Αρχική Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών χάραξης, σήμανσηςΆρθρο 01 – Ορισμός – Σκοπός – ΣτόχοςΣχόλιο του χρήστη Γιάννης Μιχαήλ | 12 Αυγούστου 2016, 14:49
  • Σχόλιο του χρήστη 'Γιάννης Μιχαήλ' | 12 Αυγούστου 2016, 14:49

    ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού – Οι βασικές θέσεις μας επί της Υ.Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού εκδηλώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη συμμετοχή της στη διαβούλευση για την Υ.Α. «Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών χάραξης, σήμανσης, διάνοιξης και συντήρησης των ορειβατικών – πεζοπορικών μονοπατιών». Το ενδιαφέρον αυτό δεν εντάσσεται μόνο στους γενικούς στόχους της ΕΛΛΕΤ για την αναβάθμιση και προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και στον πολυετή σχεδιασμό και εκτέλεση μονοπατιών σε πολλές περιοχές της χώρας με τη συνεργασία και τη στήριξη των τοπικών αρχών, των κατοίκων και κορυφαίων ευρωπαϊκών φορέων (European Ramblers Association). Πρόκειται για το πρόγραμμα της ΕΛΛΕΤ «Μονοπάτια Πολιτισμού» στο οποίο θα αναφερθούμε αναλυτικότερα παρακάτω. Από το πρόγραμμα αυτό έχουμε εξάγει πλούσια εμπειρία που είμαστε πεπεισμένοι ότι θα συμβάλλει εποικοδομητικά στην διαβούλευση. Με την πρώτη προσεκτική ανάγνωση του κειμένου της Υ.Α. και των Παραρτημάτων αναγνωρίζεται μια αρχική πρόθεση αντιμετώπισης του θέματος στην ευρύτητά του και στο σύνολο των κλιμάκων θεώρησης του χώρου με αναφορές και στόχους για έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό αναγνώρισης, αναβάθμισης και οργάνωσης της ποικιλομορφίας των πεζοπορικών δικτύων της χώρας. Αν και, τόσο στους σκοπούς όσο και σε επιμέρους άρθρα θίγεται αυτή η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση, μεγάλο τμήμα των προβλέψεων της Υ.Α. καταλήγει στην αντιμετώπιση του πεζοπορικού μονοπατιού στο χώρο της υπαίθρου ως δασικού μονοπατιού, σε δασική έκταση, υπό την αποκλειστική αρμοδιότητα της – ως βέβαια ορίζεται από την υπάρχουσα νομοθεσία – Αποκεντρωμένης Διοίκησης για τις δασικές περιοχές. Παραμένει έωλο και ασαφές το πώς εφαρμόζεται αυτή η Υ.Α. στις υπόλοιπες περιοχές του αγροτικού χώρου, των αραιοδομημένων τουριστικών περιοχών του παράκτιου χώρου, των νησιών, καθώς και στις περιοχές οικοτόπων. Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζουμε για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 οποίες, ως επί το πλείστον παραμένουν σε μεγάλο βαθμό θεσμικά ανοχύρωτες στη μεγαλύτερή τους έκταση από διάφορες παρεμβάσεις όπως και η ενδεχόμενη εφαρμογή της συγκεκριμένης Υ.Α.. Οι διαπιστωμένες ελλείψεις και γενικά η ανάγκη σημαντικών αλλαγών που κατά την άποψή μας κρίνονται απαραίτητες θα ήταν αδύνατον να θεραπευθούν με αναλυτικές προτάσεις στην παρούσα παρέμβαση μας στο στενό χρονικό διάστημα που έχει διατεθεί και δη στην συγκεκριμένη περίοδο του Αυγούστου. Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε απαραίτητη την παράταση της διαβούλευσης τουλάχιστον ως τα τέλη Οκτωβρίου και την συμπλήρωση της Υ.Α. με συγκεκριμένες προβλέψεις εφαρμογής σε σύνθετες χωρικές ενότητες δίνοντάς μας τη δυνατότητα να ολοκληρώσουμε την παρέμβασή μας, αξιοποιώντας τις εξειδικευμένες διεθνείς εμπειρίες. Πριν από τις αναφορές μας στα συγκεκριμένα άρθρα συνοψίζουμε τα κύρια σημεία που δημιουργούν επιφυλάξεις, αλλά και προτάσεις που βασίζονται στην εμπειρία μας. Σημειώνεται ότι δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στην ανάδραση με επιμέρους προγράμματα/δράσεις που εξασφαλίζουν τη συνέχεια των μονοπατιών: • Η προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο για τα μονοπάτια αξιολογείται ως κατ’ αρχήν θετική. Είναι όμως εξίσου σημαντικό να μην προκύψει μια αυστηρή γραφειοκρατική δομή, η οποία θα αποθαρρύνει ή και αποξενώσει την κοινωνία των πολιτών να ασχοληθεί με τα μονοπάτια και να τα εντάξει στην καθημερινή της δραστηριότητα, γεγονός που εξασφαλίζει την βιωσιμότητά τους. • Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι απαραίτητο να γίνει διαχωρισμός μεταξύ της καταγραφής των μονοπατιών και της πραγματοποίησης δράσεων σηματοδότησης, προώθησης, τουριστικής αξιοποίησης κλπ. α/ Θεωρούμε ότι είναι σημαντική η ηλεκτρονική καταγραφή των υπαρχόντων, παλαιών μονοπατιών σε εθνικό επίπεδο. Η δημιουργία ενός «μητρώου» μονοπατιών θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε τα παραδοσιακά μονοπάτια να μην καταπατούνται και να μην χάνονται όπως συχνότατα συμβαίνει. Προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να συμβάλλουν όλοι οι φορείς που έχουν ασχοληθεί με τα μονοπάτια και έχουν ήδη καταγράψει τα ίχνη τους σε ηλεκτρονική μορφή, με τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Αφού ολοκληρωθεί η καταγραφή του πλουσιότατου δικτύου παλαιών μονοπατιών σε εθνικό επίπεδο, θα πρέπει να διερευνηθεί εάν υπάρχει ανάγκη διάνοιξης νέων διαδρομών. β/ Υπάρχει σαφής ανάγκη πρωτοβουλιών που αξιοποιούν, με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και σαφώς βιώσιμο τα δίκτυα μονοπατιών, ώστε να αυξηθεί η επισκεψιμότητα των περιοχών από Έλληνες και αλλοδαπούς επισκέπτες. Οι πρωτοβουλίες αυτές θα πρέπει να υλοποιούνται πάντα σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με αδειοδότηση του Τοπικού Δήμου και με ενημέρωση του Υπουργείου Τουρισμού. • Θα πρέπει επίσης να υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ: α/ των ορειβατικών μονοπατιών με σαφείς ιδιαιτερότητες προσέγγισης και σηματοδότησης Ευρωπαϊκών προδιαγραφών, και β/ ήπιων περιπατητικών διαδρομών σε διάφορες περιοχές της χώρας ( όχι μόνο ορεινές ή δασικές αλλά και πεδινές ή παραθαλάσσιες). Η πλειοψηφία των επισκεπτών σε αυτή την περίπτωση δεν είναι έμπειροι ορειβάτες αλλά επισκέπτες περιοχών που θέλουν να εντάξουν περιπάτους στις δραστηριότητες των διακοπών τους. • Σε σχέση με τη σηματοδότηση των διαδρομών, να επισημανθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν πρέπει να συνδέεται με τα πολύπλοκα, δαπανηρά και συχνά παρωχημένης αντίληψης κατασκευαστικά έργα που περιγράφονται στο Παράρτημα ΙΙ. Για παράδειγμα, οι χώροι αναψυχής όπως προτείνονται έχουν υψηλό κόστος κατασκευής και συντήρησης και αποτελούν παρέμβαση στο τοπίο. Στόχος μας είναι να διατηρήσουμε το τοπίο και όχι να μεταφέρουμε το αστικό περιβάλλον στην φύση, δημιουργώντας ένα «πάρκο» μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Πρόγραμμα «ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ», της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος & Πολιτισμού. www.monopatiapolitismou.gr Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επιλογής, μελετημένης σηματοδότησης και επικοινωνίας ενός πλέγματος μονοπατιών σε περιοχές της χώρας που παρουσιάζουν ξεχωριστό περιβαλλοντικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον. Για τη μελέτη και την υλοποίηση του προγράμματος συνεργάζονται φυσιολάτρες και επιστήμονες από διαφορετικούς τομείς (γεωγράφοι, λαογράφοι, ιστορικοί, εκπαιδευτικοί, γεωπόνοι, ορνιθολόγοι), θεσμικοί παράγοντες και εκπρόσωποι του τουριστικού - επιχειρηματικού τομέα, με στόχο – μέσω της ανάδειξης τοπίων – την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στη βελτίωση της υγείας των κατοίκων της περιοχής και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η ονομασία του προγράμματος «Μονοπάτια Πολιτισμού», προσδιορίζει το χαρακτηριστικό του στοιχείο: το περιβάλλον και ο πολιτισμός αντιμετωπίζονται ως ενιαίο σύνολο. Το πρόγραμμα ενεργοποιείται μετά από γραπτή επιθυμία του Δήμου μιας περιοχής. Τα οφέλη μεγιστοποιούνται για όλες τις εμπλεκόμενες ομάδες, όταν ο Δήμος υποστηρίζει, κινητοποιεί, ενημερώνει, προωθεί, συμμετέχει ενεργά στην υλοποίηση και λειτουργία της Δράσης. Στη συνέχεια αποστέλλεται εξειδικευμένος επιστήμονας (γεωγράφος ή τοπογράφος) ο οποίος σε συνεργασία με συνεργάτες του Δήμου και ντόπιους κατοίκους, καταγράφει ηλεκτρονικά το ίχνος των μονοπατιών και προχωρά σε εξειδικευμένη μελέτη σήμανσης. Ακολουθεί η υλοποίηση δίγλωσσης σηματοδότησης με ευαισθησία, φροντίδα και υλικά φιλικά προς το περιβάλλον. Τέλος, ιδιαίτερη φροντίδα δίνεται στη βιωσιμότητα του προγράμματος και την εξέλιξή του μέσα στο χρόνο με δράσεις όπως η υιοθέτηση μονοπατιών από σχολεία και η δημιουργία ομάδων «Φίλων των Μονοπατιών». Ιδιαίτερης σημασίας είναι η επικοινωνία του προγράμματος, μέσα από την οποία επιδιώκεται η αναγνωρισιμότητά του, η διάδοσή του στο ευρύ κοινό και η αλληλεπίδραση με διεθνείς ιστοσελίδες ανάλογου περιεχομένου. Σκοπός του προγράμματος είναι η στήριξη των τοπικών κοινωνιών σε εποχή κρίσης μέσω της προστασίας και ανάδειξης του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Οι βασικοί στόχοι του είναι: - Η προστασία και διατήρηση μονοπατιών που συνδέουν τόπους με ιστορική και περιβαλλοντική σημασία. - Η αξιοποίηση των μονοπατιών, αυτού του πολύτιμου κομματιού της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς του τόπου μας, με βιώσιμο τρόπο. - Η ευαισθητοποίηση για την αξία των τοπίων. - Η εξασφάλιση αυξημένης επισκεψιμότητας σε περιόδους εκτός αιχμής, εκμεταλλευόμενοι τη ραγδαία αύξηση του περιπατητικού Τουρισμού που είναι σε άνθηση παγκοσμίως (Νο1 στην Ευρώπη). - Η ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινότητας στο έργο. - Η διασφάλιση της συνέχειας του έργου μέσω της συνεργασίας με τα σχολεία και την υιοθέτηση μονοπατιών από τους νέους. - Η στήριξη της τοπικής οικονομίας μέσα από την προώθηση των τοπικών προϊόντων και των παραδόσεων. - Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας κυρίως για νέους μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος. Μέχρι στιγμής, το πρόγραμμα έχει υλοποιηθεί ή βρίσκεται σε εξέλιξη στις παρακάτω περιοχές: - Μαραθώνας - Πάτμος - Σίκινος - Ορεινή Κορινθία – Ψάρι - Αρκαδία – Menalon Trail - Αίγινα - Επίδαυρος - Μικρές Κυκλάδες - Θράκη – Περιοχή Ξάνθης - Σαμοθράκη - Σαντορίνη Η ΕΛΛΕΤ στο πλαίσιο του προγράμματος: - έχει σηματοδοτήσει πάνω από 540 χλμ. - έχει συνεργασθεί με την Πανευρωπαϊκή Πεζοπορική Ομοσπονδία για την ευρωπαϊκή πιστοποίηση Leading Quality Trails (Menalon Trail και Μονοπάτι Ξάνθης). - έχει δεχθεί τιμητικό Βραβείο Greek Tourism Awards 2015, ως καινοτόμα πρωτοβουλία στον χώρο του τουρισμού. ΑΡΘΡΟ 1 Ο διπλός προσδιορισμός «ορειβατικά - πεζοπορικά» που διατρέχει το κείμενο υποδηλώνει και μια κατ’ αρχήν ασάφεια, που σε διάφορα σημεία εγείρει ερωτήματα. Η κατηγορία «ορειβατικά» προσδιορίζεται αναλυτικά στην Υ.Α. 95436/3857 του 2006. Η αποσπασματική και επιλεκτική επίκληση προβλέψεων της Υ.Α. του 2006, εμφανίζεται σε διάφορα άλλα άρθρα και Παραρτήματα, γεγονός που, πέρα από κάποια θετικά σημεία, δημιουργεί προβλήματα. Στο άρθρο αυτό θα πρέπει να προσδιορισθεί το πεδίο εφαρμογής των διαφόρων κατηγοριών του χώρου μια και το δίκτυο διατρέχει ένα χώρο με διαφορετικά γεωπεριβαλλοντικά χαρακτηριστικά και θεσμικά καθεστώτα. Στον σκοπό μεταξύ άλλων σημαντικό στοιχείο είναι η συμβολή του δικτύου στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και αναψυχής και όχι μόνον της δασικής αναψυχής. Το πεζοπορικό δίκτυο και οι διάφορες κατηγορίες του (ποδηλατόδρομοι κλπ) μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην δημιουργία τοπικών δικτύων στον παράκτιο και νησιωτικό χώρο των αναπτυσσόμενων τουριστικών περιοχών, όπως και στην ανάδειξη περιοχών πλούσιων σε μνημεία και εγκαταστάσεις της παραδοσιακής παραγωγικής διαδικασίας.