1. Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου, ως δημόσιες συμβάσεις νοούνται οι συμβάσεις, ανεξαρτήτως οικονομικής αξίας, οι οποίες έχουν ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών, την προμήθεια αγαθών ή την εκτέλεση έργων, κατά την έννοια των Οδηγιών 2004/17/ΕΚ (L 134) και 2004/18/ΕΚ (L 134) και των διατάξεων, με τις οποίες οι εν λόγω Οδηγίες μεταφέρονται στην εσωτερική έννομη τάξη.
2. Η Αρχή έχει τις αρμοδιότητες που περιγράφονται στην παρούσα παράγραφο και εξειδικεύονται στον Κανονισμό της. Ειδικότερα:
α) Παρακολουθεί την εθνική στρατηγική στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων και την τήρηση των κανόνων και αρχών της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων και διατυπώνει προτάσεις προς τα αρμόδια εθνικά όργανα για την προσήκουσα εναρμόνιση της εθνικής έννομης τάξης προς την ευρωπαϊκή νομοθεσία, καθώς και για την απλούστευση, συμπλήρωση, αναμόρφωση, κωδικοποίηση και ενοποίηση των σχετικών νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων. Τα αρμόδια όργανα οφείλουν να απαντούν γραπτώς επί των προτάσεων της Αρχής εντός τριάντα (30) ημερών.
β) Γνωμοδοτεί υποχρεωτικά επί σχεδίων διατάξεων που αφορούν το νομοθετικό ή κανονιστικό πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων και ειδικότερα:
αα) Γνωμοδοτεί επί των σχεδίων νομοθετικών ρυθμίσεων πριν από την κατάθεσή τους στη Βουλή. Στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε τυχόν απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νομοθετικών ρυθμίσεων κατά την κατάθεσή τους στη Βουλή.
ββ) Γνωμοδοτεί επί των σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων πριν από την αποστολή τους για επεξεργασία στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε τυχόν απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια προεδρικών διαταγμάτων κατά την αποστολή τους προς επεξεργασία στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
γγ) Διατυπώνει σύμφωνη γνώμη επί της νομιμότητας των λοιπών κανονιστικών πράξεων, που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση νόμου, εξαιρουμένων των προκηρύξεων, καθώς και επί των κανονισμών άλλων αναθετουσών αρχών, κατά το μέρος που οι εν λόγω πράξεις και κανονισμοί ρυθμίζουν θέματα δημοσίων συμβάσεων.
Η προβλεπόμενη στις υπό αα), ββ) και γγ) περιπτώσεις γνωμοδοτική αρμοδιότητα ασκείται εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ως άνω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου. Η άπρακτη παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας εκ μέρους της Αρχής δεν κωλύει τη συνέχιση της κατά περίπτωση προβλεπόμενης στις κείμενες διατάξεις διαδικασίας.
δδ) Διατυπώνει σύμφωνη γνώμη επί των αποφάσεων των αναθετουσών αρχών που αφορούν προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 παρ. 3 της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ και των άρθρων 30 και 31 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, όπως αυτές μεταφέρονται και εκάστοτε ισχύουν στην εσωτερική έννομη τάξη, εξαιρουμένων των περιπτώσεων ανωτέρας βίας. Η εν λόγω αρμοδιότητα ασκείται εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την περιέλευση του σχεδίου απόφασης στην Αρχή, συνοδευόμενου από όλα τα στοιχεία στα οποία θεμελιώνεται, κατά περίπτωση, η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, με μέριμνα της αναθέτουσας αρχής. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας εκ μέρους της Αρχής δεν κωλύει τη συνέχιση της προβλεπόμενης στις κείμενες διατάξεις διαδικασίας.
γ) Εκδίδει κατευθυντήριες οδηγίες προς τους αρμόδιους δημόσιους φορείς και τις αναθέτουσες αρχές για θέματα δημοσίων συμβάσεων και διατυπώνει προτάσεις στους αρμόδιους υπουργούς για την έκδοση σχετικών εγκυκλίων. Οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς υποχρεούνται να διαβουλεύονται με την Αρχή πριν την έκδοση οποιασδήποτε εγκυκλίου ή κατευθυντήριας οδηγίας. Σε περίπτωση διαφωνίας, οι εν λόγω φορείς οφείλουν να αιτιολογούν εγγράφως τις θέσεις τους.
δ) Εκδίδει δεσμευτικού ή μη χαρακτήρα πρότυπα τεύχη δημοπράτησης και σχέδια συμβάσεων σε συνεργασία με τους κατά περίπτωση αρμόδιους δημόσιους φορείς. Διατάξεις νόμων που εξουσιοδοτούν άλλα όργανα για την έκδοση πρότυπων τευχών παύουν να ισχύουν από τον χρόνο που θα ορισθεί με τον Κανονισμό του άρθρου 7 του παρόντος νόμου. Πρότυπα τεύχη δεσμευτικού χαρακτήρα που τυχόν έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση των διατάξεων του προηγούμενου εδαφίου, εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι την έκδοση νέων προτύπων από την Αρχή.
ε) Αναζητά αυτεπαγγέλτως πληροφορίες και στοιχεία σχετικά με τις εν εξελίξει διαδικασίες προκήρυξης, ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων από τις αναθέτουσες αρχές και τους εμπλεκόμενους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και καλεί σε ακρόαση τους εκπροσώπους τους για την παροχή πληροφοριών και στοιχείων. Η Αρχή, κατά την κρίση της, ιδίως σε περίπτωση διενέργειας έρευνας εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πιθανή παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου, ενημερώνει άμεσα τα αρμόδια όργανα εποπτείας και ελέγχου, προκειμένου αυτά να επιληφθούν για την άσκηση των κατά τον νόμο αρμοδιοτήτων τους και συντάσσει ειδική έκθεση, η οποία διαβιβάζεται στον Πρόεδρο της Βουλής και κοινοποιείται στα ως άνω αρμόδια όργανα.
στ) Δύναται να παρεμβαίνει σε δίκες ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων επί διαφορών που γεννώνται κατά τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων. Με την παρέμβαση μπορεί να διατυπωθούν μόνον απόψεις και επιχειρήματα σχετικά με τιθέμενα στο πλαίσιο της διαφοράς ζητήματα. Η παρέμβαση ασκείται με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν στην αντιστοίχη δίκη. Η παρέμβαση ασκείται ατελώς και δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση αυτή οι διατάξεις για τη δικαστική δαπάνη.
ζ) Τηρεί Εθνική Βάση Δεδομένων Δημοσίων Συμβάσεων κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Λειτουργίας της. Ιδίως:
αα) συλλέγει και δημοσιεύει πληροφορίες σχετικά με το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων και τη συναφή νομολογία των ευρωπαϊκών και εθνικών δικαστηρίων,
ββ) συντονίζει και μεριμνά για τη συλλογή, επεξεργασία και δημοσίευση στοιχείων εκ μέρους των αναθετουσών αρχών και των αρμοδίων δημοσίων φορέων σχετικά με τις εν εξελίξει διαδικασίες προκήρυξης, ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, όπως ιδίως, αποφάσεων προκήρυξης, ανακοινώσεων κατακύρωσης, συμπληρωματικών συμβάσεων, ετήσιων απολογιστικών στοιχείων για τις συμβάσεις που προκηρύχθηκαν, ανατέθηκαν και εκτελούνται από τις αναθέτουσες αρχές, καθώς και όσα ειδικότερα στοιχεία προβλέπονται στον Κανονισμό του άρθρου 7 του παρόντος νόμου και παρέχονται υποχρεωτικά από τις αναθέτουσες αρχές και τους αρμόδιους δημόσιους φορείς, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και του εν λόγω Κανονισμού.
η) Παρέχει συμβουλές προς τις αναθέτουσες αρχές για τη νόμιμη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων και την ομοιόμορφη εφαρμογή της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων.
θ) Συμμετέχει στην εκπροσώπηση της χώρας σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς και συναντήσεις στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων και συνεργάζεται με τα αρμόδια ευρωπαϊκά και εθνικά όργανα για την ανταλλαγή απόψεων, πληροφοριών και στοιχείων σχετικά με την εθνική στρατηγική, το νομικό πλαίσιο και τις διαδικασίες προκήρυξης, ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων.
ι) Συντάσσει και υποβάλλει στον Πρόεδρο της Βουλής, εντός του πρώτου τριμήνου κάθε ημερολογιακού έτους, ετήσια έκθεση η οποία δημοσιεύεται στο διαδίκτυο και περιλαμβάνει αποτίμηση των πεπραγμένων της Αρχής σύμφωνα με τον σκοπό και τις αρμοδιότητές της, τις προτάσεις βελτίωσης του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου και των διαδικασιών προκήρυξης, ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων που έχουν διατυπωθεί προς τους αρμόδιους φορείς και όργανα, καθώς και την πρόοδο της συμμόρφωσης των αρμοδίων φορέων και οργάνων με τις εν λόγω προτάσεις.
3. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομάς, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού δύναται να ανατεθούν στην Αρχή και περαιτέρω αρμοδιότητες για την εκπλήρωση του σκοπού της.