• Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.) μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για την προαγωγή των δικαιωμάτων και ελευθεριών των τρανς, φυλοδιαφορετικών και ίντερσεξ ανθρώπων, με το παρόν καταθέτει τις παρατηρήσεις – προτάσεις του επί του Σχεδίου Νόμου: «Επιτελικό Κράτος: Οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των Κυβερνητικών Οργάνων και της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης»[1], με κύρια παρατήρηση την νομοτεχνική βελτίωση του Άρθρου 58 ώστε να συμπεριλαμβάνει στους κανόνες «καλής νομοθέτησης» πέραν της ισότητας των φύλων και την ίση μεταχείριση χωρίς διακρίσεις για λόγους φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, φύλου, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου. Ακολουθούν οι παρατηρήσεις μας κατ’ άρθρον: Άρθρο 23, παράγραφος 2 (Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού): Στην παράγραφο αυτήν, ορίζεται η διάρθρωση σε θεματικούς τομείς αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας του Πρωθυπουργού. Προτείνουμε στο στοιχείο βα’ (Νομικό γραφείο, αρμόδιο για τη νομική υποστήριξη του Πρωθυπουργού) να προστεθεί η αρμοδιότητα υποχρέωσης ανταπόκρισης στις γνωμοδοτήσεις και πορίσματα της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (η οποία υπάγεται δυνάμει του ν. 2667/1998 στο γραφείο του Πρωθυπουργού), ώστε να διασφαλίζεται η εναρμόνιση της χώρας μας με τις βέλτιστες ρυθμίσεις και πρακτικές σχετικά με την εφαρμογή των προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα μας. Άρθρο 58, παράγραφος 1 (Αρχές Καλής Νομοθέτησης): Στην παράγραφο αυτήν, ορίζονται οι κανόνες καλής νομοθέτησης. Προτείνουμε την νομοτεχνική βελτίωση του στοιχείου η’ (ισότητα των φύλων), ώστε πέραν της ισότητας των φύλων, να συμπεριλαμβάνονται όλες οι κατηγορίες του Άρθρου 82Α του Ποινικού Κώδικα. Συγκεκριμένα προτείνουμε την ακόλουθη διατύπωση: «(η) η ίση μεταχείριση χωρίς διακρίσεις για λόγους φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, φύλου, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.» Με αυτήν την διατύπωση διασφαλίζεται ότι στο μέλλον, όλες οι νομοθεσίες που θα προωθούνται θα ικανοποιούν την αρχή της ίσης μεταχείρισης χωρίς διακρίσεις για όλους τους συνανθρώπους μας που διαβιούν στην χώρα, σε συμφωνία με το Άρθρο 5 του Συντάγματος, καθώς και του Άρθρου 1 του Δωδεκάτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Γενική Απαγόρευση των Διακρίσεων) και τη γενικότερη προαγωγή της ίσης μεταχείρισης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας. Άρθρο 61, παράγραφοι 1 & 2 (Διαβούλευση): Σε αυτό το Άρθρο ορίζεται ο τρόπος και η διάρκεια της διαβούλευσης των νομοθετικών ρυθμίσεων. Στην παράγραφο 1 του Άρθρου 81 ορίζεται ότι «η διαβούλευση επιτυγχάνεται με τη δημοσιοποίηση με πρόσφορα μέσα της σχεδιαζόμενης ρύθμισης με σκοπό την έγκαιρη ενημέρωση και συμμετοχή σε αυτήν κάθε ενδιαφερομένου». Ωστόσο, οι αρχές της διαβούλευσης των νομοθετικών ρυθμίσεων ανάγονται στον ν. 4048/2012, Άρθρο 6[2] στο οποίο αναφέρεται ότι: «Η διαβούλευση επιτυγχάνεται με τη δημοσιοποίηση, με πρόσφορα μέσα, της σχεδιαζόμενης ρύθμισης, με σκοπό την έγκαιρη ενημέρωση και συμμετοχή σε αυτήν των πολιτών, κοινωνικών φορέων και κάθε ενδιαφερομένου. Υπόχρεος για την κίνηση της διαδικασίας διαβούλευσης είναι ο έχων τη νομοθετική πρωτοβουλία Υπουργός». Προτείνουμε την διατήρηση της συγκεκριμένης διάταξης του ν. 4048/2012, καθώς είναι πιο πλήρης. Επιπλέον προτείνουμε την διατήρηση της παραγράφου 2 του ν. 4048/2012 που ορίζει την διάρκεια της διαβούλευσης σε δύο φάσεις: «α) Η πρώτη φάση της διαβούλευσης διαρκεί τουλάχιστον δύο (2) εβδομάδες. Αντικείμενο της διαβούλευσης είναι η ενημέρωση και η παροχή δυνατότητας σχολιασμού σχετικά με το στόχο και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της σχεδιαζόμενης ρύθμισης, οι εναλλακτικές επιλογές, το κόστος, τα οφέλη και οι διακινδυνεύσεις που ενδέχεται να προκύψουν από αυτήν. β) Η δεύτερη φάση διαρκεί τουλάχιστον τρεις (3) εβδομάδες. Κατά τη δεύτερη φάση της διαβούλευσης αναρτάται στο δικτυακό τόπο προσχέδιο των διατάξεων του νομοσχεδίου και παρέχεται η δυνατότητα κατ’ άρθρον σχολιασμού», αντί μόνο μίας διάρκειας 2 εβδομάδων που προτείνονται στο Σχέδιο Νόμου. Δεν βρίσκουμε κανέναν απολύτως λόγο για πιο συνοπτικές διαδικασίες για την διαβούλευση νομοθετικών ρυθμίσεων, καθώς η διαβούλευση αποτελεί συστατικό στοιχείο της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, των κοινωνικών φορέων και κάθε ενδιαφερόμενου στη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Άρθρο 71, παράγραφος 1 (Υποχρεώσεις κατά την άσκηση καθηκόντων): Σε αυτό το άρθρο ορίζονται οι υποχρεώσεις μελών της Κυβέρνησης, Υφυπουργών, Γενικών και Ειδικών Γραμματέων, οργάνων διοίκησης του δημοσίου τομέα και μετακλητών υπαλλήλων. Προτείνουμε την προσθήκη, ανάμεσα στις υπόλοιπες αρχές, της αρχής της ίσης μεταχείρισης για όλους τους πολίτες. Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών καταθέτει τις προτάσεις του, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση ιδιαίτερα την νομοτεχνική βελτίωση του Άρθρου 58 που αφορά την προσθήκη της ίσης μεταχείρισης χωρίς διακρίσεις στους κανόνες καλής νομοθέτησης. ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ Συγγρού 79, 3ος όροφος, Αθήνα, 11745 Τηλ. 210.9210697 Ώρες γραφείου: Δευτέρα έως Παρασκευή 09.00-14.00 & 17.00-20.00 http://www.tgender.gr – http://www.transgender-association.gr/ contact@tgender.gr – transgender.support.association@gmail.com [1] Σχέδιο Νόμου: «Επιτελικό Κράτος: Οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των Κυβερνητικών Οργάνων και της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης»: https://www.hellenicparliament.gr/Nomothetiko-Ergo/Anazitisi-Nomothetikou-Ergou?law_id=7a75857c-3132-4629-a438-aa96000ead82. [2] Ν. 4048/2012: «Ρυθμιστική Διακυβέρνηση: Αρχές, Διαδικασίες και Μέσα Καλής Νομοθέτησης»: https://www.taxheaven.gr/laws/law/index/law/416.