• Αθήνα, 27 Οκτωβρίου 2011 Θέμα: Δημόσια διαβούλευση για την Υπουργική Απόφαση κατάταξης έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης Με την παρούσα επιθυμούμε να καταθέσουμε τις απόψεις μας για την εν θέματι διαβούλευση για την κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Εκ των προτέρων οφείλουμε να σημειώσουμε ότι είναι εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι το Υπουργείο έχει ετοιμάσει και προχωρά στη διαβούλευση αυτού του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης σε σύντομο χρονικό διάστημα (ένας μήνας) μετά την θέση σε ισχύ του ν.4014/2011, χωρίς να αποκλίνει ουσιαστικά από την προθεσμία που θέτει η παρ. 4 του άρθρου 1 του νόμου αυτού. Είναι αναγκαίο οι προθεσμίες που θέτει ο νόμος να τηρούνται και ελπίζουμε αυτή η καλή πρακτική να συνεχιστεί, να ενδυναμωθεί και να διαχυθεί σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης. Επικεντρώνοντας στην ουσία του νόμου οφείλουμε προκαταρκτικά να παρατηρήσουμε ότι h κατάταξη των έργων σε κατηγορίες Α και Β εξαρτάται από το μέγεθος των ενδεχόμενων επιπτώσεών τους στο περιβάλλον. Έτσι, σύμφωνα με την παρ. 1 του αρ. 1 του νόμου, στην υποκατηγορία Α1 κατατάσσονται έργα που ενδέχεται να προκαλέσουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υποκατηγορία Α2, έργα που ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις. Στην κατηγορία Β περιλαμβάνονται έργα που χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις. Όμως, ειδικά μετά την ισχύ του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Α.Π.Ε. και τις ζώνες αποκλεισμού που αυτό έχει ορίσει, είναι σαφές ότι ένα σταθμός Α.Π.Ε. και ειδικότερα ένα αιολικό πάρκο δεν μπορεί να προκαλέσει πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον μια και πρόκειται για μια κατ’ εξοχήν φιλοπεριβαλλοντική επένδυση. Φυσικά, πάγια θέση μας αποτελεί η ανάγκη να εξετάζονται αναλυτικά και συγκεκριμένα οι ενδεχόμενες επιπτώσεις κάθε συγκεκριμένου έργου σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του τόπου όπου προτείνεται να εγκατασταθεί, και εάν τεκμηριώνεται βλάβη κάποιου σημαντικού στοιχείου βιοποικιλότητας υψηλής αξίας και προστασίας, η επένδυση δεν πρέπει να υλοποιείται. Υπό το φως των ανωτέρω, θα μπορούσε βάσιμα να υποστηριχθεί ότι στην υποκατηγορία Α1 δεν θα έπρεπε να ενταχθούν αιολικά πάρκα ή θα έπρεπε να ενταχθούν έργα ικανού μεγέθους που χωροθετούνται εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000 ή μόνο εντός περιοχών ΖΕΠ του δικτύου Natura 2000. Ωστόσο δεν μπορεί να παραγνωριστούν άλλοι σημαντικοί παράγοντες που συνηγορούν υπέρ μιας όχι τόσο μεγάλης και ριζικής αποκέντρωσης που θα προκαλείτο αν υιθοτέτειτο η ανωτέρω επιλογή. Τέτοιοι παράγοντες σχετίζονται με την αποτελεσματική εφαρμογή της εθνικής πολιτικής Α.Π.Ε., την ενιαία και κεντρική διαχείριση σημαντικών αδειοδοτικών θεμάτων, την κεντρική προώθηση επενδύσεων που έχουν ιδιαίτερη σημασία λόγω μεγέθους για την επίτευξη των στόχων πολιτικής κλπ. Περαιτέρω, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι με την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτη, οι νεοσυσταθείσες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (που έχουν την αρμοδιότητα περιβαλλοντικής αδειοδότησης για τα έργα Α2) έχουν σαφώς εγγύτερη σχέση με το κεντρικό Κράτος από ό,τι οι προγενέστερες Περιφέρειες και επομένως μπορούν ίσως και αυτές να εξυπηρετήσουν αποτελεσματικότερα - σε σχέση με τις παλαιές Περιφέρειες - τους ανωτέρω κεντρικούς στόχους. Ωστόσο το πιθανό αυτό πλεονέκτημα πιθανώς αντισταθμίζεται από τον πρόσθετο φόρτο που θα αναλάβουν οι υπηρεσίες αυτές μετά την εφαρμογή της υπό διαβούλευση απόφασης και από άλλες χρόνιες δυστοκίες της περιφερειακής διοίκησης. Και μόνο η παράθεση των προηγούμενων σκέψεων και επιχειρημάτων, πείθει ότι δεν είναι καθόλου προφανές το βέλτιστο σημείο ισορροπίας μεταξύ κεντρικού κράτους και αποκέντρωσης. Σε κάθε περίπτωση όμως, το σημείο αυτό –όποιο και αν είναι - πρέπει να προσδιορίζεται για κάθε τεχνολογία ισότιμα και αναλογικά με τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της. Προσπαθώντας να συγκεράσουμε όλα τα ανωτέρω και μετά από εκτενή διαβούλευση και συζήτηση στο όργανα διοίκησης της Ένωσής μας, οι βασικοί άξονες σχολιασμού της υπό διαβούλευσης απόφασης έχουν ως εξής: 1. Τα όρια και οι προϋποθέσεις για να καταταχθεί ένα αιολικό πάρκο σε υποκατηγορία Α1 έχουν αυξηθεί ελαφρά σε σχέση με το υφιστάμενο καθεστώς, γεγονός που είναι θετικό. Η αύξηση όμως αυτή πρέπει να είναι μεγαλύτερη. 2. Αντιθέτως, το όριο μέχρι του οποίου ένα αιολικό πάρκο κατατάσσεται σε κατηγορία Β έχει μειωθεί σημαντικά (από 5 MW σε 1 MW) και αυτό δεν είναι ορθό. Το όριο αυτό πρέπει να παραμείνει εκεί που ήταν μέχρι σήμερα και πιθανά να συνδυαστεί με το πλήθος των ανεμογεννητριών. Αντιλαμβανόμαστε ότι η κατηγορία Β έχει πλέον ένα διαφορετικό περιεχόμενο που δεν την καθιστά ευθέως συγκρίσιμη με την παλαιά κατηγορία Β, αλλά παρά το γεγονός αυτό οι τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις των μικρών αιολικών πάρκων καθιστούν αναγκαία την κατάταξή τους στην κατηγορία Β. 3. Τα όρια και οι προϋποθέσεις για την κατάταξη των έργων σύνδεσης σε υποκατηγορία Α1 έχουν επίσης αυξηθεί, γεγονός θετικό. Θα πρέπει όμως να υπάρξει περαιτέρω ελάφρυνση με κατάταξη των μεμονωμένων ΥΣ σε κατηγορία Β, δεδομένου ότι χαρακτηρίζονται από πολύ συγκεκριμένες, τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις. 4. Γενικά παρατηρείται μείωση των ορίων για τις τεχνολογίες Α.Π.Ε. για την κατάταξη σε Α1 (Βιομάζα: σε 10 MW από 30 MW, Γεωθερμία: σε 5 MW από 30 MW, ΦΒ: σε 10 MW ενώ δεν υπήρχε όριο) και ανάλογη αύξηση των άνω ορίων για κατάταξη σε κατηγορία Β. Το γεγονός αυτό κρίνεται αρνητικά και προτείνεται να αλλάξει, διότι δεν είναι δυνατό να υποστηριχθεί ότι τα έργα Α.Π.Ε. τέτοιου μεγέθους ενδέχεται να έχουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Περαιτέρω, εκφράζεται η ανησυχία ότι οι κεντρικές αδειοδοτούσες υπηρεσίες θα αναλάβουν εξαιτίας αυτής της κατηγοριοποίησης, φόρτο δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το πραγματικό μέγεθος αυτών των έργων. 5. Κρίνεται αρνητική και άδικη η μείωση των ορίων των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα. Παραδειγματικά το όριο για να καταταγούν σταθμοί Στερεών Καυσίμων σε υποκατηγορία Α1 τίθεται στα 100 MW απορροφώμενης θερμικής ισχύος ενώ μέχρι σήμερα το σύνολο των σταθμών αυτών κατατασσόταν σε κατηγορία Α1. Με βάση τα ανωτέρω προτείνονται συγκεκριμένα τα εξής: Α. Για τα αιολικά πάρκα 1. όλα τα αιολικά πάρκα, που πληρούν σωρευτικά μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: • έχουν εγκατεστημένη ισχύ μεγαλύτερη από 20 kW και μικρότερη από 5 MW, και • το πλήθος των ανεμογεννητριών είναι μικρότερο από επτά να καταταγούν στην κατηγορία Β και να λαμβάνουν ΠΠΔ. 2. όλα τα αιολικά πάρκα ή συγκροτήματα αιολικών πάρκων που πληρούν διαζευκτικά μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: • έχουν εγκατεστημένη ισχύ μεγαλύτερη από 60 MW, ή • έχουν εγκατεστημένη ισχύ μεγαλύτερη από 30 και χωροθετούνται εντός περιοχών ZEΠ του δικτύου Natura 2000 MW, ή • συνδέονται μέσω νέας εναέριας γραμμής γραμμής μεταφοράς υψηλής τάσης (≥150 kV) μήκους μεγαλύτερου από 20 km, να καταταγούν στην υποκατηγορία Α1 και να αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά από τον Υπουργό ΠΕΚΑ. 3. τα υπόλοιπα να καταταγούν στην υποκατηγορία Α2 και να αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση (ΑΠΔ). Σε περίπτωση που ένα έργο επεκτείνεται σε περισσότερες της μιας ΑΠΔ τότε να ορίζεται μια ως επισπεύδουσα της όλης διαδικασίας, κατ’ αναλογία με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19 του ν.4014/2011, με κριτήριο την έκταση που καταλαμβάνει το έργο σε κάθε μία από τις ΑΠΔ. Β. Για τα συνοδά έργα προτείνονται τα ακόλουθα: 1. Η ανωτέρω κατηγοριοποίηση να καταλαμβάνει και να παρασύρει και τα έργα οδοποιίας, εκτός της περίπτωσης που το αιολικό πάρκο κατατάσσεται στην κατηγορία Β και η οδοποιία σε ανώτερη κατηγορία, οπότε μόνο τότε το αιολικό πάρκο θα συμπαρασύρεται στην ανώτερη κατηγορία. 2. Η ανωτέρω κατηγοριοποίηση να καταλαμβάνει και να παρασύρει και τα έργα διασύνδεσης ανεξαρτήτως ισχύος. Ειδικά στις περιπτώσεις αιολικών πάρκων κατηγορίας Α2, με γραμμές μεταφοράς ισχύος 150 kV και άνω που εκτείνονται σε περισσότερες από μία ΑΠΔ, ως επισπεύδουσα της διαδικασίας να ορίζεται η ΑΠΔ που έχει την ευθύνη για την αδειοδότηση του αιολικού πάρκου. Γ. Για έργα δικτύου και συστήματος, ασχέτως των αιολικών πάρκων. Προτείνεται: 1. Οι μεμονωμένοι υποσταθμοί ανύψωσης επί της επιφάνειας του εδάφους να καταταγούν στην κατηγορία Β. Ως τέτοιος ορίζεται ο ΥΣ που δεν απαιτεί την κατασκευή νέας εναέριας γραμμής μεταφοράς για τη σύνδεση του στο υφιστάμενο Σύστημα. 2. Οι εναέριες γραμμές μεταφορά ισχύος έως και 150 kV με μήκος μικρότερο ή ίσο των 300 μέτρων, να καταταγούν στην κατηγορία Β. Δ. Για τα υβριδικά έργα παραγωγής Προτείνεται: 1. Να κατηγοριοποιούνται βάσει του επιμέρους έργου τους με την υψηλότερη κατάταξη εκτός αν αυτό είναι συνοδό έργο οπότε ακολουθείται η κατηγορία του κυρίως έργου. 2. Στην περίπτωση υβριδικών σταθμών με μέσο αποθήκευσης ενέργειας ταμιευτήρες νερού, κατά την εφαρμογή του κριτηρίου του μικτού όγκου για την κατάταξη τους, να λαμβάνεται υπόψη το άθροισμα των μικτών όγκων τους, εφόσον και οι δυο ταμιευτήρες είναι καινούριοι. Στην περίπτωση αξιοποίησης υφιστάμενου ταμιευτήρα να λαμβάνεται υπόψη μόνο ο όγκος του ταμιευτήρα που θα κατασκευαστεί. 3. Τα συνοδό έργα (π.χ. οδοποιία, δίκτυο διασύνδεσης) να ακολουθούν την κατηγορία του κυρίως έργου. 4. Στην περίπτωση αντλησιοταμιευτικών συγκροτημάτων υβριδικών σταθμών με έναν τουλάχιστο εσωποτάμιο ταμιευτήρα, να κατηγοριοποιούνται ως υδροηλεκτρικά έργα, και οι αγωγοί μεταφοράς νερού τους να μην κατηγοριοποιούνται ως αγωγοί εκτροπής, δεδομένου ότι δεν πρόκειται περί εκτροπής νερού αλλά περί ανακύκλησης. Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε διευκρίνιση.