Οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διερευνώνται και διαπιστώνονται από τα ΚΕΔΔΥ, την Επιτροπή Διαγνωστικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης (ΕΔΕΑΥ) και τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) άλλων Υπουργείων.
1. Τα ΚΕΔΔΥ αξιολογούν μαθητές που δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό δεύτερο (22ο) έτος της ηλικίας τους.
Άτομα άνω των 18 ετών που έχουν μέχρι τότε αξιολογηθεί ως άτομα με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ. Επίσης στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ υπάγονται χωρίς όριο ηλικίας όσοι διατηρούν την ιδιότητα του μαθητή.
Άτομα τα οποία διατηρούν την ιδιότητα του μαθητή χωρίς όριο ηλικίας, εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ.
2. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται από πενταμελή διεπιστημονική ομάδα, που απαρτίζεται από έναν εκπαιδευτικό ΕΑΕ (προσχολικής ή πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των κλάδων ΠΕ02.50, ΠΕ03.50), έναν παιδοψυχίατρο ή παιδίατρο με ειδίκευση στην παιδονευρολογία ή νευρολόγο με εξειδίκευση στην παιδονευρολογία, έναν κοινωνικό λειτουργό, έναν ψυχολόγο και έναν λογοθεραπευτή.
Στη διεπιστημονική ομάδα δύναται να καλείται για συνδρομή και οποιοσδήποτε κλάδος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) καθώς και εκπαιδευτικοί ΕΑΕ κατά περίπτωση, κατόπιν εισήγησης του Προϊσταμένου του οικείου ΚΕΔΔΥ και μερικής διάθεσης με απόφαση του οικείου Περιφερειακού Διευθυντή. Άτομα άνω των 18 ετών που έχουν μέχρι τότε αξιολογηθεί ως άτομα με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ. Επίσης στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ υπάγονται χωρίς όριο ηλικίας όσοι διατηρούν την ιδιότητα του μαθητή. Τα ΚΕΔΔΥ υποχρεούνται να γνωματεύουν εντός αποκλειστικής προθεσμίας σαράντα πέντε (45) ημερών από την υποβολή σχετικής αίτησης. Σε περίπτωση που για αντικειμενικούς λόγους υπάρχει ανάγκη παράτασης της ανωτέρω προθεσμίας, η παράταση αυτή πρέπει να είναι απολύτως αιτιολογημένη.
3. Όλες οι γνωματεύσεις των ΚΕΔΔΥ και των Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων για οποιονδήποτε λόγο έχουν μόνιμη ισχύ ακόμη και αυτές που ήδη έληξαν κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Κατ’εξαίρεση οι γνωματεύσεις για κατάλληλο πλαίσιο στήριξης, παράλληλη στήριξη για κατ’οίκον διδασκαλία, για παροχή ειδικού βοηθού, για καθορισμό εξατομικευμένου προγράμματος καθώς και αυτές που αφορούν σε αλλαγή προσχολικής, δημοτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Θα επανακαθορίζονται σε χρονικά διαστήματα που θα προκύπτουν υποχρεωτικά με τη γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ.
Τα ΚΕΔΔΥ έχουν τις εξής αρμοδιότητες:
α) Την ανίχνευση και τη διαπίστωση του είδους και του βαθμού των δυσκολιών των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο σύνολο των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, τα ΚΕΔΔΥ συνεργάζονται με τις διευθύνσεις Υγείας και Πρόνοιας των Περιφερειών.
β) Την εισήγηση για την κατάρτιση των προσαρμοσμένων εξατομικευμένων ή ομαδικών προγραμμάτων ψυχοπαιδαγωγικής και διδακτικής υποστήριξης και δημιουργικής απασχόλησης σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς της τάξης και με το ΕΕΠ, καθώς και την εφαρμογή άλλων επιστημονικών, κοινωνικών και λοιπών υποστηρικτικών μέτρων για τα άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στα σχολεία, στην έδρα του ΚΕΔΔΥ ή στο σπίτι.
γ) Τα ΚΕΔΔΥ έχουν την αποκλειστική και δεσμευτική αρμοδιότητα αναφορικά με την κατάταξη, εγγραφή, μετεγγραφή και φοίτηση στην κατάλληλη σχολική μονάδα, καθώς και για το κατάλληλο πλαίσιο υποστήριξης στο γενικό σχολείο. Όπου υπάρχει διαφωνία με τους γονείς ή κηδεμόνες του μαθητή είτε προσωπική είτε διότι υπάρχει διάσταση μεταξύ της γνωμάτευσης που τελικώς εξεδόθη από το ΚΕΔΔΥ και εκείνης που ενδεχομένως οι γονείς ή οι κηδεμόνες έλαβαν από Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο, υπερισχύει η γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ και οι γονείς ή κηδεμόνες δύνανται να προσφύγουν στη Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ της οποίας η απόφαση είναι οριστική. Μέχρι την έκδοση της απόφασης της δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ, ισχύει η γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ. Με μόνη την εισήγηση σχολικού συμβούλου ΕΑΕ και μέχρι την έκδοση σχετικής γνωμάτευσης από το οικείο ΚΕΔΔΥ, οι μαθητές μπορούν να φοιτούν στα τμήματα ένταξης. Οι γνωματεύσεις των ΚΕΔΔΥ κοινοποιούνται υποχρεωτικά με εμπιστευτική αλληλογραφία στο σχολείο του μαθητή στο οποίο αφορούν ενώ οι οριστικές γνωματεύσεις των δευτεροβάθμιων ΕΔΕΑ, κοινοποιούνται επίσης με εμπιστευτική αλληλογραφία στο αρμόδιο ΚΕΔΔΥ και από κει με τον ίδιο τρόπο στο σχολείο του μαθητή.
δ) Την παροχή συνεχούς συμβουλευτικής υποστήριξης και ενημέρωσης στο εκπαιδευτικό προσωπικό και σε όσους συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην επαγγελματική κατάρτιση και τη διοργάνωση προγραμμάτων ενημέρωσης και κατάρτισης για τους γονείς και τους ασκούντες τη γονική μέριμνα, σε συνεχή βάση στην περιοχή αρμοδιότητάς τους, υπό τη μορφή ενημερωτικών ημερίδων που οργανώνονται με ευθύνη του οικείου ΚΕΔΔΥ.
ε) Τον καθορισμό του είδους των εκπαιδευτικών βοηθημάτων, του μορφότυπου των προσβάσιμων διδακτικών βιβλίων και των Υποστηρικτικών Τεχνολογιών που διευκολύνουν την πρόσβαση στο χώρο και στη μαθησιακή διαδικασία που έχει ανάγκη ο μαθητής με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο σχολείο ή στο σπίτι, την παροχή Υπηρεσιών Υποστηρικτικών Τεχνολογιών και για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική γνωμάτευση και συνταγή, καθώς και την υποβολή προτάσεων για την καλύτερη πρόσβαση και παραμονή των μαθητών στους χώρους της εκπαίδευσης.
στ) Την γνωμάτευση για τις ειδικές ρυθμίσεις, διευθετήσεις ή προσαρμογές (όπως η παροχή μεγαλύτερου χρόνου, η χρήση Υποστηρικτικών Τεχνολογιών, η παροχή των θεμάτων σε προσβάσιμη μορφή) ανάλογα με το είδος αναπηρίας ή τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και τους περιορισμούς που συνεπάγεται, για την απρόσκοπτη συμμετοχή τους στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και στις εισαγωγικές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η γνωμάτευση θα πρέπει να εξαντλεί τις δυνατότητες η εξέταση να γίνεται στα ίδια θέματα και συγχρόνως με τους υπόλοιπους μαθητές σε συνδυασμό με τις ανωτέρω ειδικές ρυθμίσεις, διευθετήσεις ή προσαρμογές και τη χρήση Υποστηρικτικών Τεχνολογιών. Η προφορική εξέταση θα πρέπει να αποτελεί την τελευταία επιλογή ύστερα από εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση.
Με υπουργική απόφαση που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, κατόπιν εισήγησης του ΙΕΠ θα καθοριστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις με τις οποίες θα διενεργούνται οι προφορικές εξετάσεις.
ζ) Την εισήγηση στις αρμόδιες υπηρεσίες της περιοχής αρμοδιότητάς τους για την ίδρυση, την κατάργηση, την προαγωγή, τον υποβιβασμό, τη μετατροπή ή τη συγχώνευση των ΣΜΕΑΕ και των Τμημάτων Ένταξης, την προσθήκη ομάδων προσαναλοτισμού τομέων και ειδικοτήτων στα Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια και στα Ειδικά Επαγγελματικά Λύκεια.
η) Τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ. ανά τρίμηνο υποβάλουν έκθεση λειτουργίας στις περιφερειακές δ/νσεις όπου ελέγχονται από την Ε.Δ.Ε.Α. οι γνωματεύσεις ανά κατηγορία αναπηρίας ή ειδικής εκπαιδευτικής ανάγκης , σύμφωνα και με το προσωπικό που στελεχώνει τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ., καθώς και το σύνολο των παρεμβάσεων που έχουν γίνει στις σχολικές μονάδες περιοχής ευθύνης του. Εν συνεχεία ο περιφερειακός δ/ντής με τις δικές του παρατηρήσεις αποστέλλει τις εκθέσεις στην Δ/νση Ειδικής Αγωγής του Υ.ΠΑΙ.Θ. για την τελική αποτίμηση του έργου τους.
θ) Τη σύνταξη προτάσεων για τις ενδεχόμενες κτηριακές ή/και υλικοτεχνικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στις ΣΜΕΑΕ και στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης της περιοχής αρμοδιότητας του κάθε ΚΕΔΔΥ σε σχέση με την προσβασιμότητα.
ι) Τη σύνταξη εξατομικευμένων προτάσεων – εκθέσεων για όλους τους μαθητές αρμοδιότητας του ΚΕΔΔΥ, στις οποίες αναφέρονται οι σύγχρονες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, τα εκπαιδευτικά βοηθήματα, τα καινοτόμα προϊόντα ή οι υπηρεσίες προηγμένης τεχνολογίας που μπορούν να υποστηρίξουν τη λειτουργικότητα και τη συμμετοχή του κάθε μαθητή με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στη διαδικασία της συνεκπαίδευσης με τους μαθητές του γενικού εκπαιδευτικού πλαισίου.
ια) Την πρόταση για την εφαρμογή προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης όπου απαιτείται.
Ιβ) Με κοινές Υ.Α. των συναρμοδίων υπουργών θα καθοριστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις χρήσης του ICF στα ιατροπαιδαγωγικά κέντρα και στα ΚΕ.Δ.Δ.Υ. καθώς και οι αρμοδιότητές τους.
4. α) Οι ΣΜΕΑΕ αποτελούν και Κέντρα Υποστήριξης ΕΑΕ μιας ενότητας σχολικών μονάδων της γενικής δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης, ανεξαρτήτου βαθμίδας. Οι ενότητες αποτελούν και αποκεντρωμένες αδιαβάθμητες υπηρεσιακές μονάδες της ΕΑΕ και οι σχολικές μονάδες που τις συνθέτουν συνιστούν Σχολικό Δίκτυο Εκπαίδευσης και Υποστήριξης (ΣΔΕΥ).
β) Τα ΣΔΕΥ που προβλέπονται στην περίπτωση α’ συνιστώνται με απόφαση του οικείου περιφερειακού διευθυντή εκπαίδευσης.
γ) Σε κάθε σχολική μονάδα της γενικής εκπαίδευσης που ανήκει σε ΣΔΕΥ καθώς και στις ΣΜΕΑΕ λειτουργεί ΕΔΕΑΥ, ως πρωτοβάθμιο όργανο για τη εκπαιδευτική αξιολόγηση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών της, η οποία συγκροτείται με απόφαση του οικείου Διευθυντή εκπαίδευσης, ύστερα από εισήγηση του διευθυντή του Κέντρου Υποστήριξης ΕΑΕ της ΣΔΕΥ στην οποία ανήκει η σχολική μονάδα και αποτελείται από τα ακόλουθα μέλη:
αα) το διευθυντή της σχολικής μονάδας ως προέδρου, με αναπληρωτή του το νόμιμο αναπληρωτή του στα καθήκοντά του ως διευθυντή,
ββ) έναν (1) εκπαιδευτικό της προσχολικής ή της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που προβλέπεται στο άρθρο 21 του ν.3699/2008 που υπηρετεί σε ΤΕ ή αντίστοιχων κλάδων ΕΑΕ που προβλέπονται στο άρθρο 19 παρ. 1 του ν. 3699/2008,
γγ) έναν (1) ψυχολόγο του κλάδου ΠΕ23 που υπηρετεί στο Κέντρο Υποστήριξης ΕΑΕ του ΣΔΕΥ στο οποίο εντάσσεται η σχολική μονάδα και
δδ) έναν (1) κοινωνικό λειτουργό του κλάδου ΠΕ30 που υπηρετεί στο Κέντρο Υποστήριξης ΕΑΕ του ΣΔΕΥ στο οποίο εντάσσεται η σχολική μονάδα, με τους αναπληρωτές τους.
δ) Στις συνεδριάσεις της ΕΔΕΑΥ ο πρόεδρός της συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου για τη λήψη απόφασης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της. Στις συνεδριάσεις της ΕΔΕΑΥ καλείται και ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός του τμήματος στο οποίο φοιτά ο μαθητής που έχει ανάγκη υποστήριξης. Η ΕΔΕΑΥ, πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης μπορεί να ζητά την τεκμηριωμένη εισήγηση του συλλόγου των διδασκόντων επί των μαθησιακών ιδιαιτεροτήτων και των εκπαιδευτικών αναγκών του μαθητή που αξιολογείται. Σε περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο, η ΕΔΕΑΥ ανάλογα με την περίπτωση του μαθητή που έχει ανάγκη υποστήριξης, μπορεί να καλεί, προκειμένου να διαμορφώσει καλύτερη άποψη για την εξεταζόμενη υπόθεση, μέλη από τις άλλες ειδικότητες ΕΕΠ που υπηρετούν στο οικείο Κέντρο Υποστήριξης ΕΑΕ του ΣΔΕΥ ή στο ΚΕΔΔΥ. Γραμματέας ορίζεται ο γραμματέας της σχολικής μονάδας και ελλείψει αυτού, εκπαιδευτικός που υπηρετεί σε αυτή. Για τη συμμετοχή στις συνεδριάσεις της ΕΔΕΑΥ δεν καταβάλλεται αποζημίωση στα μέλη της.
ε) Συστήνεται Ε.Δ.Ε.Α.Υ. και στις Σ.Μ.Ε.Α.Ε. η οποία αποτελείται από τον ψυχολόγο, τον κοινωνικό λειτουργό και έναν εκπαιδευτικό του σχολείου. Πρόεδρος ορίζεται ο δ/ντής της Σ.Μ.Ε.Α.Ε. με απόφαση του Δ/ντή Εκπ/σης, ο οποίος συμμετέχει στις συνεδριάσεις με δικαίωμα ψήφου για όλα τα θέματα. Σκοπός της Ε.Δ.Ε.Α.Υ. των Σ.Μ.Ε.Α.Ε. είναι η εισήγηση για κάθε θέμα που αφορά τους μαθητές του σχολείου και η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα με φορείς , υπηρεσίες , αρχές για κάθε θέμα που αφορά τους μαθητές και τη λειτουργία του σχολείου. Στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ε.Δ.Ε.Α.Υ. των Σ.Μ.Ε.Α.Ε. επίσης είναι η παράταση της φοίτησης των μαθητών των σχολείων της Α’/θμιας εκπ/σης για ένα ακόμα έτος και όπου δεν έχει συγκροτηθεί με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων.
στ) Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, καθορίζονται οι αρμοδιότητες των ΕΔΕΑΥ και εγκρίνεται ο κανονισμός λειτουργίας τους που συντάσσεται από τη Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, στο οποίο ρυθμίζονται και τα ζητήματα νόμιμης σύνθεσης, διαδικασίας σύγκλησης, τρόπου συνεδριάσεων και λήψης αποφάσεων. Τα ανωτέρω μπορούν να αναθεωρούνται εφ’ όσον υπάρχει ανάγκη. Οι ΕΔΕΑΥ λειτουργούν μόνο μετά την έκδοση Κανονισμού Λειτουργίας τους και την πλήρη στελέχωσή τους μόνο με μόνιμο προσωπικό.
Κατά την πρώτη εφαρμογή από το σχολικό έτος 2013-2014 του θεσμού των ΕΔΕΑΥ του άρθρου 39 του ν. 4115/2013 (τ. Α΄ 24) μπορούν να συγκροτούνται οι ΕΔΕΑΥ ακόμα και αν απουσιάζει ένα μέλος τους, λόγω εξάντλησης των πινάκων πρόσληψης αναπληρωτών ΕΕΠ που τηρούνται στις περιφερειακές διευθύνσεις εκπαίδευσης.
5. Τα ΙΠΔ άλλων Υπουργείων συνιστούν αναγνωρισμένο διαγνωστικό και αξιολογικό φορέα και οι γνωματεύσεις τους ισχύουν ακόμα και όταν δεν καθίσταται εφικτή η συμμετοχή σε αυτά εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Για τους μαθητές για τους οποίους υπάρχει ανάγκη εφαρμογής Εξατομικευμένου Προγράμματος Εκπαίδευσης (ΕΠΕ) με βάση την εισήγηση του ΙΠΔ, το πρόγραμμα αυτό εκπονείται από το οικείο ΚΕΔΔΥ.