Υφιστάμενη κατάσταση –πρόσφατες εξελίξεις
Τα προγράμματα νέων θέσεων εργασίας – εγγυημένης απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα έχουν στόχο τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και παρέχουν κίνητρα στις επιχειρήσεις για την πρόσληψη ανέργων με την επιχορήγηση του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους. Αφορούν ιδίως νέους, μακροχρόνια ανέργους, ανέργους μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικές ομάδες ανέργων, ΑμεΑ.
Τα προγράμματα είναι άμεσα συνδεδεμένα με την κατευθυντήρια γραμμή 6: Ενίσχυση της προσφοράς της εργασίας: πρόσβαση στην απασχόληση, δεξιότητες και ικανότητες, αλλά και με την κατευθυντήρια γραμμή 8: Προαγωγή των ίσων ευκαιριών για όλους, προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμησης της φτώχειας.
Προκειμένου να αποφευχθεί η υποκατάσταση εργαζομένων από επιχορηγούμενες θέσεις απασχόλησης, υφίστανται ορισμένοι περιορισμοί προς τις επιχειρήσεις, όπως να μην έχουν απολύσει προσωπικό μερικούς μήνες πριν την υπαγωγή τους στο πρόγραμμα, να διατηρούν σταθερό τον αριθμό του προσωπικού κατά τη διάρκεια του προγράμματος ή και να διατηρούν τους ωφελούμενους για ορισμένο χρόνο μετά τη διακοπή της επιχορήγησης.
Κατά τον σχεδιασμό των προγραμμάτων απασχόλησης και απόκτησης εργασιακής εμπειρίας του 2016 εισήχθησαν σημαντικές καινοτομίες στον τρόπο που εφαρμόζονται οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης από τον ΟΑΕΔ. Ενδεικτικά:
Τα προγράμματα απασχόλησης είναι πλέον στοχευμένα και απευθύνονται σε ειδικές ομάδες ανέργων (μακροχρόνια άνεργοι, άνεργοι άνω των 50 ετών, άνεργοι νέοι έως 29 ετών, άνεργοι ηλικίας 30-49 ετών), με ορισμό σαφών προϋποθέσεων διάρκειας εγγραφής (τουλάχιστον 3μηνη, εκτός των προγραμμάτων που αφορούν μακροχρόνια ανέργους όπου απαιτείται 12μηνη).
Εφαρμόζεται πλέον ένας νέος τρόπος αναζήτησης ανέργων για την κάλυψη θέσεων μέσω των προγραμμάτων απασχόλησης του ΟΑΕΔ. Οι εργοδότες έχουν πρόσβαση, μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών (e-services), στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ και στα βιογραφικά τους στοιχεία, με την εξαίρεση των προσωπικών τους στοιχείων και άλλων στοιχείων διάκρισης (φύλο, ηλικία, αναπηρία κλπ). Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να επιλέξουν μέχρι δέκα ανέργους που πληρούν τις απαιτήσεις τους, οι οποίοι θα υποδειχθούν από τους εργασιακούς συμβούλους των ΚΠΑ2 του Οργανισμού, εφόσον πληρούν και τις λοιπές προϋποθέσεις του κάθε προγράμματος.
Τα προγράμματα απασχόλησης είναι πιο ευέλικτα, αφού έχει μειωθεί ο χρόνος δέσμευσης διατήρησης του επιχορηγούμενου προσωπικού μετά το πέρας του επιχορηγούμενου διαστήματος. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται το κίνητρο στις επιχειρήσεις να εντάσσονται στα προγράμματα περιορίζοντας την υποχρέωση της δέσμευσης, γεγονός που αποτελούσε παράγοντα αποτρεπτικό σε περίοδο οικονομικής κρίσης.
Τα προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας εφαρμόστηκαν μέσω της κατάρτισης πινάκων ανέργων εγγεγραμμένων στο μητρώο του ΟΑΕΔ, με βάση την ειδικότητα και το εκπαιδευτικό τους επίπεδο. Η σύζευξη γίνεται από τους εργασιακούς συμβούλους, με απόλυτη διαφάνεια τηρώντας την προτεραιότητα των πινάκων.
Η υλοποίηση των προγραμμάτων απασχόλησης που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης 2014-2020 πραγματοποιείται μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ). Στο ΠΣΚΕ εφαρμόζονται πιστοποιημένες διαδικασίες που εξασφαλίζουν ενιαία διαχείριση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των προγραμμάτων.
Επιπλέον, σχεδιάζονται δράσεις που δεν περιορίζονται στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης αλλά αφορούν την μετατροπή της μερικής απασχόλησης εργαζομένων σε πλήρη.
Προκλήσεις-μελλοντικές δράσεις
Πρόκληση είναι να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στις επιδοτούμενες και μη νέες θέσεις εργασίας. Καθώς βρισκόμαστε σε περίοδο κρίσης δεν τίθεται ζήτημα νεκρού βάρους των προγραμμάτων απασχόλησης αλλά κατά την περίοδο της ανάκαμψης ενδέχεται να ανακύψει αυτό το ενδεχόμενο, το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με κανόνες στις επιδοτούμενες νέες θέσεις ώστε με τους ίδιους πόρους να μπορούν να δοθούν κίνητρα σε περισσότερες επιχειρήσεις.