Πρώην Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ' | 15 Νοεμβρίου 2018, 10:14

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Βασική θέση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) και σύσσωμου του αναπηρικού κινήματος της χώρας είναι ότι το παρόν σχέδιο νόμου αποτελεί «χρυσή ευκαιρία» προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια που αντιμετωπίζει επί σειρά ετών το 16% των πολιτών με αναπηρία της χώρας ως προς την πρόσβασή του στις ιστοσελίδες και ηλεκτρονικές εφαρμογές/υπηρεσίες τόσο του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα της χώρας, κερδοσκοπικού ή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Όμως, προκειμένου να αξιοποιηθεί αυτή η ευκαιρία, ώστε να μην καταλήξουμε σε ένα νόμο που θα έχει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα για το 16 % των πολιτών της χώρας, θα πρέπει όλοι να συμβάλλουμε αφενός στο να απαλειφθούν από το εν λόγω σχέδιο νόμου συγκεκριμένες αδυναμίες και αστοχίες, αφετέρου στο να προσδιορισθούν επαρκώς τα σχετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις, ακόμα και για περιπτώσεις που δεν καλύπτονται με επιτυχία από την Οδηγία 2016/2102. Καταρχάς, πρέπει να επισημανθεί ότι το δικαίωμα της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στους ιστότοπους και ηλεκτρονικές εφαρμογές/υπηρεσίες των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, είτε εξυπηρετούν την εσωτερική λειτουργία του φορέα είτε απευθύνονται στους πολίτες με αναπηρία, κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα της χώρας και την εθνική νομοθεσία, δεδομένου ότι: α) στην παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας αναφέρεται ότι «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας», β) στις παρ. 1 και 2 του Άρθρου 5Α του Συντάγματος της χώρας αναφέρεται ότι: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει…..» και «Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους….». γ) στα άρθρα 9 «Προσβασιμότητα» και 21 «Ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης και πρόσβαση στην πληροφορία» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία -η οποία κυρώθηκε από την Ελληνική Βουλή με τον ν.4074/2012 και μνημονεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του σχεδίου νόμου- με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εφαρμογή της, αναφέρεται ότι: «1. Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών […]. Τα μέτρα αυτά, που θα συμπεριλαμβάνουν τον προσδιορισμό και την εξάλειψη των εμποδίων και κωλυμάτων προσβασιμότητας, θα ισχύουν, μεταξύ άλλων, για: […] β. τις πληροφορίες, τις επικοινωνίες και λοιπές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. […] ζ. να προάγουν την πρόσβαση, για τα άτομα με αναπηρίες, στις νέες τεχνολογίες και τα συστήματα πληροφορίας και επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένου και του Διαδικτύου, η. να προάγουν το σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διανομή προσιτών τεχνολογιών και συστημάτων ενημέρωσης και επικοινωνιών σε αρχικό στάδιο, έτσι ώστε αυτές οι τεχνολογίες και συστήματα να καταστούν προσιτές με ελάχιστο κόστος» (άρθρο 9). «Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν ότι τα άτομα με αναπηρίες μπορούν να ασκούν το δικαίωμα τους στην ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης, συμπεριλαμβανομένης και της ελευθερίας να αναζητούν, να δέχονται και να μεταδίδουν πληροφορίες και ιδέες, σε ίση βάση με τους άλλους ανθρώπους και μέσω όλων των μορφών επικοινωνίας της επιλογής τους […] συμπεριλαμβανόμενης και: α. της παροχής πληροφοριών που προορίζονται για το ευρύ κοινό στα άτομα με αναπηρίες, με προσιτές μορφές και τεχνολογίες, κατάλληλες για τα διαφορετικά είδη αναπηριών, κατά τρόπο έγκαιρο και χωρίς πρόσθετο κόστος, […] γ. της προτροπής των ιδιωτικών φορέων που παρέχουν υπηρεσίες στο ευρύ κοινό, συμπεριλαμβανόμενου και του Διαδικτύου, να παρέχουν πληροφορίες και υπηρεσίες με προσιτές και εύχρηστες μορφές για τα άτομα με αναπηρίες, δ. της ενθάρρυνσης των μέσων μαζικής επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων και των παρόχων πληροφοριών μέσω του Διαδικτύου, να καταστήσουν τις υπηρεσίες τους προσιτές στα άτομα με αναπηρίες […] (άρθρο 21). δ) στο άρθρο 61 του ν.4488/2017 αναφέρεται ότι: «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα ΑμεΑ την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ΑμεΑ, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του […]», ε) στις παρ. 7 και 8 του άρθρου 4 του ν.3979/2011 αναφέρεται ότι: «7. Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαμορφώνουν την πληροφόρηση και επικοινωνία και εν γένει τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κατά τρόπο, ώστε αυτές να είναι φιλικές προς τον χρήστη, να διασφαλίζουν και να ενισχύουν την ισότητα ως προς την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες πρόσβασης ορισμένων ομάδων ή ατόμων και ιδίως των ατόμων με αναπηρία. 8. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η διαμόρφωση και προμήθεια των αντίστοιχων πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και υπηρεσιών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρίες και τη δυνατότητα αξιοποίησης των σχετικών υπηρεσιών από αυτά», στ) στην ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 (ΦΕΚ 1301/Β'/12-04-2012) «Το Ελληνικό Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης» και δη στο Παράρτημα Ι (στην ενότητα 7 «Προσβασιμότητα», ΚΥ. 49 -Βλ. επίσης ΚΠ.27) ορίζονται συγκεκριμένες προδιαγραφές με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται οι διαδικτυακοί τόποι σε εθνικό επίπεδο, ζ) στο άρθρο 5 του ν. 4443/2016 αναφέρεται ότι: «Για την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης έναντι ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση, ο εργοδότης υποχρεώνεται στη λήψη όλων των ενδεδειγμένων κατά περίπτωση μέτρων, προκειμένου τα άτομα αυτά να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε θέση εργασίας, να ασκούν αυτή και να εξελίσσονται, καθώς και δυνατότητα συμμετοχής στην επαγγελματική κατάρτιση, εφόσον τα μέτρα αυτά δεν συνεπάγονται δυσανάλογη επιβάρυνση για τον εργοδότη». Διαπιστώνοντας λοιπόν ότι: 1. Το πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας και συνακόλουθα του σχεδίου νόμου είναι πολύ πιο περιορισμένο από όσα υπαγορεύει η εθνική μας νομοθεσία, δεδομένου ότι: α) εξαιρεί το σύνολο των ιστοτόπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές του ευρύτερου δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, με τους οποίους συναλλάσσεται καθημερινά η μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα των ατόμων με αναπηρία, β) εξαιρεί τους ιστότοπους και τις εφαρμογές για φορητές συσκευές των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων, που διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην ενημέρωση των ατόμων με αναπηρία και γ) εξαιρεί ιστότοπους και εφαρμογές για φορητές συσκευές των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που δεν παρέχουν υπηρεσίες βασικές για το κοινό, δίχως να διευκρινίζει ποιες είναι αυτές, αφήνοντας έτσι το ζήτημα «ανοιχτό» σε οποιαδήποτε ερμηνεία, δ) δεν κάνει αναφορά στους ιστότοπους και εφαρμογές για φορητές συσκευές που εξυπηρετούν την εσωτερική λειτουργία του φορέα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους εργαζόμενους και υποψήφιους εργαζόμενους με αναπηρία, 2. Το σημείο 34 του προοιμίου της Οδηγίας αναφέρει ότι τα κράτη μέλη μπορούν: α) να εφαρμόζουν την Οδηγία και σε άλλους τύπους ιστότοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές, ιδιαίτερα σε ιστότοπους του ενδοδικτύου ή του εξωδικτύου, πέραν αυτών που η Οδηγία ορίζει, β) να επεκτείνουν την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας σε ιδιωτικές οντότητες που προσφέρουν εγκαταστάσεις και υπηρεσίες ανοικτές ή παρεχόμενες στο κοινό, μεταξύ άλλων στους τομείς της υγειονομικής περίθαλψης, της παιδικής μέριμνας, της κοινωνικής ένταξης και της κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και στον τομέα των μεταφορών και αναφορικά με υπηρεσίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, θέρμανσης, ύδρευσης, ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομείων (επίσης η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής προβλέπεται και στο άρθρο 2 της Οδηγίας), η Ε.Σ.Α.μεΑ. υποστηρίζει πως η ελληνική Πολιτεία οφείλει να αποδείξει εμπράκτως ότι σέβεται και αναγνωρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, τα οποία η ίδια έχει κατοχυρώσει με τις προαναφερθείσες συνταγματικές επιταγές και νομοθετικές ρυθμίσεις, μέσω της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής του σχεδίου νόμου, προκειμένου στους υπόχρεους φορείς να συμπεριληφθούν: α) οι ιδιωτικοί φορείς που προσφέρουν εγκαταστάσεις και υπηρεσίες ανοικτές ή παρεχόμενες στο κοινό, στους τομείς της υγειονομικής περίθαλψης, της παιδικής μέριμνας, της κοινωνικής ένταξης και της κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και στον τομέα των μεταφορών και αναφορικά με υπηρεσίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, θέρμανσης, ύδρευσης, ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομείων, καθώς και αυτοί που προσφέρουν ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες, β) οι δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς και οι θυγατρικές τους, καθώς και άλλοι φορείς ή θυγατρικές τους που εκπληρώνουν αποστολή ραδιοτηλεοπτικής εκπομπής δημόσιας υπηρεσίας, γ) οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, κοινωνικοί εταίροι, εκκλησία, συνδικαλιστικοί φορείς εφόσον αφενός παρέχουν υπηρεσίες προς τους πολίτες, αφετέρου χρηματοδοτούνται από δημόσιους (εθνικούς ή ευρωπαϊκούς) πόρους. Επιπρόσθετα, αξίζει να επισημανθεί ότι δεν θα είναι η πρώτη φορά που η ελληνική Πολιτεία θα επιβάλλει τη διασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών με αναπηρία στις ιστοσελίδες και ηλεκτρονικές εφαρμογές/υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα, δεδομένου ότι κατά την προηγούμενη (2007 – 2013) και τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2014 – 2020) των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων το κριτήριο της προσβασιμότητας αποτελούσε κριτήριο επιλεξιμότητας. Αναφορικά με την τρέχουσα προγραμματική περίοδο βλ. άρθρο 7 Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013. Α. Στη βάση όλων των προαναφερθέντων, η Ε.Σ.Α.μεΑ. αιτείται τα εξής: 1. Να συμπεριληφθούν οι ιστότοποι και εφαρμογές για φορητές συσκευές του ευρύτερου δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, κερδοσκοπικού ή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μέσω της τροποποίησης της παρ. 2 του άρθρου 1 και των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 του σχεδίου νόμου. 2. Να συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής του σχεδίου νόμου οι ιστότοποι και εφαρμογές για φορητές συσκευές που εξυπηρετούν την εσωτερική λειτουργία των φορέων ή τη συνεργασία/επικοινωνία με τρίτους φορείς, προκειμένου με αυτόν τον τρόπο να καλύπτονται και οι ανάγκες των εργαζόμενων με αναπηρία. 3. Να διαγραφούν οι εξαιρέσεις α) και β) της παρ. 3 του άρθρου 2 του σχεδίου νόμου που αφορούν τόσο τις ιστοσελίδες και εφαρμογές για φορητές συσκευές των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων, των θυγατρικών τους κ.λπ. όσο και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. 4. Να διαγραφεί από το σχέδιο νόμου η παρ. 5 του άρθρου 2 που δίνει τη δυνατότητα στα Υπουργεία Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και Παιδείας και Έρευνας και Θρησκευμάτων να εξαιρούν από την εφαρμογή του νόμου τους ιστότοπους και τις εφαρμογές για φορητές συσκευές των σχολείων, των νηπιαγωγείων ή των παιδικών σταθμών. Τέτοιες προβλέψεις δημιουργούν διακρίσεις σε βάρος των παιδιών με αναπηρία και των γονέων αυτών και δεν προάγουν τη «συμπεριληπτική εκπαίδευση» ή «εκπαίδευση για όλους» που η χώρα μας έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει με την κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (βλ. άρθρο 24). 5. Να θεσπιστεί διαδικασία πιστοποίησης της προσβασιμότητας των ιστοσελίδων και εφαρμογών για φορητές συσκευές, στην οποία θα έχει ενεργό ρόλο η Ε.Σ.Α.μεΑ. προκειμένου να διασφαλίζεται η εφαρμογή των διατάξεων του σχεδίου νόμου και η συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 301 549 V1.1.2 (2015-04) «Απαιτήσεις προσβασιμότητας κατάλληλες για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων προϊόντων και υπηρεσιών ΤΠΕ στην Ευρώπη». 6. Να συμπεριληφθεί η συμμετοχή της Ε.Σ.Α.μεΑ. στη διαδικασία καθορισμού των όρων και των προϋποθέσεων ένταξης στο ΜΗ.Δ.ΙΣ.ΕΦ. προκειμένου να διασφαλίζεται ότι καλύπτονται πλήρως οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. 7. Στο ΜΗ.Δ.ΙΣ.ΕΦ. να εντάσσονται ιστότοποι και εφαρμογές για φορητές συσκευές (και να τηρούνται οι σχετικές δηλώσεις προσβασιμότητας), και όχι οι φορείς τους, όπως προβλέπει το σχέδιο νόμου, και αυτό διότι ένας φορέας μπορεί να διαθέτει πάνω από ένα ιστότοπο / μια εφαρμογή και να μην συμμορφώνονται όλοι /όλες με τις σχετικές προδιαγραφές. 8. Οι φορείς του δημοσίου τομέα των οποίων οι ιστότοποι και οι εφαρμογές τους για φορητές συσκευές έχουν ενταχθεί στο ΜΗ.Δ.ΙΣ.ΕΦ. του άρθρου 7, να παρέχουν και να επικαιροποιούν λεπτομερή, περιεκτική και σαφή δήλωση προσβασιμότητας σχετικά με τη συμμόρφωση αυτών με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας όπως ορίζονται στον παρόντα νόμο σε εξαμηνιαία και όχι σε ετήσια βάση. 9. Να ενσωματωθεί στο σχέδιο νόμου, με σωστό τρόπο, η σύσταση ενιαίου, ανοικτού και προσβάσιμου σε όλους μηχανισμού υποβολής παρατηρήσεων. 10. Να ενσωματωθεί στο σχέδιο νόμου το άρθρο 9 της Οδηγίας που αφορά στη διαδικασία εκτέλεσης, το οποίο έχει πλήρως απαλειφθεί στο παρόν σχέδιο νόμου. Στη διαδικασία εκτέλεσης θα πρέπει να προβλέπεται η δυνατότητα επικοινωνίας με το Πλαίσιο για την Προαγωγή της Εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία της παρ. 1 του άρθρου 72 του ν.4488/2017, το οποίο αποτελείται από τον Συνήγορο του Πολίτη και την Ε.Σ.Α.μεΑ. 11. Να συμπεριληφθεί η συμμετοχή της Ε.Σ.Α.μεΑ. στον συντονισμό, διαχείριση και εκπόνηση του προγράμματος κατάρτισης και επιμόρφωσης των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα σε θέματα προσβασιμότητας των δικτυακών τόπων και των εφαρμογών για φορητές συσκευές. 12. Να διορθωθούν φραστικά σημεία του σχεδίου νόμου. Β. Βάσει λοιπόν όλων των προαναφερθέντων αιτημάτων μας, προτείνουμε ανά άρθρο τα εξής: Άρθρο 1 -Η παρ. 2 να τροποποιηθεί ως ακολούθως: «2. Με τις διατάξεις του παρόντος νόμου καθιερώνονται όροι, προϋποθέσεις και απαιτήσεις για τη λειτουργία των ιστότοπων και των εφαρμογών για φορητές συσκευές των φορέων του δημόσιου τομέα, με σκοπό τη διευκόλυνση της προσβασιμότητας αυτών από τους χρήστες, ιδίως τα άτομα με αναπηρίες, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2016/2102 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Οκτωβρίου 2016 για την «προσβασιμότητα των ιστότοπων και των εφαρμογών για φορητές συσκευές των οργανισμών του δημόσιου τομέα» (ΕΕ L327 της 2-12-2016 σελ.1)». Αιτιολόγηση: η προτεινόμενη τροποποίηση αφορά στο γεγονός ότι με την υιοθέτηση των προτάσεων της Ε.Σ.Α.μεΑ. το σχέδιο νόμου θα παρέχει μεγαλύτερο επίπεδο προστασίας από αυτό που η Οδηγία υπαγορεύει. Άρθρο 2