• Γενική παρατήρηση: Ο αλιευτικός τουρισμός αποτελεί πράγματι ένα ελκυστικό τουριστικό προϊόν, το οποίο πολλές άλλες χώρες αξιοποιούν, τόσο από τις οικονομικά αναπτυγμένες (π.χ. ΗΠΑ, Γαλλία, Ισπανία, Καναδάς) όσο και από τις μειονεκτούσες οικονομικά χώρες (νότια Αμερική, νοτιοανατολική Ασία, βόρεια Ευρώπη – π. χώρες ΕΣΣΔ, κ.α.). Σε αυτές τις χώρες ήδη λειτουργούν διάφορα μοντέλα και τύποι οργάνωσης του αλιευτικού τουρισμού, τόσο στο θαλάσσιο χώρο, όσο και στα εσωτερικά επιφανειακά ύδατα από τα οποία θα μπορούσαμε να έχουμε αξιολογήσει στοιχεία και να υιοθετήσει καλές πρακτικές. Η πρόθεση για τη θεσμική κατοχύρωση του αλιευτικού τουρισμού, αποτελεί από μόνη της σημαντική αναπτυξιακή πρωτοβουλία, ωστόσο το προσχέδιο νόμου προσεγγίζει τον αλιευτικό τουρισμό γενικά και επιφανειακά, χωρίς να διαχειρίζεται τις συγκρούσεις μέσα στο θαλάσσιο τουρισμό, αδικώντας τη σημασία του και τη δυναμική της συμμετοχής του, στο συνολικό τουριστικό προϊόν και οδηγεί ενδεχομένως και στην απαξίωσή του. Στο έτσι και αλλιώς ετεροβαρές - προς όφελος του θαλασσίου τουρισμού - προσχέδιο νόμου, απουσιάζουν οι στρατηγικές επιλογές και οι βασικές κατευθύνσεις και υπονοείται ότι αυτές οι πολιτικές θα περιληφθούν στην υπό έκδοση ΚΥΑ, η οποία βεβαίως ως υποκείμενη θεσμική διάταξη θα περιορισθεί στον καθορισμό όρων και προϋποθέσεων άσκησης αλιευτικού τουρισμού. Η γενική μας επομένως παρατήρηση, σημειώνει την απουσία προσδιορισμού στο «τι αλιευτικό τουρισμό θέλουμε» και η πρόταση μας έχει διττό χαρακτήρα: -ο πρώτος να βελτιωθεί ουσιαστικά το άρθρο 20, -ο δεύτερος, σε βραχυπρόθεσμο χρόνο να διατυπωθεί ένα προσχέδιο νόμου αποκλειστικά για τον αλιευτικό τουρισμό. Έτσι, και το θεσμικό πλαίσιο για τον θαλάσσιο τουρισμό θα προχωρήσει - χωρίς καθυστερήσεις - και στον αλιευτικό τουρισμό θα δοθεί ανάλογη σημασία. Χαρακτήρας και μορφές οργάνωσης α. Παραμένει ασαφές, τι χαρακτήρα θέλουμε να προσδώσουμε στον αλιευτικό τουρισμό. Θα αποτελεί μια αυτοδύναμη και παράλληλη δραστηριότητα, την οποία θα ασκούν αλιείς, υδατοκαλλιεργητές (παρ. 3), επαγγελματίες ημερόπλοιων, άλλοι κλάδοι της τουριστικής βιομηχανίας (π.χ. ταξιδιωτικά γραφεία με εκχωρήσεις υπεργολαβίας σε αλιείς και επαγγελματικά σκάφη) ή θα αφορά μια συμπληρωματική δραστηριότητα αλιέων και υδατοκαλλιεργητών ; Επίσης, οι ερασιτέχνες αντιμετωπίζονται ως χρήστες του προϊόντος και αποκλείονται - πάντα στα πλαίσια του προτεινόμενου νομοσχεδίου - και από το να είναι φορείς παροχής υπηρεσιών αλιευτικού τουρισμού. β. Η απουσία διαχειριστικών εργαλείων και δεδομένων, προφανώς δεν επιτρέπει στο προσχέδιο νόμου τη διατύπωση κατευθύνσεων για το που μπορεί να ασκηθεί ο αλιευτικός τουρισμός, υπονοώντας παντού και προφανώς εκτός περιοχών, όπου ισχύουν σχετικές απαγορεύσεις. Έτσι αυτό που φαίνεται εύκολο - δηλ. η απαγόρευση αλιευτικού τουρισμού σε δεσμευμένη περιοχή εγκατάστασης τεχνητού υφάλου - ταυτόχρονα είναι και επικίνδυνο, εφόσον θα επιτρέπεται και σε περιοχές όπου δεν έχουν αποτυπωθεί αλιευτικά πεδία σε κρίσιμη κατάσταση, περιοχές αναπαραγωγής, κλπ. γ. Η απουσία των παραπάνω, προφανώς και δεν επιτρέπει επίσης την αξιολόγηση και διατύπωση κατευθύνσεων για τον προσδιορισμό περιοχών προτεραιότητας ανάπτυξης του αλιευτικού τουρισμού. δ. Από το προβλεπόμενο περιεχόμενο – αντικείμενο του αλιευτικού τουρισμού (παρ. 2)- κάνει εντύπωση η απουσία της βασικής δραστηριότητας αναψυχής, δηλ. της προσωπικής συμμετοχής στο ψάρεμα. Όσες φορές συμμετείχαμε σε οργανωμένες εκδρομές (ποτάμια στα Πυρηναία, λίμνες στη Τσεχία, υφάλμυρα συστήματα στην Κολομβία κ.α.), το κίνητρο μας ήταν η προσωπική μας συμμετοχή στο ψάρεμα και στην απόλαυση και δευτερευόντως στην επίδειξη μέσων και μεθόδων αλιείας. Με βάση τα παραπάνω, εκτιμούμε ότι πρέπει να αντιμετωπισθούν: 1.Να αποσαφηνισθεί ο χαρακτήρας του αλιευτικού τουρισμού, ως προς τη συμπληρωματικότητα του εισοδήματος αλιέων και υδατοκαλλιεργητών. Εάν δεν τηρηθεί αυτός ο χαρακτήρας, θα έχουμε επί της ουσίας αλιείς - νεοεισερχόμενους τρίτους ως αλιείς - οι οποίοι θα ασχολούνται μόνο με τον αλιευτικό τουρισμό. 2.Στο άρθρο 2, να περιληφθεί και η συμμετοχή των επισκεπτών – τουριστών στη δυνατότητα προσωπικής συμμετοχής στη διαδικασία της αλίευσης. Η συμμετοχή αυτή, πρέπει να είναι ανεξάρτητη της δέσμευσης ερασιτεχνικής άδειας αλιείας (άλλωστε θα συμμετέχει και μεγάλος αριθμός ξένων τουριστών). Βεβαίως, από την ΚΥΑ (παρ. 8), μπορούν να προβλεφθούν ειδικότερες δεσμεύσεις για την περίπτωση αυτή. 3.Στους φορείς άσκησης του αλιευτικού τουρισμού και ειδικότερα στα εσωτερικά επιφανειακά ύδατα, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο παραγωγικής διαδικασίας (δηλ. μισθώσεις λιμνών, λιμνοθαλασσών από συνεταιρισμούς, ιδιώτες), να προβλέπεται η εκχώρηση χρήσης τμημάτων τους σε νομικά μη κερδοσκοπικά πρόσωπα (ερασιτεχνικοί σύλλογοι αλιέων, περιβαλλοντικοί σύλλογοι, κ.α.) για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αλιευτικού τουρισμού. Αυτή η μορφή της οργάνωσης, είναι πολύ διαδεδομένη σε ανεπτυγμένες και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εφόσον αυτοί οι φορείς υποδοχείς, έχουν την ευθύνη διαχείρισης - δηλ. διατήρηση της βιοποικιλότητας και των φυσικών χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος, εμπλουτισμό, καθαριότητα, κλπ- και προστασίας των υδάτινων περιοχών που εκχωρείται η χρήση τους, αντλώντας πόρους από τον αλιευτικό τουρισμό. 4.Η δημιουργία ενός συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης είναι απαραίτητη, καθώς η διαδικασία επαναξιολόγησης θα καθορίσει το νέο πλαίσιο κατευθύνσεων και προτεραιοτήτων, λαμβάνοντας υπόψη πολυμετρικούς παράγοντες (χωροταξικός σχεδιασμός, νεοεισερχόμενες χρήσεις, διαχείριση συγκρούσεων μέσα στο τομέα του θαλάσσιου τουρισμού, σχέση με την παράκτια ζώνη, ειδικά θεσμικά καθεστώτα κ.α.). 5.Η άσκηση αλιευτικού τουρισμού, με τα αλιευτικά σκάφη, απαιτεί ιδιαίτερη προσέγγιση στο επίπεδο της αδειοδότησης: -θα τηρείται πρωτόκολλο αλιευτικού ή επιβατικού σκάφους; -θα διατηρούν την ατέλεια καυσίμων ή όχι; -σε ποιο φορολογικό καθεστώς θα υπάγονται; Καθώς και άλλα τα οποία θα κρίνουν την ενθάρρυνση των αλιέων κυρίως και των υδατοκαλλιεργητών, να ενσωματώσουν στη δραστηριότητα τους τον αλιευτικό τουρισμό.