• Γενικές Παρατηρήσεις- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, καλωσορίζει τη νέα πρωτοβουλία της Κυβέρνησης για εκσυγχρονισμό της Περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Πλην όμως, δεδομένης της έκτασης και της σημασίας του νομοσχεδίου, καθώς και της πληθώρας των διατάξεων, οι οποίες χρήζουν σοβαρής και λεπτομερούς ανάλυσης και διαβούλευσης μεταξύ διαφόρων κοινωνικών εταίρων, συνδυαστικά με μία πολύ κρίσιμη και επικίνδυνη χρονική συγκυρία για τη χώρα και κάθε πολίτη, θεωρούμε ότι το χρονικό διάστημα, το οποίο δόθηκε για τη διαβούλευση, δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα, ούτε δίνει τον εύλογο χρόνο που απαιτεί ένα τόσο σημαντικό νομοσχέδιο. Α) Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, αντιλαμβάνεται τους λόγους για τους οποίους η νέα Κυβέρνηση, μετά από την αξιέπαινη απόφαση για την απολιγνιτοποίηση της χώρας έως και το 2028, θεωρεί ότι το πρώτο και πιο επείγον ζήτημα είναι να ενισχύσει τις εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Παρόλα αυτά, επισημαίνονται παρακάτω τρία ζητήματα, τα οποία κρίνει ως πιο επείγοντα και θεωρείται ότι θα έπρεπε να ενταχθούν πριν από κάθε τι άλλο στις νέες πολιτικές: 1) Η αλλαγή του φορολογικού συστήματος, ούτως ώστε κάθε περιβαλλοντικά επιζήμια δράση να έχει ένα υπολογίσιμο κόστος. Ιδιαίτερα θετική θα ήταν η φορολογική επιβάρυνση της κίνησης πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων στην Αθήνα προς όφελος των ΜΜΜ και των ιδιωτικών αυτοκινήτων προηγμένης τεχνολογίας, όπως ηλεκτρικά, υδρογόνου ή και υβριδικά. 2) Μία ευρύτατη εκστρατεία για την ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και ιδιαίτερα των μαθητών, ώστε να μεταμορφωθεί το καταναλωτικό πρότυπο ζωής. 3) Η κατάθεση Νομοσχεδίου, το οποίο θα θέτει ως πρώτη προτεραιότητα το βιοκλιματικό σχεδιασμό όλων των νέων κτιρίων και τον ενεργειακό σχεδιασμό, με βάση τις γενικές αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, των υφιστάμενων κτιρίων (δημοσίων και ιδιωτικών), με απώτερο στόχο τη δραστική μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Β) Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού προτείνει ως βασικές προτεραιότητες που αφορούν τις ΑΠΕ, αλλά δεν ρυθμίζονται από το παρόν νομοσχέδιο, τα εξής: 1) Η αποφυγή οποιασδήποτε κρυφής επιδότησης, οποιασδήποτε εκ των μορφών ΑΠΕ, έναντι των υπολοίπων, κάτι το οποίο, όπως σχολιάστηκε και ανωτέρω, συνεπάγεται ότι είναι υποχρεωτική η εκ των προτέρων κατάθεση τραπεζικής εγγύησης από τους επενδυτές, για να χρησιμοποιηθεί από τις Υπεύθυνες Αρχές για την πλήρη αποκατάσταση του τοπίου, μετά το πέρας του κύκλου ζωής του εκάστοτε έργου ΑΠΕ, όπως πχ αιολικά πάρκα. Η απουσία μίας τέτοιας εγγύησης θα δημιουργήσει μία άνιση, αντιπεριβαλλοντική και αντιοικονομική διαστρέβλωση της αγοράς. 2) Να δοθεί προτεραιότητα σε ηπιότερες μορφές ΑΠΕ, ιδιαιτέρως στη χρήση γεωθερμικής ενέργειας και πιθανώς στην ενίσχυση της έρευνας στο ζήτημα της θαλάσσιας εγκατάστασης ανεμογεννητριών ως και την εντατικοποίηση των ερευνών στις δυνατότητες του Υδρογόνου. 3) Η απαραίτητη έμπρακτη μεταμέλεια της Ελληνικής διοίκησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον ελληνικό λαό, για την αξιοθρήνητη αμέλεια των προηγούμενων διοικήσεων, όσον αφορά τη μη συμπλήρωση, των επιβαλλομένων από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, Μελετών εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τις Προστατευόμενες Περιοχές. Αρχική καταληκτική ημερομηνία ήταν το 2006 και έχουν περάσει έκτοτε επιπλέον δεκατέσσερα (14) χρόνια. Μέσα σε αυτό το διάστημα των δεκατεσσάρων (14) ετών αβελτηρίας και απροθυμίας εκ μέρους των υπευθύνων οργάνων της ελληνικής πολιτείας, έχουν ήδη υποβαθμιστεί πολλές Προστατευόμενες Περιοχές. Η πρώτιστη και άμεση ευθύνη της σημερινής διοίκησης επομένως, είναι η συμπλήρωση των απαραίτητων Μελετών εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Τούτο, οφείλει και μπορεί να αναγνωριστεί με τις κατάλληλες προσθήκες στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο. Γ) Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού πιστεύει ότι: 1) Δεδομένης της διακαούς επιθυμίας κάποιων επενδυτών για τη χωροθέτηση νέων επενδύσεων μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, η όλη διαδικασία συμπλήρωσης των απαραίτητων Μελετών εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων θα κινηθεί με πολύ μεγάλη ταχύτητα εφόσον απαγορευθεί ρητά οποιαδήποτε επένδυση σε προστατευόμενες περιοχές μέχρι τη συμπλήρωσή τους. 2) Δεδομένου του αριθμού των αιτήσεων για άδειες χερσαίων ανεμογεννητριών, οι οποίες από υπολογισμούς προκύπτει ότι υπερβαίνουν τον εθνικό στόχο για το 2030 (εξαιρώντας τις αιτήσεις, οι οποίες αφορούν τη χωροθέτηση αιολικών σταθμών εντός προστατευόμενων περιοχών), μία τέτοια απαγόρευση θα είχε επίσης το καθόλα ευκταίο αποτέλεσμα να διοχετευθούν οι αναγκαστικά βαριές αυτές επενδύσεις κατά προτεραιότητα σε μη προστατευόμενες περιοχές. Δ) Τέλος, το προτεινόμενο νομοσχέδιο δε λαμβάνει υπόψη την πασίγνωστη σε όλους πραγματικότητα ̇ ότι η χώρα μας κατά καιρούς ζημιώθηκε από περιόδους διακυβέρνησης όταν δε λαμβανόταν υπόψη ο κίνδυνος διαφθοράς στο δημόσιο. Ο κίνδυνος αυτός είναι υπαρκτός και για το μέλλον. Κρίνεται επομένως, ως απαραίτητο για την προστασία και των πολιτών και των συμφερόντων του Δημοσίου, να είναι πάντα σαφές σε όλους ποιος ή ποια υπάλληλος του Δημοσίου φέρει την ευθύνη μιας εγκεκριμένης απόφασης. Έτσι θα είναι δυνατόν να αποδοθούν ευθύνες. Στην αντίθετη περίπτωση, ένας υπάλληλος δύναται να ισχυριστεί ότι λόγω, παραδείγματος χάριν μίας αρρώστιας και επομένως απουσίας, παρήλθε η προθεσμία και ο Φάκελος θεωρήθηκε πλήρης, χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη διοικητική διαδικασία. Δεδομένου ότι σε όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα και τα Υπουργεία και οι ΜΚΟ υποχρεώνονται να τηρούν λεπτομερέστατες αναφορές των ωρών, τις οποίες δαπάνησε ο κάθε υπάλληλος σε κάθε πακέτο εργασίας, κρίνεται ως αδιανόητο το Δημόσιο να μην μπορεί να εντοπίσει πόσες ώρες απαιτούνται και πόσες δαπανήθηκαν για τον έλεγχο των αιτήσεων, για οποιαδήποτε επένδυση. Θεωρούμε πολύ προτιμότερο να διατηρηθεί η υποχρεωτική ανάληψη ευθύνης από τον εκάστοτε αρμόδιο δημόσιο υπάλληλο και να αξιολογηθεί ανάλογα με το χρόνο που δαπάνησε για την εξέταση οποιασδήποτε υπόθεσης. Ζητούμε από την Κυβέρνηση να αναμορφώσει το νομοσχέδιο προς αυτήν την κατεύθυνση.