Άρθρο 24 – Εθνική στρατηγική για τη διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος – Τροποποίηση των άρθρων 4 και 20 του ν. 3983/2011

1. Αντικαθίστανται οι περ. 2 και 11 του άρθρου 4 του ν. 3983/2011 (Α’ 144), το οποίο διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 4
(άρθρο 3 Οδηγίας 2008/56/ΕΚ) Ορισμοί

Κατά την έννοια του νόμου αυτού και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του νοούνται ως:
1. «Θαλάσσια ύδατα»:
α) τα ύδατα, ο θαλάσσιος βυθός και το υπέδαφος στη θαλάσσια πλευρά της γραμμής βάσης από την οποία μετριέται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης, έως τα όρια της περιοχής όπου η Ελληνική Δημοκρατία ή άλλο κράτος – μέλος έχει κυριαρχικά δικαιώματα ή / και ασκεί δικαιοδοσία, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, που κυρώθηκε με το ν. 2321/1995 (Α’ 136), και
β) τα παράκτια ύδατα, όπως ορίζονται στην περ. ζ’ της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3199/2003 (Α’ 280), ο πυθμένας και το υπέδαφος του, στο βαθμό που ιδιαίτερες πτυχές της περιβαλλοντικής κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος δεν αποτελούν αντικείμενο ρύθμισης από τον εν λόγω νόμο και το π.δ. 51/2007 (Α’ 54) ή από άλλες εθνικές ή κοινοτικές διατάξεις.
2. «Θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή»: μια θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή που προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 5. Η θαλάσσια περιοχή και οι υποπεριοχές της ορίζονται με σκοπό την ευκολότερη εφαρμογή του νόμου και οριοθετούνται με συνεκτίμηση υδρολογικών, ωκεανογραφικών, βιογεωγραφικών, περιβαλλοντικών, χωροταξικών και αναπτυξιακών χαρακτηριστικών.
3. «Θαλάσσια στρατηγική»: η στρατηγική που χαράσσεται και εφαρμόζεται για κάθε συγκεκριμένη θαλάσσια υποπεριοχή σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 6.
4. «Περιβαλλοντική κατάσταση»: η συνολική κατάσταση του περιβάλλοντος στα θαλάσσια ύδατα, λαμβάνοντας υπόψη τη δομή, τη λειτουργία και τις διεργασίες των συστατικών των θαλάσσιων οικοσυστημάτων από κοινού με τους φυσικούς φυσιογραφικούς, γεωγραφικούς, βιολογικούς, γεωλογικούς και κλιματικούς παράγοντες, καθώς και τις φυσικές, ηχητικές και χημικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που οφείλονται σε ανθρώπινες δραστηριότητες μέσα ή έξω από μια συγκεκριμένη υποπεριοχή.
5. «Καλή περιβαλλοντική κατάσταση»: η περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων, στην οποία τα ύδατα αυτά παρέχουν οικολογικά ποικίλους και δυναμικούς ωκεανούς και θάλασσες καθαρές, υγιείς και παραγωγικές στα πλαίσια των εγγενών συνθηκών τους και όπου η χρήση του θαλάσσιου περιβάλλοντος βρίσκεται σε επίπεδο αειφορίας, διασφαλίζοντας έτσι τις δυνατότητες για χρήσεις και δραστηριότητες από τη σημερινή και τις μελλοντικές γενεές, δηλαδή:
α) δομή, λειτουργίες και διεργασίες των συστατικών των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, από κοινού με τους συνδεδεμένους φυσιογραφικούς, γεωγραφικούς, γεωλογικούς και κλιματικούς παράγοντες, που επιτρέπουν στα εν λόγω οικοσυστήματα να λειτουργούν πλήρως και να διατηρούν την ανθεκτικότητα τους απέναντι στην ανθρωπογενή περιβαλλοντική αλλαγή. Τα θαλάσσια είδη και οι οικότοποι / ενδιαιτήματα προστατεύονται, η ανθρωπογενής υποβάθμιση της βιοποικιλότητας προλαμβάνεται και τα διάφορα βιολογικά στοιχεία που συνθέτουν το οικοσύστημα λειτουργούν σε ισορροπία,
β) υδρομορφολογικές, φυσικές και χημικές ιδιότητες των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των ιδιοτήτων εκείνων που προκύπτουν από ανθρώπινες δραστηριότητες στη συγκεκριμένη υποπεριοχή, οι οποίες υποστηρίζουν τα εν λόγω οικοσυστήματα. Οι ανθρωπογενείς εναποθέσεις ουσιών και ενέργειας, περιλαμβανομένου του θορύβου στο θαλάσσιο περιβάλλον δεν προκαλούν επιπτώσεις ρύπανσης.
Η καλή περιβαλλοντική κατάσταση προσδιορίζεται στο επίπεδο της θαλάσσιας υποπεριοχής σύμφωνα με το άρθρο 5, με βάση τα χαρακτηριστικά ποιοτικής περιγραφής του Παραρτήματος Ι. Για να επιτευχθεί ο στόχος της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης εφαρμόζεται η κατάλληλη διαχείριση με βάση την οικοσυστημική προσέγγιση.
6. «Κριτήρια»: διακριτά τεχνικά γνωρίσματα τα οποία είναι συναφή με χαρακτηριστικά ποιοτικής περιγραφής.
7. «Περιβαλλοντικός στόχος»: η ποιοτική ή ποσοτική αναφορά στην επιθυμητή κατάσταση των διαφόρων συστατικών των θαλάσσιων υδάτων και των πιέσεων και επιδράσεων στα ύδατα αυτά, σε κάθε συγκεκριμένη θαλάσσια υποπεριοχή. Οι περιβαλλοντικοί στόχοι καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 10.
8. «Ρύπανση»: η άμεση ή έμμεση εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στο θαλάσσιο περιβάλλον ως αποτέλεσμα ανθρώπινων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρωπογενούς υποθαλάσσιου θορύβου, οι επιπτώσεις των οποίων έχουν ως αποτέλεσμα ή ενδέχεται:
α) να είναι επιβλαβείς για τους ζωντανούς οργανισμούς και τα θαλάσσια οικοσυστήματα, καταλήγοντας ιδίως στην απώλεια βιοποικιλότητας,
β) να θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία,
γ) να εμποδίζουν τις θαλάσσιες δραστηριότητες όπως η αλιεία, ο τουρισμός και η αναψυχή, καθώς και άλλες νόμιμες χρήσεις της θάλασσας,
δ) να υποβαθμίζουν ποιοτικά τη χρήση των θαλάσσιων υδάτων και να μειώνουν την ελκυστικότητά τους ή γενικότερα να υποβαθμίζουν την αειφόρο χρήση των θαλάσσιων αγαθών και υπηρεσιών.
9. «Περιφερειακή συνεργασία»: η συνεργασία και ο συντονισμός δραστηριοτήτων μεταξύ Ελληνικής Δημοκρατίας και κρατών – μελών και, όταν είναι δυνατόν, με τρίτες χώρες που μοιράζονται την ίδια θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή, με σκοπό τη διαμόρφωση και εφαρμογή θαλάσσιων στρατηγικών για το περιβάλλον.
10. «Περιφερειακή σύμβαση για τη θάλασσα»: οποιαδήποτε διεθνής σύμβαση ή διεθνής συμφωνία με το διευθύνον όργανο της που έχει συσταθεί με σκοπό την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, της θαλάσσιας περιοχής και των υποπεριοχών που αναφέρονται στο άρθρο 5.
Για την περιοχή της Μεσογείου Θαλάσσης ως Περιφερειακή Σύμβαση νοείται η Σύμβαση για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος και των Παράκτιων Περιοχών της Μεσογείου Θαλάσσης «Σύμβαση της Βαρκελώνης», η οποία έχει κυρωθεί με το ν. 855/1978 (Α’ 235) και τα Πρωτόκολλά της στα οποία η Ελληνική Δημοκρατία είναι Συμβαλλόμενο Μέρος.
11. «Αρμόδια αρχή»: η Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 19.»
2. Αντικαθίσταται η παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 3983/2011, το οποίο διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 20
Καθορισμός υποδιαιρέσεων των θαλάσσιων υποπεριοχών (άρθρο 4 παρ. 2β της Οδηγίας 2008/56/ΕΚ)

1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας του άρθρου 4 του ν. 4447/2016, οι θαλάσσιες υποπεριοχές που ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 5 και εμφανίζονται στον χάρτη του Παραρτήματος ΙΙ, μπορεί, κατ’ εφαρμογή του ίδιου άρθρου, να υποδιαιρούνται σε θαλάσσια διαμερίσματα, με κριτήρια επιστημονικά που συνεκτιμούν υδρολογικά, ωκεανογραφικά, βιογεωγραφικά, περιβαλλοντικά, χωροταξικά και αναπτυξιακά χαρακτηριστικά.
2. Οι υποδιαιρέσεις των θαλάσσιων υποπεριοχών που καθορίζονται σύμφωνα με την παρ. 1, μπορεί να επαναπροσδιορίζονται, με την ίδια ως άνω διαδικασία, μετά από επανεξέταση, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 5.»

  • 4 Σεπτεμβρίου 2020, 11:47 | Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου – Περιφερειάρχης

    • Να γίνει ειδική μνεία στις νησιωτικές Περιφέρειες της χώρας οι οποίες πρέπει να συμμετέχουν τόσο σε επίπεδο κίνησης διαδικασίας του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού περιφερειακού επιπέδου όσο και σε κάθε επιτροπή παρακολούθησης των αντίστοιχων μελετών κάθε επιπέδου.

  • 4 Σεπτεμβρίου 2020, 10:52 | WWF Ελλάς

    Δεν είναι σαφές γιατί καταργείται η Επιτροπή Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής (ΕΕΘΠΕΣ). Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται ότι «καταργείται καθώς κρίνεται ότι δεν είναι απαραίτητο και είναι πλέον άνευ αντικειμένου». Η Επιτροπή αυτή έχει μεγάλο εύρος σημαντικών και κρίσιμων αρμοδιοτήτων για τη διαμόρφωση και εφαρμογή της θαλάσσιας πολιτικής και στρατηγικής της χώρας και για την εφαρμογή της οδηγίας 2008/56/ΕΚ. Με την προωθούμενη με το νομοσχέδιο κατάργηση της, δεν είναι σαφές ποιο όργανο αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει τις αρμοδιότητες και λειτουργίες της Επιτροπής αυτής οι οποίες αφορούν σε θέματα πέραν του χωροταξικού σχεδιασμού. Ειδικότερα δε σε ό,τι αφορά τον ΘΧΣ, τα προβλεπόμενα όργανα χωροταξικού σχεδιασμού (πχ το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας) δεν διαθέτουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία ούτε την προσήκουσα σύσταση (σε ό,τι αφορά τους ενδιαφερόμενους και εμπλεκόμενους φορείς) για να ανταποκριθούν στη συνθετότητα και πολυπλοκότητα του ΘΧΣ.

  • 4 Σεπτεμβρίου 2020, 10:29 | WWF Ελλάς

    Με την τροποποίηση της διάταξης αυτής προστίθενται στον ορισμό της «θαλάσσιας περιοχής ή υποπεριοχής» τα εξής στοιχεία τα οποία θα πρέπει να συνεκτιμηθούν: «περιβαλλοντικά, χωροταξικά και αναπτυξιακά χαρακτηριστικά». Τα στοιχεία αυτά δεν αναφέρονται στην οδηγία 2008/56/ΕΚ, η οποία μεταφέρεται στο ελληνικό δίκαιο με τον τροποποιούμενο νόμο, και δεν συνάδουν με τον προβλεπόμενο στην οδηγία ορισμό μια θαλάσσιας περιοχής η οποία καθορίζεται με βάσει «υδρολογικά, ωκεανογραφικά και βιογεωγραφικά χαρακτηριστικά». Η πρόβλεψη άλλων ασαφών και μη επιστημονικών στοιχείων πρέπει να έχει, στην καλύτερη περίπτωση, μόνο δευτερεύοντα χαρακτήρα. Η αναφορά σε αυτά τα στοιχεία θα πρέπει συνεπώς να διαγραφεί.

  • 31 Αυγούστου 2020, 15:47 | Παύλος Ελευθεριάδης

    Aγαπητοί Κύριοι,

    Η αιτιολογική έκθεση αναφέρει για το προτεινόμενο άρθρο 24:

    «Επί του άρθρου 24 Με την προτεινόμενη ρύθμιση επιδιώκεται η τροποποίηση και αναδιαμόρφωση διατάξεων που συνιστούν την εθνική θαλάσσια περιβαλλοντική νομοθεσία. Συγκεκριμένα, διασαφηνίζεται η έννοια της θαλάσσιας περιοχής και υποπεριοχής, με σκοπό την αποτελεσματικότερη εφαρμογή και οριοθέτηση αυτών. Είναι αναγκαίο αυτές να οριοθετούνται με συνεκτίμηση υδρολογικών, ωκεανογραφικών, βιογεωγραφικών αλλά και περιβαλλοντικών, χωροταξικών και αναπτυξιακών χαρακτηριστικών. Οι εν λόγω περιβαλλοντικές παράμετροι αποσκοπούν πρωτίστως στην προστασία των θαλάσσιων υδάτων. Επιπλέον, προβλέπεται ότι μετά από γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας οι θαλάσσιες υποπεριοχές δύνανται να υποδιαιρούνται σε θαλάσσια διαμερίσματα, με κριτήρια επιστημονικά που συνεκτιμούν τα ως άνω περιβαλλοντικά και υδρολογικά χαρακτηριστικά. Τούτο θα ενισχύσει σημαντικά την εθνική θαλάσσια περιβαλλοντική στρατηγική, επιτρέποντας την εναρμόνισή της με λοιπές υφιστάμενες πολιτικές για το θαλάσσιο περιβάλλον».

    Η αιτιολογική έκθεση δυστυχώς δεν αποτυπώνει το πραγαματκό περιοεχόμενο των προτεινόμενων αλλαγών. Το προτεινόμενο άρθρο αλλάζει μόνο σε δύο σημεία το ισχύον δίκαιο. Δεν «αναδιαμορφώνει» τις σχετικές διατάξεις.

    Πρώτον, προσθέτει τις λέξεις «περιβαλλοντικών, χωροταξικών και αναπτυξιακων» στην λίστα των κριτηρίων για την έννοια της θαλάσσιας περιοχής της παραγράφου 2 του άρθρου 4 του ν. 3983/11.

    Δεύτερον, αλλάζει το όνομα της «αρμόδιας αρχής» για τις ανάγκεις του ν 3983/11. Αντικαθίσται η «Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» από την «Γενική Γραμματετία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας». Κατά τα άλλα η διάταξη μένει ως έχει.

    Συνεπώς η αιτιολογική έκθεση δεν δίνει μια σωστή εικόνα της προτεινόμενης ρύθμισης.

    Επί της ουσίας οι προτεινομενες αλλαγές είναι μικρής πρακτικής σημασίας. Η αντικατάσταση της «Ειδικής» Γραμματείας από μια «Γενική Γραμματεία» αποδίδει σωστά την αυξανόμενη σημασία της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος στη χώρα μας.

    Με τιμή,

    Παύλος Ελευθεριάδης