• Για το ζήτημα της απολιγνιτοποίησης, επικρατεί σύγχυση. Το ισχύον ΕΣΕΚ προβλέπει την απολογνιτοποίηση ως “μέτρο πολιτικής” (ΠΠ1) μέχρι το 2028, προσθέτοντας ότι “για το λόγο αυτό, και υπό την αιγίδα μιας διυπουργικής επιτροπής, θα εκπονηθεί και θα παρουσιαστεί στα μέσα του 2020 ένα ολοκληρωμένο, πολυδιάστατο και εμπροσθοβαρές [MasterPlan – Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης] που θα αποτελεί τον αναπτυξιακό οδικό χάρτη στην μετά τον λιγνίτη εποχή….” (σελ. 82). Εντούτοις, πρόσφατα, δημοσιεύθηκε ο ν. 4872/2021 “Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση, ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων απολιγνιτοποίησης και άλλες επείγουσες διατάξεις” ο οποίος ρυθμίζει αποσπασματικά ορισμένα σχετικά θέματα: το άρθρο 22 του νόμου αυτού προβλέπει ότι “κατά τη διαδικασία απολιγνιτοποίησης η σκοπούμενη απόληψη λιγνιτικού κοιτάσματος εντός των Πυρήνων Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.), στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (Ε.Σ.Ε.Κ.), υλοποιείται σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 6 του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (Β’ 1227/2011), περί γενικών κριτηρίων ορθολογικής δραστηριότητας….” Δυστυχώς, απολιγνιτοποίηση και απόληψη λιγνιτικού κοιτάσματος είναι έννοιες ασύμβατες. Αλλού, έχει υπάρξει πολιτική, προφορική δέσμευση για απολιγνιτοποίηση μέχρι το 2025, με πιο πρόσφατη την τοποθέτηση του Πρωθυπουργού κατά τις εργασίες του Υψηλού Διαλόγου των Ηνωμένων Εθνών για την Ενέργεια στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. Όσον αφορά την λειτουργία των υφιστάμενων λιγνιτικών σταθμών, και τελείως ενδεικτικά, η ΑΕΠΟ Μελίτης λήγει στις 5.8.2030 «με την επιφύλαξη του άρθρου 1 του Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92 Α) και των προβλέψεων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα» (Απόφαση υπ’ αρ. 4/2019 (ΦΕΚ 4893 Β))”, και η ΑΕΠΟ Μεγαλόπολης ισχύει μέχρι τις 7.11.2029 “με την επιφύλαξη του άρθ. 2 ν. 4014/2011”. Και οι 2 ΑΕΠΟ έχουν παραταθεί κατά 5 χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2035 και 2034 (αντίστοιχα), βάσει της ρύθμισης του άρθρου 1 παρ. 2 ν. 4685/2020, το οποίο ψηφίστηκε μολονότι το ΥΠΕΝ προφανώς γνώριζε τα όποια χρονικά περιθώρια της απολιγνιτοποίησης. Βάσει του άρθρου 109 παρ. 1 ν. 4821/2021, οι δύο σταθμοί μπορούν να λειτουργούν μέχρι το 2023 χωρίς να προσαρμόζονται με τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές, κάτι που έπρεπε να γίνει μέχρι το 2021 (εντός 4 ετών από την Εκτελεστική Απόφαση 2017/1442, αρθ. 21 παρ. 3 (α) Οδηγίας 2010/75). Όσο για την ΑΕΠΟ του ΑΗΣ Πτολεμαϊδας V, από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων, και εφόσον αγνοηθούν “τεκμαιρόμενες παρατάσεις” βάσει των άρθρων 2 παρ. 8 και 30 παρ. 4 ν. 4014/2011, 109 παρ. 1 ν. 4821/2021, και άλλων, η λειτουργία του έχει παραταθεί τουλάχιστον μέχρι το 2027. Όλοι οι σταθμοί έχουν λάβει, με απόλυτη αδιαφάνεια, ενιαία άδεια λειτουργίας μέχρι την 31.12.2021, η οποία πρόκειται να παραταθεί, όπως είναι η πάγια πρακτική του ΥΠΕΝ για παραπάνω από 20 έτη. Με άλλα λόγια, αν το νομοσχέδιο επιδιώκει την απολιγνιτοποίηση, θα πρέπει να συμπεριλάβει τις απαραίτητες ελάχιστες ρυθμίσεις για την διασφάλιση της συνοχής με την υπόλοιπη νομοθεσία και διοικητική πρακτική. *Το σχόλιο συνυπογράφεται από συμμαχία οργανώσεων και φορέων: Γ.Σ.Ε.Ε - Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος, MEDASSET, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Καλλιστώ, Νόμος & Φύση, Γιατροί του Κόσμου, Vouliwatch, Greenpeace, WWF Ελλάς