Άρθρο 15

Με αφορμή της ανάρτησης στο διαδίκτυο της Β’ φάσης διαβούλευσης για το Σχέδιο Νόμου που αφορά στην «Μεταρρύθμιση Συστήματος Ανάθεσης και Εκτέλεσης συμβάσεων Μελετών και Δημοσίων έργων- Ίδρυση Αρχής Ελέγχου Μελετών και Έργων και λοιπές διατάξεις», το οποίο προωθεί το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή σας στα ακολούθως παρατιθέμενα σημεία του Σχεδίου Νόμου που αντιβαίνουν τόσο στις αρχές του κοινοτικού δικαίου όσο και στις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού. Είναι άξιο επισήμανσης ότι το παρόν σχέδιο νόμου σε ορισμένα σημεία του δεν συμβαδίζει με την κοινοτική νομοθεσία περί ελεύθερου ανταγωνισμού και ίσων ευκαιριών.

Ειδικότερα το παρόν νομοσχέδιο αποτελείται από τρία κεφάλαια. Με το κεφάλαιο Α επέρχονται εκτεταμένες τροποποιήσεις του Ν. 3316/2005 για την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων μελετών και συναφών υπηρεσιών, με το κεφάλαιο Β επέρχονται επίσης ευρείας κλίμακας τροποποιήσεις του Ν 3669/2008 που κωδικοποίησε τη νομοθεσία κατασκευής δημοσίων έργων και με το κεφάλαιο Γ ιδρύεται η Αρχή Ελέγχου Μελετών και Έργων.
Οι επισημάνσεις μας αφορούν στο Α κεφάλαιο (τροποποιήσεις του Ν3316/2005) και συγκεκριμένα στο άρθρο 15 παράγραφοι 5 και 6

Τόσο στην παράγραφο 5 όσο και στην παράγραφο 6 τίθενται οι προϋποθέσεις συμμετοχής των μελετητικών εταιρειών ή και των μελετητών αναλόγως με την κατηγορία (π.χ. τοπογραφικές εργασίες κατηγορία 20) και τάξη του μελετητικού πτυχίου που διαθέτουν (π.χ. Ε τάξης), τις οποίες πρέπει να έχουν προκειμένου να συμμετέχουν ισάξια στην ανοικτή διαδικασία υποβολής προσφοράς.
Μια βασική προϋπόθεση αφορά στο ύψος του ανεκτέλεστου οικονομικού αντικείμενου (εντός της χώρας), το οποίο έχει την στιγμή της υποβολής προσφοράς ο διαγωνιζόμενος στην κατηγορία που συμμετέχει και ανάλογα με την τάξη του πτυχίου του. Μάλιστα αν για την τάξη Ε’ με την οποία συμμετέχει ένα μελετητικό γραφείο στην κατηγορία π.χ. 20, τοπογραφία, το μέγιστο ανεκτέλεστο ποσό εντός Ελλάδος από συμβάσεις που έχει το γραφείο αυτό δεν πρέπει να ξεπερνά το 20πλάσιο του κατώτατου ορίου της συγκεκριμένης κατηγορίας, ώστε να έχει δικαίωμα να λάβει μέρος και να διαγωνιστεί στην κατηγορία αυτή. Μάλιστα δε τονίζεται ότι η συμμετοχή του γραφείου δεν μπορεί ποσοτικά (ως μέλος σύμπραξης) να ξεπερνά το υπόλοιπο διαθέσιμο του ανεκτέλεστου του γραφείου στην κατηγορία αυτή. Δηλαδή αν η κατηγορία 20 σε μια διακήρυξη είναι της τάξης των 800.000 €, και το γραφείο διαθέτει ανεκτέλεστο υπόλοιπο (μέχρι το όριο του 20πλασιου του κατώτατου ορίου της τάξης Ε20) έστω 300.000 €, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να συμμετάσχει και να διεκδικήσει στην κατηγορία αυτή το σύνολο των 800.000 €, αλλά μόνο μέχρι 300.000 € που είναι και το υπόλοιπο διαθέσιμο ανεκτέλεστο αντικείμενο εκείνη την δεδομένη στιγμή, και άρα θα πρέπει εκ των πραγμάτων να συμπράξει με άλλο γραφείο μελετών στην ίδια κατηγορία.
Στην περίπτωση δε των μελετών του Εθνικού Κτηματολογίου όπου οι προϋπολογισμοί κυμαίνονται από 7.000.000 € έως και 20.000.000 €, ο περιορισμός αυτός του ανεκτέλεστου ορίου είναι εξαιρετικά περιοριστικός για την συμμετοχή πολλών εταιρειών καθώς το ανεκτέλεστο επιτρεπτό όριο της κατηγορίας Ε20 είναι ιδιαίτερα περιορισμένο, με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη διάταξη του σχεδίου νόμου να περιορίζει σημαντικά τον αριθμό των εταιρειών που μπορούν να συμμετέχουν οδηγώντας σε μεθοδεύσεις νόθευσης του ελεύθερου ανταγωνισμού και την καταστρατήγηση της αρχή του «επί ίσοις όροις» και της αρχής της αναλογικότητας.

Είναι φανερό ότι με αυτό τον τρόπο καταστρατηγείται το δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των υποψηφίων και των ίδιων ευκαιριών ανάληψης μελετών.
Επισημαίνουμε ότι για πρώτη φορά εισάγεται στον νόμο η δυνατότητα του ελεύθερου ορίου εκπτώσεων σε αντίθεση με ότι ίσχυε μέχρι σήμερα.

Λαμβάνοντας υπόψη τον περιορισμό των συμμετεχόντων κατά κύριο λόγο μεγάλων εταιρειών λόγω του ανεκτέλεστου ορίου, μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των συμμετεχόντων διαγωνιζομένων εταιρειών, με αποτέλεσμα να είναι εφικτή η συνεννόηση σε επίπεδο οικονομικής προσφοράς, γεγονός που ευθέως οδηγεί στην νόθευση του υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού. Πόσο μάλλον όταν την ίδια στιγμή, εταιρείες του εξωτερικού οι οποίες εάν δεν έχουν αναλάβει έργα εντός της Ελλάδος ή δεν έχουν υψηλό ανεκτέλεστο (εφόσον δεν περιλαμβάνονται όλες οι δραστηριότητες τους), θα μπορούν να συμμετάσχουν ανταγωνιστικά στις διαδικασίες αναλήψεις μελετών του ν. 3316/05, παρά τον φόρτο που τυχόν έχουν σε παρόμοιες μελέτες εκτός των συνόρων της χώρας μας, την στιγμή που τα εγχώρια μελετητικά γραφεία θα αποκλείονται ή θα περιορίζονται στο να συμμετέχουν στις ίδιες μελέτες λόγω ανεκτέλεστου.

Είναι άδικο, πρωτοφανές, και αντίκειται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία καθώς περιορίζει εξαιρετικά τον ελεύθερο ανταγωνισμό ενώ παράλληλα αντιβαίνει το μέτρο της ίσης μεταχείρισης και του δικαίου και την αρχή της αναλογικότητας, όταν εν έτη 2011 σε μια ελεύθερη οικονομία επιβάλλονται ανάλογοι περιορισμοί.

Στο εδάφιο 5 αναγράφεται :»Για την παραδεκτή συμμετοχή σε διαγωνισμό του νόμου αυτού, οι υποψήφιοι υποχρεούνται να αποδείξουν ότι δεν έχουν, σε ολόκληρη τη χώρα, κατά την ημέρα του διαγωνισμού, ανεκτέλεστο μέρος δημοσίων συμβάσεων μελετών ή παροχής υπηρεσιών, ήτοι συμβάσεων που έχουν ανατεθεί από αναθέτουσα αρχή της παραγράφου 9 του άρθρου 1, σε κάθε μία από τις καλούμενες με την προκήρυξη κατηγορίες της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του παρόντος νόμου στις οποίες συμμετέχει στον διαγωνισμό, ανώτερο από το τετραπλάσιο των ανωτάτων ορίων προϋπολογισμών της τάξης τους, όπως καθορίζονται με το προεδρικό διάταγμα της παρ. 8 του άρθρου 39 και για την Ε΄τάξη το εικοσαπλάσιο του κατωτάτου ορίου της τάξης.»

Η «αγορά» των μελετών και υπηρεσιών παροχής υπηρεσιών δημοσίου είναι πολύ ρηχή και αβέβαιη τουλάχιστον την επόμενη πενταετία.

Από στοιχεία του 2007 τα έσοδα 2% του ΤΕΕ από μελέτες και επιβλέψεις ανήλθαν σε 12,9 εκατ. και 5,8 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Υποθέτοντας ότι όλες οι επιβλέψεις είναι ουσιαστικά του ιδιωτικού τομέα, τότε οι κρατήσεις 2% των μελετών δημοσίου μπορεί να προσεγγισθούν ως 12,9-5,8=7,1 εκατομ. και η ετήσια αγορά των μελετών δημοσίου προσεγγίζεται ως 7,1 /0,02= 355 εκατ. ευρώ
Η ετήσια αγορά από μελέτες και επιβλέψεις του ιδιωτικού τομέα είναι 2×5,8/0,02= 580 εκατ. ευρώ

”Στο ΣΕΓΜ είναι εγγεγραμμένες, σήμερα, περί τις 210 εταιρείες-μέλη, οι οποίες έχουν κύκλο εργασιών της τάξης των 185 εκ. ευρώ ετησίως. Οι εταιρείες-μέλη του ΣΕΓΜ παρέχουν υπηρεσίες σε όλο το φάσμα των μελετητικών κλάδων (μελέτες, υπηρεσίες συμβούλου κλπ) “ (πηγή ιστοσελίδα ΣΕΓΜ).

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία που διασταυρώθηκαν από επεξεργασία δημοσιευμένων ισολογισμών μελετητικών εταιρειών ΕΠΕ και Α.Ε., ακόμα και για τις μεγαλύτερες μελετητικές εταιρείες, ο μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών είναι μόλις 880.000 ευρώ ενώ σε μόνον 12 εταιρείες είναι άνω των 3.000.000 ευρώ (στοιχεία 2009).

Τα τεθέντα όρια ανεκτέλεστου σε 2 εκδόσεις του Σ.Ν. (4-8-2010 και 15-2-2011 )
και ένα λογικό όριο βάσει ανθρωπομηνών που θα εξηγηθεί στο τέλος του σχολίου είναι :
Α) Για τις κατηγορίες μελετών του άρθρου 2 του ΠΔ 798/78: 1-10-13-14-16

ΤΑΞΗ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟ Σ.Ν. ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟ
15-2-2011 4-8-2010 ΒΑΣΕΙ ΑΝΘΡΩΠΟΜΗΝΩΝ
Α 155,304 100,000 84,143
Β 388,260 250,000 168,287
Γ 1,397,740 600,000 252,430
Δ 3,106,088 1,750,000 589,004
Ε 4,659,140 3,000,000 1,009,721
Β) Για τις κατηγορίες μελετών του άρθρου 3 του ΠΔ 798/78: 2-6-11-15-19-20-21-22-27

Α 93,208 100,000 84,143
Β 232,956 250,000 168,287
Γ 838,620 600,000 252,430
Δ 1,863,652 1,750,000 589,004
Ε 2,795,600 3,000,000 1,009,721

Γ) Για τις κατηγορίες μελετών του άρθρου 4 του ΠΔ 798/78: 3-4-5-7-8-9-12-17-18-23-24-25-26
Α 46,604 100,000 84,143
Β 116,448 250,000 168,287
Γ 419,312 600,000 252,430
Δ 931,828 1,750,000 589,004
Ε 1,397,500 3,000,000 1,009,721

Τα προτεινόμενα στο σχέδιο νόμου άνω όρια ανεκτέλεστου για τους Μελετητές ή Γραφεία Μελετών Α, Β και Γ τάξης, έχουν σχέση αναλογίας 1.0/2.5/9.0, εντελώς λανθασμένη για την Γ’ τάξη !!!

Τα προβλεπόμενα όρια του ανεκτέλεστου σε κάθε μία από τις καλούμενες με την προκήρυξη κατηγορίες, χωρίς καμία μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης, είναι εξωπραγματικά υψηλά (ουδέν γραφείο φαίνεται να το προσεγγίζει ως ετήσιο κύκλο εργασιών ούτε καν συνολικώς από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα ) και φαίνεται προσχηματικό,επομένως κάθε ενδιαφερόμενος υποψήφιος, εκλεκτός της αναθέτουσας αρχής, θα πληρεί τα εξαιρετικά υψηλά αυτά όρια, ενώ τα λοιπά γραφεία μελετών και μελετητές θα συρρικνώνονται έως τελικής εξόδου από το επάγγελμα.

Αν υπάρχει ασυμβατότητα (σε σχέση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία) του καθορισμού ενός λογικούτ άνω ορίου ανεκτέλεστου, είναι σκόπιμο –από πολλές πλευρές- να επανέλθει το πρόσθετο κριτήριο του φόρτου ανά μονάδα δυναμικού του μελετητικού γραφείου Β4, όπως αναλύεται παρακάτω.

Είναι προφανές ότι στην βαθμολόγηση πρέπει να περιληφθούν ορισμένα από τα δοκιμασμένα κριτήρια ανάθεσης όπως :

• να καταργηθεί ο όρος«τα μόνιμα στελέχη του διαγωνιζόμενου που διατίθενται για την εκτέλεση της σύμβασης πέραν του προβλεπόμενου από την προκήρυξη βασικού στελεχικού δυναμικού» διότι σε περιπτώσεις όπου καλούνται μελετητές και μελετητικά γραφεία Γ ή Δ΄ ή Ε΄ τάξης, σημαίνει ότι πάντα ευνοούνται τα γραφεία Ε’ τάξης, για μια μελέτη μικρού οικονομικού αντικειμένου και
• να αξιολογείται μόνον το απαραίτητο προσωπικό και ο εξοπλισμός
β. για την δικαιότερη κατανομή των μελετών να επανέλθει ανάλογη διάταξη με αυτή του ν.3316 που να προσμετρά ως υποκριτήριο ανάθεσης τη διαθεσιμότητα των μελών της ομάδας μελέτης) και να τεθεί το πρόσθετο αρνητικό κριτήριο του φόρτου ανά μονάδα δυναμικού του μελετητικού γραφείου Β4 ( και όχι ο φόρτος του υποψηφίου και της ομάδας του σε ανθρωπομήνες απασχόλησης ομάδας), με σημαντικό συντελεστή βαρύτητας , της τάξης του 40% , στην διαμόρφωση της Α.Π., με αναδιάταξη των συντελεστών βαρύτητας των βαθμολογιών Β1, Β2.

Μάλιστα, τόσο για τον έλεγχο από τις Υπηρεσίες της ακρίβειας της Υπεύθυνης Δήλωσης του φόρτου, όσο και το σπουδαιότερο, για τον εντοπισμό διαχρονικά (π.χ. σε μία 5-ετία) της «εμμονής» συγκεκριμένων Υπηρεσιών να αναθέτουν μελέτες & παροχή υπηρεσιών συμβούλου μόνο σε ορισμένου Μελετητές & γραφεία Μελετών (βλ. και Θ. Π. Τάσιος Παθήματα και Μαθήματα , εκδ. ΤΕΕ, 2006 σελ. 51), προτείνεται να θεσμοθετηθεί διαρκώς ενημερούμενος μηχανογραφημένος κατάλογος καταγραφής όλων των αναθέσεων (συμπεριλαμβανομένων και των “κρυφών” π.χ. με τον Κανονισμό Προμηθειών κ.λ.π.) με πλήρη στοιχεία φόρτου όλων των εν ενεργεία μελετών και συναφών υπηρεσιών δημοσίου τομέα, προσιτός σε όλους τους έχοντες το νόμιμο συμφέρον, διότι ενδεχόμενα ο έλεγχος των υπογεγραμμένων συμβάσεων από τους συνυποψήφιους ή άλλους ενδιαφερόμενους προσκρούει στις απαγορεύσεις της νομοθεσίας περί προσωπικών δεδομένων.

Παράρτημα: Υπολογισμός ενός λογικού ορίου ανεκτέλεστου βάσει ανθρωπομηνών.

Με βάση την απόφαση «Έγκριση Κανονισμού Προεκτιμωμένων Αμοιβών μελετών και υπηρεσιών κατά τη διαδικασία της παρ. 7 του άρθρου 4 του Ν.3316/2005», Άρθρο ΓΕΝ.4 Αμοιβή μηχανικών ή άλλων επιστημόνων ανάλογα με τον χρόνο απασχόλησης
1. Η προεκτιμώμενη αμοιβή σε Ευρώ για την παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών μηχανικού ή άλλου επιστήμονα που δεν αφορούν στην εκπόνηση μελέτης αμειβόμενης βάσει ειδικών προβλέψεων του παρόντος υπολογίζεται ανάλογα με το χρόνο απασχόλησης ανά ημέρα ή κλάσμα ημέρας ως εξής:
α-Για επιστήμονα εμπειρίας μέχρι 10 έτη: 300*τκ
β-Για επιστήμονα εμπειρίας από 10 έως 20 έτη: 450*τκ
γ-Για επιστήμονα εμπειρίας μεγαλύτερης των 20 ετών: 600*τκ,
όπου τκ είναι ο συντελεστής του άρθρου ΓΕΝ 3.
2. Οι αποζημιώσεις της παραγράφου 1 νοούνται για απασχόληση εντός ή εκτός έδρας (στο εσωτερικό) περισσότερων της μιας ημερών, ή, σε περίπτωση μίας μόνο ημέρας για απασχόληση πέντε (5) τουλάχιστον ωρών. Για απασχόληση μικρότερη των 5 ωρών, η ωριαία απασχόληση ορίζεται ίση προς το 0,20 των παραπάνω ημερήσιων αποζημιώσεων με ελάχιστη αμοιβή όχι μικρότερη των 150*τκ. Στην ανωτέρω αμοιβή νοείται ότι περιλαμβάνεται το σύνολο των άμεσων και έμμεσων, γενικών και ειδικών υποστηρικτικών και λειτουργικών δαπανών του.
3. Η αποζημίωση ανθρωπομήνα νοείται ως αποζημίωση 22 ανθρωποημερών.
Για τον προσδιορισμό της προεκτιμώμενης αμοιβής μελετών και υπηρεσιών για το έτος 2010, ο συντελεστής (τκ) που αναφέρεται στο άρθρο ΓΕΝ.3 του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, που εγκρίθηκε με την αριθμ. ΔΜΕΟ/α/ο/1257/9-8-05 (ΦΕΚ Β΄ 1162 ) απόφαση του Υπουργού τ.ΠΕΧΩΔΕ, έχει τιμή (τκ) = 1,159.
Επομένως η προεκτιμώμενη αμοιβή σε Ευρώ για την παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών μηχανικού ή άλλου επιστήμονα που δεν αφορούν στην εκπόνηση μελέτης αμειβόμενης βάσει ειδικών προβλέψεων του παρόντος υπολογίζεται ανάλογα με το χρόνο απασχόλησης ανά ημέρα /ανθρωπομήνα ως εξής:
α-Για επιστήμονα εμπειρίας μέχρι 10έτη:
347.70 /7649.40

β-Για επιστήμονα εμπειρίας από 10 έως 20 έτη: 521.55/11474.10
γ-Για επιστήμονα εμπειρίας μεγαλύτερης των 20 ετών: 695.40/15298.80

Τα προτεινόμενα στο σχέδιο νόμου άνω όρια ανεκτέλεστου για τους Μελετητές ή Γραφεία Μελετών Α, Β και Γ τάξης, έχουν σχέση αναλογίας 1.0/2.5/9.0, ενώ :
• η αποζημίωση ανθρωπομήνα για επιστήμονα εμπειρίας μέχρι 10 έτη, από 10 έως 20 έτη και μεγαλύτερης των 20 ετών έχουν σχέση αναλογίας 1.0/1.5/2.0, και τέλος
• η σχέση του δυναμικού των Μελετητών Α, Β και Γ τάξης, έχουν σχέση αναλογίας 1.0/2.0/3.0 η οποία φαίνεται ως η πλέον λογική και δοκιμασμένη επί 33 έτη (Π.Δ.716/77, Ν.3315/2005)

Υιοθετώντας ως ορθή και δίκαια σχέση αναλογίας αυτή του δυναμικού των Μελετητών Α, Β και Γ τάξης, δηλ. την σχέση 1.0/2.0/3.0 , το ετήσιο ανεκτέλεστο όριο προεκτιμώμενης αμοιβής μπορεί να τεθεί ως εξής :

Για μελετητή Α τάξης θεωρούμε ως εύλογη την αμοιβή του άρθρου ΓΕΝ.3
7649.40 ευρώ/ανθρωπομήνα x11 μήνες/έτος = 84143.40 ευρώ/έτος δηλ. 84143.40 ευρώ/έτος μονάδα δυναμικού
Για μελετητή Β τάξης 2×84143.40 ευρώ/έτος = 168286.8 ευρώ/έτος
Για μελετητή Γ τάξης 3×84143.40 ευρώ/έτος = 252430.8 ευρώ/έτος

Οπότε αντίστοιχα για τα Γραφεία Μελετών Δ και Ε τάξης με δυναμικό 7 και 12 μονάδες, το ετήσιο ανεκτέλεστο όριο προεκτιμώμενης αμοιβής μπορεί να τεθεί ως εξής :
Γραφεία Μελετών Δ τάξης 7×84143.40 ευρώ/έτος = 589.003.80 ευρώ/έτος
Γραφεία Μελετών Ε τάξης 12×84143.40 ευρώ/έτος = 1.009.720.80 ευρώ/έτος

Στις ανωτέρω αμοιβές νοείται ότι περιλαμβάνεται το σύνολο των άμεσων και έμμεσων, γενικών και ειδικών υποστηρικτικών και λειτουργικών δαπανών του και ιδιαίτερα μισθοί υπαλλήλων, αμοιβές μόνιμων και εξωτερικών συνεργατών κ.λ.π.).

Οπότε ένα γραφείο πτυχίου Ε’ τάξης π.χ. σε 4 κατηγορίες μπορεί να έχει όριο ανεκτέλεστου 4×1.009.720.80 = 4038880.80 ευρώ/έτος (μόλις 12 μελετητικές εταιρείες έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 3.000.000 ευρώ)

Διαφορετικός (ανώτερος) καθορισμός ανεκτέλεστου, θα οδηγήσει στην εξαφάνιση πολλών εταιρειών Δ και Ε τάξης και στην περαιτέρω εμπορικοποίηση και κάθετη πτώση της ποιότητας των εκπονουμένων μελετών και παρεχομένων υπηρεσιών.

Το σχόλιό μου αφορά την παρ.4. σύμφωνα με την οποία στο άρθρο 17 του ν. 3316/2005 προστίθενται παράγραφοι 4, 5, 6 και 7, όπου προβλέπεται η συμμετοχή στην ομάδα μελέτης ενός προσώπου με πτυχίο ΜΕΚ, το οποίο θα βεβαιώνει την κατασκευασιμότητα της μελέτης.
Άποψή μας είναι ότι η επάρκεια των μελετών (άρα και η κατασκευασιμότητα των σχεδιαζόμενων με αυτές έργων) που παραλαμβάνονται από τις Υπηρεσίες του Δημοσίου διασφαλίζεται ΜΟΝΟ από την επαρκή στελέχωσή τους, τόσο ποσοτικά (δηλ. αριθμός στελεχών ανάλογα με μέγεθος του έργου του Φορέα), όσο και ποιοτικά (κατάλληλες ειδικότητες – εμπειρία), όπως προβλέπεται στο άρθρο 6.1 – ανθρώπινο δυναμικό και περιβάλλον εργασίας του προτύπου ΕΛΟΤ 1429 για την διαχειριστική επάρκεια οργανισμών που υλοποιούν έργα δημόσιου χαρακτήρα.
Συνεπώς η βασική αιτία (root cause) των πιθανών προβλημάτων μη κατασκευασιμότητας των έργων είναι η υποστελέχωση των Υπηρεσιών του Δημοσίου και η πρόβλεψη διατάξεων όπως η σχολιαζόμενη δεν μπορεί να θεραπεύσει το πρόβλημα αυτό, ούτε βραχυπρόθεσμα ούτε μακροπρόθεσμα.

Στη χώρα μας και στον τομέα παραγωγής των Μελετών Δημοσίων Έργων, βασική προϋπόθεση για την άσκηση του επαγγέλματος είναι η χορήγηση του Πτυχίου με το οποίο υποτίθεται ότι σταθμίζονται όλες -ουσιαστικές και τυπικές- οι δυνατότητες των επαγγελματιών μας. Συνεπώς, η άσκηση της δραστηριότητας έχει άμεση σχέση με τους όρους που συνοδεύουν τη χορήγηση των πτυχίων. Ειδικότερα και σε ότι αφορά τη διεξαγωγή των διαγωνισμών, οι συμμετοχές εξαρτώνται άμεσα από τον προϋπολογισμό της μελέτης και από τα καθορισμένα ανώτατα και κατώτατα όρια του φυσικού αντικειμένου με βάση τις τάξεις των πτυχίων. Έχοντας υπόψη τα αναφερόμενα στην παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου, τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι ευνόητα και ουσιώδη. Από τη μία πλευρά υπάρχουν τα ανώτατα όρια τάξεων των πτυχίων, που καθορίζουν σαφέστατα τις επαγγελματικές δυνατότητες των κατόχων τους και από την άλλη γίνεται παραδεκτό ότι για την ανάθεση των μελετών, οι συγκεκριμένες επαγγελματικές δυνατότητες των υποψηφίων αναδόχων μπορεί να θεωρούνται πολλαπλάσιες. Πρόκειται για προφανή αντίθεση, η οποία δεν θα έπρεπε να υφίσταται και σχετίζεται άμεσα με όλες τις προοπτικές ομαλής διεξαγωγής των διαγωνισμών μέσα από συνθήκες ισονομίας και ισοπολιτείας των επαγγελματιών μας αλλά και την ποιότητα των έργων.
Έχοντας υπόψη τους αστάθμητους παράγοντες σε ότι αφορά την εκτέλεση του έργου των μελετών και μόνο για αυτό το λόγο, θεωρώ ότι οι υποψήφιοι ανάδοχοι δεν θα πρέπει να έχουν ανεκτέλεστο μέρος δημοσίων συμβάσεων ανώτερο από το διπλάσιο των ανωτάτων ορίων προϋπολογισμών της τάξης τους. Για τα Γραφεία και εταιρείες Ε’ Τάξης το εικοσαπλάσιο του κατωτάτου ορίου της θα μπορούσε να παραμείνει. Η ειδική αναφορά-εξαίρεση για τις αμοιβές μελετών του Εθνικού Κτηματολογίου και των Γεωτεχνικών Ερευνών, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να υιοθετηθεί.

Άρθρο 15 παράγραφος 6.
Κατά την υποβολή σταδίου μελέτης προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις, η πληρωμή του 70% της αμοιβής του σταδίου με την υποβολή του και σε περίπτωση παρέλευσης δύο μηνών η πληρωμή 80% της αμοιβής του σταδίου (ανάλογα με τον χρόνο πληρωμής του σταδίου διαφοροποιείται το ποσό του λογαριασμού). Χωρίς δηλαδή να αλλάζει στην ουσία το ανεκτέλεστο μέρος του μελετητικού αντικειμένου της σύμβασης, διαφοροποιείται το υπόλοιπο απομένον οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Θα πρέπει να δοθεί σχετική διευκρίνιση προς αποφυγή παρερμηνειών.

ΑΡΘΡΟ 15
Στην παράγραφο 6 του άρθρου 17 του ν3316/05 να αντικατασταθεί το τελευταίο εδάφιο:
Αν ο υποψήφιος δεν έχει υπερβεί το όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου συμβάσεων, μπορεί να συμμετέχει σε σύμπραξη ή κοινοπραξία με ποσοστό συμμετοχής που δεν υπερβαίνει το όριο αυτό.

Ως εξής:

«Αν ο υποψήφιος δεν έχει υπερβεί το όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου συμβάσεων, μπορεί να συμμετέχει σε σύμπραξη ή κοινοπραξία με ποσοστό συμμετοχής στην προεκτιμώμενη αμοιβή που δεν υπερβαίνει το όριο αυτό. Για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας, η προεκτιμώνενη αμοιβή των μελετών του Εθνικού Κτηματολογίου και των γεωτεχνικών ερευνών μειώνεται κατά 50%.»
Με την αντικατάσταση διευκρινίζεται ότι το ποσοστό συμμετοχής αφορά την προεκτιμωνεμη αμοιβή και δεν υπάρχει αντίθεση με το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 5 που αναφέρει «Για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας, οι αμοιβές των μελετών του Εθνικού Κτηματολογίου και των γεωτεχνικών ερευνών μειώνονται κατά 50%.»

Παράγρ. 4: Ουσιαστικά παραβλέπεται ο ρόλος και η υποχρέωση και απαξιώνεται η εμπειρία των αρμοδίων Υπηρεσιών Επίβλεψης, να ελέγχουν δια των στελεχών τους (επιβλέποντες) την κατασκευασιμότητα της μελέτης (το κράτος δεν εμπιστεύεται τους υπαλλήλους του;!).
Υπάρχει ορατός κίνδυνος, το «φυσικό πρόσωπο που διαθέτει πτυχίο των τάξεων Γ’ ή Δ’ του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών, ή ανάλογη εμπειρία στην αντίστοιχη κατηγορία έργου», να οδηγήσει την κατασκευασιμότητα της μελέτης σε ορισμένη τεχνογνωσία, που χαρακτηρίζει συγκεκριμένη εργοληπτική επιχείρηση (προφανής πιθανότητα και δυνατότητα διαπλοκής και διαφθοράς). Είναι απαραίτητο να απαλειφθεί η παράγραφος αυτή, ως προσβλητική και απαξιωτική τόσο για τους φορείς που εμπλέκονται στην ανάθεση δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και συναφών υπηρεσιών, όσο και για τους μελετητές, αλλά και επειδή δεν είναι δυνατό να αποκλεισθεί η πιθανότητα διαπλοκής -στην οποία καταφανώς οδηγεί.

Η ποιοτική επιλογή αποτελεί είναι ένα απλό στάδιο στην διαδικασία των τυπικών δικαιολογητικών, για το αν ο ενδιαφερόμενος δικαιούται ή όχι να συμμετάσχει στον διαγωνισμό. Δεν αποτελεί ποιοτικό κριτήριο επιλογής και δεν αξιολογείται. Σε συνδυασμό με την επιβολή του τρόπου επιλογής με την μέθοδο της Χαμηλότερης Τιμής, όπου η μόνη αξιολόγηση γίνεται επί της προσφερόμενης αμοιβής, είναι φανερό ότι η ποιοτική επιλογή είναι απολύτως ανύπαρκτη.

Η επιβολή συμμετοχή κατόχου ΜΕΚ στην ομάδα μελέτης αποτελεί παραλογισμό. Κατ’αρχήν με το άρθρο 25 προβλέπεται ότι γίνεται υποχρεωτικός έλεγχος της μελέτης από πάροχο υπηρεσιών που προσλαμβάνεται ιδιαιτέρως από την αναθέτουσα αρχή. Συνεπώς δεν είναι αντιληπτός ο λόγος που πρέπει να υπάρξει επιπλέον «βεβαίωση». Επίσης ο ελέγχων (κάτοχος ΜΕΚ) πρέπει να είναι οικονομικά ανεξάρτητος από τον ελεγχόμενο (μελετητής), για να έχει αξιοπιστία ο έλεγχος. Εδώ έχουμε το φαινόμενο ελεγκτής και ελεγχόμενος να ταυτίζονται. Το μόνο που θα προσθέσει αυτή η ρύθμιση, είναι η αύξηση του κόστους.

Σύμφωνα με την παρ.4 του άρθρου 15 του νομοσχεδίου προστίθεται στο άρθρο 17 του ν. 3316/2005 η παράγραφος 4, όπου προβλέπεται η συμμετοχή στην ομάδα μελέτης ενός προσώπου με πτυχίο ΜΕΚ, το οποίο θα βεβαιώνει την κατασκευασιμότητα της μελέτης.
Επίσης σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 23 του νομοσχεδίου προστίθεται στην παρ. 1 του άρθρου 25 του ν. 3316/2005 πρόβλεψη υποχρεωτικού ελέγχου κάθε σταδίου της μελέτης, πριν την έγκρισή της από την Υπηρεσία, από πάροχο ή εταιρεία παροχής υπηρεσιών, κατόχου πτυχίου τουλάχιστον Γ΄ τάξης, ο οποίος θα πιστοποιεί την ποιοτική εκπόνηση της μελέτης, σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές και την επάρκεια των ερευνητικών εργασιών οι οποίες διενεργήθηκαν.

Μέσω των παραπάνω προβλέψεων του νομοσχεδίου, ουσιαστικά ομολογείται ότι η Υπηρεσίες του Δημοσίου Τομέα, που είναι οι μόνες αρμόδιες να εκτελούν Δημόσια Έργα, δεν μπορούν πλέον να βεβαιώνουν την κατασκευασιμότητα ούτε και να πιστοποιούν την ποιοτική εκπόνηση μιας ανατιθέμενης μελέτης και για τον λόγο αυτό τις αρμοδιότητες αυτές πρέπει πλέον να τις αναθέτουν.

Εκτιμώ ότι η προβλέψεις αυτές έρχονται ως συνέπεια της σταδιακής απώλειας τεχνογνωσίας που υπέστησαν οι Υπηρεσίες στον σχεδιασμό των έργων, λόγω της μη εκπόνησης από τις ίδιες μελετών.

Καταθέτω την άποψη ότι οι προβλέψεις αυτές οδηγούν σε περαιτέρω υποβάθμιση των Υπηρεσιών, με αποτέλεσμα την αύξηση της αδιαφάνειας και την συνεπαγόμενη απώλεια ανταγωνιστικότητας στις σχετιζόμενες με την παραγωγή των δημοσίων έργων εταιρείες, όπως εργοληπτικές επιχειρήσεις και μελετητικά γραφεία.

Κατόπιν αυτού νομίζω ότι θα έπρεπε ή να αναβαθμισθούν οι Δημόσιες Υπηρεσίες ώστε να μπορούν να εκπληρώνουν το ανατιθέμενο σε αυτές καθήκον για την παραγωγή των Δημοσίων Έργων, ή να μεταβληθεί πλήρως το νομοθετικό πλαίσιο και να εκχωρηθεί η αρμοδιότητα παραγωγής των Δημοσίων Έργων σε ιδιωτικές ετιαρείες (όπως ισχύει στην Μεγάλη Βρετανία), υπό την επιτελική παρακολούθηση του Δημοσίου.

Το θέμα ανεκτέλεστο οικονομικό αντικείμενο αφορά μόνον δημόσιες συμβάσεις.
Τι γίνεται με τις ιδιωτικές συμβάσεις π.χ. έργων παραχώρησης που δεν εμφανίζονται και έτσι εμφανίζονται μελετητικά γραφεία με μεγάλο φόρτο εργασιών ως μην έχοντα αντικείμενο!!!
Θα πρέπει να ανατίθενται μελέτες στους καλύτερους και όχι στους αδικημένους της ζωής. Άσχετα με τον φόρτο του το κάθε γραφείο με την υπογραφή μιας σύμβασης αναλαμβάνει να την φέρει εις πέρας.
Το ανεκτέλεστο οικονομικό αντικείμενο αποτελεί ένα ακόμη τυπικό στοιχείο χωρίς νόημα και ουσία.

εδάφιο 1α.
Ο χρόνος εντος του οποίου κάποιος έχει εκπονήσει εγκεκριμένες μελετητικές υπηρεσίες είναι ενα σημείο τριβής μεταξύ αναθετουσών αρχών και υποψήφιων αναδόχων. Πολλές φορές οι απαιτήσεις χαρακτηρίζονται ως φωτογραφικές. Πρέπει να αναφερθούν ορισμένα στοιχεία
– ο χρόνος εγκρισης μιας συνθετης μελέτης αυξάνεταισημαντικά από εξωγενείς παράγοντες (πχ περιβαλλοντικές εγκρίσεις, το ΥΠΕΚΑ έχει φθάσει αισίως σε χρόνους διετιάς και ανω για ΕΠΟ)
– η εισαγώμενη έννοια της συχνότητας ανάθεσης ειναι θεωρητικά σωστή αλλά ημιτελής διότι η πιθανότητα ανάληψης κάποιας μελέτης ειναι και αποτέλεσμα του πληθους των μελετητών (πχ ειναι προτιμότερη η προκήρυξη 10 μελετών σε κατηγορία που ενεργοποιούνται 20 μελετητές από την προκήρυξη 100 μελετών σε κατηγορία που ενεργοποιούνται 1000 μελετητές)
– η ανάθεση μελετών για μια μεγάλη χρονική περίοδο (πχ πενταετία) σε περιορισμένο αριθμό μελετητών από δημόσιο φορέα δημιουργεί επαναλαμβανόμενα στεγανά μεσω της υποτιθέμενης δήλωσης εμπειρίας
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΙΣΤΟΥ ΔΥΝΑΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΑΔΙΚΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΙ.
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Α ΤΑΞΗΣ

εδαφιο 4.
Η προβλεψη συμμετοχής κατασκευαστή στην ομάδα μελέτης θα δημιουργήσει πολλαπλές στρεβλώσεις
– Πως και από ποιόν ελεγχεται η ανάλογη εμπειρία?
– Εάν θεωρηθεί ότι δεν έχει ανάλογη εμπειρία, αποκλειέται η ομάδα μελέτης?
– Πως και από ποιόν αμοίβεται ο κατασκευαστής?
– Πως διασφαλιζεται η αντικειμενικότητά του κατασκευαστή αλλά και η γνώση συγκεκριμένης διαδικασίας κατασκευής?
– Πως αντιμετωπίζεται η διαφωνία εντος της μελετητικής ομάδας που περιλαμβάνει και τον κατασκευστή ή η διαφωνία μεταξύ μελετητικής ομάδας και checker σε ζητήματα κατασκευασιμότητας? Εάν αποφασίζει η Διευθύνουσα Υπηρεσία έχοντας γνώση του αντικειμένου τότε γιατί να μην ελέγχει την κατασκευασιμότητα του έργου με τις δικές της δυνάμεις ή με την εισήγηση του checker?
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΙΟΥ 4. ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΑΙΤΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ. Η ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΘΗΚΑΝ.

εδάφιο 5.
Το ανεκτέλεστο μιας μελετητικής ομάδας δεν αποτελει στοιχείο αδυναμίας υλοποίησης ενός μελετητικού αντικειμένου. Η οργάνωση της ομάδας αλλά και η ρυθμιση των υποχρεώσεων στο χρόνο αποτελούν σημεία αξιολόγησης του μελετητικού σχήματος. Η πρόβλεψη της αξιολόγησης της μελετητικής απόδοσης μέσα από την οργάνωση της μελετητικής διαδικασίας όπου θα λαμβάνεται υπόψη και ο φόρτος που έχει κάθε μελετητική μονάδα, αποτελεί εύλογη και δίκαιη αντιμετώπιση. Η διάταξη υπήρχε στον ν.3316/05, αλλά καταργήθηκε με την επίφαση ότι ήταν δυσχερής η παρακολούθηση του φόρτου κάθε προσφέροντα (επι της ουσίας γνωρίζουμε ότι υπήρξαν πιέσεις προς το τοτε ΥΠΕΧΩΔΕ). Η επίφαση της αδυναμίας παρακολούθησης του φόρτου σύμφωνα με τα διακυρυσσόμενα στον παρόντα νόμο δεν υφίσταται.
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΙΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΑΝΕΙΛΗΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ. Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΕΥΕΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ.

1.Πρέπει να εισαχθούν κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και όπως εφαρμόζεται ευρύτατα διεθνώς.(άρθρο 15, παρ. 5, 6 και 7)
Αντί να εισάγονται κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, επιχειρείται να θεσπιστούν στρεβλωτικές διατάξεις που εισάγουν το ανεκτέλεστο των υποψηφίων αναδόχων.
Η προσέγγιση αυτή είναι προβληματική, καθώς είναι σε δυσαρμονία με την ευρωπαϊκή νομοθεσία όπου δεν επιτρέπεται να τίθενται τέτοιου είδους περιορισμοί για τους φορείς αναδόχους έργων παροχής μελετητικών και συναφών υπηρεσιών. Παράλληλα θα είναι εντελώς δυσλειτουργική στην εφαρμογή της καθώς δεν μπορεί να καλύψει τυχούσα δραστηριότητα εκτός Ελλάδας οδηγώντας έτσι σε άνισες συνθήκες ανταγωνισμού.
Πέραν των παραπάνω, ουσιαστικά εισάγει άνω όριο στο μέγεθος των Ελληνικών Μελετητικών Εταιρειών στερώντας την δυνατότητα ανάπτυξης μέσω και συγχωνεύσεων που θα έδιναν την δυνατότητα δραστηριοποίησης με αξιώσεις στο εξωτερικό που με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα αποτελούν βασική αναπτυξιακή διέξοδο για τον κλάδο για να διεκδικήσουν ισότιμα υπηρεσίες project management ή ανεξάρτητου μηχανικού από τους γνωστούς ευρωπαϊκούς ή διεθνείς οίκους.
Τέτοιου είδους πρακτικές δεν συνάδουν με την εκπεφρασμένη επιθυμία του κ. Πρωθυπουργού να γίνει η Ελλάδα η Δανία του Νότου και είναι σε απόλυτη δυσαρμονία με την παντοιοτρόπως εκφρασμένη ανάγκη για ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας.
Αντίθετα, θα έπρεπε να προβλέπεται η θέσπιση κινήτρων για την τόνωση της εξωστρέφειας των Γραφείων Μελετών και διατάξεων για την εξάλειψη του αθέμιτου ανταγωνισμού.
Η πρότασή μας είναι:
Να συμπεριληφθούν στο νόμο τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας που προβλέπονται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Τυχόν προβλέψεις για φόρτο και ανεκτέλεστες υποχρεώσεις μπορεί να αφορούν μόνο στα φυσικά πρόσωπα που στελεχώνουν την ομάδα μελέτης.
2.Συμφωνούμε απόλυτα με τις κοινές θέσεις ΤΕΕ και Μελετητικών Οργανώσεων για το εξής:
Να μην προβλέπεται η συμμετοχή στην ομάδα μελέτης κατασκευαστή κατόχου αντιστοίχου πτυχίου προκειμένου να βεβαιώνεται η κατασκευασιμότητα των έργων (άρθρο 15, παρ. 4)
Είναι κατανοητό ότι σε ορισμένες περιπτώσεις και ειδικά τεχνικά έργα είναι δυνατόν να απαιτείται ιδιαίτερη πρακτική κατασκευαστική εμπειρία για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση ενός τεχνικού προβλήματος. Το ενδεχόμενο όμως υποχρεωτικής συμμετοχής στην ομάδα κάθε μελέτης, κατασκευαστή κατόχου αντιστοίχου πτυχίου, ανεξαρτήτως αν αποδεδειγμένα έχει τις γνώσεις και την εμπειρία από ανάλογο ειδικό έργο, είναι παράδοξο και ενδεχομένως αντιδεοντολογικό.
Προτείνεται:
Σε ενδεχόμενη ανάγκη, σε εξαιρετικές περιπτώσεις ειδικών και σύνθετων έργων, να αξιοποιηθεί μηχανικός (expert) με αποδεδειγμένη ανάλογη ειδική εμπειρία κατασκευής ή επίβλεψης (ανεξάρτητα αν είναι εγγεγραμμένος στο ΜΕΚ ή στο μητρώο μελετητών) και να υπάρχει η δυνατότητα από την προκήρυξη να στελεχώνει την ομάδα ελέγχου μελέτης, ώστε να αποτελεί στοιχείο αξιολόγησης.

Άρθρο 15
Σημείο 2, Παράγραφος 1.β)
– Δε διασαφηνίζεται η οργανωτική δομή και στελέχωση των υποψηφίων.
Έτσι, η παράγραφος 1.β του σημείου 2 του άρθρου 15, προτείνεται να γίνει ως εξής:
«β) Οργανόγραμμα υποψηφίου, στο οποίο θα πρέπει να συνυποβάλλονται οι τίτλοι σπουδών και να γίνεται αναφορά περί των εν γένει επαγγελματικών προσόντων μελών της προτεινόμενης ομάδας μελέτης του υποψηφίου, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την καλή της εκτέλεση και έχουν ιδιαίτερα επαγγελματικά προσόντα που σχετίζονται με το αντικείμενο της σύμβασης. Επίσης, στο Οργανόγραμμα θα πρέπει να έχουν ορισθεί μεταξύ άλλων και διπλωματούχοι μηχανικοί μέλη του Τ.Ε.Ε. που θα πρέπει να καλύπτουν αποδεδειγμένα με τα προσόντα τους θέματα, Διαχείρισης Έργων (Project Management), Διαχείρισης και Ελέγχου Ποιότητας, Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Διαχείρισης Ασφάλειας & Υγείας στην Εργασία, καθώς και Διαχείρισης Προδιαγραφών & Προτύπων. Οι δεξιότητες, η ικανότητα, η επάρκεια και η εμπειρία των ανωτέρω στελεχών του έργου θα αποδεικνύονται με σχετικές Βεβαιώσεις, Πιστοποιητικά και λοιπά αποδεικτικά έγγραφα, επιπλέον του Βιογραφικού Σημειώματος.
Στις περιπτώσεις εφαρμογής της παρ. 4 του παρόντος άρθρου, αναγράφονται τα στοιχεία και τα εν γένει επαγγελματικά προσόντα του προσώπου που θα βεβαιώσει την κατασκευασιμότητα της μελέτης.»

ΑΡΘΡΟ 15 του ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ

ΠΡΟΤΑΣΗ
1) Στο εδαφ. 3 της παραγράφου (1) όπου αναφέρεται «Τα στοιχεία επί τη βάσει των οποίων κρίνεται… εκ των οποίων ή και όλα μπορεί να περιληφθούν στην προκήρυξη:» να ΔΙΑΓΡΑΦΕΙ Η λέξη «…μπορεί…» και να ανασυνταχθεί η συγκεκριμένη πρόταση ως εξής:
«Τα στοιχεία επί τη βάσει των οποίων κρίνεται η τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων, είναι τα ακόλουθα, και τα οποία υποχρεωτικά πρέπει να περιληφθούν στην προκήρυξη.

2) Ότι έχει σχέση με «δάνεια ικανότητα» τόσο στο συγκεκριμένο άρθρο όσο και. στο άρθ. 17 του Ν. 3316/05 πρέπει να ΔΙΑΓΡΑΦΕΙ διότι αντίκειται σε διατάξεις ίσης μεταχείρισης , και υγιούς ανταγωνισμού.

3) Στην παράγραφο (4) όπου απαιτείται υποχρεωτική συμμετοχή φυσικού προσώπου που διαθέτει πτυχίο των Τάξεων Γ’ και Δ’ του ΜΕΚ για την εκπόνηση μελέτης τεχνικού έργου, αυτή η συμμετοχή να αφορά μελέτες όπου απαιτούνται μελετητικά πτυχία Δ’ και Ε’ Τάξης. Διότι έτσι :
a. υποβαθμίζεται το επιστημονικό προσωπικό της Δ/σας-Επιβλέπουσας υπηρεσίας με αποτέλεσμα και την προβληματική εξέλιξή του.
b. Το προσωπικό αυτό επιβλέπει τουλάχιστον κατασκευαστικά έργα των Τάξεων Γ’ και Δ’ του ΜΕΚ και επομένως διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία για να κρίνει την κατασκευασιμότητα τέτοιας κλίμακας έργων.

Οι κατασκευαστικές εταιρίες ,τα στελέχη ή οι υπάλληλοι των οποίων θα πιστοποιούν την κατασκευασιμότητα του έργου, θα μετέχουν στον διαγωνισμό του συγκεκριμένου έργου ?

Αν ναί, εχετε αντιληφθεί τις συνέπειες ?

Αρθρο 15, παρ. 4 – Βεβαίωση κατασκευασιμότητας από εργολήπτη
Η πρόβλεψη υποχρεωτικής συμμετοχής στη μελέτη φυσικού προσώπου με πτυχίο ΜΕΚ και μάλιστα χωρίς κριτήριο συγκεκριμένης εμπειρίας κρίνεται ως εκτός λογικής ενώ δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση εγγύηση κατασκευασιμότητας και ποιοτικής μελέτης. Άλλωστε, υπάρχει αξιόλογη εμπειρία μελετητών στην παροχή υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου κατά την κατασκευή έργων, είτε προς τον κατασκευαστή είτε προς τις Δ/σες Υπηρεσίες.
Πρόταση ΣΜΥΕ: Αφαίρεση της σχετικής παραγράφου. Η κατασκευασιμότητα της μελέτης μπορεί να εξασφαλιστεί (α) προσθέτοντας στην παρ 2 του ίδιου άρθρου «κατάλογο κατασκευασμένων έργων», (β) σε εξαιρετικές περιπτώσεις ειδικών και σύνθετων έργων, να ζητείται στην προκήρυξη η συμμετοχή στην ομάδα μελέτης εμπειρογνώμονα με αποδεδειγμένη ειδική εμπειρία κατασκευής ή/και επίβλεψης σε έργα συναφή με το προς μελέτη ή (γ) όπου θεωρείται το έργο σύνθετο και με κατασκευαστικές δυσκολίες, θα ήταν σκόπιμη η συμμετοχή μελετητή που αντιστοιχεί στα προσόντα της κατηγορίας του πτυχίου 41 του άρθρου 2.
Αρθρο 15, παρ. 4 – Υψος ανεκτέλεστου τμήματος συμβάσεων ως κριτήριο παραδεκτής συμμετοχής σε διαγωνισμό.
Ο αποκλεισμός με αυθαίρετα κριτήρια ανεκτέλεστου δεν είναι ορθός και οδηγεί σε συρρίκνωση. Ο καθορισμός των ορίων που αναφέρονται είναι αυθαίρετος και βαθιά αντιαναπτυξιακός, αφού περιορίζει de facto την επεκτασιμότητα των Ελληνικών μελετητικών εταιρειών μέχρι το πλαφόν που τίθεται. Αυτό αποτελεί αντίφαση και με το στόχο ισχυροποίησης των μελετητικών εταιρειών και οδηγεί σε διάσπαση και συρρίκνωση. Επιπλέον, ο οριζόντιος καθορισμός ορίων σημαίνει ότι αυτός που έχει ανεκτέλεστο μηδέν και αυτός που έχει 1 ευρώ κάτω από το όριο, έχουν ουσιαστικά το ίδιο ανεκτέλεστο. Είναι κατά συνέπεια άδικη η διάταξη.
Πρόταση ΣΜΥΕ: Το ύψος του ανεκτέλεστου μπορεί να παρακολουθείται από την Ανεξάρτητη Αρχή και να αξιολογείται στους διαγωνισμούς. Οι έχοντες μεγάλο ανεκτέλεστο να παίρνουν χαμηλότερη βαθμολογία σε ένα αντίστοιχο κριτήριο (με δεδομένο βάρος στην προσφορά). Δεν πρέπει όμως να αποκλείονται σχήματα βάσει ανωτάτων ορίων ανεκτέλεστου.

Επί της προτεινόμενης ρύθμισης του άρθρου 15 παρ. 4 του σχεδίου νόμου «Μεταρρύθμιση Συστήματος Ανάθεσης και Εκτέλεσης συμβάσεων Μελετών και Δημοσίων Έργων – Ίδρυση Αρχής Ελέγχου Μελετών και Έργων και λοιπές διατάξεις», με το οποίο προστίθεται στο άρθρο 17 του ν. 3316/2005, μεταξύ άλλων, παρ. 5, η οποία προβλέπει ότι για την παραδεκτή συμμετοχή σε διαγωνισμό του νόμου αυτού, οι υποψήφιοι υποχρεούνται να αποδείξουν ότι δεν έχουν, σε ολόκληρη τη χώρα, κατά την ημέρα του διαγωνισμού, ανεκτέλεστο μέρος δημοσίων συμβάσεων μελετών ή παροχής υπηρεσιών ανώτερο από το τετραπλάσιο των ανωτάτων ορίων προϋπολογισμών της τάξης τους, όπως καθορίζονται με το π.δ. της παρ. 8 του άρθρου 39 και για την Ε’ τάξη το εικοσαπλάσιο του κατωτάτου ορίου της τάξης, επισημαίνουμε τα ακόλουθα:
Αντίστοιχη ρύθμιση δεν υπήρχε στο ν. 3316/2005, που ρυθμίζει σήμερα την ανάθεση και εκτέλεση των συμβάσεων μελετών και αντικατέστησε το ν. 716/1977, προκειμένου να εναρμονίσει το εθνικό δίκαιο με το κοινοτικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων και συγκεκριμένα τις Οδηγίες 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ.
Η προτεινόμενη ρύθμιση περιορίζει υπέρμετρα την επιχειρηματική ελευθερία και την αρχή του ελεύθερου ανταγωνισμού, όπως προστατεύονται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ (πρώην ΔΕΚ), από το συνδυασμό των άρθρων 81, 82 και 10 της ΣυνθΕΚ, προκύπτει υποχρέωση των κρατών – μελών να μη λαμβάνουν ή διατηρούν σε ισχύ μέτρα, έστω και νομοθετικής ή κανονιστικής φύσεως, δυνάμενα να εξουδετερώσουν την πρακτική αποτελεσματικότητα των εφαρμοστέων επί επιχειρήσεων κανόνων ανταγωνισμού (βλ., μεταξύ άλλων, διάταξη της 17ης Φεβρουαρίου 2005, υποθ. C 250/03, Mauri, Συλλογή 2005, σ. I 1267, σκέψη 29 και την εκεί παρατιθέμενη νομολογία). Η προτεινόμενη ρύθμιση περιορίζει υπέρμετρα τον ανταγωνισμό, αφού απαγορεύει τη συμμετοχή σε διαγωνιστικές διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων μελετών ή παροχής υπηρεσιών σε όσες εταιρίες έχουν ανεκτέλεστο μέρος δημοσίων συμβάσεων μελετών ή παροχής υπηρεσιών ανώτερο από το τετραπλάσιο των ανωτάτων ορίων προϋπολογισμών της τάξης τους, και ειδικά για την Ε’ τάξη το εικοσαπλάσιο του κατωτάτου ορίου της τάξης. Με τον τρόπο αυτό αποκλείονται αδικαιολόγητα συγκεκριμένες εταιρίες, που έχουν ανεκτέλεστο έργο, χωρίς αποχρώντα λόγο, αφού το προτεινόμενο μέτρο δεν είναι πρόσφορο για να ελεγχθεί ούτε η χρηματοοικονομική ούτε και η τεχνική – επαγγελματική ικανότητα τους. Όπως επισημαίνεται και στην ίδια την αιτιολογική έκθεση του προτεινόμενου σχεδίου νόμου για την διαπίστωση της τεχνικής – επαγγελματικής ικανότητας των διαγωνιζομένων μελετητών χρησιμοποιούνται ορισμένα στοιχεία, τα οποία τίθενται περιοριστικά από την Οδηγία 2004/18/ΕΚ, ήτοι η εμπειρία του διαγωνιζόμενου, όπως προκύπτει από κατάλογο συμβάσεων μελετών ή υπηρεσιών που εκτέλεσε κατά την τελευταία τριετία έως δεκαπενταετία πριν την ημέρα υποβολής των προσφορών, ή τους τίτλους σπουδών και τα επαγγελματικά εν γένει προσόντα των μελών του υποψηφίου που είναι επιφορτισμένα για την εκτέλεση της σύμβασης (ομάδα μελέτης ή παροχής υπηρεσιών), ή και άλλα στοιχεία, από κανένα όμως σημείο της Οδηγίας δεν προκύπτει ότι μπορεί να τεθεί ως περιορισμός συμμετοχής το ανεκτέλεστο μέρος δημοσίων συμβάσεων μελετών ή παροχής υπηρεσιών .
Η προτεινόμενη ρύθμιση δεν λοιπόν βρίσκει κανένα απολύτως έρεισμα στην ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία και νομολογία. Πρόκειται για ένα μέτρο που αποσκοπεί δήθεν στον τον έλεγχο της χρηματοοικονομικής και της τεχνικής – επαγγελματικής ικανότητας των υποψηφίων πλην όμως είναι εντελώς ακατάλληλο για το σκοπό αυτό ενώ αντίκειται στο κοινοτικό δίκαιο και στο Σύνταγμα (άρθρο 5 παρ. 1 Συντ.) που προστατεύουν την ελευθερία του ανταγωνισμού και την επιχειρηματική ελευθερία.

Αρθρο 15
Στο σχέδιο νόμου το άρθρο αυτό αποτελεί τροποποίηση του άρθρου 17 του ν3316 με τίτλο « Ελεγχος τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας». Ο τίτλος αλλάζει σε: «Ποιοτική Επιλογή Υποψηφίων».
Προτάσεις:
1. Ο τίτλος στον νόμο 3316 «Ελεγχος τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας» ή απλώς «Επαγγελματική Ικανότητα» θεωρώ ότι ήταν πλέον δόκιμος ,εφ’ όσον πρόκειται για έλεγχο των πιστοποιητικών και/ή βεβαιώσεων και δηλώσεων που υποβάλει ο υποψήφιος προκειμένου να αποδείξει ότι έχει την ικανότητα να φέρει σε πέρας την υπόψη μελέτη, ασχέτως αν δεν δίνεται βαθμολογία στα στοιχεία αυτά. Αποδεικνύει δηλαδή μια ελάχιστη απαιτούμενη επάρκεια σύμφωνα με την προκήρυξη. Ο όρος «ποιοτική επιλογή» είναι πολύ ασαφής και γενικός ενώ η ποιότητα στα τεχνικά έργα έχει άλλο νόημα και άλλο περιεχόμενο π.χ. «ποιοτικός έλεγχος κατασκευής» που εμπεριέχει συγκεκριμένα κριτήρια ή σύστημα διαχείρισης ποιότητας που εμπεριέχει συγκεκριμμμένες διαδικασίες και οδηγίες.

2. Στην παράγραφο (α), αναφέρεται ότι ο υποψήφιος υποβάλει κατάλογο μελετών της τελευταίας τριετίας ή το πολύ δεκαπενταετίας και «ότι το χρονικό διάστημα τίθεται, μεταξύ των ως άνω ορίων αναλόγως της συχνότητας ανάθεσης ανάλογων συμβάσεων και λαμβανομένων υπόψη του μεγέθους, της πολυπλοκότητας και των εξειδικευμένων απαιτήσεων της προς ανάθεση σύμβασης».Το κριτήριο αυτό είναι ασαφές και απαιτεί έρευνα εκ μέρους των μελών της επιτροπής προκειμένου να μην υπάρξει μεροληψία αλλά να είναι πλέον αντικειμενική η αντιμετώπιση όλων των υποψηφίων.

Προτείνεται μια κλιμάκωση της χρονικής διάρκειας επέκτασης του καταλόγου μελετών ανάλογα με την βαθμίδα του μελετητικού πτυχίου. Π.χ. αν απαιτείται μελετητικό πτυχίο τάξης Α να απαιτείται κατάλογος μελετών 3-ετίας, για τάξη Β να απαιτείται κατάλογος μελετών 8-ετίας ή 10-ετίας, για τάξη Γ – κατάλογος μελετών 15-ετίας και για πτυχία Δ ή Ε κατάλογος μελετών 15-ετίας έως 20-ετίας. Το κριτήριο αυτό θα είναι έτσι πιο αντικειμενικό και θα συμβαδίζει πράγματι με τα επαγγελαμτικά προσόντα του υποψηφίου. Επειδή τα πτυχία Δ και Ε δεν είναι ατομικά, η απάιτηση περί του καταλόγου μελετών θα πρέπει να επεκτείνεται στα μέλη της εταιρίας επειδή υπάρχει περίπτωση μια νεοσυσταθείσα εταιρία από παλαιούς και πεπειραμένους μελετητές να μην διαθέτει τέτοιο κατάλογο με την τρέχουσα επωνυμία της.

Α) Να απαλειφθεί από το νομοσχέδιο η πρόβλεψη περί συμμετοχής προσώπου με Μ.Ε.Κ. στην ομάδα μελέτης τεχνικού έργου λόγω:
1. Η επιβλέπουσα υπηρεσία, διασφαλίζει την ορθή εφαρμογή των προδιαγραφών και έχει την απαραίτητη γνώση για την κατασκευασιμότητα των προτεινόμενων τεχνικών λύσεων.
2. Προβλέπεται η συμμετοχή ανεξάρτητου παρόχου υπηρεσιών (με πτυχίο Γ’ τάξης και επομένως σημαντική εμπειρία), για την επίβλεψη της μελέτης. Είναι άνευ αντικειμένου λοιπόν και η συμμετοχή κατασκευαστή, και στο μόνο που μπορεί να οδηγήσει είναι η χειραγώγηση των τεχνικών λύσεων, η διαπλοκή συμφερόντων, ο αθέμιτος ανταγωνισμός στον κύκλο κατασκευής των δημοσίων έργων και εναντίον των σύγχρονων επιστημονικών αντιλήψεων, καθώς ο μελετητής είναι ο ενδιάμεσος φορέας για την εφαρμογή της έρευνας και τη μεταφορά τεχνογνωσίας σε πρακτικό επίπεδο .

Β) Με την παρ. 5, ορίζεται ότι το ανεκτέλεστο για τις συμβάσεις Κτηματολογίου, μειώνεται κατά το ήμισυ (50%). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταλύεται κάθε έννοια ισονομίας, καθώς οι μελέτες Κτηματολογίου κατατάσσονται στην ίδια κατηγορία με τις υπόλοιπες μελέτες τοπογραφίας, φωτογραμμετρίας κλπ (κατηγορία 20) για τις οποίες όμως προσμετράται το σύνολο του ανεκτέλεστου. Πρακτικά, μέσω παραδείγματος, αν κάποιος μελετητής ή γραφείο έχει αναλάβει μια πράξη εφαρμογής με συμβατική αμοιβή 1,000,000€ και κάποιος μια αντίστοιχης φύσης μελέτη Κτηματολογίου του ιδίου ποσού, ο μεν πρώτος έχει ανεκτέλεστο το σύνολο, ο δε δεύτερος το ήμισυ. Αυτό δεν συνιστά ίση αντιμετώπιση σε καμία περίπτωση. Πρακτικά δηλαδή, έχουμε και εδώ μία ακόμη περίπτωση κατά την οποία υπάρχει ευνοϊκή αντιμετώπιση κάποιων ολίγων.

Τα όρια της παρ. 5 γιά το ανεκτέλεστο είναι πάρα πολύ υψηλά.
Πρέπει να μειωθούν ώστε να δοθεί δυνατότητα σε γραφεία που δεν έχουν αντικείμενο να συμμετέχουν με καλύτερες προοπτικές. Τα όρια αυτά συντελούν στην γιγάντωση των μεγάλων γραφείων εις βάρος των μικρότερων

Τα γραφεία μελετών να έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν την Αρχή Ελέγχου Μελετών γιά το ανεκτέλεστο τμήμα των συμβάσεων σε κάθε υποβολή λογαριασμού. Ταυτόχρονα να λαμβάνουν βεβαίωση από την Αρχή Ελέγχου Μελετών που να πρέπει να επισυναφθεί ώς δικαιολογητικό γιά την υποβολή του λογαριασμού στην υπηρεσία.

Άρθρο 15
Εάν απαιτείται έλεγχος της μελέτης από κατασκευαστή, αυτός θα πρέπει να συμμετέχει ως ελεγκτής, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 23.

Σχετικά με τη δυνατότητα “δανεισμού” τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, η οποία επιβάλλεται από την οδηγία 2004/18/ΕΚ, χρειάζεται να περιγραφεί ο τρόπος εφαρμογής. Θα πρέπει συγκεκριμένα να προβλέπεται η δέσμευση είτε των προσώπων είτε του εξοπλισμού που διασφαλίζει την ύπαρξη της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας.

Άρθρο 15 παρ. 3
Με τη διάταξη αυτή προστέθηκαν στην παρ. 3 του άρθρου 17 του Ν. 3316/2005 εδάφια σύμφωνα με τα οποία «Στα τεύχη του διαγωνισμού τίθενται όροι που διασφαλίζουν την παροχή της δάνειας ικανότητας κατά την εκτέλεση της σύμβασης από τον τρίτο προς τον ανάδοχο. Η μη τήρηση των όρων συνιστά λόγο για την έκπτωση του αναδόχου και την ανάθεση της σύμβασης στον επόμενο κατά σειρά κατάταξης υποψήφιο».
Αναφέρονται εν προκειμένω όροι της προκήρυξης που θα διασφαλίζουν την παροχή της δάνειας ικανότητας ΧΩΡΙΣ όμως ούτε να ορίζονται ούτε να προσδιορίζεται το πλαίσιο εντός του οποίου θα διαμορφωθούν ούτε από ποιον θα καθορίζονται πχ από ΑΕΜΕ ή από την Αναθέτουσα. Πχ. οι όροι θα αφορούν τον τρόπο δέσμευσης της επιχείρησης που θέτει τις δυνατότητές της στη διάθεση του υποψηφίου αναδόχου, την δυνατότητα παροχής δάνειας ικανότητας κ.λ.π.
Ενδέχεται δηλαδή οι όροι που θα τίθενται να είναι ιδιαιτέρως επαχθείς ή ασύμφοροι για τον δανειστή ή ακόμη και για τον υπέρ ου η «δάνεια ικανότητα» που να καθιστούν ανεφάρμοστη την συγκεκριμένη δυνατότητα στήριξης στις δυνατότητες τρίτου για την κάλυψη των προϋποθέσεων τεχνικής ικανότητας, όρος που έχει θεσπισθεί και κατοχυρωθεί και από το κοινοτικό δίκαιο και ως εκ τούτου οποιαδήποτε καταστρατήγησή του καθιστά την αντίστοιχη νομοθετική ρύθμιση αντίθετη σε κανόνα του κοινοτικού δικαίου και ως εκ τούτου ακυρωτέα.
Επιπλέον και λόγω της διαστρέβλωσης της χρηματοοικονομικής επάρκειας που προβλέπεται ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής από την κοινοτική έννομη τάξη, με τις διατάξεις του παρόντος νομοσχεδίου δεν προβλέπεται η δυνατότητα παροχής δάνειας ικανότητας για την κάλυψη του κριτηρίου χρηματοοικονομικής επάρκειας των παρ. 5, 6 και 7 του άρθρου 17, γεγονός που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το άρθρο 47 της 2004/18/ΕΚ.

Άρθρο 15 παρ. 4
1. Δεν τίθενται ελάχιστα απαιτούμενα προσόντα ή κριτήρια ποιοτικής επιλογής αναφορικά με το φυσικό πρόσωπο που συμμετέχει υποχρεωτικά στην ομάδα μελέτης και διαθέτει πτυχίο των τάξεων Γ΄ ή Δ΄ του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών, ή ανάλογη εμπειρία στην αντίστοιχη κατηγορία έργου.
Επιπροσθέτως, η διατύπωση του δευτέρου εδαφίου της παρ. 4 θα πρέπει να εξειδικευθεί περισσότερο και να διατυπωθεί κατά τρόπον, ώστε να είναι σαφές ότι δεν κωλύονται να συμμετέχουν σε ομάδες μελέτης τα στελέχη ή υπάλληλοι κατασκευαστικών εταιρειών μόνον για την πλήρωση της υποχρέωσης της εν λόγω παραγράφου, δηλαδή της συμμετοχής φυσικού προσώπου με εμπειρία κατασκευαστή για την συνυπογραφή και πιστοποίηση σε συνεργασία με τον μελετητή της κατασκευασιμότητας της μελέτης.
2. Με την παρούσα διάταξη επανέρχεται, μετά την κατάργηση του Ν. 716/77, η έννοια του «φόρτου» ως κριτήριο όχι μάλιστα ανάθεσης αλλά ποιοτικής επιλογής του υποψηφίου αναδόχου και μάλιστα ως κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας του υποψηφίου, διαστρεβλώνοντας κατά τον τρόπο αυτό την έννοια της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, όπως ορίζεται στο άρθρο 47 της ΟΔΓ 2004/18/ΕΚ και ενσωματώθηκε και στην ελληνική έννομη τάξη με το άρθρο 45 Του Π.Δ. 60/2007.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 44 της κοινοτικής οδηγίας οι Αναθέτουσες Αρχές ορίζουν τα ελάχιστα απαιτούμενα επίπεδα οικονομικής και χρηματοοικονομικής ικανότητας για την ανάληψη της σύμβασης, καθώς και τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για την απόδειξή τους και συγκεκριμένα βεβαιώσεις τραπεζών, ολικός κύκλος εργασιών ή κύκλος εργασιών στους τομείς δραστηριότητας της υπό ανάθεση σύμβασης κ.λ.π. Το πνεύμα των ανωτέρω διατάξεων της κοινοτικής νομοθεσίας είναι να επιλέγονται, πάντα κατ’ αναλογία με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, οι υποψήφιοι που διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα και επιφάνεια για την χρηματοδότηση και υλοποίησή της. Ιδιαίτερα μάλιστα στην χώρα μας, που οι πληρωμές των αναδόχων του δημοσίου διενεργούνται με εξαιρετικές καθυστερήσεις.
Το πνεύμα των κοινοτικών οδηγιών περί αναθέσεων συμβάσεων μελετών αντιστρέφεται με την παρούσα διάταξη, καθώς τίθεται ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής (δηλαδή on – off) το ύψος του ανεκτέλεστου τμήματος συμβάσεων, με αποτέλεσμα να προκρίνονται υποψήφιοι που έχουν μικρό ύψος ανεκτέλεστου διότι έχουν αναλάβει συμβάσεις χαμηλού προϋπολογισμού ή και καθόλου ανεκτέλεστο, ενδεχομένως διότι δεν έχουν αναλάβει εκπόνηση συμβάσεων. Και αντιστοίχως να αποκλείονται ή να περιορίζονται σε χαμηλά ποσοστά συμμετοχής μελετητές και γραφεία μελετών με υψηλό ανεκτέλεστο, που όμως συνεπάγεται κατά κανόνα μεγαλύτερη εμπειρία, μεγαλύτερη ικανότητα εκπόνησης και συντονισμού μεγάλων μελετών και εν γένει οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια κατά την έννοια των κοινοτικών οδηγιών.
Και τούτο παρά το γεγονός ότι οι τροποποιήσεις του νόμου έχουν σύμφωνα και με την αιτιολογική έκθεση στόχο μεταξύ άλλων και την εναρμόνιση των διατάξεών του με την κοινοτική νομοθεσία σε θέματα όπως η δημιουργία μεγάλων και συνεκτικών μελετητικών σχημάτων, ακόμη και ομίλων, η κατάργηση των ελάχιστων ορίων των οικονομικών προσφορών και αντίστοιχα των αμοιβών των αναδόχων.
Επιπλέον, με την παρούσα διάταξη καταστρατηγείται η αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, η οποία αποτελεί μία από τις βασικότερες αρχές της κοινοτικής νομοθεσίας περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων, καθώς τίθενται διακρίσεις μεταξύ ελλήνων και αλλοδαπών υποψηφίων. Ειδικότερα, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι το ανεκτέλεστο κρίνεται από συμβάσεις που έχουν ανατεθεί στην Ελλάδα και μόνον, καθίσταται απολύτως σαφές ότι φυσικά ή νομικά πρόσωπα του εξωτερικού που πληρούν τα προσόντα για την συμμετοχή σε διαγωνισμούς αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων μελετών και υπηρεσιών τίθενται αμέσως σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι ελληνικών μελετητών ή γραφείων μελετών, καθώς οι συμβάσεις που ενδέχεται να έχουν αναλάβει στην ελληνική επικράτεια θα είναι πολύ λιγότερες έως και ανύπαρκτες, ενώ ενδέχεται να έχουν ανεκτέλεστο από συμβάσεις που έχουν αναλάβει στο εξωτερικό, οι οποίες όμως δεν συνυπολογίζονται στο εν λόγω κριτήριο.
Επίσης, λαμβανομένης υπόψη της ύπαρξης στη χώρα περιορισμένου αριθμού μελετητικών πτυχίων συγκεκριμένων κατηγοριών και τάξεων, το κριτήριο αυτό στην ουσία τις καθιστά ανενεργές εφόσον θα παρουσιάζουν υψηλό ανεκτέλεστο και άρα θα υπάρχει αδυναμία ανάθεσης μελετών στις ελληνικές εταιρείες. Αποτέλεσμα τούτο θα είναι η βίαιη και άνευ όρων εισαγωγή ξένων εταιρειών στην ελληνική αγορά, που μάλιστα δεν είναι μόνο μελετητικές όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα σημαντικό περιορισμό του ανταγωνισμού και την διάκριση υπέρ των αλλοδαπών σχημάτων έναντι των ελληνικών εταιρειών του χώρου.
Επιπλέον, για πρώτη φορά με την εν λόγω διάταξη τίθεται όριο στο πτυχίο Ε! τάξης, έστω και με έμμεσο τρόπο, δηλαδή με τη λογική του φόρτου. Συγκεκριμένα, θεσπίζεται σαφής περιορισμός του ορίου των πτυχίων Ε! τάξης σε σχέση με τα πτυχία των υπολοίπων και κυρίως της Δ’ τάξης και άδικη σχέση των ορίων των πτυχίων Δ! και Ε! τάξης, για τις μελέτες του άρθρου 2 (τουλάχιστον). Και τούτο διότι, ενώ για παράδειγμα, σύμφωνα με την παρούσα διάταξη το ανώτερο όριο φόρτου για το πτυχίο Δ! τάξης στην κατηγορία 16 είναι (776.522 Χ 4 = ) 3.106.088 €, για το πτυχίο Ε’ τάξης ανέρχεται μόλις σε (232.957 Χ 20 =) 4.658.540 €, δηλαδή σχέση 1,5 φορές μεγαλύτερο όριο ανεκτέλεστου, ενώ με βάση τις μονάδες δυναμικού η σχέση μεταξύ των δύο πτυχίων είναι (21 / 7 =) 1,71, άρα θα έπρεπε να είναι (1,71 Χ 3.106.088 =) 5.311.411 € τουλάχιστον. Και τούτο μάλιστα, τη στιγμή που στα ατομικά πτυχία η αλλαγή τάξης υπερτριπλασιάζει το ανώτατο όριο ανεκτέλεστου, επιβραβεύοντας την προηγούμενη εμπειρία του μελετητή, κάτι που δεν συμβαίνει με την παρούσα ρύθμιση για τα μεγαλύτερα και πλέον οργανωμένα εταιρικά πτυχία.
Πέραν των ανωτέρω, η σχέση του πτυχίου Δ! τάξης με το πτυχίο Ε! τάξης δεν είναι μόνον η σχέση των μονάδων του δυναμικού (12/7), αλλά υπάρχει σαφώς και ποιοτική υπεροχή του πτυχίου Ε! τάξης, καθώς έχει σαφώς ευρύτερη και μεγαλύτερη εμπειρία στην υλοποίηση συμβάσεων μεγάλου μεγέθους, πολύπλοκων αντικειμένων, πολλαπλάσιας οργάνωσης προσωπικού και υποδομών κλπ. Και βέβαια υπάρχουν και περιπτώσεις μελετητικών γραφείων Ε! τάξης, τα οποία είναι χαμηλής σχετικά οργάνωσης και δημιουργούνται περιστασιακά για την συμμετοχή σε εξαγγελθέντα μεγάλα προγράμματα (π.χ. Κτηματολογίου), χωρίς φυσικά επιτυχία, λόγω της ουσιαστικής διαδικασίας ανάθεσης μέχρι τώρα, ενώ με τον παρόντα νόμο θα πριμοδοτούνται έναντι των έμπειρων, στελεχωμένων, συνεκτικών και αποτελεσματικών μελετητικών γραφείων.
Λαμβανομένων λοιπόν υπόψη όλων των ανωτέρω το όριο του ανεκτέλεστου για τα μελετητικά πτυχία Ε’ τάξης θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον πέραν του διπλασίου του πτυχίου Δ! τάξης και εν πάση περιπτώσει μεγαλύτερο των 7.000.000 €
Τέλος, δεν καθορίζεται επακριβώς στο νόμο η έννοια του ανεκτέλεστου. Ειδικότερα, δηλαδή εάν στην έννοια του ανεκτέλεστου συμπεριλαμβάνονται μόνον τα τμήματα των συμβάσεων που πραγματικά δεν έχουν εκτελεσθεί και παραδοθεί στην Αναθέτουσα Αρχή ή εάν συμπεριλαμβάνονται και τα τμήματα που έχουν παραδοθεί αλλά δεν έχουν εγκριθεί και παραληφθεί ή που έχουν εγκριθεί αλλά δεν έχουν πληρωθεί.