Υφιστάμενη κατάσταση
Οι πολιτικές απασχόλησης χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό (εθνικοί πόροι) και τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ (συγχρηματοδοτούμενοι πόροι).
1. Κοινοτικοί Πόροι
• Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
• Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων (ΠΑΝ)
• Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση
2. Εθνικοί Πόροι
• Κρατικός Προϋπολογισμός
• Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων
3. Πόροι ΛΑΕΚ
4. Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας
Συγκεκριμένα οι πόροι για την απασχόληση μέσω του ΕΠΑΝΑΔ,Ε &ΔΒΜ είναι:
Ε.Π. ΑΝΑΔΕΔΒΜ Δημόσια Δαπάνη ΕΠ (18-12-2017)
ΕΠ 8.1 911.257.224
ΕΠ 8.2 ΕΚΤ 0
ΕΠ 8.2.ΠΑΝ 574.248.775
Σύνολο 1.485.505.999
Για την ανάπτυξη της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας συνολικά διατίθενται 168.712.554 εκ ευρώ μέσω των ΕΠΑΝΕΚ, ΕΠΑΝΑΔ-ΕΔΒΜ και των 13 ΠΕΠ, ως ακολούθως:
Ε.Π Δημόσια Δαπάνη ΕΠ
ΕΠΑΝΑΔ, Ε& ΔΒΜ 57.322.635
ΕΠΑΝΕΚ 25.000.000
ΠΕΠ 86.389.919
Σύνολο 168.712.554
Πηγή: Στοιχεία από την Ετήσια έκθεση 2017 και Σχέδιο Δράσης για την Ανάπτυξη του οικοσυστήματος της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας 2017-2023, όπως επικαιροποιήθηκαν από την Ειδική Γραμματεία ΚΑΛΟ
Το ποσοστό της κοινοτικής και της εθνικής συμμετοχής ποικίλλει μεταξύ των επιχειρησιακών προγραμμάτων.
Αναφορικά με τις παρεμβάσεις του ΕΤΠ 2014-2020 συγχρηματοδοτούνται κατά 60% από πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κατά 40% από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Οι χρηματοδοτικοί πόροι προκύπτουν ανάλογα με τις ανάγκες των εκάστοτε παρεμβάσεων (έως σήμερα έχουν διατεθεί 63.401.250,00 ευρώ).
Σημειώνεται ωστόσο ότι οι πόροι είναι ιδιαίτερα περιορισμένοι σε σχέση με το μέγεθος της ανεργίας. Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός για παρεχόμενες ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης (ΕΠΑ) σε συνδυασμό με τον τεράστιο αριθμό των εν δυνάμει ωφελουμένων από αυτές, είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη. Σύμφωνα με μελέτη της World Bank μόνο το 0,306 % του ΑΕΠ δαπανάται για ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης (ΕΠΑ), ποσοστό πολύ χαμηλότερο από ότι σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, ενώ το ποσοστό ανεργίας ανέρχεται στο 21,2% (το Δ’ τρίμηνο του 2017). Ο ευρωπαϊκός Μ.Ο. φτάνει στο 0,45% του ΑΕΠ και αφορά σε κράτη μέλη με ποσοστά ανεργίας λίγο πάνω από το 10%. Αναλογικά του μεγέθους της ανεργίας η Ελλάδα θα έπρεπε να δαπανά, δηλαδή να επενδύει για ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης περίπου το 1% του ΑΕΠ.
Ειδικότερα, από τα στοιχεία της βάσης δεδομένων LMP (Labour Market Policies) για τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης για το 2015 (που είναι τα πιο πρόσφατα) προκύπτουν τα εξής για τις δαπάνες των ΕΠΑ:
Α. Σε παρεμβάσεις συμβουλευτικής (κατηγορία LMP 2-7) του ΟΑΕΔ χρηματοδοτούμενες από εθνικούς πόρους:
Πίνακας 1: Παρεμβάσεις συμβουλευτικής από ΟΑΕΔ
Ωφελούμενοι Εισερχόμενοι Ωφελούμενοι Εξερχόμενοι Δαπάνες σε εκατομμύρια (€)
323.869 323.869 10,72
Πηγή: ΟΑΕΔ για την ενημέρωση της βάσης δεδομένων LMP, Επεξεργασία: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δ/νση Ένταξης στην Εργασία, Τμήμα Έρευνας και Τεκμηρίωσης Πολιτικών Ένταξης στην Εργασία
Β. Σε ενεργητικές παρεμβάσεις (κατηγορίες LMP 2-7) χρηματοδοτούμενες από εθνικούς πόρους:
Πίνακας 2: Ενεργητικές Παρεμβάσεις χρηματοδοτούμενες από εθνικούς πόρους
Ωφελούμενοι Εισερχόμενοι Ωφελούμενοι Εξερχόμενοι Δαπάνες σε εκατομμύρια (€)
830 530 18,19
Πηγή: ΟΑΕΔ για την ενημέρωση της βάσης δεδομένων LMP, Επεξεργασία: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δ/νση Ένταξης στην Εργασία, Τμήμα Έρευνας και Τεκμηρίωσης Πολιτικών Ένταξης στην Εργασία
Γ. Σε ενεργητικές παρεμβάσεις (κατηγορίες LMP 2-7) και συμβουλευτικές δράσεις εκτός ΟΑΕΔ συγχρηματοδοτούμενες από ΕΚΤ και εθνικούς πόρους:
Πίνακας 3: Ενεργητικές Παρεμβάσεις συγχρηματοδοτούμενες από ΕΚΤ
Ωφελούμενοι Εισερχόμενοι Ωφελούμενοι Εξερχόμενοι Δαπάνες σε εκατομμύρια (€)
71.109 34.003 357,16
Πηγή: ΟΑΕΔ, Διαχειριστικές Αρχές ΕΠΑΝΑΔ και ΕΠΑΝΕΚ για την ενημέρωση της βάσης δεδομένων LMP, Επεξεργασία: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δ/νση Ένταξης στην Εργασία, Τμήμα Έρευνας και Τεκμηρίωσης Πολιτικών Ένταξης στην Εργασία
Οι πίνακες που παρατίθενται παραπάνω, περιλαμβάνουν στοιχεία ωφελουμένων (εισερχόμενοι: άτομα που ξεκίνησαν την παρακολούθηση των παρεμβάσεων το έτος 2015 και εξερχόμενοι: άτομα που ολοκλήρωσαν/αποχώρησαν από τις παρεμβάσεις το συγκεκριμένο έτος) και δαπανών για τις συμβουλευτικές υπηρεσίες ή/και τα ενεργητικά προγράμματα που υλοποιήθηκαν το 2015 στην Ελλάδα και έχουν καταχωρηθεί στη βάση δεδομένων LMP.
Προκλήσεις
Αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ για δαπάνες για τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης ώστε να συμβαδίζει τουλάχιστον με τον ευρωπαϊκό Μ.Ο., εντός του (υφιστάμενου δημοσιονομικού πλαισίου)
Μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός των διαθέσιμων πόρων
Επιτάχυνση και απλούστευση των διαδικασιών χρηματοδότησης από το ΕΚΤ και με την εφαρμογή του απλοποιημένου υπολογισμού κόστους (simplified cost option).
Το ουσιώδες ζήτημα της έλλειψης πόρων αναμένεται να αντιμετωπισθεί σε ένα βαθμό με την αναθεώρηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, την έγκριση πρόσθετων πόρων από την Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων καθώς και από τη συνεχή διερεύνηση κάθε δυνατής πηγής χρηματοδότησης.