• Εθνική Στρατηγική για την μείωση της βλάβης από τις εξαρτήσεις και Εθνικό Πρόγραμμα Φαρμακευτικής Κάνναβης. Συμμετοχή στην δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση σχετικά με τη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας υπό τον τίτλο: «Προστασία της υγείας και ανάπτυξη των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας» http://www.opengov.gr/yyka/?p=3047 Βρισκόμαστε αισίως στο 2020 και η χώρα μας εξακολουθεί να εφαρμόζει ένα αναχρονιστικό και αναποτελεσματικό πρόγραμμα για την πρόληψη και αντιμετώπιση των εξαρτήσεων που εστιάζει ακόμα στην καταστολή και την αναχρονιστική στεγνή θεραπεία. Έχουμε πλέον πολλά καλά παραδείγματα από την Ευρώπη, όπως η Πορτογαλία, η Ελβετία, η Ολλανδία που αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τις εξαρτήσεις στις χώρες τους μέσα από την εφαρμογή Εθνικών Στρατηγικών που εστίασαν στην μείωση της βλάβης από τις εξαρτήσεις, στην πρόληψη και την αποποινικοποίηση της χρήσης. Πολλές χώρες έχουν θεσπίσει επίσης Εθνικά Προγράμματα για την παροχή Φαρμακευτικής Κάνναβης στους ασθενείς τους και έχουν ιδρύσει ανεξάρτητα Γραφεία/ Διευθύνσεις που συντονίζουν την εφαρμογή τους. Το προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν κινείται καθόλου προς αυτή τη κατεύθυνση και αντιμετωπίζει επιδερμικά και συντηρητικά την πρόληψη και αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, ενώ δεν μεριμνά για την σύσταση εθνικής αρχής που θα εφαρμόσει την εφαρμογή προγραμμάτων διάθεσης φαρμακευτικής κάνναβης στους ασθενείς. Οι απαγορευτικές/ κατασταλτικές πολιτικές που εφαρμόζονται στα πλαίσια του πολέμου κατά των ναρκωτικών τα τελευταία 50 χρόνια μας έχουν κοστίσει ακριβά σε ανθρώπινες ζωές και σε πολύτιμους οικονομικούς, και όχι μόνο, πόρους που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε άλλους τομείς όπως η υγεία, η παιδεία, ο πολιτισμός και η έρευνα. Αν και ο στόχος τους είναι η μείωση της προσφοράς και της ζήτησης απαγορευμένων ουσιών, μετά από όλα αυτά τα χρόνια και παρά τα δισεκατομμύρια που έχουν σπαταληθεί, έχουν αποδεδειγμένα το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Την γιγάντωση του παράνομου εμπορίου και των Καρτέλ που το διαχειρίζονται και χρηματοδοτούν τη κρατική διαφθορά που το συντηρεί, τον αυξανόμενο αριθμό νέων χρηστών και θυμάτων από την αλόγιστη χρήση, καθώς και την αυξανόμενη εγκληματικότητα και βλάβη για τους χρήστες. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Τεκμηρίωσης για τα Ναρκωτικά, η Ευρώπη αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις που αφορούν αλλαγές στα πρότυπα διακίνησης και χρήσης ουσιών, ενώ τονίζει την αυξημένη χρήση κοκαΐνης, ηρωίνης και ενός αριθμού ρεκόρ νέων συνθετικών ουσιών που έχουν κατακλύσει την Ευρώπη. Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, στην Έκθεση World Drug Report κάνει λόγο για 128-190 εκ χρήστες κάνναβης παγκόσμια, 35-50 εκατομμύρια στην Ευρώπη, καθώς και για 5-8 εκ χρήστες κοκαΐνης και 3.5-5 εκ χρήστες οπιούχων στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη ο τζίρος της παγκόσμιας αγοράς παράνομων ουσιών ξεπερνάει τα 400 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, ενώ ο τζίρος της Ευρωπαϊκής αγοράς κάνναβης ξεπερνάει τα 35 δις ευρώ το χρόνο. Στην Ελλάδα το πρόβλημα της πολυτοξικομανίας και της αλόγιστης χρήσης είναι εκτός ελέγχου και αναμένεται με την συνεχιζόμενη οικονομική κρίση να οξυνθεί, μέσα από την αυξημένη και ανεξέλεγκτη χρήση από νέους και περιθωριοποιημένες ομάδες (πχ άνεργοι, άστεγοι), αλλά και τις αυξημένες πιέσεις να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες από την Κυβέρνηση. Δεκάδες χιλιάδες χρήστες οπιούχων είναι αφημένοι στην τύχη των παράνομων κυκλωμάτων, οι νέοι καταναλώνουν αλόγιστα αμφιβόλου ποιότητας ουσίες από πολύ μικρές ηλικίες, η ηρωίνη θερίζει στην επαρχεία, η ανυπαρξία και η αναλγησία της πολιτείας οδηγεί στην εξαθλίωση τους τοξικοεξαρτημένους χρήστες στους δρόμους της πόλης, χιλιάδες άτομα στη λίστα αναμονής του ΟΚΑΝΑ και μια γενικευμένη εικόνα αποσύνθεσης. Υπάρχουν πολλά θετικά παραδείγματα και επιτυχημένα μοντέλα αποποινικοποίησης της χρήσης και ρύθμισης του παράνομου εμπορίου, καθώς και προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης των τοξικοεξαρτήσεων στα πλαίσια της μείωσης της βλάβης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το 2004 έχει παραδεχτεί ότι οι πολιτικές πρέπει να αλλάξουν κατεύθυνση στα πλαίσια της πρόληψης και της μείωσης της βλάβης. Στη Πορτογαλία μετά την πλήρη αποποινικοποίηση της χρήσης όλων των ουσιών από το 2001 τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την απεξάρτηση από οπιούχα και την αύξηση των ατόμων που αναζητούν θεραπεία. Στην Ελβετία που εδώ και 20 χρόνια εφαρμόζει μια πολιτική ανοχής με την κάνναβη και καινοτόμα προγράμματα μείωσης της βλάβης σε ότι αφορά την τοξικοεξάρτηση (συντήρηση με υποκατάστατα, δωμάτια χρήσης, διανομή σύνεργων) υπάρχουν θεαματικά αποτελέσματα σε ότι αφορά τη μείωση του αριθμού νέων χρηστών, ακόμη και κάνναβης, και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για τους τοξικοεξαρτημένους χρήστες. Η χρήση ουσιών σε αυτές τις χώρες αντιμετωπίζεται με βάση την αρχή της μείωσης της βλάβης εστιάζοντας, στην αποποινικοποίηση του χρήστη και την απεξάρτησή του από τα παράνομα κυκλώματα εμπορίου, στο διαχωρισμό των ουσιών ανάλογα με την επικινδυνότητά (τοξικότητά) τους, στη νομιμοποίηση της χρήσης, κατοχής και καλλιέργειας μικροποσοτήτων κάνναβης, την ελεγχόμενη κλινικά χορήγηση ηρωίνης, υποκατάστατων και καθαρών συνέργων για συντήρηση των εξαρτημένων ατόμων και σταδιακή απεξάρτησή τους, αλλά και την κλινική χορήγηση κάνναβης για θεραπευτικούς σκοπούς. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά από τις επίσημες ανακοινώσεις των χωρών αυτών αλλά και από πρόσφατες επιστημονικές και δημοσιογραφικές έρευνες: Μείωση των χρηστών νεαρής ηλικίας, σταθεροποίηση των χρηστών ηρωίνης σε μεγαλύτερες ηλικίες, μείωση της σχετικής εγκληματικότητας και των θανάτων και μεγάλη μείωση της κοινωνικής και οικονομικής αιμορραγίας από την πεσμένη παραβατικότητα και τα μειωμένα έξοδα καταστολής. Οι προτάσεις μας γι’ αυτό το νομοσχέδιο: 1. Να συμπεριληφθεί στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Δημόσια Υγεία, η Εθνική Στρατηγική για την πρόληψη και την μείωση της βλάβης από τις εξαρτήσεις. Η Εθνική Στρατηγική να συνταχθεί μετά από ευρεία δημόσια διαβούλευση με την συμμετοχή όλων των κοινωνικών εταίρων με εμπειρία πάνω στο θέμα και αξιοποιώντας τις διεθνείς καλές πρακτικές από την ΕΕ. Επανασύσταση της διαρκούς επιτροπής κοινωνικών υποθέσεων του κοινοβουλίου για την αντιμετώπιση των εξαρτησιογόνων ουσιών και Σύσταση Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής για την μείωση της βλάβης από τις εξαρτήσεις. 2. Να συνταχθεί το Εθνικό Πρόγραμμα Φαρμακευτικής Κάνναβης που θα συμπεριληφθεί στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Δημόσια Υγεία και θα μεριμνήσει για την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με την φαρμακευτική κάνναβη των νόμων 4139/2013, 4523/2018, της Υπουργικής Απόφασης Δ3(γ)52588/2018 (ΦΕΚ 2840/Β/16-7-2018) καθώς και της Κοινής Υπουργικής απόφασης Γ5γ οικ. 49690/2017 (ΦΕΚ 2238/Β/29-6-2017). Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στα ζητήματα συνταγογράφησης, ασφαλιστικής κάλυψης και απρόσκοπτης πρόσβασης. 3. Σύσταση ενός Εθνικού Συντονιστικού Γραφείου Φαρμακευτικής Κάνναβης ή ενός ανεξάρτητου και διυπουργικού Εθνικού Οργανισμού Κάνναβης, στον οποίο θα μεταβιβαστούν όλες οι αρμοδιότητες που αφορούν την παραγωγή, μεταποίηση και διάθεση της Κάνναβης για όλες τις χρήσεις (ιατρική, βιομηχανική). 4. Ένα ολοκληρωμένο μοντέλο για τη νόμιμη ρύθμιση της Κάνναβης για ιατρική χρήση θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα συνδυασμό των παρακάτω στοιχείων: o Αυτοκαλλιέργεια- ιδιο-παραγωγή ελεγχόμενων ποσοτήτων (6 θηλυκών φυτών ανά άτομο) με τεχνική υποστήριξη σε καλλιεργητικά θέματα και σε ζητήματα δοσολογίας και επιλογής κατάλληλης ποικιλίας Κάνναβης που να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένη πάθηση και ιδιοσυγκρασία/ οργανισμό. Ταυτόχρονη ιατρική παρακολούθηση και συμβουλευτική ασφαλούς χρήσης. Η αυτοκαλλιέργεια ελέγχεται μέσω μητρώου των ασθενών (όπως πχ στο Κολοράντο, την Καλιφόρνια, το Όρεγκον και το Μίσιγκαν στις ΗΠΑ) και την έκδοση σχετικής άδειας/ ηλεκτρονικού παραβόλου. Σχεδόν όλες από τις 24 Πολιτείες των ΗΠΑ που επιτρέπουν την ιατρική χρήση επιτρέπουν και την αυτοκαλλιέργεια από 4 μέχρι 12 φυτά ανάλογα με την Πολιτεία. Η αυτοκαλλιέργεια για ιατρική (και ευφορική) χρήση είναι επίσης ανεκτή ή de facto αποποινικοποιημένη σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ελβετία και η Τσεχία. o Συνταγογράφηση της Κάνναβης από Ιατρούς για συγκεκριμένες παθήσεις χωρίς περιορισμούς (πχ τελευταία ή παρηγορητική λύση) και έκδοση κάρτας ασθενή για την ιατρική χρήση κάνναβης. Η κάρτα θα αφορά ενήλικες, και κατά περίπτωση ανήλικους ασθενείς, και θα παρέχετε μετά από ενδελεχή κλινική εξέταση και κατάθεση του ιατρικού ιστορικού/ φακέλου. o Ιατρικές Λέσχες Κάνναβης (σε συνεργασία με ιατρούς, καλλιεργητές και παρασκευαστές εκχυλισμάτων/ σκευασμάτων), κατά τα πρότυπα της Ουρουγουάης, της Χιλής και της Καταλονίας για την διάθεση της Κάνναβης αποκλειστικά στους ασθενείς- μέλη. Οι μη-κερδοσκοπικές Ιατρικές Λέσχες Κάνναβης είναι εγγεγραμμένα σωματεία (στην Περιφέρεια ή στην κεντρική Διοίκηση) με νόμιμο προσωπικό που περιλαμβάνει ιατρούς και νοσηλευτές. Οι λέσχες παράγουν κάνναβη και εκχυλίσματα/ θεραπευτικά έλαια σε συνεργασία με καλλιεργητές και παρασκευαστές σε ποσότητες που είναι απαραίτητες για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των μελών- ασθενών και μόνο. Σε κάθε ασθενή, ανάλογα με την πάθηση, αντιστοιχεί συγκεκριμένος αριθμός δέντρων, η ποιότητα της Κάνναβης παρακολουθείται στενά από πιστοποιημένα εργαστήρια, ενώ υπάρχει ιατρική παρακολούθηση και συμβουλές σε ότι αφορά τους τρόπους λήψης, τις κατάλληλες ποικιλίες ανά πάθηση και την δοσολογία. Οι ασθενείς θα εγγράφονται στο μητρώο της κάθε λέσχης, που θα μπορεί να έχει μέχρι 45 μέλη- ασθενείς. o Σε αρκετές Πολιτείες των ΗΠΑ είναι θεσμοθετημένος ο ρόλος των φροντιστών κάνναβης (Caregivers- καλλιεργητές και παρασκευαστές εκχυλισμάτων/ σκευασμάτων) που υποστηρίζουν συγκεκριμένο αριθμό (5-10) ασθενών που δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους. Οι φροντιστές κάνναβης ελέγχονται μέσω μητρώου και ηλεκτρονικού παραβόλου. o Φαρμακεία Κάνναβης (μικρομεσαίες επιχειρήσεις), ως ειδικοί αδειοδοτημένοι χώροι διάθεσης Κάνναβης για ιατρική χρήση, σε συνεργασία με εγχώριους παραγωγούς και παρασκευαστές σκευασμάτων. Οι ασθενείς με την ειδική κάρτα που τους εκδίδεται μαζί με την συνταγογράφηση, θα μπορούν να προμηθεύονται την κάνναβη από τα ειδικά φαρμακεία που θα αδειοδοτηθούν. Τα φαρμακεία θα απασχολούν εξειδικευμένο προσωπικό και πωλητές, και θα προσφέρουν εξειδικευμένες ποικιλίες. o Έλεγχος των παραγόμενων ποσοτήτων με την χρήση RFID tags και διασφάλιση της ποιότητας των παραγόμενων ποσοτήτων με την εισαγωγή πιστοποιητικών- προτύπων τύπου ISO όπως το Patient Focused Certification). o Μέριμνα για την εξασφάλιση όλων των επιλογών λήψης των ασθενών με έμφαση στην παραγωγή ποιοτικής βιολογικής κάνναβης σε φυσική μορφή, αλλά και ποιοτικών φυσικών σκευασμάτων (ελαίων, βαμμάτων, εκχυλισμάτων, υπόθετων, κλπ). o Εισαγωγές έτοιμων σκευασμάτων από το εξωτερικό και διάθεση μέσα από τα συμβατικά φαρμακεία. o Κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία της θεραπείας με κάνναβη, ενημέρωση των ιατρικών συλλόγων και των συλλόγων ασθενών για τα οφέλη και τις δυνατότητες της ιατρικής χρήσης της Κάνναβης, κατάρτιση ιατρών και νοσηλευτών πάνω στα θεραπευτικά πρωτόκολλα (ποικιλίες/ δοσολογίες) της Κάνναβης. o Ενίσχυση της ιατρικής έρευνας πάνω στα Κανναβινοειδή, καθώς και της αγροτικής έρευνας πάνω στην καλλιεργητική φροντίδα και την ανάπτυξη σταθερών ποικιλιών Κάνναβης για ιατρική χρήση. 16 Φεβρουαρίου 2020 Ηλιόσποροι - δίκτυο για την κοινωνική και πολιτική οικολογία Συντονιστές Αντιαπαγορευτικού Φεστιβάλ και εκστρατείας από το 2005