Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (e-governance) αφορά στον εκσυγχρονισμό του Κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης, με όχημα τις Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), με στόχο το ριζικό μετασχηματισμό των υφιστάμενων διαδικασιών και την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, σε υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, προκειμένου η Διοίκηση να καταστεί αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη, εξασφαλίζοντας την ικανοποίηση των αναγκών του κοινωνικού συνόλου και προάγοντας την ενεργή συμμετοχή των πολιτών.
Το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΥΔΜΗΔ) είναι το καθ’ ύλην αρμόδιο κυβερνητικό όργανο για την άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα αξιοποίησης των ΤΠΕ στη Δημόσια Διοίκηση καθώς και στο σχεδιασμό και το συντονισμό υλοποίησης οριζόντιων έργων διοικητικής μεταρρύθμισης και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στο σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης.
Το παρόν κείμενο παρουσιάζει την επικαιροποιημένη έκδοση των βασικών αρχών και τους κατευθυντήριους στόχους της στρατηγικής για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στην Ελλάδα για την περίοδο 2014-2020.
Αποτελεί απόρροια της διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε το Μάιο 2013 στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) με περισσότερους από διακόσιους εμπειρογνώμονες, προερχόμενους από ενενήντα θεσμικούς φορείς και τον ιδιωτικό τομέα λαμβάνοντας υπόψη προγενέστερα κείμενα στρατηγικής και ενσωματώνοντας τις αποτιμήσεις της διοίκησης. Ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη ψηφιακή στρατηγική της χώρας και θα αποτελέσει το εφαλτήριο όλων των δράσεων Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και εργαλείο για τις δράσεις Διοικητικής Μεταρρύθμισης που θα σχεδιαστούν και υλοποιηθούν.
Η Στρατηγική επταετίας πρέπει να καθορίζεται με λιτότητα και σαφήνεια. Χρειάζεται ένα κείμενο μεστό, που να θέτει τις προτεραιότητες και που να περιλαμβάνει στον καθορισμό των στόχων τη λογική και χρονική αλληλουχία που θα προδιαγράφει την έγκαιρη και ολοκληρωτική υλοποίησή τους.
Επίσης, πρέπει να ορίζει τα κριτήρια αποτίμησης της επίτευξης κάθε στόχου, απόλυτα ή σχετικά (π.χ. μια διαδικασία να ολοκληρώνεται σε λιγότερο από 10 ημέρες, ή η χώρα να κατατάσσεται στις πέντε πρώτες στην ΕΕ, με κριτήριο το μέσο χρόνος διεκπεραίωσης υποθέσεων συγκεκριμένου είδους).
Το παρόν κείμενο είναι ένα, κατ’ αρχήν σωστό, γενικό πλαίσιο, που δεν φαίνεται να επιχειρεί να διασφαλίσει την πραγματοποίηση όσων προβλέπει. Θα ήταν χρήσιμη μια αναθεώρησή του, με αφαίρεση ή αναδιατύπωση όσων φράσεων είναι ασαφείς ή γενικόλογες, και με προσθήκη των ανωτέρω συγκεκριμένων στοιχείων, ώστε να διαμορφωθεί ένα κείμενο πιο τεχνοκρατικό.
Η εμπειρία έχει δείξει ότι παρόμοια πλαίσια επέτρεψαν την ανάλωση πολύ μεγάλων ποσών για έργα πληροφορικής, χωρίς να επιτευχθούν τελικά τα προσδοκώμενα.
Θα βοηθούσε την υλοποίηση των στόχων ένα κείμενο πιο συγκεκριμένο ως προς τους τρόπους πραγματοποίησης του κάθε στόχου και, παράλληλα, πρόβλεψη κυρώσεων σε περίπτωση μη πραγματοποίησής τους.
Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να παραβλέπεται μια ιδιαιτερότητα των έργων πληροφορικής: Ότι, όντας πολλά απ’ αυτά στην αιχμή της τεχνολογίας, έχουν συχνά πολύ φιλόδοξες προθέσεις και, μοιραία, όχι ανάλογα αποτελέσματα.
Αυτό συμβαίνει και σε κορυφαία κέντρα γνώσης, όπου έχει συμβεί να δαπανηθούν πολύ μεγάλα ποσά σε ερευνητικά προγράμματα που δεν απέδωσαν τα προσδοκώμενα. Ο Μιχάλης Δερτούζος έχει περιγράψει πολύ γλαφυρά ένα μεγάλου κόστους αποτυχημένο έργο ρομποτικής, με κρατική χρηματοδότηση, στο κορυφαίο πανεπιστήμιο ΜΙΤ. Αντίστοιχα πνευματώδης είναι και η διατύπωση του νόμου του Douglas Hofstadter «It always takes longer than you expect, even when you take into account Hofstadter’s Law» (Πάντοτε χρειάζεται περισσότερος χρόνος από όσον αρχικά υπολογίζεις, ακόμα και όταν λαμβάνεις υπ’ όψιν το νόμο του Hofstadter). Γνωστές είναι και οι αναφορές στο «Μυθικό Ανθρωπομήνα» για έργα πληροφορικής μεγάλης πολυπλοκότητας.
Όλη αυτή η εδραιωμένη πλέον γνώση και εμπειρία, δεν πρέπει να σταματήσει την πρόοδο και την εξάπλωση των εφαρμογών της πληροφορικής. Πρέπει, όμως, να βοηθήσει να σχεδιαστούν προσεκτικά τα επόμενα βήματα, ώστε να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος.
Σημείωση: Στην παρούσα διαβούλευση δεν λειτουργούν οι επιλογές «Το βλέπω Θετικά/Αρνητικά:» στα σχόλια, πράγμα που αφαιρεί τη δυνατότητα διαπίστωσης της ευρύτερης απήχησης των σχολίων.
Κύριε Υπουργέ,
Είναι από όλους αποδεκτό πλέον ότι η πληροφορική αποτελεί την αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη, την διαφάνεια, το κτύπημα της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, τον περιορισμό της σπατάλης δημόσιων πόρων και γενικά της όποιας προσπάθειας κάνει η χώρα μας για την έξοδο από την κρίση και την δημιουργία ενός σύγχρονου κράτους όπου η ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι η καθημερινότητα του πολίτη και όχι απλά σχέδια επί χάρτου.
Σχετικά με τη διαβούλευση για την Στρατηγική της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης οι στόχοι και οι τρόποι προσέγγισης μας βρίσκουν σύμφωνους πλην όμως η πληροφορική είναι απλά το εργαλείο και το εργαλείο από μόνο του δεν δίνει λύσεις. Χρειάζεται σαφώς και η ενεργός συμμετοχή του ανθρώπινου παράγοντα και εν προκειμένω των επιστημόνων της πληροφορικής (IT professionals) που εργάζονται στο δημόσιο, για να αποκομίσει η χώρα μας και οι πολίτες της τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση της.
Στα πλαίσια λοιπόν των μεταρρυθμίσεων που απορρέουν από την σχεδιαζόμενη Στρατηγική Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, εμείς οι εργαζόμενοι στην πληροφορική στο δημόσιο τομέα, διεκδικούμε την συνολική αναβάθμισή μας σε διοικητικό επιστημονικό και οικονομικό πλαίσιο και την δυνατότητα να συμβάλουμε στην προσπάθεια ανάκαμψης της χώρας. Ζητάμε από την πολιτεία να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό της πληροφορικής του δημοσίου, ώστε ο δημόσιος τομέας να μην εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες για την λειτουργία των πληροφοριακών συστημάτων του και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση να αποκτήσει οντότητα προς όφελος του Έλληνα πολίτη αλλά και της δημόσιας διοίκησης.
Με δεδομένη την ύπαρξη του νόμου για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση που προβλέπει ενιαίες μονάδες πληροφορικής ανά υπουργείο σε επίπεδο γενικής διεύθυνσης και με την τεχνολογική προσέγγιση από πλευράς hardware που υπάρχει με την δημιουργία μεγάλων data centers του δημοσίου προτείνουμε την ενοποίηση αυτών των ανά υπουργείο μονάδων πληροφορικής σε δυο ενιαίες δομές, π.χ. γενικές γραμματείες, με κριτήριο το αντικείμενο που υπηρετούν.
Επειδή τα ερωτήματα είναι ίσως αρκετά και ακόμη περισσότερες οι διευκρινήσεις που χρειάζονται για την αναλυτική εξειδίκευση της πρότασης μας προτείνουμε και σας ζητάμε μία συνάντηση όπου θα συζητηθούν όλες οι λεπτομέρειες.
Θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή προσπάθεια, όπου πάντως δεν θα έπρεπε να περάσει σε διαδικασία κερδοσκοπισμού, με την έννοια ότι το θετικό είναι να μην πληρώνει ο πολίτης για να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες αυτές. Θεωρώ ότι το Open Government Partnership, με την Ελληνική συμμετοχή, είναι ένα μέρος σημαντικό της προσπάθειας συμμετοχής του πολίτη στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, και λόγω της ευρωπαϊκής του διάστασης, δεν θα έπρεπε να θεωρείται ως ταυτόσημο της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στο σύνολό της.
Ήδη από το πρόλογο υπάρχουν λανθασμένες παραδοχές:
1ον) Δεν είναι αντιληπτό στο συντάκτη η διαφορά μεταξύ Ηλ Κυβέρνησης και Ηλ Διακυβέρνησης. Η μεν κυβέρνηση αφορά την Διοίκηση με την κλασική έννοια του Κράτους, η δε διακυβέρνηση αφορά τη διαχείριση ενός ευρύτερου συνόλου δομών που δεν είναι κατ’ανάγκη μέρος του κράτους
2ον) Ο εκσυγχρονισμός δεν προέρχεται από τη χρήση των ΤΠΕ στη διοίκηση. Αντιθετα ξεκινάει από τις απλούστευση των δομών (διοικητικά), του νομικού πλαισίου (απαιτήσεις και υποχρέωσεις) αλλά καιεπιλογή του είδους των υπηρεσιών που θέλουμε να προσφέρουμε. Όταν συμβούν αυτά τότε μπορούμε να ενσωματώσουμε την πληροφορική.
3ον) Η πληρφορική χρησιμοποιείται ως μαγικό ραβδάκι για τις αλλαγές που θα γίνουν. Η πληροφορική είναι ένα εργαλείο για τη διοίκηση, το οποίο προσφέρει καλύτερη και ταχύτερη πρόσβαση, διαχείρηση και επεξεργασία μιας πληροφορίας. Δεν προσφέρει κουλτούρα οργανωσιακή (απαραίτητη για την όποια αλλαγή), δεν αλλάζει δομές και εν γένει δεν συνεπάγεται αυτόματα την αλλαγή.
Η πρόταση μου είναι απλή:
1ον) Σχεδιάστε τη διοίκηση θέλετε κα ποιές υπηρεσίες
2ον) δημιουργήστε το κατάλληλο θεμσικό πλαίσιο
3ον) ενσωματώστε τη πληροφορική
Με τον τρόπο αυτό θα δείτε θεαμτικά αποτελέσματα.