Αρχική Ρύθμιση των Χρεών Υπερχρεωμένων ΚαταναλωτώνΆρθρο 2. Διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμούΣχόλιο του χρήστη Σίμος Ι. Σαμαράς | 4 Νοεμβρίου 2009, 23:11
  • Σχόλιο του χρήστη 'Σίμος Ι. Σαμαράς' | 4 Νοεμβρίου 2009, 23:11

    Ο ρ ο λ ο γ ι κ ά Στο άρθρο 2 του προσχεδίου νόμου (εφεξής ΠρσχΝ) γίνεται λόγος για εξωδικαστικό συμβιβασμό. Θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιηθεί ο όρος «εξώδικη διευθέτηση χρεών» κατά το πρότυπο της «εξώδικης επίλυσης διαφοράς» του άρθ. 214Α Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (εφεξής ΚΠολΔ), προκειμένου να μην υπάρξουν περιθώρια αμφισβήτησης στην περίπτωση που η ρύθμιση των χρεών χωρίς την παρέμβαση του δικαστηρίου γίνει με υποχώρηση μόνο του πιστωτή, οπότε θα λείπει η αμοιβαιότητα υποχρεώσεων του άρθρου 871 Αστικού Κώδικα. Ω ς π ρ ο ς τ η δ ι α δ ι κ α σ ί α ε ξ ω δ ι κ α σ τ ι κ ο ύ σ υ μ β ι β α σ μ ο ύ Η διαδικασία του λεγόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι σημαντική για δύο διαφορετικούς λόγους. Ο πρώτος, που αναγνωρίζεται ρητά με το άρθ. 2 ΠρσχΝ, είναι ότι η αποτυχία επίτευξής του ανοίγει το δρόμο για την κίνηση της διαδικασίας (δικαστικής) ρύθμισης χρεών. Ο δεύτερος, που συνάγεται εμμέσως, είναι ότι η επίτευξη του λεγόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού αποκλείει την προσφυγή στη δικαιοσύνη για τη ρύθμιση χρεών. Ο δεύτερος λόγος είναι στην πράξη σημαντικότερος του πρώτου. Η επιτυχία του λεγόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού θα καθορίσει στην ουσία και την επιτυχία της διαδικασίας (δικαστικής) ρύθμισης χρεών. Καθώς τα πινάκια των ειρηνοδικείων είναι στις μεγάλες πόλεις ήδη επικίνδυνα κορεσμένα, ενώ στις μικρές η κατάσταση είναι καλύτερη, όχι όμως καλή, όσο λιγότερες υποθέσεις ρύθμισης χρεών οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη, τόσο ταχύτερη και καλύτερη θα είναι η απονομή της. Αν λοιπόν ο λεγόμενος εξωδικαστικός συμβιβασμός απαξιωθεί και μετατραπεί σε μια τυπική διαδικασία που θα εξασφαλίζει με την αποτυχία του απλώς ένα δικαιολογητικό για τη διαδικασία (δικαστικής) ρύθμισης χρεών, τότε και η τελευταία μοιραία θα γίνει αργή, δύσκαμπτη και με σημαντικά περιθώρια καταστρατηγησεων. Παρ’ όλα αυτά ο λεγόμενος εξωδικαστικός συμβιβασμός παραμένει στην ουσία αρρύθμιστος από το προσχέδιο νόμου, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται όλες οι προϋποθέσεις αποτυχίας του. Καθώς η εξώδικη διευθέτηση των χρεών αναφέρεται στο σύνολο των οφειλών, όχι μόνο των καταναλωτικών, και των πιστωτών, θα πρέπει για την επιτυχή της έκβαση να παρέχονται τα εχέγγυα δίκαιης αντιμετώπισης όλων των οφειλών και των πιστωτών τους. Η έλλειψη ρύθμισης για την απόπειρα του λεγόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού ενέχει διάφορους κινδύνους, από τους οποίους οι σημαντικότεροι είναι οι ακόλουθοι: Πρώτον, ο οφειλέτης να αποκρύψει περιουσιακά του στοιχεία για να επιτύχει επωφελέστερο συμβιβασμό. Δεύτερον, ο οφειλέτης να μειώσει την περιουσία του αποκρύπτοτας περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να αποκρυβούν χωρίς δυνατότητα εντοπισμού (π.χ. τιμαλφή, άλλα πολύτιμα αντικείμενα όπως πίνακες και συλλογές αξίας, μετρητά εκτός τράπεζας, μετοχικούς τίτλους μη εισηγμένων εταιριών, πολύτιμο περιεχόμενο θυρίδων κ.λπ.). Τρίτον, ο οφειλέτης να έρθει σε συμβιβασμό με ορισμένους μόνο από τους πιστωτές του, τους πιο πιεστικούς, και να προβεί στην ικανοποίησή τους κατά τρόπο που να αποκλείει την ικανοποίηση των λοιπών πιστωτών ελλείψει όρων. Τέταρτον, ο οφειλέτης να έρθει σε συμβιβασμό με διαφορετικούς όρους με κάθε πιστωτή, που δεν είναι ανάλογοι με τα κατά νόμον προνόμιά τους, με συνέπεια να προκύψουν ευνοημένοι – με επωφελείς όρους συμβιβασμού – πιστωτές και αδικημένοι – με δυσμενείς όρους συμβιβασμού – πιστωτές. Ενόψει όλων των παραπάνω κινδύνων είναι αμφίβολη αν η επιτυχία του λεγόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού ξεπεράσει το μονοψήφιο ποσοστό επιτυχίας της απόπειρας εξώδικης επίλυσης διαφοράς του άρθρου 214Α ΚΠολΔ. Για την ευδοκίμηση του λεγόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού θα μπορούσαν να ληφθούν τα ακόλουθα μέτρα, που θα δημιουργούσαν πίστη των συναλλασσόμενων στο θεσμό, αυξημένη πιθανότητα επιτυχίας του και, αντίστοιχα, αποσυμφόρηση των ειρηνοδικείων από υποθέσεις δεκτικές εξώδικης επίλυσης: Πριν από την υποβολή πρότασης του οφειλέτη προς τους πιστωτές του για την εξώδικη διευθέτηση των χρεών του, αυτός να προβαίνει σε δήλωση ενώπιον της γραμματείας του αρμόδιου κατά το άρθρο 3 ΠρσχΝ Ειρηνοδικείου για την οποία να συντάσσεται έκθεση, που να περιλαμβάνει το σύνολο των κατασχετών περιουσιακών του στοιχείων και το σύνολο των πιστωτών του, ανεξαρτήτως του είδους και της αιτίας της οφειλής του, κατά το πρότυπο της δήλωσης του τρίτου, σύμφωνα με το άρθρο 985 ΚΠολΔ, εις χείρας του οποίου γίνεται κατάσχεση. Η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων κατά το άρθρο 4 § 1 περ. β΄ τελευταίο εδ. ΠρσχΝ θα έπρεπε να ισχύει ήδη στο στάδιο του λεγόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού. Μετά τη δήλωση αυτή, ο μεσολαβητής του άρθρου 4 § 1 περ. α΄ ΠρσχΝ να καλεί κάθε πιστωτή που περιλαμβάνεται στη δήλωση του οφειλέτη με σκοπό την απόπειρα εξώδικης διευθέτησης των χρεών. Κάθε πιστωτής να δικαιούται να λάβει αντίγραφο της δήλωσης του οφειλέτη από τη γραμματεία του Ειρηνοδικείου και με την επίκληση της μνείας του σ’ αυτή να δικαιούται να ελέγξει τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, όπου και αν βρίσκονται αυτά – δηλ. να κάμπεται το απόρρητο των πιστωτικών και χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, όπως στο άρθ. 101 § 2 Πτωχευτικού Κώδικα, αλλά και τα λοιπά περιουσιακά απόρρητα. Στο δικαίωμα ελέγχου να περιλαμβάνεται και η αναζήτηση άλλων περιουσιακών στοιχείων ή απαιτήσεων πιστωτών, πέραν δηλ. όσων αναφέρονται στη δήλωση του οφειλέτη ενώπιον της γραμματείας του Ειρηνοδικείου. Ω ς π ρ ο ς τ η ν έ ν ν ο ι α τ ο υ π ι σ τ ω τ ή Καθώς στη διαδικασία ρύθμισης χρεών είναι διαδικασία αφερεγγυότητας, γεγονός που δικαιολογεί την εφαρμογή των διατάξεων του Πτωχευτικού Κώδικα κατ’ άρθ. 1 § 3 του προσχεδίου νόμου (εφεξής ΠρσχΝ), ως πιστωτές νοούνται το σύνολο των πιστωτών του οφειλέτη, και όχι μόνο όσοι έχουν απαίτηση που να δικαιολογεί την κίνηση της διαδικασίας ρύθμισης χρεών κατ’ άρθ. 1 § 1 εδ. α΄ & β΄ ΠρσχΝ. Για το λόγο αυτό θα ήταν σκόπιμο να μη γίνεται λόγος μόνο για «πιστωτές», αλλά για «πιστωτές ανεξαρτήτως του είδους και της αιτίας της οφειλής», προς αποφυγή ενδεχόμενων αμφισβητήσεων. ΣΙΜΟΣ Ι. ΣΑΜΑΡΑΣ – Δικηγόρος Υπ. Διδάκτορας Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών http://www.nomologio.wordpress.com e-mail: s-samaras@inbox.com