1. Το πρόγραμμα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ αποσκοπεί στην κατά προτεραιότητα προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση των ΑΗΗΕ και, όπου αυτό δεν ενδείκνυται, στην ανάκτηση ΑΗΗΕ καθώς και στη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων σύμφωνα με τους στόχους και τις γενικές κατευθύνσεις του Νόμου 2939/2001 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 25, 27 και 38 (παρ.4) του ν.4042/2012 και τις ειδικότερες διατάξεις της παρούσας απόφασης.
2. Το πρόγραμμα εναλλακτικής διαχείρισης αναφέρεται στη θέσπιση ειδικών μέτρων και στον προσδιορισμό συγκεκριμένων δράσεων και διαδικασιών για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΗΗΕ και περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο :
α) Μέτρα για οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ.
β) Μέτρα για την μείωση της ποσότητας των ΑΗΗΕ στα οικιακά απόβλητα.
γ) Μέτρα για την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση ΑHHE και την επίτευξη υψηλού βαθμού ανάκτησης των ΑΗΗΕ.
δ) Μέτρα για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του καταναλωτή/ τελικού χρήστη
ε) Ειδικές ρυθμίσεις και τεχνικές οδηγίες για τη χωριστή συλλογή και διαλογή, την επεξεργασία και την ανάκτηση των ΑΗΗΕ.
Άρθρο 5Α
Οργάνωση των εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ
1. Οι εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης (συλλογή/μεταφορά, διαλογή, προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, επεξεργασία και ανάκτηση) των ΑΗΗΕ, πραγματοποιούνται από επιχειρήσεις οι οποίες υποχρεούνται:
α) να διαθέτουν τις σχετικές άδειες που προβλέπονται κατά περίπτωση στην εκάστοτε κείμενη σχετική νομοθεσία και ήδη στο άρθρο 36 του ν.4042/2012, και να τηρούν τις ειδικότερες απαιτήσεις εναλλακτικής διαχείρισης που προβλέπονται στην παρούσα απόφαση και
β) να έχουν συνάψει συμβάσεις συνεργασίας με τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ, που οργανώνονται και λειτουργούν σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κεφαλαίου Γ΄ της παρούσας απόφασης.
2. Για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 5, οι εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης οργανώνονται ως ακολούθως:
2.1) Ως προς τα ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης:
2.1.1.) Ο τελικός χρήστης απορρίπτει τα ΑΗΗΕ στα σημεία συλλογής σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 6 ή τα παραδίδει απευθείας σε επιχειρήσεις/ μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, που προβλέπονται στην υποπαράγραφο 2.4.
2.1.2) Από τα σημεία συλλογής τα ΑΗΗΕ μεταφέρονται από τους νόμιμους συλλέκτες, στα κέντρα διαλογής /ταξινόμησης, που προβλέπονται στην υποπαράγραφο 2.3, εφόσον αυτά έχουν συσταθεί, ή σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας.
2.1.3) Σε περίπτωση που τα ΑΗΗΕ οδηγηθούν σε προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και μετά την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών, προωθούνται για επαναχρησιμοποίηση, άλλως μεταφέρονται σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας.
2.2. Ως προς τα ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης:
Τα ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης μετά τη χωριστή συλλογή τους παραδίδονται από τους τελικούς χρήστες ή τους νόμιμους συλλέκτες είτε σε επιχειρήσεις/ μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, είτε σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας,
2.3. Κέντρα διαλογής/ ταξινόμησης
2.3.1. Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, σε περίπτωση που τα ΑΗΗΕ οδηγούνται σε κέντρα διαλογής/ ταξινόμησης και πριν από οποιαδήποτε περαιτέρω μεταφορά τους, γίνεται ο διαχωρισμός τους κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 (εδάφιο ιθ) του άρθρου 3. Στη συνέχεια τα ΑΗΗΕ μεταφέρονται από τα κέντρα διαλογής/ ταξινόμησης και παραδίδονται από τους νόμιμους συλλέκτες είτε σε ενδεδειγμένες επιχειρήσεις/ μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση είτε σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας, κατά περίπτωση. Η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση των ΑΗΗΕ μπορεί να γίνεται και στα κέντρα διαλογής /ταξινόμησης, με την προϋπόθεση ότι διαθέτουν την κατάλληλη υποδομή και πληρούν τις απαιτήσεις της υποπαραγράφου 2.4.2.
2.3.2. Τα κέντρα διαλογής/ ταξινόμησης υποχρεούνται να τηρούν τις ακόλουθες απαιτήσεις:
α) να παρέχουν πρόσβαση σε προσωπικό από δίκτυα επαναχρησιμοποίησης και από επιχειρήσεις /μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, προκειμένου να επιλέγουν τα ΑΗΗΕ που θα οδηγηθούν σε προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση,
β) να διατηρούν αρχεία με τις ποσότητες και τις κατηγορίες των ΑΗΗΕ που οδηγήθηκαν σε προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και των ΑΗΗΕ που οδηγήθηκαν σε επεξεργασία και να παρέχουν τις σχετικές πληροφορίες στα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ,
γ) να αποθηκεύουν προσωρινά τα ΑΗΗΕ σύμφωνα με τις τεχνικές απαιτήσεις της παραγράφου 1 του Παραρτήματος VΙΙΙ,
δ) να έχουν αδειοδοτηθεί σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας
2.3.3. Τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης μεριμνούν για την οργάνωση και εποπτεία των κέντρων διαλογής/ταξινόμησης
2.4. Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση
2.4.1) Η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, όπως ορίζεται στην παράγραφο 16 του άρθρου 11 του ν.4042/2012, πραγματοποιείται είτε στα ίδια τα κέντρα διαλογής/ ταξινόμησης σύμφωνα με την υποπαράγραφο 2.3.1., είτε σε ανεξάρτητες επιχειρήσεις/ μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση.
2.4.2.) Οι επιχειρήσεις/ μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση υποχρεούνται:
α) να διαθέτουν τις προβλεπόμενες από την κείμενη νομοθεσία άδειες και εγκρίσεις για τη νόμιμη λειτουργία τους,
β) να διαθέτουν το κατάλληλο προσωπικό, το οποίο θα έχει πρόσβαση στα κέντρα διαλογής/ ταξινόμησης
γ) να τηρούν στοιχεία σχετικά με τις ποσότητες και τις κατηγορίες των ΑΗΗΕ που οδηγήθηκαν σε επαναχρησιμοποίηση και των ΑΗΗΕ που οδηγήθηκαν σε επεξεργασία και να παρέχουν τις σχετικές πληροφορίες στα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ.
2.4.3. Για τη μεγιστοποίηση της επαναχρησιμοποίησης των ΗΗΕ, ο ΕΟΑΝ καταρτίζει και εισηγείται στον Υπουργό ΠΕΚΑ προγράμματα για την επαναχρησιμοποίηση ΗΗΕ καθώς και για δραστηριότητες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση ΑΗΗΕ, ενθαρρύνοντας ιδίως τη δημιουργία και στήριξη δικτύων επαναχρησιμοποίησης σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της παραγράφου 5 του άρθρου 38 του ν.4042/2012.
Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών προτείνει την ταξινόμηση των φωτοβολταϊκών πλαισίων που προορίζονται για χρήση σε σύστημα που σχεδιάζεται, συναρμολογείται, εγκαθίσταται και απεγκαθίσταται από επαγγελματίες, με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για εμπορικές, βιομηχανικές και οικιακές εφαρμογές, σε μόνιμη τοποθεσία, ως ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης. Τα μικρότερα φωτοβολταϊκά πλαίσια (διαστάσεων <0,5 μ2 και βάρους <2 κιλών), που δεν χρειάζεται να εγκαθίστανται ή να απεγκαθίστανται από επαγγελματίες, μπορούν να ταξινομούνται ως ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης.
2.3.1. του άρθρου 5Α:
Προτείνω την προσθήκη:
Η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση των ΑΗΗΕ μπορεί να γίνεται και στα κέντρα επεξεργασίας, με την προϋπόθεση ότι διαθέτουν την κατάλληλη υποδομή και πληρούν τις απαιτήσεις της υποπαραγράφου 2.4.2.
Σημείο 2.3.2:
Θα επιλέγει όσα και όποια ΑΗΗΕ θέλει το προσωπικό από δίκτυα επαναχρησιμοποίησης; Και τί θα μένει στο κέντρο διαλογής; Και πώς θα καλύπτουν τα έξοδά τους οι υφιστάμενες μονάδες επεξεργασίας, όταν θα λαμβάνουν λιγότερα και μικρότερης αξίας υλικά;
Υπάρχουν μελέτες που ισχυρίζονται/αποδεικνύουν ότι η επαναχρησιμοποίηση δεν είναι η βέλτιστη λύση για όλα τα ΑΗΗΕ (π.χ. http://www.step-initiative.org/tl_files/step/_documents/StEP_TF1_minenvpr_WEEERecast_rvsd_22March2010.pdf). Θεωρώ ότι θα πρέπει να γίνει μια αναλυτική περιγραφή-λίστα των συσκευών-εξαρτημάτων για τα οποία «το πρόγραμμα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ αποσκοπεί στην κατά προτεραιότητα προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση…».
Στην παράγραφο 2.1.1 πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα συλλογής, από κατάλληλα αδειοδοτημένο φορέα διαχείρισης, oγκωδών και βαρέων ΑΗΗΕ από το χώρο του τελικού χρήστη. Η συχνότητα συλλογής ανά περιοχή μπορεί να ορίζεται κατάλληλα ώστε να συγκεντρώνονται μεγαλύτερες ποσότητες ΑΗΗΕ και να μειώνεται (συνακόλουθα) το κόστος συλλογής.
Στην παράγραφο 2.3.3 πρέπει να διευκρινιστεί τι περιλαμβάνει η μέριμνα για την «οργάνωση» των κέντρων διαλογής/ταξινόμησης εκ μέρους των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.
Παράγραφος 2.4.2: πρέπει να καθοριστεί ακριβέστερα το πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων που δρατηριοποιούνται στην επαναχρησιμοποίηση. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τις οικονομικές – φορολογικές τους υποχρεώσεις (π.χ. πιθανή εισαγωγή Φ.Π.Α. ;;;) όσο και τις υποχρεώσεις τους σχετικά με την εγγύηση καλής λειτουργίας και την ασφάλεια των «παραγομένων» υλικών προς επαναχρησιμοποίηση. Θα καθοριστούν ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές ή πρότυπα που να αφορούν στην προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση;
Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών προτείνει τη προσθήκη της παρακάτω παραγράφου στην περίπτωση 2.2 του άρθρου 5Α:
“Στην κατηγορία των ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης κατατάσσονται όσα φωτοβολταϊκά πλαίσια (διαστάσεων >0,5 μ2 και βάρους >2 κιλών) προορίζονται για χρήση σε σύστημα εγκατεστημένο σε μόνιμη τοποθεσία, το οποίο σχεδιάζεται, συναρμολογείται, εγκαθίσταται και απεγκαθίσταται από επαγγελματίες, με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για εμπορικές, βιομηχανικές και οικιακές εφαρμογές”.
Η επιστημονική κοινότητα αποδέχεται μια τεχνική διάρκεια ζωής για τα φωτοβολταϊκά πλαίσια άνω των 30 ετών, όπως αναφέρεται στην έκθεση με τίτλο “Methodology Guidelines on Life Cycle Assessment of Photovoltaic Electricity” (Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη μεθοδολογία για την αξιολόγηση του κύκλου ζωής της φωτοβολταϊκής ηλεκτρικής ενέργειας), Έκθεση IEA PVPS T12-01: 2009. Μόνο ένα μικρό ποσοστό, κάτω του 0,5% για τα πρώτα έτη λειτουργίας, διατίθεται τελικά προς ανακύκλωση, λόγω ζημιάς κατά τη μεταφορά ή την εγκατάσταση.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η μέση διάρκεια ζωής μιας εγκατάστασης στην Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι 27 με 32 χρόνια, όσο δηλαδή και η διάρκεια των σχετικών συμβάσεων που έχουν υπογράψει οι παραγωγοί ενέργειας με τον Λειτουργό της αγοράς ή τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας (πρωτίστως τη ΔΕΗ).
Τα φωτοβολταϊκά που έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής τους θα πρέπει να συλλέγονται μέσω εξειδικευμένου δικτύου συλλογής (και όχι μέσω των κλασικών δημοτικών συστημάτων συλλογής, όπου -με βάση την εμπειρία- καταλήγει λιγότερο από 1% των αποσυρόμενων φωτοβολταϊκών πλαισίων). Μια χωριστή συλλογή των φωτοβολταϊκών πλαισίων θα επιτρέψει μεγαλύτερη αποδοτικότητα και υψηλότερα ποσοστά συλλογής, θα είναι πιο αποδοτική από πλευράς κόστους και θα αυξήσει τις ευκαιρίες για μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανάκτηση των πολύτιμων υλικών που χρησιμοποιούνται στα φωτοβολταϊκά πλαίσια, σε σύγκριση με τη μεικτή συλλογή. Χάρη στην ύπαρξη ενός χωριστού και ειδικού συστήματος δεν θα τεθεί σε κίνδυνο ο στόχος συλλογής όλων των ΑΗΗΕ στην Ελλάδα λόγω της αυξημένης ποσότητας τόνων που κυκλοφορεί στην αγορά αλλά και της περιορισμένης ποσότητας αποβλήτων που προκύπτει τα πρώτα χρόνια.
Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών προτείνει την αποδέσμευση των “παραγωγών” φωτοβολταϊκών πλαισίων από την υποχρέωσή τους να συμμετάσχουν στα δημοτικά συστήματα συλλογής εφόσον παρέχουν ατομικά ή συλλογικά συστήματα επιστροφής.
Με βάση τα παραπάνω, προτείνεται η προσθήκη της παρακάτω παραγράφου στην περίπτωση 2.2 του άρθρου 5Α:
“Στην κατηγορία των ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης κατατάσσονται όσα φωτοβολταϊκά πλαίσια (διαστάσεων >0,5 μ2 και βάρους >2 κιλών) προορίζονται για χρήση σε σύστημα εγκατεστημένο σε μόνιμη τοποθεσία, το οποίο σχεδιάζεται, συναρμολογείται, εγκαθίσταται και απεγκαθίσταται από επαγγελματίες, με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για εμπορικές, βιομηχανικές και οικιακές εφαρμογές”.
Παρόλο που τα φωτοβολταϊκά πλαίσια βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών, λόγω της φύσης τους και για λόγους ασφαλείας, πρέπει να απεγκαθίστανται αποκλειστικά από επαγγελματίες (κίνδυνος ηλεκτροπληξίας κλπ).
Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών προτείνει την ταξινόμηση των φωτοβολταϊκών πλαισίων που προορίζονται για χρήση σε σύστημα που σχεδιάζεται, συναρμολογείται, εγκαθίσταται και απεγκαθίσταται από επαγγελματίες, με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για εμπορικές, βιομηχανικές και οικιακές εφαρμογές, σε μόνιμη τοποθεσία, ως ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης. Τα μικρότερα φωτοβολταϊκά πλαίσια (διαστάσεων <0,5 μ2 και βάρους 0,5 μ2 και βάρους >2 κιλών) προορίζονται για χρήση σε σύστημα εγκατεστημένο σε μόνιμη τοποθεσία, το οποίο σχεδιάζεται, συναρμολογείται, εγκαθίσταται και απεγκαθίσταται από επαγγελματίες, με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για εμπορικές, βιομηχανικές και οικιακές εφαρμογές”.
Στο γ) του σημείου 2.4.2. του άρθρου 5 να προστεθεί στο σημείο «γ) να τηρούν στοιχεία σχετικά με τις» η λέξη «εισερχόμενες». Οπότε το γ) του σημείου 2.4.2. του άρθρου 5 γίνεται ως εξής:
2.4.2.) Οι επιχειρήσεις/ μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση υποχρεούνται:
α) να διαθέτουν τις προβλεπόμενες από την κείμενη νομοθεσία άδειες και εγκρίσεις για τη νόμιμη λειτουργία τους,
β) να διαθέτουν το κατάλληλο προσωπικό, το οποίο θα έχει πρόσβαση στα κέντρα διαλογής/ ταξινόμησης
γ) να τηρούν στοιχεία σχετικά με τις εισερχόμενες ποσότητες και τις κατηγορίες των ΑΗΗΕ που οδηγήθηκαν σε επαναχρησιμοποίηση και των ΑΗΗΕ που οδηγήθηκαν σε επεξεργασία και να παρέχουν τις σχετικές πληροφορίες στα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ.
Στο σημείο 2.2. του άρθρου 5 να προστεθεί στο τέλος η φράση «είτε σε κέντρα επαναχρησιμοποίησης». Οπότε το σημείο 2.2. του άρθρου 5 γίνεται ως εξής:
2.2. Ως προς τα ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης:
Τα ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης μετά τη χωριστή συλλογή τους παραδίδονται από τους τελικούς χρήστες ή τους νόμιμους συλλέκτες είτε σε επιχειρήσεις/ μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, είτε σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας, είτε σε κέντρα επαναχρησιμοποίησης.
Στο τέλος του σημείου 2.1.2 του άρθρου 5 να προστεθεί η φράση «ή ακόμη σε εγκαταστάσεις προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση». Οπότε το σημείο 2.1.2 του άρθρου 5 γίνεται ως εξής:
2.1.2) Από τα σημεία συλλογής τα ΑΗΗΕ μεταφέρονται από τους νόμιμους συλλέκτες, στα κέντρα διαλογής /ταξινόμησης, που προβλέπονται στην υποπαράγραφο 2.3, εφόσον αυτά έχουν συσταθεί, ή σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας ή ακόμη σε εγκαταστάσεις προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση.