1. Στην έδρα κάθε Περιφέρειας συνιστάται Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης (εφεξής Παρατηρητήριο), ως συμπληρωματική δομή τηςΓενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας. Επιδιωκόμενοι σκοποί είναι:
α. η αποτελεσματική παρακολούθηση και ο συντονισμός των στόχων, που εξειδικεύονται στο πλαίσιο της ΠΕΣΚΕ,
β. η ανάδειξη τοπικών αναγκών σε θέματα πολιτικών κοινωνικής προστασίας, πρόνοιας και αλληλεγγύης,
γ.η διαβίβαση στοιχείων και πληροφοριών στο ΕΓΠΣ του Εθνικού Μηχανισμού και
δ. η αποτύπωση και χαρτογράφηση των χωρικών διαστάσεων της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
2. Ως πυλώνας της κοινωνικής ένταξης σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, το Παρατηρητήριο προωθεί ενδεικτικώς τις ακόλουθες δράσεις
α. την εκπόνηση ετήσιας Περιφερειακής Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης στην οικεία Περιφέρεια, με στόχο τη μελέτη των επιπτώσεων συγκεκριμένων πολιτικών στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Περιφέρειας,
β.την ανάπτυξη και εφαρμογή εργαλείων και δεικτών παρακολούθησης των διαδικασιών κοινωνικής ένταξης των ωφελούμενων της ΠΕΣΚΕ, ιδίως σε ζητήματα, που άπτονται της ένταξης στην αγορά εργασίας και της ανάπτυξης οικονομικής δραστηριότητας,
γ.την παρακολούθηση και καταγραφή κοινωνικών φαινομένων, όπως ακραία φτώχεια, υπερχρεωμένα νοικοκυριά κ.λπ., και την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων ιδιαίτερα των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων,
δ.την ανάπτυξη, επέκταση και διαχείριση πληροφοριακού συστήματος, ως διαδικτυακής πύλης καταγραφής της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, συλλογής, επεξεργασίας και ανάλυσης συγκεντρωτικών στοιχείων στατιστικού χαρακτήρα και αναφορών κοινωνικών φαινομένων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, καθώς και δράσεων της περιφερειακής στρατηγικής, κόστους και ομάδων στόχου.
3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καθορίζονται η οργανωτική διάρθρωση και η στελέχωση του Παρατηρητηρίου, οι πόροι, εθνικοί ή κοινοτικοί, χρηματοδότησης των ως άνω δομών, καθώς και κάθε άλλο ζήτημα τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα για τη λειτουργία των δεκατριών (13) Παρατηρητηρίων. Σε περίπτωση συγχρηματοδότησης του Παρατηρητηρίου από πόρους των ΕΔΕΤ, εφαρμόζονται οι κανόνες και το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου του ΕΣΠΑ 2014-2020.