Άρθρο 8 Τροποποίηση του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 (Α΄ 160)

Το άρθρο 28 του ν.1650/1986 τροποποιείται ως εξής:

1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Όποιος ασκεί δραστηριότητα ή επιχείρηση χωρίς την απαιτούμενη, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού ή των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή του,  άδεια ή έγκριση ή υπερβαίνει τα όρια της άδειας ή έγκρισης που του έχει χορηγηθεί τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο ετών ή και χρηματική ποινή χιλίων (1.000) έως εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ».

2. Η παράγραφος 2 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 αντικαθίσταται ως εξής:

«2. Όποιος προκαλεί ρύπανση ή υποβαθμίζει το περιβάλλον με πράξη ή παράλειψη που αντιβαίνει στις διατάξεις του νόμου αυτού ή των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή και χρηματική ποινή τριών χιλιάδων (3.000) έως εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ. Αν η πράξη του προηγούμενου εδαφίου τελέστηκε από αμέλεια, επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι ενός έτους ή και χρηματική ποινή. Αν οι αρνητικές επιπτώσεις της ρύπανσης ή της υποβάθμισης του περιβάλλοντος είναι, με βάση το είδος ή την ποσότητα των ρύπων ή την έκταση ή τη σημασία της υποβάθμισης, περιορισμένες επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι ενός έτους ή και χρηματική ποινή».

 

3. Η παράγραφος 3 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 αντικαθίσταται ως εξής:

«3. Αν η πράξη του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου:

(α) τελέστηκε από υπαίτιο που σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον οικονομικό ή άλλο υλικό όφελος, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών ή και χρηματική ποινή είκοσι χιλιάδων (20.000) έως εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ,

(β) τελέστηκε με τον ανωτέρω σκοπό και το συνολικό οικονομικό ή άλλο υλικό όφελος υπερβαίνει το ποσό των εβδομήντα τριών (73.000) ευρώ ή από υπαίτιο που διαπράττει εγκλήματα του παρόντος άρθρου κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια και το συνολικό οικονομικό ή άλλο υλικό όφελος υπερβαίνει το ποσό των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη ή και χρηματική ποινή εξήντα χιλιάδων (60.000) έως διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ,

(γ) δημιούργησε, με βάση το είδος ή την ποσότητα των ρύπων ή την έκταση ή τη σημασία της υποβάθμισης, κίνδυνο σοβαρής ή ευρείας ρύπανσης ή υποβάθμισης ή σοβαρής ή ευρείας οικολογικής και περιβαλλοντικής διατάραξης ή καταστροφής, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών ή και χρηματική ποινή είκοσι χιλιάδων (20.000) έως εκατόν πενήντα (150.000) ευρώ,

(δ) δημιούργησε κίνδυνο θανάτου εμβρύου ή ανθρώπου ή εμφάνισης βαριάς σωματικής ή διανοητικής πάθησης σε νεογνό ή βαριάς σωματικής ή διανοητικής πάθησης ανθρώπου, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη ή και χρηματική ποινή εκατόν πενήντα (150.000) έως πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ,

(ε) είχε ως επακόλουθο σοβαρή ή ευρεία ρύπανση ή υποβάθμιση ή σοβαρή ή ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη ή καταστροφή, με βάση το είδος ή την ποσότητα των ρύπων ή την έκταση ή τη σημασία της υποβάθμισης, ή το θάνατο εμβρύου ή ανθρώπου ή την εμφάνιση βαριάς σωματικής ή διανοητικής πάθησης σε νεογνό ή τη βαριά σωματική ή διανοητική πάθηση ανθρώπου, επιβάλλεται κάθειρξη ή και χρηματική ποινή εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) έως πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ.

Αν οι πράξεις των στοιχείων γ΄, δ΄ και ε΄ της παραγράφου αυτής τελέστηκαν από αμέλεια, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή και χρηματική ποινή εξήντα χιλιάδων (60.000) έως εκατόν πενήντα (150.000) ευρώ».

4. Η παράγραφος 4 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 αντικαθίσταται ως εξής:

«4. Αν ο δράστης των παραβάσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 2 του άρθρου αυτού περιορίσει ο ίδιος ή τρίτος που ενεργεί κατ’ εντολή ή για λογαριασμό του, ουσιωδώς ή συντελέσει, με έγκαιρη αναγγελία προς την αρχή, αποτελεσματικά στην ουσιώδη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της ρύπανσης ή της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, που προκάλεσε η πράξη ή η παράλειψή του, το δικαστήριο μπορεί να του επιβάλει ποινή μειωμένη, σύμφωνα με το άρθρο 83 του Ποινικού Κώδικα ή να τον απαλλάξει από κάθε ποινή».

5. Η παράγραφος 5 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 αντικαθίσταται ως εξής:

«5. 1.Τα φυσικά πρόσωπα που κατέχουν ιθύνουσα θέση σε οιοδήποτε νομικό πρόσωπο του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα και ιδίως οι πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, οι εντεταλμένοι ή διευθύνοντες σύμβουλοι ανώνυμων εταιριών, οι διαχειριστές εταιριών περιορισμένης ευθύνης, ο πρόεδρος του διοικητικού και του εποπτικού συμβουλίου συνεταιρισμών, έχουν ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να εποπτεύουν και να ελέγχουν την τήρηση, από φυσικά πρόσωπα που τελούν υπό τις εντολές του, των διατάξεων του παρόντος νόμου και των κατ’ εξουσιοδότησή του εκδιδόμενων κανονιστικών πράξεων, που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος.

5.2. Το φυσικό πρόσωπο, το οποίο κατέχει ιθύνουσα θέση τιμωρείται ως αυτουργός για κάθε πράξη ή παράλειψη, που προβλέπεται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου αυτού και τελέσθηκε κατά ή εξ αφορμής της δραστηριότητας ή επιχείρησης του νομικού προσώπου, εφόσον αυτή δεν αποτράπηκε λόγω της παράλειψής του, από πρόθεση ή από αμέλεια, να ασκήσει την προβλεπόμενη στην περίπτωση 5.1. εποπτεία ή έλεγχο, ανεξάρτητα από την τυχόν ποινική ή αστική ή διοικητική ευθύνη άλλου φυσικού προσώπου ή του ίδιου νομικού προσώπου.

 

5.3. Αν η πράξη ή παράλειψη, που προβλέπεται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου αυτού ή οποιαδήποτε μορφή συμμετοχής σε αυτές, τελέσθηκαν προς όφελος νομικού προσώπου από φυσικό πρόσωπο το οποίο κατέχει ιθύνουσα θέση, πέραν της ποινικής ευθύνης του φυσικού προσώπου, επιβάλλεται και στο νομικό πρόσωπο, ανάλογα με το είδος και την σοβαρότητα των επιπτώσεων στο περιβάλλον:

(α) διοικητικό πρόστιμο μέχρι του τριπλάσιου της αξίας του οφέλους που επιτεύχθηκε ή επιδιώχθηκε ή

(β) προσωρινή ή σε περίπτωση υποτροπής οριστική απαγόρευση άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας ή

(γ) πρόσκαιρος ή οριστικός αποκλεισμός από δημόσιες παροχές ή ενισχύσεις ή

(δ) η δημοσίευση, με δαπάνες του, της αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης σε δύο ημερήσιες εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας ή συνδυασμός των ανωτέρω κυρώσεων.

5.4. Οι ίδιες κυρώσεις επιβάλλονται στο νομικό πρόσωπο και στην περίπτωση που η παράλειψη άσκησης της προβλεπόμενης στην περίπτωση 5.1, εποπτείας ή ελέγχου από φυσικό πρόσωπο, που κατέχει ιθύνουσα θέση, κατέστησε δυνατή την τέλεση από φυσικά πρόσωπα που τελούν υπό τις εντολές του, των ποινικών αδικημάτων, που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου αυτού προς όφελος του νομικού προσώπου.

5.5  Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού  καθορίζονται ο τρόπος, τα όργανα και η διαδικασία επιβολής των κυρώσεων της περίπτωσης 5.3., καθώς επίσης κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της.

5.6. Το διοικητικό πρόστιμο που προβλέπεται στην υποπερίπτωση α) της περίπτωσης 5.3, αποτελεί έσοδο υπέρ του «Πράσινου Ταμείου», σύμφωνα με την περίπτωση ε) της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ν. 3889/2010 (Α΄182).

6. Η παράγραφος 4 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 αναριθμείται σε 6.

7. Η παράγραφος  7 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986, αντικαθίσταται ως εξής:

«7. Στις περιπτώσεις εγκλημάτων του κεφαλαίου αυτού ως πολιτικώς ενάγοντες μπορουν να παρίσταται το Δημόσιο, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην διοικητική περιφέρεια των οποίων τελέσθηκε το έγκλημα και το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, ανεξάρτητα αν έχουν υποστεί περιουσιακή ζημία, προς υποστήριξη της κατηγορίας και μόνο».

8. Οι παράγραφοι 8, 9 και 10 του άρθρου 28 του ν. 1650/1986 εξακολουθούν να ισχύουν ως έχουν.

  • 23 Σεπτεμβρίου 2011, 15:14 | WWF Ελλάς

    Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος της άσκησης δραστηριότητας ή επιχείρησης χωρίς την απαιτούμενη άδεια [28§1 περ. (β) Ν. 1650/1986] δεν απαιτεί να υποβαθμίζεται το περιβάλλον. Ωστόσο, παραμένουν τέσσερις αδυναμίες: πρώτον, οι διατάξεις της τρίτης παραγράφου παραμένουν βερμπαλιστικές και επαναληπτικές. Για παράδειγμα, η περίπτωση (ε) τιμωρεί την υποβάθμιση “που είχε ως επακόλουθο …υποβάθμιση”, και η περίπτωση (δ) την υποβάθμιση που “δημιούργησε… κίνδυνο σοβαρής υποβάθμισης”. Πόσο μάλλον που η ίδια η έννοια της υποβάθμισης εμπεριέχει την πιθανολόγηση του κινδύνου, καθώς ορίζεται στον νόμο ως “η πρόκληση …οποιασδήποτε μεταβολής στο περιβάλλον, η οποία είναι πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα” [2§4 Ν. 1650/1986].

    Δεύτερον, η κεντρική έννοια της «ιθύνουσας θέσης» χρησιμοποιείται στον Ν. 1650/1986, όπως τροποποιείται με το παρόν σχέδιο νόμου, αλλά δεν ορίζεται σε αυτόν [28§5 Ν. 1650/1986, όπως τροποποιείται].

    Τρίτον, είναι αμφίβολο αν ποινές που δεν ξεπερνούν τα 500000 ευρώ είναι σύμφωνες με τον τιμωρητικό, ειδικοπροληπτικό χαρακτήρα της χρηματικής ποινής: αντιθέτως, δεν πλήττουν με αναλογικό και αποτρεπτικό τρόπο την περιουσία του καταδικασθέντα, ιδίως εάν ληφθεί υπόψη η μεγάλη κερδοφορία του οργανωμένου περιβαλλοντικού εγκλήματος, η οικονομική αξία δραστηριοτήτων που υποβαθμίζουν το περιβάλλον (π.χ. αυθαίρετη δόμηση, παράνομες εξορυκτικές δραστηριότητες, λειτουργία επιχείρισης χωρίς συστήματα αντιρρύπανσης) και η δυσκολία (ή πλήρης αδυναμία) αποκατάστασης της σοβαρής περιβαλλοντικής ζημίας. Στις περιπτώσεις αυτές, είναι αμφίβολο αν οι προτεινόμενες χρηματικές ποινές είναι ανάλογες με το είδος και την ένταση του περιβαλλοντικού εγκλήματος, και αν συντελούν στην αποτροπή. Ας σημειωθεί ότι ορισμένες αξιόποινες συμπεριφορές που εισάγει το νομοσχέδιο, όπως αυτές που σχετίζονται με τις Οδηγίες 96/82 ή 2008/1, αφορούν μόνο μεγάλες, κατά κανόνα ιδιωτικές, επιχειρήσεις (πρβλ. και 80§1 ΠΚ, σύμφωνα με το οποίο λαμβάνονται υπόψη και οι οικονομικοί όροι του καταδικασθέντα κατά την επιμέτρηση της χρηματικής ποινής).

    Τέταρτον, είναι τουλάχιστον ανορθόδοξο οι διοικητικές κυρώσεις του Ν. 1650/1986, όπως πρόσφατα τροποποιήθηκε [8§6 Ν.3621/2007], και οι οποίες σήμερα μπορούν να φθάσουν τα 2000000 ευρώ, να υπερβαίνουν 4 φορές την ανώτερη χρηματική ποινή. Συνήθως, λέγεται ότι η ποινικοποίηση εκφράζει μία έντονη αποδοκιμασία προς την αξιόποινη πράξη: στην περίπτωση αυτή, όμως, η αποδοκιμασία που εκφράζει η διοικητική κύρωση είναι πολύ μεγαλύτερη.

  • 23 Σεπτεμβρίου 2011, 10:09 | WWF Ελλάς

    Το προσχέδιο νόμου επιφέρει και πάλι αλλαγές στις διατάξεις για την δυνατότητα παράστασης πολιτικής αγωγής, οι οποίες όμως πρόσφατα τροποποιήθηκαν [16§5 Ν. 3937/2011, Α’ 60]. H κυριότερη αλλαγή είναι ο περιορισμός του κύκλου των προσώπων που νομιμοποιούνται σε παράσταση πολιτικής αγωγής: το προσχέδιο νόμου αφαιρεί το δικαίωμα αυτό από «πανεπιστήμια, άλλ[ους] επιστημονικ[ους] φορείς, δικηγορικ[ούς] συλλόγ[ους], φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, μη κυβερνητικές οργανώσεις και φυσικά πρόσωπα». Ειδικά σε περιβαλλοντικά θέματα, η ανάγκη για μία παρόμοια ρύθμιση είναι μεγάλη, διότι, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις, δικαιούται να παρασταθεί ως πολιτικώς ενάγων μόνο ο «αμέσως ζημειωθείς», ή αυτός που επλήγη «ευθέως και προσωπικά» [π.χ., κάτοχος όμορου ακινήτου (ΑΠ 1865/2009), οι εξωραϊστικοί σύλλογοι της περιοχής (ΕφΑθ 2391/2008), ο αρμόδιος δήμος, όχι όμως και οι περίοικοι (ΠλημΘεσ 10623/2003)], ενώ τα νομικά πρόσωπα μπορούν να ζητήσουν αποζημίωση μόνο λόγω ηθικής βλάβης όταν αυτή αναφέρεται στο όνομα, την φήμη, το κύρος ή το μέλλον τους. Το αποτέλεσμα ήταν η έλλειψη πολιτικής αγωγής από την ποινική δίκη, όταν ο υπεύθυνος ήταν αρκετά επιδέξιος, τυχερός ή προσεκτικός ώστε να μην θιγεί κανείς «ευθέως και προσωπικά». Στον τομέα του περιβαλλοντικού εγκλήματος, οι περιορισμοί αυτοί έχουν καταδικάσει, μέχρι σήμερα, τον θεσμό της πολιτικής αγωγής σε αποτυχία.

    Όσον αφορά το Δημόσιο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι χρησιμοποιεί το δικαίωμα παράστασης σπανιότατα, αν δεν το έχει ουσιαστικά καταδικάσει σε αχρησία. Είναι άγνωστο για ποιο λόγο αφαιρέθηκαν οι ΟΤΑ, καθώς και ο αποκλεισμός των μη κυβερνητικών οργανώσεων, και ιδίως των τοπικών που έρχεται σε αντίθεση με τις διεθνείς τάσεις.

  • 20 Σεπτεμβρίου 2011, 12:54 | Τέντες Γεώργιος

    Εδάφιο 7: γιατί στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος δίνεται αποκλειστική εξουσιοδότηση να παρίσταται, αφού οι υπό συζήτηση βλάβη σχετίζεται με το περιβάλλον, την υγεία και την οικολογία; κανονικά, θα έπρεπε να μπορούν να παρίστανται οικολογικές οργανώσεις με δραστηριότητα σχετική με το αντικείμενο (π.χ. Ορνιθολογική Εταιρεία για βλάβες στην ορνιθοπανίδα, το ΕΚΒΥ για βλάβες σε υγροτόπους, οι Ιατρικοί Σύλλογοι για βλάβες στην υγεία κ.ο.κ.).

  • 19 Σεπτεμβρίου 2011, 22:15 | ΒΙΛΗΓΕΝΝΗΣ

    ΝΑ ΔΙΕΡΥΘΝΘΕΙ ΡΗΤΑ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ : Π.Χ. ΚΟΠΗ ΔΕΝΤΡΟΥ ΣΕ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΠΤΑΙΣΜΑ ΚΑΙ Ο ΔΡΑΣΤΗΣ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ (ΤΕΛΙΚΑ) ΜΕ 50-100 ΕΥΡΩ (ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΑ ΠΑΙΔΙΑ).

    ΝΑ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΘΕΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΩΝ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (ΤΕΤΡΑΨΗΦΙΟ) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΒΑΣΕΩΝ ή ΝΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ Ο ΚΑΤΑΓΓΕΛΩΝ.