Τίθεται σε δημόσια ανοιχτή διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με σκοπό τη λήψη άμεσων μέτρων για την αποσυμφόρηση των φυλακών και τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας. Η διαβούλευση με τους πολίτες και όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς λαμβάνει χώρα έως τις 18.11.2009, ώστε στη συνέχεια να κατατεθεί ως σχέδιο νόμου προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή.
Βασικά σημεία της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι:
Α. Κώδικας Ποινικής Δικονομίας
Αντικατάσταση των άρθρων 282 παρ. 3 και 296 Κ.Π.Δ.
Αναδιατυπώνονται τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις επιβολής ή διατήρησης της προσωρινής κράτησης, έτσι ώστε να είναι πλέον σαφείς, συγκεκριμένες και ευχερώς αποδείξιμες. Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν κατά το παρελθόν ήταν αόριστα και αξιολογικά, γεγονός που επέτρεψε την αδικαιολόγητη αύξηση του αριθμού των υποδίκων. Επιβάλλεται ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία και για την απροσφορότητα των περιοριστικών όρων και για τη συνδρομή των νέων αντικειμενικών προϋποθέσεων προσωρινής κράτησης.
Β. Νομοθεσία για τα Ναρκωτικά.
Άρθρο 30
Επιλύεται νομοθετικά το ζήτημα που απασχόλησε τη θεωρία και οδήγησε τη νομολογία στην αυστηρή για τον εξαρτημένο χρήστη εκδοχή ότι η πράξη του είναι κακούργημα, ακόμη και όταν αυτή τιμωρείται με ποινή φυλάκισης. Ο ποινικός χαρακτήρας της πράξης που τελέστηκε κρίνεται με βάση την απειλούμενη στο νόμο ποινή και, επομένως, η πράξη που απειλείται με ποινή φυλάκισης είναι πλημμέλημα για το οποίο δεν επιτρέπεται προσωρινή κράτηση.
Άρθρο 40
Η απόλυση υπό όρο των παραβατών του νόμου για τα ναρκωτικά εντάσσεται συστηματικά στο ενιαίο κανονιστικό πλαίσιο των άρθρων 105 επ. του Ποινικού Κώδικα. Η απόλυση υπό όρο είναι δυνατή με βάση τις διατάξεις των άρθρων 105 επ. ΠΚ. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση των μεγαλεμπόρων ναρκωτικών, οι οποίοι καταδικάζονται από το δικαστήριο με ισόβια κάθειρξη. Για τους τελευταίους προβλέπεται, όπως ακριβώς και στις αντίστοιχες περιπτώσεις των τρομοκρατικών πράξεων, δυνατότητα απόλυσης υπό όρο εφόσον έχουν εκτίσει τουλάχιστον είκοσι πέντε έτη.
Άρθρο 42
Τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει αν ο κατηγορούμενος είναι εξαρτημένος πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνονται υπόψη για την επιβολή ή συνέχιση της προσωρινής του κράτησης. Δεν υπάρχει πλέον χρονικός περιορισμός στην υποβολή αίτησης άρσης ή αντικατάστασης της προσωρινής κράτησης για αδικήματα ναρκωτικών.
Γ. Προσωρινά μέτρα
Διορθώνεται η αδικία που προκάλεσαν οι προηγούμενες νομοθετικές παρεμβάσεις, οι οποίες έδιναν προθεσμίες που δεν ήταν δυνατόν να αξιοποιήσουν οι καταδικασμένοι και αν ακόμη ήθελαν να κάνουν χρήση του αντίστοιχου ευεργετήματος μετατροπής της ποινής μέχρι πέντε ετών κάθειρξης. Η δυνατότητα αυτή χορηγείται με συγκεκριμένη προθεσμία. Με κοινωνική ευαισθησία αντιμετωπίζεται το ζήτημα των οικονομικά ασθενέστερων κρατουμένων, που καταδικάστηκαν σε φυλάκιση μέχρι πέντε ετών, για τους οποίους δίνεται η περαιτέρω δυνατότητα μετατροπής της ποινής τους σε παροχή κοινωφελούς εργασίας με δυνατότητα απόλυσης υπό όρο.
Με τη νομοθετική αυτή πρωτοβουλία υλοποιούμε, μεταξύ άλλων, τις προγραμματικές μας δεσμεύσεις για μετριασμό του υπερπληθυσμού των φυλακών που δημιουργεί συνθήκες εξαθλίωσης των κρατουμένων. Στόχος μας είναι η λήψη μέτρων και η επίτευξη αποτελεσμάτων με διάρκεια στο χρόνο.
Τα ζητήματα διαφάνειας είναι κομβικά για την νέα Κυβέρνηση, όπως και η δυνατότητα των πολιτών να συμμετέχουν και να συνδιαμορφώνουν τις δημόσιες πολιτικές. Με την δημόσια και ανοιχτή σε όλους διαβούλευση αποδεικνύονται στην πράξη οι δεσμεύσεις της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού να στηριχθούν τα δικαιώματα των πολιτών σε μια δημοκρατική διακυβέρνηση. Στο πλαίσιο αυτό, καλούμε τους πολίτες και ενδιαφερόμενους φορείς να συμμετάσχουν στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση που πραγματοποιείται έως τις 18 Νοεμβρίου 2009.
Χάρης Καστανίδης
Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων