη βοήθεια του ερευνητικού δυναμικού της περιοχής για την αξιοποίηση του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος των ΑΣΑ μετά από την επεξεργασία αυτών σε υφιστάμενες μονάδες.
Δημιουργία αλυσίδων παραγωγής αξίας στηριγμένες σε ενεργειακές καλλιέργειες. Χρηματοδότηση ενεργειακών καλλιεργειών σε τοπικές αγροτικές εκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων και εκτάσεων σε εδάφη προς αποκατάσταση των λιγνιτορυχείων . Δημιουργία αλησίδων αξίας – αξιποιίηση τεχνικού προσωπικού της περιοχής σε θερμικές διεργασίες. Αξιοποίηση προσωπικού και επιχειρήσεων με μηχανουργικές δραστηριότητες.
Δημιουργία θερμοκοιτίδας ενεργειακών επιχειρήσεων ή/και start-ups. Δημιουργία υποδομών θερμοκοιτίδας ενεργειακών επιχειρήσεων ή/και start-ups και υποστήριξη της λειτουργίας για μια αρχική περίοδο, ακόμη και με συμμετοχή στο αρχικό κεφάλαιο αξιοποιώντας κατά το μέγιστο τις δυνατότητες (τεχνογνωσία, κτηριακές υποδομές κτλ) που υπάρχουν στα Ερευνητικά Κέντρα όπως το παράρτημα του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) (Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών & Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ).)