Αρχική Διαβούλευση του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης για το εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό ΣχέδιοΚοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο (ΚΚΣ) Σχόλιο του χρήστη Αλίς Κοροβέση | 17 Ιουλίου 2025, 19:32
  • Σχόλιο του χρήστη 'Αλίς Κοροβέση' | 17 Ιουλίου 2025, 19:32

    Σχόλια επί του Κοινωνικού & Κλιματικού Σχεδίου - ΙΝΖΕΒ (Alice Κοροβέση) Ο οργανισμός ΙΝΖΕΒ ΑΜΚΕ, με διαρκή προσήλωση στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και την προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας, συμμετέχει ενεργά στη δημόσια διαβούλευση για το Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο (ΚΚΣ). Εκτιμούμε πως το ΚΚΣ αποτελεί μία καίρια ευκαιρία για την ολιστική ενσωμάτωση της κοινωνικής διάστασης στην ενεργειακή μετάβαση. Ωστόσο, η εμπειρία μας από την εφαρμογή αντίστοιχων πολιτικών δείχνει ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθεί τόσο η στόχευση όσο και η μεθοδολογία του Σχεδίου, με άξονα την αποτελεσματικότητα, τη δικαιοσύνη και τη συμμετοχικότητα. Το ΙΝΖΕΒ, ως φορέας με δεκαετή εμπειρία στην τεχνική και θεσμική υποστήριξη για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, έχει συνεργαστεί με περισσότερους από 20 Δήμους της Ελλάδας ως τεχνικός σύμβουλος στο πλαίσιο της Τεχνικής Βοήθειας του Energy Poverty Advisory Hub (EPAH) για τη διάγνωση και αντιμετώπιση φαινομένων ενεργειακής φτώχειας. Από τον Μάιο του 2025, το ΙΝΖΕΒ έχει αναλάβει επίσημα τον ρόλο του Εθνικού Αντένα του EPAH στην Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην προτεραιοποίηση παρεμβάσεων σε περιοχές με έντονη ή δομική ενεργειακή φτώχεια (severe energy poverty), αναγνωρίζοντας την ανάγκη για στοχευμένες και δίκαιες πολιτικές που αποσκοπούν στην κοινωνική ευημερία. Η διαβούλευση κινείται σε θετική κατεύθυνση, αναγνωρίζοντας τη σημασία του ενεργειακού τομέα ως ρυθμιστή της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της ευημερίας των καταναλωτών. Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματικό και δίκαιο το Σχέδιο, απαιτείται περαιτέρω εξειδίκευση, κοστολόγηση των μέτρων, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και προσδιορισμός της συνάφειας με άλλες εθνικές πολιτικές και προγράμματα. Ζητούμε επίσης τη θεσμοθέτηση ειδικής Επιτροπής Παρακολούθησης του ΚΚΣ με συμμετοχή φορέων όπως κοινωνικοί εταίροι, τοπική αυτοδιοίκηση, ερευνητικά ιδρύματα και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Παράλληλα, προτείνουμε τη δημιουργία δημόσιου διαδικτυακού χώρου όπου θα αναρτώνται όλα τα έγγραφα σχετικά με την πρόοδο υλοποίησης του Σχεδίου, πρακτικά συνεδριάσεων και δείκτες αποδοτικότητας. Οι προτάσεις που ακολουθούν εστιάζουν σε καίριες πτυχές των προτεινόμενων μέτρων, κυρίως στον τομέα της κτιριακής αναβάθμισης, της ενεργειακής στήριξης των ευάλωτων πληθυσμών, της αποδοτικότερης παρακολούθησης και αξιολόγησης, και της ουσιαστικής εμπλοκής των πολιτών και των θεσμικών εταίρων. Στοχευμένες Παρεμβάσεις σε Κοινωνικά Κτίρια Υψηλής Ευαλωτότητας Το ΙΝΖΕΒ αναγνωρίζει τη σημασία της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και θεωρεί θετική την πρόβλεψη ΚΚΣ. Ωστόσο, διαπιστώνεται ένα κρίσιμο κενό, καθώς το Σχέδιο δεν προβλέπει εξειδικευμένες δράσεις για τα κτίρια που φιλοξενούν ευάλωτους πληθυσμούς με αυξημένα ενεργειακά φορτία, όπως είναι οι μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, οι ξενώνες αστέγων ή προσφύγων, τα οικοτροφεία για άτομα με αναπηρίες και οι μονάδες κοινωνικής προστασίας. Αυτές οι δομές λειτουργούν όλο τον χρόνο, εξυπηρετούν πληθυσμούς υψηλού κινδύνου και είναι πρακτικά αδύνατο να προχωρήσουν σε ενεργειακές αναβαθμίσεις χωρίς πλήρη επιχορήγηση και τεχνική υποστήριξη. Προτείνουμε τη πρόβλεψη μηχανισμού ομαδοποίησης (grouping) τέτοιων δομών και τη δημιουργία ειδικού προγράμματος πλήρους (100%) επιδότησης για την ενεργειακή τους αναβάθμιση με τεχνική βοήθεια και απλοποιημένες διαδικασίες. Ποσοτικοποίηση και Αξιολόγηση Παρεμβάσεων Επισημαίνεται ότι το ΚΚΣ είναι περιγραφικό και στερείται ποσοτικών δεικτών αξιολόγησης των παρεμβάσεων. Η αποδοτικότητα ενός κοινωνικού ή ενεργειακού προγράμματος δεν μπορεί να μετριέται μόνο από την απορρόφηση πόρων. Είναι κρίσιμη η ενσωμάτωση σαφών δεικτών, όπως: αριθμός ωφελούμενων νοικοκυριών, μείωση ενεργειακής κατανάλωσης, βελτίωση θερμικής άνεσης και ποιότητας ζωής, καθώς και ποσοστά σχετιζόμενα με την στην ενεργειακή φτώχεια. Η πρόβλεψη για ex-post αξιολόγηση θα ενισχύσει τη διαφάνεια και τη συνεχή βελτίωση των παρεμβάσεων. Άρση Εμποδίων για Συλλογικές Παρεμβάσεις Το ΙΝΖΕΒ, σε συνεργασία με ΟΤΑ και άλλους φορείς, έχει τεκμηριώσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα ευάλωτα νοικοκυριά σε πολυκατοικίες ή πολυϊδιοκτησίες για την εφαρμογή ενεργειακών παρεμβάσεων. Στο ΚΚΣ, προτείνονται απλουστευμένες διαδικασίες λήψης αποφάσεων (π.χ. πλειοψηφία αντί ομοφωνίας), παροχή τεχνικής βοήθειας και πρότυπα τεχνικά πακέτα παρεμβάσεων ανά τυπολογία κτιρίου. Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητη η χαρτογράφηση περιοχών παρέμβασης ανά Δήμο, βάσει κοινωνικών και τεχνικών κριτηρίων. Μετάβαση από τα Επιδοματικά Μέτρα σε Δομικές Λύσεις Η παρατεταμένη χρήση επιδομάτων, όπως τα επιδόματα θέρμανσης, χωρίς εναλλακτικά μέτρα, παγιώνει την εξάρτηση από ρυπογόνες και ενεργειακά αναποτελεσματικές λύσεις. Το ΚΚΣ πρέπει να ενισχυθεί με σαφή στρατηγική απεξάρτησης από επιδοτήσεις σε ορυκτά καύσιμα και αντικατάστασή τους με δομικά μέτρα όπως η παροχή θερμικής μόνωσης και η εγκατάσταση αντλιών θερμότητας. Κρίνεται αναγκαίο να ενισχυθούν οι επενδύσεις στην εξοικονόμηση στην πηγή και να θεσπιστούν διαφανή κριτήρια για την κατανομή των επιδοτήσεων. Ενίσχυση της Θεσμικής Συμμετοχής και της Παρακολούθησης Προτείνεται η θέσπιση Μόνιμης Επιτροπής Παρακολούθησης με τη συμμετοχή φορέων της κοινωνίας, επιστημονικών ιδρυμάτων και ΜΚΟ. Παράλληλα, προτείνεται η δημιουργία δημόσιου ιστότοπου για την ανάρτηση όλων των σχετικών εγγράφων, πρακτικών και δεικτών παρακολούθησης. Εκπαίδευση και Ενεργειακή Ενημέρωση Η ύπαρξη γραφείων Υπηρεσιών Μιας Στάσης (ΥΜΣ) αποτελεί ένα ουσιαστικό μέτρο του ΚΚΣ, το οποίο χρήζει ενίσχυσης. Η ενημέρωση των πολιτών και η άρση της ενεργειακής άγνοιας είναι κρίσιμες για την επιτυχία του Σχεδίου και πρέπει να αποτελούν διακριτό άξονα. Συνολική Εκτίμηση Το ΙΝΖΕΒ επαναλαμβάνει την υποστήριξή του προς το Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο, ωστόσο θεωρεί ότι για να επιτευχθεί μια δίκαιη, αποτελεσματική και συμμετοχική πράσινη μετάβαση, απαιτούνται ουσιαστικές βελτιώσεις στο σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση των δράσεων του Σχεδίου.