Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία' | 20 Αυγούστου 2025, 15:31

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το νομοσχέδιο περί Κοινωνικής Αντιπαροχής, είναι ένα νομοσχέδιο για το οποίο διαβάζαμε και ακούγαμε για περισσότερα από δύο χρόνια. Η κατάθεσή του είναι σημαντικό βήμα, οφείλουμε όμως να επισημάνουμε πως κατά την φάση της προετοιμασίας του, δεν ζητήθηκε ούτε μια στιγμή η άποψη της Κοινωνίας των Πολιτών, συνεργατών δηλαδή της Πολιτείας σε πλήθος στεγαστικών προγραμμάτων και Έργων και φορέων που διαθέτουν τεράστια εμπειρία στην στοχοθεσία αλλά και την υποστήριξη και καταγραφή αναγκών των ευάλωτων ομάδων. Κατ’ αρχάς, το νομοσχέδιο παραβλέπει την ανάγκη υποστήριξης νοικοκυριών με μηδενική δυνατότητα συμβολής (σχετικά, η έκδοση της FEANTSA “Affordable for Whom?” - https://www.feantsa.org/public/user/Resources/reports/2024/Affordable/FINAL.pdf), όπως ίσως δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Εξαρχής μιλά για προκαθορισμένο μίσθωμα «το οποίο υπολείπεται ουσιωδώς του μισθώματος που διαμορφώνεται σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς για κατοικία». Με την διατύπωση αυτή, ο ορισμός του μισθώματος παραμένει όχι ουσιωδώς αλλά πλήρως ασαφής, εξαρτημένος από το ύψος των μισθωμάτων της αγοράς. Με βάση την εμπειρία μας, ένας τέτοιος μηχανισμός δεν θα λειτουργήσει εάν δεν λαμβάνει υπόψη τις οικονομικές δυνατότητες και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των εκάστοτε δικαιούχων. Μας είναι επίσης πλήρως ασαφές τι σημαίνει «σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς για κατοικία». Προτείνουμε την προσθήκη της φράσης – έως και πλήρους μηδενισμού του – μετά την λέξη ουσιωδώς. Με τον τρόπο αυτό καλύπτεται και το τεράστιο κενό που έχει η χώρα μας στην κοινωνική κατοικία, έναν θεσμό που στις χώρες της Ε.Ε. μετρά πολλές δεκαετίες αλλά στην Ελλάδα είναι πρακτικά ανύπαρκτος. Μια τέτοια ρύθμιση συνδέεται και με πρόσφατο άρθρο του Πρωθυπουργού, (https://www.onned.gr/wp-content/uploads/2025/05/Onside-Magazine_%CE%A4%CE%B5%CF%8D%CF%87%CE%BF%CF%82-%CE%9C%CE%B1%CE%90%CE%BF%CF%85-2025.pdf) ο οποίος χαρακτηριστικά αναφέρει πως «Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αναγνωρίζει ότι η στέγαση είναι θεμελιώδες δικαίωμα που πρέπει να είναι προσβάσιμο σε όλους» (σελ. 3). Παράλληλα, μας δημιουργούν προβληματισμό οι φράσεις «ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως αυτές προσδιορίζονται από το κράτος στο πλαίσιο άσκησης της στεγαστικής πολιτικής» και «οικονομικά προσιτής κατοικίας». Αναφορικά με το πρώτο, ο ορισμός αυτός δεν είναι σαφής. Ο πλέον πρόσφατος ορισμος βρίσκεται στον νόμο για την κοινωνική οικονομία, υπάρχει δε επ’ αυτού σαφής τοποθέτηση του Συνήγορου του Πολίτη (https://www.synigoros-solidarity.gr/452/evalotes-efpatheis-omades). Για σκοπούς λήψης ειδικού βοηθήματος αξιοποιείται άλλος ορισμός (https://www.gov.gr/upourgeia/upourgeio-ergasias-kai-koinonikes-asphalises/demosia-uperesia-apaskholeses-d-up/eidiko-boethema-se-eualotes-koinonikes-omades), ενώ η ΔΥΠΑ (https://www.dypa.gov.gr/idikes-koinonikes-omades) χρησιμοποιεί τους όρους ειδικές και ευπαθείς ομάδες. Εκτιμάμε πως ένας ακόμη ορισμός της ευαλωτότητας, αυτή τη φορά μόνο για στεγαστικούς στόχους, δημιουργεί σύγχυση και έλλειψη σύνδεσης με άλλες κοινωνικές πολιτικές. Αναφορικά με το δεύτερο, επιχειρείται ένας αυθαίρετος ορισμός της προσιτής κατοικίας. Ελλείψει ορισμού, στο πρόσφατα Έργο του Ταμείου Ανάκαμψης «Κοινωνική Στέγαση για τις πλέον ευάλωτες ομάδες», οι Δήμοι Αθήνας και Θεσσαλονίκης υιοθέτησαν διαφορετικούς ορισμούς για τον υπολογισμό του καταβλητέου ενοικίου. Το φαινόμενο αυτό είναι πανευρωπαϊκό και για τον λόγο αυτό, η Ε.Ε. προωθεί ορισμό της «προσιτής στέγασης» μέσα από την επικείμενη αναθεώρηση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων. Μάλιστα, σχετική διαβούλευση ολοκληρώθηκε μόλις στα τέλη Ιουλίου (https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/14708-State-aid-revision-of-the-rules-on-services-of-general-economic-interest_en).