• Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.), αναγνωρισμένο μη κερδοσκοπικό Σωματείο εθελοντικού χαρακτήρα για την προστασία των δικαιωμάτων της τρανς κοινότητας, με το παρόν δελτίο τύπου, καταθέτει τη θέση του αναφορικά με το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου του Υπ. Δικαιοσύνης για τη Σύσταση Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και τους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης»[1]. Συγκεκριμένα: Θεωρούμε ιδιαίτερα θετική τη σύσταση ενός ανεξάρτητου μηχανισμού διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις το ΣΥΔ έχει φέρει στην επιφάνεια περιστατικά αυθαιρεσίας από τα σώματα ασφαλείας, που ποτέ όμως δεν διερευνήθηκαν και δεν αποδόθηκαν ευθύνες. Μάλιστα τούτο ήταν κάτι που με έμφαση σε παλιότερα περιστατικά αυθαιρεσίας το είχαμε τονίσει με τον πιο έντονο τρόπο, όχι μόνο ως δική μας θέση, αλλά και με αφορμή την επίσημη θέση του Συμβουλίου της Ευρώπης, σύμφωνα με την οποία: «Ένα ανεξάρτητο και αποτελεσματικό σύστημα καταγγελιών κατά της αστυνομίας είναι ουσιώδους σημασίας για τη λειτουργία μιας δημοκρατικής και υπεύθυνης αστυνομικής υπηρεσίας. Η ανεξάρτητη και αποτελεσματική εξακρίβωση των καταγγελιών ενισχύει τη δημόσια εμπιστοσύνη στην αστυνομία και διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει ατιμωρησία για την ανάρμοστη συμπεριφορά ή την κακομεταχείριση. Ένα σύστημα καταγγελιών πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κατάλληλα και ανάλογα ένα ευρύ σύνολο ισχυρισμών κατά της αστυνομίας σύμφωνα με τη σοβαρότητα των παραπόνων του καταγγέλλοντος και τις επιπτώσεις για τον αστυνομικό εναντίον του οποίου γίνεται η καταγγελία. Ένα σύστημα καταγγελιών κατά της αστυνομίας θα πρέπει να είναι κατανοητό, ανοιχτό και προσβάσιμο και να δείχνει θετική στάση και κατανόηση για ζητήματα φύλου, φυλής, εθνικότητας, θρησκείας, πεποίθησης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, αναπηρίας και ηλικίας. Θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό και κατάλληλα εφοδιασμένο και να συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας κουλτούρας φροντίδας στην παροχή των υπηρεσιών αστυνόμευσης» [2] Θεωρούμε, ακόμη, απόλυτα θετική, την ρητή αναφορά της ταυτότητας φύλου, καθώς και των χαρακτηριστικών φύλου, ως έδαφος αναγκαίο διερεύνησης «παράνομης συμπεριφοράς για την οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι διενεργήθηκε με ρατσιστικό κίνητρο ή η οποία ενέχει άλλου είδους διακριτική μεταχείριση» (Άρθρο 1, παρ. 1, εδάφιο δ του σχεδίου νόμου). Εκφράζουμε όμως τον σκεπτικισμό μας για το κατά πόσον θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική επί του πρακτέου η ανάληψη όλου του βάρους εξέτασης των καταγγελιών αυθαιρεσίας αποκλειστικά από τον Συνήγορο του Πολίτη, καθώς η φύση της αποστολής του είναι η διαμεσολάβηση, ενώ η αποστολή που πρέπει να έχει ο υπό σύσταση Μηχανισμός είναι αυτός των κυρώσεων και της καταστολής της αυθαιρεσίας, ιδιαίτερα όταν, κατά το Άρθρο 1, παρ. 1, εδάφιο δ, έχει ρατσιστικό κίνητρο. Θεωρούμε, πως πέραν του Συνηγόρου του Πολίτη, θα πρέπει να υπάρξει συμμετοχή και άλλων φορέων, εμπλεκόμενων με αποφασιστικό τρόπο στον έλεγχο της δημόσιας διοίκησης με προορισμό την επιβολή των αναγκαίων κυρώσεων που αρμόζουν σε περιπτώσεις αυθαιρεσίας, και αναφορικά με τις περιπτώσεις που έχουν ρατσιστικό κίνητρο, ενδεχομένως θα ήταν σκόπιμη η συμμετοχή εκπροσώπου του Δικτύου Καταπολέμησης Ρατσιστικής Βίας. Επίσης, θα πρέπει να σημειώσουμε πως θα πρέπει να αναθεωρηθεί το Προεδρικό Διάταγμα 132/2012[3] για τη Σύσταση Τμημάτων και Γραφείων Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας της Ελληνικής Αστυνομίας με τη προσθήκη του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου. Ακόμη αναφορικά με τα καταστήματα κράτησης, αν και η αποτελεσματική λύση θα δοθεί μόνον με την νομοθέτηση της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, υπενθυμίζουμε τις προτάσεις του ΣΥΔ, σχετικά με την αναθεώρηση του Σωφρονιστικού Κώδικα σε θέματα που αφορούν την ταυτότητα φύλου[4], και προτείνουμε να αξιοποιηθούν. Εν κατακλείδι, με τον αστερίσκο που αναφέρθη αναφορικά με τον μηχανισμό ώστε να έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, θεωρούμε αναμφίβολα πολύ θετική την πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τη Σύσταση Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και τους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης. . ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ (Σ.Υ.Δ.) Συγγρού 29, 1ος όροφος, Αθήνα, ΤΚ 11743 http://www.transgender-association.gr/ transgender.support.association@gmail.com — [1] Υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου για τη Σύσταση Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και τους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης: http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=6821. [2] Ανεξάρτητη και αποτελεσματική εξακρίβηση των καταγγελικών κατά της αστυνομίας. Γνωμοδότηση του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης: https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CommDH(2009)4&Language=lanGreek&Ver=original&Site=COE&BackColorInternet=DBDCF2&BackColorIntranet=FDC864&BackColorLogged=FDC864&direct=true.&direct=true [3] Προεδρικό Διάταγμα 132/2012, «Σύσταση Τμημάτων και Γραφείων Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας – Τροποποίηση διατάξεων π.δ. 14/2001 (Α΄ 12)»: http://www.e-nomothesia.gr/inner.php/kat-astynomikos-astynomia/idrysi-leitourgia-uperesion/pd-132-2012.html?print=1 [4] Δελτίο Τύπου ΣΥΔ, 21.1.2013, «Οι παρατηρήσεις του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών για τον νέο Σωφρονιστικό Κώδικα»: https://transgendersupportassociation.wordpress.com/2013/01/28/%ce%bf%ce%b9-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%cf%84%ce%b7%cf%81%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%89%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b5%ce%af%ce%bf%cf%85-%cf%85%cf%80%ce%bf%cf%83%cf%84/