58. Η αναμενόμενη διεύρυνση των γεωγραφικών και πληθυσμιακών ορίων αναφοράς των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης. Η ίδια η έννοια «τοπική υπόθεση», αλλάζοντας κλίμακα, διευρύνεται και έτσι οδηγεί σε ανάλογη ενδυνάμωση του ρόλου των νέων Δήμων στον τοπικό αναπτυξιακό προγραμματισμό και στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες σε καίριους τομείς.
59. Έτσι, οι νέοι και ισχυροί δήμοι αναλαμβάνουν νέες αρμοδιότητες, μαζί με τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που προέρχονται από την καταργούμενη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, όπως:
• η πρόνοια και η προστασία της δημόσιας υγείας,
• η ανέγερση σχολικών κτιρίων,
• η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού,
• η ένταξη των μεταναστών,
• οι πολεοδομικές εφαρμογές,
• ο υγειονομικός έλεγχος,
• η προστασία της παιδικής και της τρίτης ηλικίας,
• οι λαϊκές αγορές
• οι αδειοδοτήσεις και ο έλεγχος πολλών τοπικών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων,
• η πολιτική προστασίας, με την ένταξη των δήμων στον εθνικό σχεδιασμό με συγκεκριμένο ρόλο και αρμοδιότητες.
60. Για να έχει ο δήμος τη διοικητική ικανότητα να ασκήσει αποτελεσματικά το παραπάνω ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων, το οποίο καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων του, και ταυτόχρονα να είναι σε θέση να κατασκευάζει και να διαχειρίζεται, όλες τις κρίσιμες υποδομές για την ποιότητα ζωής των δημοτών και την τοπική ανάπτυξη, πρέπει να διαθέτει τις ακόλουθες υπηρεσίες:
• Προγραμματισμού,
• Οικονομική υπηρεσία,
• Τεχνική υπηρεσία,
• Πληροφορικής,
• Νομικής υποστήριξης,
• Διοίκησης – Διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού,
• Περιβάλλοντος – Πολιτικής Προστασίας.
61. Στο πλαίσιο των νέων δήμων, στα όρια των σημερινών συνενούμενων ΟΤΑ διατηρούνται διοικητικές υπηρεσίες απαραίτητες για την άμεση εξυπηρέτηση των δημοτών.
62. Η λειτουργία των νέων δήμων βασίζεται στη χρησιμοποίηση πρότυπων οργανισμών ανάλογα με το μέγεθος και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους, καθώς και το νησιωτικό ή ορεινό χαρακτήρα τους.