Αρχική Θεατρικές Επιχορηγήσεις1. Πλαίσιο οικονομικού προγραμματισμούΣχόλιο του χρήστη ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ | 14 Μαρτίου 2011, 12:57
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ' | 14 Μαρτίου 2011, 12:57

    1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Η Τέχνη θα έπρεπε να έχει νευραλγική θέση σε ένα κράτος που τοποθετεί την εξυγίανση της κοινωνίας στο κέντρο των επιδιώξεών του. Τα σημαντικότατα οφέλη που μπορούν οι Τέχνες να προσφέρουν σε άλλους τομείς -κοινωνικούς, οικονομικούς- αλλά και στη γενικότερη ευημερία, εκκινούν από την ίδια την ποιότητα των Τεχνών. Για αυτό ακριβώς είναι αναγκαία η μακροπρόθεσμη, συστηματική επένδυση-και όχι απλώς ευκαιριακή στήριξη-στις Τέχνες. Το ζήτημα των θεατρικών επιχορηγήσεων δεν είναι ένα ανεξάρτητο ζήτημα λοιπόν, εντάσσεται στην εθνική στρατηγική για τις Τέχνες και την ανάπτυξη του σύγχρονου πολιτισμού. Ο Υπουργός Πολιτισμού στην επιστολή του εδώ υπογραμμίζει την ανάγκη για υποστήριξη των Τεχνών και του θεσμού των επιχορηγήσεων. Δεν μπορούμε όμως να μην σχολιάσουμε και από εδώ την δεκαεπτάμηνη σιωπή του, μια σιωπή απαξιωτική και επιζήμια για το σύνολο του ελληνικού θεατρικού κόσμου. Η κήρυξη της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με τις επιχορηγήσεις λοιπόν, μας βρίσκει στο τέλος της σαιζόν, στο τέλος των αντοχών, στο τέλος της υπομονής μας. Η αποτύπωση κάποιων από τα προβλήματα της ελληνικής θεατρικής πραγματικότητας από την ομάδα εργασίας δεν μπορεί να θεωρηθεί καινοτόμος δράση, έχει γίνει πάμπολλες φορές στο παρελθόν και συχνά με αναλυτικότερα αποτελέσματα. Στην πράξη όμως ; Τι γίνεται με τη σαιζόν που κλείνει ; Πότε επιτέλους θα λάβουμε απαντήσεις για εφέτος; Ο δημόσιος διάλογος δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει βολική αφορμή για σιωπηρή παράλειψη των φετινών επιχορηγήσεων για παραστάσεις που πραγματοποιήθηκαν, μετά από ρητή διαβεβαίωση από πλευράς του Υπουργείου ( τον Νοέμβριο του 2009) περί αδιάλειπτης συνέχισης των επιχορηγήσεων. Για να μην θεωρηθεί ότι απέχουμε, καταθέτουμε εδώ κάποιες σκέψεις γύρω από τα θέματα που τέθηκαν. Θα θέλαμε όμως να ξεκαθαρίσουμε ότι σε αυτό το σημείο καμπής για τον ελληνικό θεατρικό χώρο, κρίνουμε απαραίτητη μια ζωντανή συνάντηση με τον Υπουργό και το επιτελείο του, για περαιτέρω ανάπτυξη των προβληματισμών μας και για μια ολοκληρωμένη συζήτηση εφ’ όλης της ύλης. 1.1. Πρέπει να δίνονται επιχορηγήσεις σε θιάσους του ελεύθερου θεάτρου; Μολονότι τέτοιο ερώτημα δεν έχει τεθεί, υπάρχουν άνθρωποι που το θέτουν, ενδεχομένως καλοπροαίρετα, κυρίως λόγω της πολύ δύσκολης οικονομικής συγκυρίας. Η απάντηση, βασισμένη στην ελληνική και διεθνή εμπειρία, δεν μπορεί παρά να είναι θετική. Τις επιχορηγήσεις τις επιβάλλουν λόγοι καλλιτεχνικοί, παιδευτικοί, οικονομικοί. Συγκεκριμένα: 1.1.1. Η προαγωγή των τεχνών ανήκει στους στόχους και τις υποχρεώσεις της Πολιτείας (βλ. και άρθρο 16 του Συντάγματος, όπου η ανάπτυξη των επιστημών και η ανάπτυξη των τεχνών αναφέρονται μαζί, επί ίσοις όροις). Όπως θεωρείται φυσικό να υπάρχει μέριμνα του Κράτους για την Υγεία και την Εκπαίδευση, άλλο τόσο φυσικό είναι να ενισχύονται, τηρουμένων των αυτονόητων αναλογιών, τα Γράμματα και οι Τέχνες, να ενισχύονται δηλαδή δραστηριότητες που δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα αλλά συμβάλλουν στην παιδεία του ελληνικού λαού. 1.1.2. Τα σχήματα που, κατά την υπουργική διατύπωση, «παράγουν θέατρο υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών», που ακολουθούν μια σοβαρή πολιτική ρεπερτορίου και επιδιώκουν την αισθητική αρτιότητα των παραστάσεων, που επανεξετάζουν την παράδοση με ερευνητικό πνεύμα και παράλληλα ανακαλύπτουν νέους συγγραφείς, που δοκιμάζουν νέους εκφραστικούς τρόπους και δίνουν βήμα σε ανήσυχους νέους καλλιτέχνες, δεν είναι δυνατόν να επιβιώσουν με μόνα τα έσοδα του ταμείου. Γι’ αυτό και έρχεται αρωγός η Πολιτεία. Με διάφορους τρόπους και συστήματα αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης (σε συνδυασμό και με ιδιωτικές χορηγίες, στις χώρες όπου υπάρχει χορηγική συνείδηση αλλά και δραστικές φοροαπαλλαγές). 1.1.3. Γενικότερα, ο λόγος ύπαρξης ενός Υπουργείου Πολιτισμού είναι η ταυτόχρονη μέριμνα για την πολιτιστική κληρονομιά και για την προαγωγή του σύγχρονου πολιτισμού. Είναι αυτονόητο ότι κανείς από τους δύο αυτούς τομείς δεν πρέπει να παραμεληθεί. Άμεσα ανταποδοτικός δεν είναι κανείς από τους δύο - κανένα μουσείο, π.χ., δεν καλύπτει τα έξοδά του από τα εισιτήρια εισόδου - αλλά είναι και οι δύο έμμεσα ανταποδοτικοί, ο καθένας στο βαθμό που του αναλογεί. 1.2. Ποιος είναι ο απολογισμός τριάντα ετών θεατρικών επιχορηγήσεων; 1.2.1. Η πρωτοφανής άνθιση του ελληνικού θεάτρου, και σε ποσότητα, και σε ποικιλία, και σε ποιότητα. 1.2.2. Η ανάδειξη πολλών νέων συγγραφέων, σκηνοθετών, σκηνογράφων, μουσικών, και φυσικά ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών ηθοποιών. 1.2.3. Η διεύρυνση του θεατρικού κοινού. 1.2.4. Η αύξηση της απασχόλησης σε ένα χώρο με ενδημική ανεργία. 1.3. Η σχετική δαπάνη του Κράτους είναι πολύ μεγάλη; 1.3.1. Αν υπολογίσει κανείς πόσες κατά μέσο όρο παραγωγές παρουσιάζονται από τα επιχορηγούμενα θέατρα μέσα σε μία σαιζόν, πόσοι ηθοποιοί, καλλιτεχνικοί συνεργάτες, τεχνικοί, διοικητικοί και λοιποί συντελεστές των παραγωγών απασχολούνται, πόσα νέα ελληνικά έργα ανεβάζονται, πόσοι θεατές παρακολουθούν αξιόλογες παραστάσεις, θα οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι η επένδυση της Πολιτείας (περίπου 2,5 εκ. ευρώ για το σύνολο των επιχορηγούμενων θιάσων ολόκληρης της χώρας κατά την περίοδο 2009-10, δηλαδή το 0,003% του Τακτικού Προϋπολογισμού) έχει πολύ καλή «απόσβεση», είναι δηλαδή μία από τις περιπτώσεις όπου τα χρήματα των φορολογουμένων πιάνουν τόπο, αξιοποιούνται στο έπακρο, έχουν πολλαπλάσιο αποτέλεσμα σε επίπεδο άυλων αξιών (καλλιτεχνικό, παιδευτικό, ψυχαγωγικό). 1.3.2. Υπάρχουν επίσης τα απτά οικονομικά αποτελέσματα: τα σημαντικά ποσά που επιστρέφουν κάθε χρόνο στο δημόσιο μέσω των ασφαλιστικών εισφορών, της παρακράτησης του φόρου μισθωτών υπηρεσιών, του ΦΠΑ , χωρίς να ξεχνούμε τη μεγάλη σημασία που έχει, ιδιαίτερα αυτή την εποχή, η διατήρηση θέσεων εργασίας. 1.3.4. Το γεγονός ότι, σε σχέση με τα αποτελέσματα, το ποσόν που επενδύει η Πολιτεία είναι εξαιρετικά μικρό, μπορεί να το διαπιστώσει κανείς αν το συγκρίνει με τα ποσά επιχορήγησης των δύο κρατικών σκηνών: όλα τα επιχορηγούμενα θέατρα μαζί στοιχίζουν στους φορολογούμενους το ένα τρίτο του ποσού που απαιτείται για μία κρατική σκηνή. 1.4. Η επένδυση αυτή δικαιολογείται σε εποχή οικονομικής κρίσης; Ειδικά σε εποχή κρίσης θα ήταν ολέθριο λάθος να εγκαταλειφθούν οι τέχνες στην τύχη τους. Η συρρίκνωση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων δεν αυξάνει απλώς, στο μέτρο που της αναλογεί, την οικονομική ύφεση, αλλά επίσης μειώνει τις ηθικές μας αντιστάσεις, αδυνατίζει τον κοινωνικό ιστό, την αίσθηση της κοινότητας, λιγοστεύει την ανάσα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το θέατρο, που είναι ένας χώρος συνάντησης, ζύμωσης και συλλογικού προβληματισμού. Αν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται συχνά από επίσημα χείλη, ότι ο πολιτισμός είναι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα, στη δύσκολη αυτή περίοδο θα ήταν ολέθριο να επιλέξουμε τη συρρίκνωση και να υπονομεύσουμε την πολυφωνία. Αν δεχτούμε το λαϊκίστικο επιχείρημα ότι πρέπει να επιζήσει μόνον ό,τι πουλάει, θα οδηγηθούμε στην ισοπέδωση, την ομοιομορφία και την παρακμή. 1.5. Το θέατρο για παιδιά Επειδή σε κανένα από τα έξι άρθρα δεν υπάρχει αναφορά στο θέατρο για παιδιά, ίσως είναι σκόπιμο να υπογραμμίσουμε εδώ το ρόλο που έπαιξαν τα επιχορηγούμενα θέατρα στην ανάπτυξη του θεάτρου για παιδιά στη χώρα μας, με παραστάσεις που καλλιεργούν την ευαισθησία των παιδιών και συμβάλλουν αποφασιστικά στην αισθητική τους αγωγή. 1.6. Χρονοδιάγραμμα! 1.6.1. Θεωρούμε τουλάχιστον αυτονόητη την πρόταση της ομάδας εργασίας, δηλαδή “να σταθεροποιηθεί ο χρονικός προγραμματισμός της διαδικασίας των επιχορηγήσεων (από την προκήρυξη ως την εκταμίευση της τελευταίας δόσης) σε συγκεκριμένες ημερομηνίες”, γιατί, πράγματι, μόνον έτσι “οι αιτούντες θα έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν εγκαίρως τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό τους και να τον τηρούν με συνέπεια”, και φυσικά την συνυπογράφουμε ανεπιφύλακτα. 1.6.2. Προϋπόθεση του έγκαιρου προγραμματισμού είναι οι έγκαιρες αποφάσεις της αρμόδιας γνωμοδοτικής επιτροπής. Επομένως είναι εξαιρετικά επείγουσα η συγκρότησή της, με πρόσωπα που να διαθέτουν κύρος και γνώση, ώστε να είναι σε θέση να αποτιμήσουν το ενδιαφέρον μιας πρότασης, το καλλιτεχνικό εκτόπισμα και την αξιοπιστία ενός θεατρικού σχήματος κλπ. 1.6.3 Θα θέλαμε εδώ να επισημάνουμε μια παράλειψη που διακρίναμε και που θεωρούμε ότι δημιουργεί ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα. Σε κανένα από τα άρθρα που τέθηκαν σε διαβούλευση δεν αναφέρεται τίποτα σχετικά με την Επιτροπή γνωμοδότησης. Είναι γνωστό ότι επάνω της ξεσπάει εκ των υστέρων κάθε επίκριση ή επικρότηση θέτοντας σε αμφισβήτηση την ίδια την αξιοπιστία του θεσμού. Το ερώτημα που τίθεται πάντοτε από τον επιχορηγούμενο είναι «ποιος με έκρινε»και « τι γνωρίζει αυτός για τη δουλειά μου».Τα παράπονα επικεντρώνονται στην αδυναμία να αποκτήσουν όλα τα μέλη της επιτροπής προσωπική γνώμη για τη δουλειά κάθε ομάδας που ζητάει επιχορήγηση, με αποτέλεσμα ,τις περισσότερες φορές να εγκρίνεται ή να απορρίπτεται μόνο από την άποψη ενός μέλους της επιτροπής που καταθέτει την εντελώς προσωπική του γνώμη ή από τη φήμη που έχει αποκτήσει η ομάδα μέσα από την δημοσιότητα και την προβολή, που δεν είναι πάντοτε ανάλογη της ποιότητας της δουλειάς της ομάδας. Μερικοί θίασοι έχουν κατά καιρούς παραπονεθεί ότι ούτε ένα μέλος της επιτροπής δεν έχει δει ποτέ δουλειά τους. Ακόμη πολλές φορές ,αν όχι τις περισσότερες , αμφισβητείται από τον θεατρικό κόσμο η εγκυρότητα της επιτροπής, καταλογίζοντάς της χαριστική αντιμετώπιση απέναντι σε κάποια σχήματα λόγω συνεργασίας, φιλίας, συγγένειας ή άλλης σχέσης που επηρεάζει την απόφασή της. Για τον απλούστατο λόγο ότι από τις αποφάσεις της επιτροπής εξαρτάται η τύχη ενός σχήματος , η ύπαρξη του ή η διάλυσή του, θα προτείναμε σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την συγκρότηση μιας σοβαρής επιτροπής α)να γνωρίζουν τα μέλη της αποδεδειγμένα τα θέματα και τις ιδιαιτερότητες του θεάτρου, β) να απολαμβάνει της εκτίμησης και της εμπιστοσύνης του χώρου γ)να παρακολουθεί την πορεία των κρινόμενων σχημάτων, δ)να παρακολουθεί από κοντά τις δραστηριότητες των επαρχιακών θιάσων και ε)κανένα μέλος της να μην είχε, ούτε να έχει , ούτε να αποκτήσει όσο διαρκεί η θητεία του, καμία επαγγελματική ή άλλη σχέση με τους επιχορηγούμενους θιάσους. Τέλος πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να καθοριστεί αυστηρά η ειδικότητα των μελών, η διάρκεια της θητείας τους . ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ Altera Pars (Χειμώνα Μήνα) Αμφιθέατρο(Ευαγγελάτος Σπύρος Ευαγγελάτου Κατερίνα) θέατρο της Άνοιξης( Μαργαρίτης Γιάννης, Δούζη Χρυσάνθη) angelus novus (Κωνσταντινίδης Δαμιανός) Αργώ (Υψηλάντη Αιμιλία) Θέατρο Άσκηση(Μουστάκης Περικλής ) Βικτώρια(Κομνηνός Δημήτρης) Επί Κολωνώ (Χατζηνικολάου Γεώργιος) Εξαρχείων(Βουτέρης Τάκης-Δεκαβάλα Ανίτα ) Ex animo (Ρούμπος Ζήσης Κρητος Γωργος) Κορυβάντες (Θεοχάρης Αντρέας ) Μικρή σκηνή(Ζούμπα Γεωργία) Μνήμη (Βιρβιδάκης Μιχαήλ)(Κρήτη) Νέα Σκηνή(Βογιατζής Λευτέρης) Νέου Κόσμου(Θεοδωρόπουλος Βαγγέλης ) Νέος Λόγος(Μακρης) θέατρο Νέων(Σειτάνης Δημήτρης ) Νοητή γραμμή (Ποζέλη Όλγα) Ομάδα μουσικού θεάτρου όπερα (Αμπαζής Θοδωρής ) Παίκτες(Σάββα Μαρία) Πάνδημος Ιός (Χατούπη Δήμητρα ) Πειραματική σκηνή Θεσσαλονίκης (Παπανδρέου Νικηφόρος) Πλεύσης (Κουτρουβής Αντώνης ) θέατρο Πόρτα(Καλογερόπουλου Ξένια ) θέατρο Πορεία(Τάρλοου Δημήτρης ) Πράξη, Θέατρο Κεφαλληνίας (Πουλαντζάς Βασίλης – Αρβανίτη Μπέτυ) πρόβα(Ραζή Μαίρη) Σημείο (Μακρής Νίκος ) Θεατρική Σκηνή(Αντώνης Αντωνίου) splish-splash (Οικονομίδης Γιάννης) Στιγμή( Αναστασάκης ) σοου σεβεν(Κουρούμπαλης Δημήτρης) Θέατρο Στοά (Πρωτοψαλτη Λήδα - Παπαγεωργίου θανάσης) θέατρο Τέχνης(Χρονόπουλος Διαγόρας ) Τόπος Αλλου (Καμτσής Νίκος) freak lab (Εστερ Αντρε Γκονζάλες) Χρυσοθήρες(Φραγκιόγλου Δημήτρης)