• Καταρχάς, η Ε.Σ.Α.μεΑ, επιθυμεί να επισημάνει ότι πολύ σωστά έχει συμπεριληφθεί στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016 – 2021 ο τομέας παρέμβασης 6 που αφορά στην άρση των αποκλεισμών και τη διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας σε όλους τους πολίτες, ωστόσο αυτό που με λύπη διαπιστώσαμε είναι πως στο κείμενο της Στρατηγικής δεν περιλαμβάνεται ούτε μια ρητή αναφορά στα άτομα με αναπηρία, τα οποία, όπως άλλωστε γνωρίζετε, αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα στον τομέα των ΤΠΕ εξαιτίας: α) της έλλειψης προσβασιμότητας στις υπηρεσίες και τα προϊόντα ΤΠΕ, β) της έλλειψης εκπαίδευσης/κατάρτισης στη χρήση των νέων τεχνολογιών, γ) του υψηλού κόστους του εξοπλισμού και της πρόσβασης στο διαδίκτυο, γ) του υψηλού κόστους και της χαμηλής αποδοτικότητας των συσκευών υποστηρικτικής τεχνολογίας που απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο στα άτομα με αναπηρία. Αυτό που επίσης έχουμε διαπιστώσει είναι πως η προσέγγιση της δημόσιας διοίκησης στο ζήτημα ΤΠΕ και άτομα με αναπηρία είναι πάντοτε από την πλευρά του εξυπηρετούμενου και ποτέ από την πλευρά του εργαζόμενου. Έχουμε δηλαδή διαπιστώσει πως οι πρόνοιες στον τομέα αυτό για τα άτομα με αναπηρία αφορούν, στην καλύτερη περίπτωση, την προσβασιμότητα των ιστοσελίδων του δημοσίου τομέα και σχεδόν ποτέ μα ποτέ τις ηλεκτρονικές εφαρμογές με τις οποίες έρχονται σε επαφή οι υπάλληλοι του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, αποκλείοντας με αυτόν τον τρόπο τη χρήση τους από εργαζόμενους με αναπηρία. Πρόκειται για μια αναχρονιστική αντίληψη περί των ικανοτήτων και δεξιοτήτων των ατόμων με αναπηρία που βασίζεται στο ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας. Για το αναπηρικό κίνημα της χώρας, η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική πρέπει να ενσωματώνει οριζόντια τη διάσταση της αναπηρίας προκειμένου αφενός να μην δημιουργεί νέα εμπόδια σε βάρος των πολιτών με αναπηρία αφετέρου να αίρει τα ήδη υφιστάμενα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι: -τα άτομα με προβλήματα υγείας ή αναπηρία, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (2002), αποτελούν το 18,2% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, ήτοι μια ιδιαίτερα μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα, -η ανεμπόδιστη πρόσβαση στις ψηφιακές υπηρεσίες, πέρα από συνταγματικό κατοχυρωμένο δικαίωμα, αποτελεί σημαντική διέξοδο για ορισμένους πολίτες, όπως είναι οι πολίτες με αναπηρία, εξαιτίας των προβλημάτων πρόσβασης στο δομημένο περιβάλλον και στο σύνολο των κτιριακών εγκαταστάσεων, -οι δικτυακοί τόποι, οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες και οι διαδικτυακές εφαρμογές στο σύνολό τους δεν είναι προσβάσιμες στους πολίτες με αναπηρία, καθώς και τις παρακάτω απαιτήσεις του συντάγματος, της εθνικής μας νομοθεσίας και του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, ήτοι: - της παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.», - της παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας», - των παρ. 1 και 2 του Άρθρου 5Α του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει…..» και «Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους….», - του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), και ως εκ τούτου οφείλει να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές…», - του άρθρου 21 «Ελευθερία έκφρασης και γνώμης και πρόσβαση στην πληροφόρηση» της προαναφερθείσας Διεθνούς Σύμβασης, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι: «Τα Κράτη Μέρη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι τα ΑμεΑ μπορούν να ασκούν το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης και γνώμης, συμπεριλαμβανομένης και της ελευθερίας να αναζητούν, να λαμβάνουν και να μεταδίδουν πληροφορίες και ιδέες σε ίση βάση με τους άλλους και μέσω όλων των ειδών επικοινωνίας της επιλογής τους, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 της παρούσας Σύμβασης, συμπεριλαμβανομένου και του να: (α) παρέχουν στα ΑμεΑ πληροφόρηση, που προορίζεται για το ευρύτερο κοινό, σε προσβάσιμες μορφές και τεχνολογίες κατάλληλες για διαφορετικά είδη αναπηρίας εν ευθέτω χρόνο και χωρίς πρόσθετό κόστος. (β) αποδέχονται και να διευκολύνουν τη χρήση των νοηματικών γλωσσών, Braille, βοηθητικής και εναλλακτικής επικοινωνίας, και όλων των άλλων προσβάσιμων μέσων, μεθόδων και μορφών επικοινωνίας της επιλογής των ΑμεΑ σε επίσημες συνδιαλλαγές, και (ε) αναγνωρίσουν και προωθήσουν τη χρήση των νοηματικών γλωσσών..», - των παρ. 7 και 8 του άρθρου 4 του Ν. 3979/2011 «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 138 Α'/16.06.2011)7, σύμφωνα με τις οποίες: «Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαμορφώνουν την πληροφόρηση και επικοινωνία και εν γένει τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κατά τρόπο, ώστε αυτές να είναι φιλικές προς τον χρήστη, να διασφαλίζουν και να ενισχύουν την ισότητα ως προς την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες πρόσβασης ορισμένων ομάδων ή ατόμων και ιδίως των ατόμων με αναπηρία» και «Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η διαμόρφωση και προμήθεια των αντίστοιχων πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και υπηρεσιών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρίες και τη δυνατότητα αξιοποίησης των σχετικών υπηρεσιών από αυτά», - του άρθρου 10 «Εύλογες Προσαρμογές» του Νόμου 3304/2005 (Αρ. ΦΕΚ 16/Α΄- 27/01/2005), σύμφωνα με το οποίο η μη εφαρμογή ηλεκτρονικής προσβασιμότητας συνιστά διάκριση σε βάρος των εργαζόμενων με αναπηρία, - της ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», όπου στο Παράρτημα Ι (στην ενότητα 7 «Προσβασιμότητα», ΚΥ. 49 -Βλ. επίσης ΚΠ.27) ορίζεται ότι οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο «Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού» (WCAG) έκδοση 2.0, επίπεδο προσβασιμότητας τουλάχιστον «ΑΑ», το οποίο αποτελεί το de facto πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας, - του άρθρου 7 του Κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013 (Κανονιστικό Πλαίσιο Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την προγραμματική περίοδο 2014 – 2020), σύμφωνα με το οποίο: «[…] Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψουν κάθε διάκριση εξαιτίας του φύλου, της φυλής ή της εθνοτικής καταγωγής, της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, αναπηρίας, της ηλικίας ή του γενετήσιου προσανατολισμού κατά την εκπόνηση και υλοποίηση των προγραμμάτων. Ειδικότερα, η προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρίες λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και της εφαρμογής των προγραμμάτων [..]», - της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Αναπηρία 201-2020, στην οποία ρητά αναφέρεται ότι: «Η Επιτροπή προτείνει τη χρήση νομοθετικών και άλλου είδους μέσων, όπως η τυποποίηση, προκειμένου να βελτιστοποιήσει την προσβασιμότητα του δομημένου περιβάλλοντος, των μεταφορών και των ΤΠΕ, σύμφωνα με τις εμβληματικές πρωτοβουλίες «Ψηφιακό θεματολόγιο» και «Ένωση καινοτομίας». [...] Η δράση της ΕΕ θα στηρίξει και θα συμπληρώσει τις εθνικές ενέργειες για την υλοποίηση της προσβασιμότητας, την εξάλειψη των υφιστάμενων εμποδίων και τη βελτίωση της διαθεσιμότητας και του πεδίου επιλογής υποστηρικτικών τεχνολογιών», -της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προσβασιμότητα των ιστοτόπων οργανισμών του δημόσιου τομέα, η οποία στοχεύει στην προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την προσβασιμότητα σε ιστότοπους οργανισμών του δημόσιου τομέα και καθορίζει τις τεχνικές διατάξεις βάσει των οποίων τα κράτη μέλη καθιστούν προσιτό το περιεχόμενο ορισμένων ιστοτόπων οργανισμών του δημόσιου τομέα , -της Ευρωπαϊκής Πράξης για την Προσβασιμότητα (EAA), η οποία τελεί υπό τελική έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και καλύπτει την προσβασιμότητα προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των ΤΠΕ, από τις οποίες προκύπτει ότι η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία πρέπει να αποτελεί οριζόντια αρχή που να ενσωματώνεται σε κάθε πολιτική, μέτρο, πρόγραμμα, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τα εξής: Ι. Στην ενότητα Β «Περιβάλλον, όραμα και προοπτικές» οι παρακάτω παράγραφοι να συμπληρωθούν ως ακολούθως: «[…] Το όραμα της κυβέρνησης για τις ΤΠΕ, είναι να αποτελέσουν το μοχλό για την επανεκκίνηση και ανάπτυξη της οικονομίας και για την ενίσχυση της απασχόλησης, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης, τον καταλύτη για αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη Δημόσια Διοίκηση καθώς και εργαλείο και μέσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών, δίχως διακρίσεις και αποκλεισμούς, και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Η χώρα καλείται να εκμεταλλευτεί το σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτει, το οποίο είναι το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης στον τομέα, και να θέσει σε εφαρμογή ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο που να αποτελέσει το πλαίσιο αναφοράς και τον οδικό χάρτη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση όλων των δράσεων και παρεμβάσεων για την ανάπτυξη των ΤΠΕ, με ορίζοντα το 2021. Αυτό ακριβώς το σκοπό εξυπηρετεί η παρούσα Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική (ΕΨΣ), η οποία εξειδικεύει επτά (7) τομείς παρέμβασης, τις προτεραιότητες για τον κάθε τομέα, τις απαιτούμενες ενέργειες υλοποίησης για τον καθένα από τους τομείς προτεραιότητας καθώς επίσης και όλα τα αναγκαία μέτρα και δράσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου σχεδιασμού και υλοποίησης έργων και δράσεων ΤΠΕ στο Δημόσιο. Σε όλους τους τομείς παρέμβασης θα εξετάζεται και ενσωματώνεται ο τρόπος οριζόντιας εφαρμογής της αρχής της μη διάκρισης καθώς και η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία[…]». ΙΙ. Ο Τομέας Παρέμβασης 6 «Άρση των αποκλεισμών και διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας» να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «6 Άρση των αποκλεισμών και διάχυση των ωφελειών της ψηφιακής οικονομίας Η αύξηση της διείσδυσης των ΤΠΕ στο Δημόσιο και στην οικονομία της χώρας, για να οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα, απαιτείται να συνδυαστεί και από επέκταση σε και διεύρυνση της χρήσης του διαδικτύου, από όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες του πληθυσμού. Υπάρχει ο κίνδυνος, η ίδια η διαδικασία της ψηφιακής ανάπτυξης, να αφήνει πίσω της ομάδες πληθυσμού, ιδιαίτερα τις ευάλωτες, που δεν θα μπορούν να την παρακολουθήσουν, διευρύνοντας με τον τρόπο αυτό το ψηφιακό χάσμα. Όσον αφορά στην περίπτωση των ατόμων με αναπηρία ειδική μέριμνα πρέπει να δοθεί ώστε αφενός η ψηφιακή ανάπτυξη να μη δημιουργεί νέα εμπόδια, αφετέρου μέσω αυτής να αίρονται τα υφιστάμενα ενώ σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίζεται η συμβατότητα των ΤΠΕ με την υποστηρικτική τεχνολογία που χρησιμοποιούν τα άτομα με αναπηρία. Το κάθε βήμα της ψηφιακής ανάπτυξης, απαιτείται να συνδυάζεται με μέτρα και δράσεις που να αποσκοπούν στη διάχυση των ωφελειών του σε όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες του πληθυσμού βάσει της αρχής της μη διάκρισης καθώς και στην άρση των γεωγραφικών αλλά και των κοινωνικών αποκλεισμών. Το μέσο της διάχυσης των ωφελειών της ψηφιακής ανάπτυξης και της ψηφιακής οικονομίας στο σύνολο της κοινωνίας, είναι το διαδίκτυο και το απαραίτητο συμπληρωματικό εφόδιο, η εξοικείωση με τις ΤΠΕ. Σε ότι αφορά τη χρήση του διαδικτύου και του Η/Υ, η σύγκριση της Ελλάδας με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ την τοποθετεί στις τελευταίες θέσεις. Σε δυσμενέστερη θέση βρίσκονται οι ηλικιωμένοι και οι ειδικές ομάδες πληθυσμού. Ειδικότερα: Στις ηλικίες άνω των 55 ετών, μόνο το 21.1% χρησιμοποιεί τακτικά το διαδίκτυο, με τον αντίστοιχο ΜΟ της ΕΕ στο 43%lxxiii. Αντίστοιχα η χρήση του διαδικτύου από τον πληθυσμό με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης στην Ελλάδα αγγίζει το 22.7% ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος της Ε.Ε. ανέρχεται στο 46.2%. Παράλληλα σε ότι αφορά στην ηλεκτρονική προσβασιμότητα η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των χωρών ΕΕ (βλ. Γράφημα ΠΗΓΗ: Monitoring eAccessibility in Europe, για την European Commission, DG Information Society and Media, Unit H.3 'ICT for inclusion') Είναι φανερό ότι απαιτούνται συνδυασμένες και εστιασμένες δράσεις που θα αποσκοπούν στην ενίσχυση της πρόσβασης στο διαδίκτυο όλων ανεξαιρέτως των ομάδων του πληθυσμού, ανεξάρτητα των δεξιοτήτων του ή άλλων δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζει. Προτεραιότητα 6.1: Εστίαση στην άρση των του κοινωνικού αποκλεισμού Οι τεχνολογίες ΤΠΕ γενικά και το διαδίκτυο ιδιαίτερα αποτελούν βασικό εργαλείο εξάλειψης των περιορισμών πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες που θέτουν ο γεωγραφικός και κοινωνικός αποκλεισμός καθώς και τα εμπόδια από την έλλειψη προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτούνται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται: Η συνεργασία με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και η στήριξή τους για την εκπαίδευση ευπαθών ομάδων του πληθυσμού σε θέματα ΤΠΕ. -Η Συνεργασία με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία -ως τον αντιπροσωπευτικότερο φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών στη χώρα αλλά και αναγνωρισμένο πάροχο προγραμμάτων Δια Βίου Μάθησης- για την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία σε θέματα ΤΠΕ. -Η ενεργοποίηση τοπικών θεσμών (π.χ. ΚΑΠΗ, σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων) για την εκπαίδευση και την παροχή στήριξης σε θέματα ΤΠΕ, με ταυτόχρονη στήριξη της υλικοτεχνικής υποδομής και της ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο, καθώς και η δικτύωσή τους με ομάδες υποστήριξης σε θέματα ΤΠΕ. -Η οργάνωση τοπικών ομάδων υποστήριξης σε θέματα ΤΠΕ μέσα από προγράμματα για ανέργους, άτομα με αναπηρία, επαγγελματίες και σπουδαστές. -Η ώθηση της ανάπτυξης δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς σε απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές. -Η στήριξη ευπαθών ομάδων για να αποκτήσουν ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο καθώς και έξυπνες συσκευές (Η/Υ, tablets). -Η διάδοση και η στήριξη των σχετικών προτύπων, πιστοποιήσεων και της αρχής της μη διάκρισης σε θέματα σχετικά με την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία των έργων ΤΠΕ. -Η διασφάλιση της συμβατότητας αυτών με τις υποστηρικτικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούν τα άτομα με αναπηρία -Η ώθηση της χρήσης των ΤΠΕ από γυναίκες με στόχο την εξίσωση της χρήσης μεταξύ των δύο φύλων. -Η ώθηση της χρήσης των ΤΠΕ από άτομα με αναπηρία με στόχο την εξίσωση της χρήσης τους με αυτήν του γενικού πληθυσμού -Η διάθεση χώρων σχολείων για την πραγματοποίηση ενημερωτικών εκδηλώσεων και σεμιναρίων σε ΤΠΕ. -Η αναμόρφωση του πλαισίου απόσυρσης εξοπλισμού από επιχειρήσεις ώστε να υποβοηθείται η δωρεά σε σχολεία, ΚΑΠΗ και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Προτεραιότητα 6.2: Ανοικτή διακυβέρνηση Οι ΤΠΕ, διευκολύνουν τη δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών στις διαδικασίες διακυβέρνησης καθώς και συμμετοχής σε αυτές. Η μέριμνα για πρόσβαση όλων των πολιτών στις πρωτοβουλίες ανοιχτής διακυβέρνησης Βασική προτεραιότητα αποτελεί. Η Ελλάδα έχει αναμφίβολα κάνει σημαντικά βήματα προς την ανοικτή διακυβέρνηση, ενώ συμμετέχει ενεργά στην Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση (Open Government Partnership). Σήμερα βρίσκεται στη φάση της υλοποίησης του τρίτου σχεδίου δράσεων (action plan). Σύμφωνα με το έργο Παγκόσμια Δικαιοσύνη (World Justice project) η Ελλάδα κατατάσσεται στην 36η θέση μεταξύ 102 χωρών. Στο πλαίσιο της αναγνώρισης της σπουδαιότητας της συνέχισης αυτής της προσπάθειας για τη συμμετοχή των πολιτών χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς στην ανοιχτή διακυβέρνηση και σε σχέση με τη στρατηγική για την ψηφιακή ανάπτυξη προβλέπονται δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται: -Συνεργασία με την Ομάδα Έργου για την Ανοικτή Διακυβέρνηση για την υλοποίηση και στήριξη του τρίτου σχεδίου δράσης στον τομέα των ΤΠΕ -Οργάνωση ψηφιακών διαδικασιών για αιτήματα πολιτών (petitions) με στόχο -Την ανάδειξη αιτημάτων τα οποία λαμβάνουν σημαντική στήριξη από πολίτες -Προώθησή τους στις αρμόδιες αρχές και στο κοινοβούλιο για συζήτηση και πιθανή ανάληψη δράσεων -Παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης και ανοιχτή πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα -Στήριξη ευπαθών ομάδων για συμμετοχή τους σε δράσεις ανοιχτής διακυβέρνησης μέσα από: υποστηρικτικές ενέργειες από τοπικούς φορείς δράσεις δημοσιότητας και κινητοποίησης της κοινωνίας Προτεραιότητα 6.3: Ώθηση της χρήσης ψηφιακών υπηρεσιών σε τομείς γενικού ενδιαφέροντος καθώς και σε απομονωμένες περιοχές – κοινωνικές ομάδες. Η ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών οι οποίες θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και η στήριξη κοινωνικών ομάδων που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και αγαθά (π.χ. άτομα με αναπηρία κ.λπ.), ιδιαίτερα σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, είναι ζήτημα προτεραιότητας και προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται να σχεδιαστούν συγκεκριμένες δράσεις στις οποίες περιλαμβάνονται: -Η ενίσχυση της ανάπτυξης ψηφιακών υπηρεσιών υγείας ιδιαίτερα για ηλικιωμένους, απομακρυσμένες περιοχές και άτομα με αναπηρία και δυσκολίες εν γένει. Τέτοιες υπηρεσίες περιλαμβάνουν: oΠρόσβαση σε ιατρικό προσωπικό με χρήση ψηφιακών μέσων oΠρωτοβουλίες τηλε-ιατρικής και παρακολούθησης ασθενών κατ’ οίκον oΥπηρεσίες ενημέρωσης και πρωτοκόλλου με δυνατότητα πρόσβασης από το διαδίκτυο (web) -Η ενδυνάμωση του ψηφιακού σχολείου με δυνατότητα πρόσβασης μαθητών σε διαδικτυακά μαθήματα (MOOCs) από απομονωμένες περιοχές της χώρας σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. -Η στήριξη ψηφιακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης προσβάσιμων σε όλους σε νησιωτικές και απομονωμένες περιοχές όπου οι δυνατότητες μετακίνησης των κατοίκων είναι περιορισμένες».