1. Στον εργοδότη που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και τους όρους κάθε είδους συλλογικής σύμβασης, επιβάλλεται, ύστερα από προηγούμενη πρόσκληση για παροχή εξηγήσεων:
Α. Πρόστιμο για καθεμία παράβαση, από πεντακόσια (500) ευρώ μέχρι πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ, με αιτιολογημένη πράξη είτε του αρμόδιου Προϊσταμένου Τμήματος Επιθεώρησης κατόπιν σχετικής εισήγησης του ελέγξαντος Επιθεωρητή Εργασίας είτε του αρμόδιου Προϊσταμένου Περιφερειακής Διεύθυνσης Επιθεώρησης κατόπιν σχετικής εισήγησης του ελέγξαντος αντίστοιχου Προϊσταμένου Τμήματος Επιθεώρησης είτε του Ειδικού Γραμματέα κατόπιν σχετικής εισήγησης του ελέγξαντος Ειδικού Επιθεωρητή Εργασίας.
α) Ειδικά στις περιπτώσεις παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας για μη καταβολή: αα) δεδουλευμένων αποδοχών, ββ) επιδομάτων εορτών και αδείας, γγ) αναδρομικών αποδοχών (ως παραβίαση όρων Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, Διαιτητικής Απόφασης ή Υπουργικής Απόφασης), δδ) αποδοχών διαθεσιμότητας, εε) προσαυξήσεων για εργασία κατά Κυριακές και αργίες, στστ) προσαυξήσεων για εργασία κατά τη νύκτα, ζζ) αποδοχών ανυπαιτίου κωλύματος, ηη) αποζημίωσης για απασχόληση εκτός έδρας, θθ) μισθών – ημερομισθίων βάσει Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, Διαιτητικής Απόφασης ή Υπουργικής Απόφασης ή βάσει ατομικής συμφωνίας, ιι) αμοιβής εργασίας που παρέχεται κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας με προσαύξηση σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις κατά παράβαση πενθημέρου, ιαια) αμοιβής υπερεργασιακής και υπερωριακής απασχόλησης, ιβιβ) επιδόματος γάμου σε χήρους, διαζευγμένους και άγαμους γονείς, ιγιγ) αποζημίωσης απόλυσης, εάν ο εργοδότης, εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση του προστίμου, συμμορφωθεί με τις υποδείξεις του ελέγξαντος Επιθεωρητή Εργασίας, αποδείξει ότι συμμορφώθηκε και εφαρμόζει εφεξής τις διατάξεις της κείμενης εργατικής νομοθεσίας που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο, εξαιτίας της παράβασης των οποίων του επεβλήθη το πρόστιμο, και ότι έχει εξοφλήσει πλήρως και ολοσχερώς τον εργαζόμενο, τότε το αρχικώς επιβληθέν διοικητικό πρόστιμο θα μειώνεται κατά ογδόντα τοις εκατό (80%) με αιτιολογημένη πράξη του οργάνου που το επέβαλε. Η επανάληψη κάποιας εκ των υπό αα έως ιγιγ παραβάσεων εντός τετραετίας θεωρείται υποτροπή και συνεπάγεται μη χορήγηση της έκπτωσης του ογδόντα τοις εκατό (80%). Πλήρης και ολοσχερής εξόφληση προς τον εργαζόμενο αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση αποδεικτικού τραπέζης το οποίο θα περιλαμβάνει: α. το όνομα του καταθέτη εργοδότη, β. το όνομα του δικαιούχου του λογαριασμού, εργαζομένου, γ. την αιτιολογία κατάθεσης και δ. την ημερομηνία κατάθεσης. Αποσπάσματα πάγιων εντολών μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής δεν γίνονται δεκτά. Σε περίπτωση αδυναμίας κατάθεσης σε τραπεζικό λογαριασμό για οποιονδήποτε λόγο, η πλήρης και ολοσχερής εξόφληση αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση γραμματίου δημόσιας κατάθεσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο θα πρέπει να περιέχει τα στοιχεία α έως δ του προηγούμενου εδαφίου. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης είναι δυνατόν να τροποποιείται το ποσοστό της μείωσης και να εντάσσονται σταδιακά και άλλες παραβάσεις στην ανωτέρω παράγραφο.
β) Για όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας – πλην των ανωτέρω της παραγράφου 1 Α. περίπτωση α) του παρόντος άρθρου και της παραγράφου 2 του άρθρου 26 του παρόντος νόμου – εάν ο εργοδότης αποδεχτεί το πρόστιμο, παραιτηθεί από την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων και το καταβάλει εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίησή του, τότε θα έχει έκπτωση τριάντα τοις εκατό (30%) επί του επιβαλλόμενου προστίμου. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης είναι δυνατόν να τροποποιείται το ποσοστό της έκπτωσης.
Β. Προσωρινή διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης για χρονικό διάστημα μέχρι τριών (3) ημερών με αιτιολογημένη πράξη του αρμόδιου Προϊσταμένου Περιφερειακής Διεύθυνσης Επιθεώρησης ή του Ειδικού Γραμματέα και κατόπιν προηγούμενης προσκλήσεως του εργοδότη για παροχή εξηγήσεων. Επίσης με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του αρμόδιου Επιθεωρητή Εργασίας ή του αρμόδιου Προϊσταμένου Τμήματος, μπορεί να επιβληθεί στον εργοδότη προσωρινή διακοπή της λειτουργίας για διάστημα μεγαλύτερο από τρεις (3) ημέρες ή και οριστική διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης. Η εκτέλεση των διοικητικών κυρώσεων προσωρινής και οριστικής διακοπής γίνεται από την αρμόδια αστυνομική αρχή.
2. Για την επιβολή των παραπάνω διοικητικών κυρώσεων συνεκτιμώνται η οικονομική ωφέλεια που αποκομίζει ο εργοδότης συνεπεία της παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας, η σοβαρότητα της παράβασης, η τυχόν επαναλαμβανόμενη μη συμμόρφωση στις υποδείξεις των αρμοδίων οργάνων, οι παρόμοιες παραβάσεις για τις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις στο παρελθόν, ο βαθμός υπαιτιότητας, ο αριθμός των εργαζομένων, το μέγεθος της επιχείρησης, ο αριθμός των εργαζομένων που θίγονται και η υπαγωγή της επιχείρησης σε μία από τις κατηγορίες Α, Β, Γ του άρθρου 10 του ν. 3850/2010 «Κύρωση του Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων» (ΦΕΚ Α’ 84).
3. Η επανάληψη από τον ίδιο εργοδότη της ίδιας ή συναφούς παράβασης της εργατικής νομοθεσίας εντός τετραετίας από τη διενέργεια του αρχικού ελέγχου θεωρείται υποτροπή και έχει ως συνέπεια και τον αποκλεισμό του εν λόγω εργοδότη από δημόσιους διαγωνισμούς για χρονικό διάστημα τριών (3) ετών.
4. Προκειμένου περί των κάτωθι ευθέως αποδεδειγμένων παραβιάσεων της νομοθεσίας, επιβάλλεται διοικητική κύρωση άμα τη διαπιστώσει τους και χωρίς προηγούμενη πρόσκληση του παραβάτη εργοδότη για παροχή εξηγήσεων κατά δέσμια αρμοδιότητα του ελέγξαντος Επιθεωρητή Εργασίας:
Α. στις περιπτώσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 26 του παρόντος νόμου και
Β. στις εξής περιπτώσεις: α. Μη ανάρτηση πίνακα προσωπικού και προγράμματος ωρών εργασίας, β. Μη επίδειξη βιβλίου αδειών, γ. Μη επίδειξη ειδικού βιβλίου υπερωριών, δ. Μη επίδειξη βιβλίου ημερησίων δελτίων απασχολουμένου προσωπικού οικοδομικών και τεχνικών έργων, ε. Μη ανάρτηση κανονισμού εργασίας σε υπόχρεες επιχειρήσεις, στ. Μη επίδειξη εντύπων όρων ατομικών συμβάσεων εργασίας του προσωπικού, ζ. Μη επίδειξη εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποδοχών προσωπικού για το τελευταίο τουλάχιστον τρίμηνο, η. Μη χρήση ή/και χορήγηση ΜΑΠ σε οικοδομικές εργασίες, θ. Μη ύπαρξη της απαιτούμενης άδειας σε χειριστές Μηχανημάτων Έργου, ι. Μη ύπαρξη πιστοποιητικού απαλλαγής από επικίνδυνα αέρια σε ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες, ια. Μη ύπαρξη πιστοποιητικού ελέγχου ανυψωτικών μηχανημάτων, ιβ. Μη εφοδιασμός με βιβλίο δρομολογίων των οδηγών φορτηγών αυτοκινήτων και οδηγών τουριστικών λεωφορείων και ιγ. Μη εφοδιασμός με βιβλιάριο εργασίας των οδηγών τουριστικών λεωφορείων.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίζονται τόσο οι λεπτομέρειες εφαρμογής της παρούσας παραγράφου, η συμπλήρωση των παραβάσεων όσο και η εισαγωγή τυχόν εξαιρέσεων από αυτή.
5. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κατηγοριοποιούνται οι παραβάσεις, καθορίζεται και ανακαθορίζεται το ύψος του προστίμου και προσδιορίζονται συγκεκριμένα ποσά ανά παράβαση στις περιπτώσεις της περίπτωσης Β της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου.
6. Η πράξη επιβολής προστίμου κατά τα ανωτέρω κοινοποιείται με απόδειξη στον παραβάτη. Κατά της πράξης επιβολής προστίμου ασκείται προσφυγή ουσίας μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από την κοινοποίηση της ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου.
Μέσα στην ίδια προθεσμία η προσφυγή κοινοποιείται με μέριμνα του προσφεύγοντος και με ποινή απαραδέκτου στην αρμόδια υπηρεσία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση αυτής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης επιβολής προστίμου. Η αρμόδια υπηρεσία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας βεβαιώνει το ποσό του επιβληθέντος προστίμου, το οποίο εισπράττεται από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία ως δημόσιο έσοδο.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να ρυθμίζονται τα σχετικά θέματα για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
7. Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να τηρούν στο χώρο εργασίας και να επιδεικνύουν ανά πάσα στιγμή στους Επιθεωρητές Εργασίας τα έντυπα ατομικών όρων εργασίας του προσωπικού (άρθρα 2, 3, 4 του π.δ. 156/1994, ΦΕΚ Α’ 102), το βιβλίο αδειών (άρθρο 4 παρ. 3 του α.ν. 539/1945, ΦΕΚ Α’ 229), το ειδικό βιβλίο υπερωριών (άρθρο 9 του π.δ. 27.06-04.07.1932, ΦΕΚ Α’ 212 και άρθρο 13 του Ν. 3846/2010, ΦΕΚ Α’ 66) και τα εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών του προσωπικού (άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 1082/1980, ΦΕΚ Α’ 250 και 5 του ν. 3227/2004, ΦΕΚ Α’ 31) για το τελευταίο τουλάχιστον τρίμηνο. Το πιστοποιητικό ελέγχου ανυψωτικών μηχανημάτων πρέπει να βρίσκεται πάνω στο Μηχάνημα Έργου στο οποίο διενεργείται ο έλεγχος, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, και ο χειριστής Μηχανήματος Έργου είναι υποχρεωμένος να φέρει την άδεια του χειριστή. Το προβλεπόμενο από την ισχύουσα νομοθεσία πιστοποιητικό απαλλαγής από επικίνδυνα αέρια πρέπει να βρίσκεται πάνω στο πλοίο στο οποίο εκτελούνται οι ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες. Η μη τήρηση των ανωτέρω υποχρεώσεων από την επιχείρηση επισύρει τις διοικητικές κυρώσεις του παρόντος άρθρου.
8. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να τροποποιούνται τα όρια του προβλεπόμενου από την περίπτωση Α της παρ. 1 προστίμου.
9. Το άρθρο 16 του ν. 2639/1998 και η κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υπ’ αριθμ. 2063/Δ1/632/2011 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 266), η διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 86 του ν. 3386/2005, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 3846/2010, το άρθρο 25 του ν. 2956/2001, όπως αντικαταστάθηκε από την περίπτωση δ του ν. 3846/2010 και η εκδοθείσα κατόπιν νομοθετικής εξουσιοδότησης υπ’ αριθμ. 15527/639/2010 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 1359) και οι διατάξεις περί επιβολής κυρώσεων από τους Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι εκδόσεως των υπουργικών αποφάσεων που ρυθμίζουν κατά τρόπο διάφορο τη διαδικασία και το ύψος των επιβαλλόμενων προστίμων κατά τα οριζόμενα του παρόντος άρθρου. Μετά την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων του παρόντος άρθρου καταργείται κάθε αντίθετη διάταξη νόμου που ρυθμίζει κατά τρόπο διαφορετικό το ύψος και τη διαδικασία επιβολής του προστίμου.