Υπουργείο Δικαιοσύνης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΜΑΡΟΥΣΑ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΔΑΚΗ -ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΜΕΛΟΣ ΔΣ ΔΣΘ' | 10 Ιουλίου 2025, 15:22

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Κατ’ αρχήν θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποσυρθεί η διάταξη που ορίζει ως ημέρα έναρξης εφαρμογής των προτεινόμενων αλλαγών την 16η Σεπτεμβρίου 2025. (Άρθρο 153 :Έναρξη ισχύος 1. Mε την επιφύλαξη της παρ. 2, η ισχύς του παρόντος αρχίζει από τη 16η Σεπτεμβρίου 2025. 2. Το Μέρος Β΄ τίθεται σε ισχύ από τη δημοσίευση της υπουργικής απόφασης της παρ. 1 του άρθρου 138 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως) Για τόσες πολλές , και τόσο σημαντικές αλλαγές -ιδίως όσων περιέχονται στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ για τη διαδικασία στα πρωτοβάθμια δικαστήρια- , το ελάχιστο διάστημα των ολίγων ημερών που τίθεται το νομοσχέδιο σε διαβούλευση, και μάλιστα εν μέσω καλοκαιριού ,μόνο σε δημιουργικό διάλογο δε μπορεί να οδηγήσει - αντίθετα αποδεικνύει το προσχηματικό της διαδικασίας. Συνολικά οι σημαντικότερες από τις διατάξεις του, με τις οποίες φέρεται ότι επιδιώκεται η επιτάχυνση της δικαιοσύνης παραβλέπουν τις πραγματικές συνθήκες λειτουργίας της, ιδία την άσκηση της δικηγορίας και του περιβάλλοντος εντός του οποίου δραστηριοποιούνται επαγγελματικά χιλιάδες δικηγόροι επιδιώκοντας με σοβαρότητα να υπερασπιστούν τα δικαιώματα των εντολέων τους .Εν τέλει βέβαια παραβλέπουν την βασική αρχή και ανάγκη η δικαιοσύνη προτού αναδειχθεί ως «ταχεία» να είναι πρωτίστως «ορθή» . Παρατηρήσεις για τα άρθρα 24-25-27 και 28 . Δύο σημαντικές αλλαγές που προβλέπονται αφορούν τον συντομότατο ορισμό δικασίμου, τον έλεγχο των τυπικών ελλείψεων, του παραδεκτού , ιδίως της αοριστίας και τη συμπλήρωση της αγωγής πριν την εκδίκαση αυτής . Θεωρητικά και οι δύο παρουσιάζουν ενδιαφέρον διότι πράγματι είναι χρήσιμο η αγωγή να συζητείται σύντομα και το ίδιο σημαντικό είναι να ελέγχεται και να συμπληρώνεται η αοριστία μιας αγωγής πριν τη συζήτηση της αντί να απορρίπτεται και στην συνέχεια να ακολουθεί νέα κατάθεση αγωγής, με ορισμένο περιεχόμενο, που θα απασχολεί εκ νέου τα δικαστήρια . Μια αρχική παρατήρηση αφορά το άρθρο 24 (τροποποίηση του άρθρου 215ΚΠολΔ) το οποίο προβλέπει ότι η δικάσιμος- για όλες τις διαδικασίες - θα προσδιορίζεται κατά την κατάθεση , μετά την πάροδο 6 μηνών από την κατάθεση και πάντως όχι πάνω από τον 7ο μήνα από αυτήν (για κατοίκους εξωτερικού στην 1η δικάσιμο μετά την πάροδο 9 μηνών από την κατάθεση και πάντως όχι πάνω από τον 10ο μήνα από αυτήν. Αναρωτιέται εύλογα κανείς αν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη διάταξη. Υπάρχει σήμερα σχετική δυνατότητα και δεν υλοποιείται από επιλογή ; Είναι προφανές ότι η υπερχρέωση και η υπερφόρτωση εγκυμονεί κινδύνους για την ορθότητα των αποφάσεων . Η διάταξη θα πρέπει να αναπροσαρμόσει το όριο με βάση τα πραγματικά δεδομένα Όσον αφορά το ζήτημα της άρσης της αοριστίας της αγωγής πριν τη δικάσιμο, σκόπιμο είναι να σταθεί κανείς, αρχικά, στο άρθρο 25 , με το οποίο επαναπροσδιορίζεται η διάταξη του 216ΚΠολΔ για τα απαραίτητα στοιχεία της αγωγής και πλέον η αγωγή αρκεί να περιλαμβάνει ,μεταξύ άλλων, έκθεση των γεγονότων και όχι «σαφή» έκθεση των γεγονότων και περιγραφή του αντικειμένου της διαφοράς και όχι « ακριβή » περιγραφή του αντικειμένου της διαφοράς ως ορίζονταν μέχρι σήμερα . Δεν εξυπηρετεί ουδεμία λογική η προτεινόμενη κατάργηση των πολύ συγκεκριμένων και σκόπιμα χρησιμοποιούμενων επιθετικών προσδιορισμών , επί των οποίων έχει παραχθεί πλούσια νομολογία ετών, εκτός αν σκοπός είναι η σύνταξη και κατάθεση αγωγών με μια κατά προσέγγιση περιγραφή της διαφοράς η οποία οπωσδήποτε θα είναι εκτεθειμένη στην απόρριψη της στη συνέχεια για λόγους αοριστίας. Η σύνταξη δικογράφων με σαφή και ακριβή περιγραφή του αντικειμένου δεν καθυστερεί την απονομή της δικαιοσύνης αφού ο χρόνος που απαιτείται για αυτό διανύεται εντός των δικηγορικών γραφείων . Οποιαδήποτε απομείωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών αυτών ουσιαστικά απομειώνει την ίδια την σημασία των δικηγορικών υπηρεσιών αφού η σαφήνεια και η ακρίβεια που προσδίδουν αξία στα εισαγωγικά δικόγραφα και ενισχύουν την πιθανολόγηση ευδοκίμησης τους δε θα απαιτείται . Αυξάνουν μάλιστα την πιθανότητα απόρριψης των δικογράφων καθώς εφ’ όσον διαπιστωθεί η σχετική αοριστία με την Διάταξη που θα εκδώσει ο δικαστής , ο δικηγόρος θα έχει ελάχιστο χρόνο, ολίγων ημερών, για να τη θεραπεύσει .Είναι δε σαφώς αντιφατική η προσέγγιση από τη μια μεριά να είναι αποδεκτά δικόγραφα χωρίς σαφή και ακριβή περιγραφή και από την άλλη να ελέγχεται με τη Διάταξη η αοριστία για λόγους επιτάχυνσης της απονομής Δικαιοσύνης. Η σχετική πρόβλεψη πρέπει να απαλειφθεί Όσον αφορά τον προβλεπόμενο προέλεγχο των δικογράφων για τις τυπικές παραλείψεις και την αοριστία καθώς και για τις Διατάξεις για την άρση αυτής προβλέπονται τα ακόλουθα Στο άρθρο 27 (αντικατάσταση της παρ 1 του αρ 227ΚΠολ), που αφορά όλες τις διαδικασίες, προβλέπεται ότι 1. Αν υπάρχουν τυπικές παραλείψεις που μπορούν να αναπληρωθούν, ο πρόεδρος οποιουδήποτε πολυμελούς δικαστηρίου ή ο εισηγητής ή ο δικαστής μονομελούς δικαστηρίου μπορεί, με πρόταση του εναγομένου, τουλάχιστον είκοσι (20) ημέρες πριν από τη δικάσιμο ή αυτεπάγγελτα, εφόσον διαπιστώσει πραγματική αοριστία της αγωγής, να εκδώσει διάταξη τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από τη δικάσιμο, διατάσσοντας τη συμπλήρωση του ένδικου βοηθήματος. Πέντε (5) ημέρες πριν από τη δικάσιμο δύναται ο ενάγων να συμπληρώσει την αγωγή του και ο εναγόμενος αντιλέγει κατά τη συζήτηση. Αν απορριφθεί η αγωγή για πραγματική αοριστία, χωρίς να έχει εκδοθεί διάταξη, τότε αυτό αποτελεί λόγο έφεσης Η διάταξη είναι ασαφής ως προς την εφαρμογή της .Ο εναγόμενος πώς θα προβάλει τις τυπικές παραλείψεις ; θα καταθέτει προτάσεις 20 μέρες πριν τη δικάσιμο ; θα περιορίζεται μόνο σε σημείωμα τυπικών παραλείψεων ; η αοριστία θα περιλαμβάνεται στο σημείωμα αυτό αν έχει διαπιστωθεί από τον εναγόμενο ; και αν έχει διαπιστωθεί , θα προβάλλεται από τον εναγόμενο ώστε να διορθωθεί από τον ενάγοντα ; Επιπλέον τα χρονικά όρια που τίθενται για τις ενέργειες των δικηγόρων είναι ιδιαιτέρως σύντομα : Ουσιαστικά καλείται ο πληρεξούσιος δικηγόρος του ενάγοντα μέσα σε 10 μέρες να απαντήσει επί της αοριστίας του δικογράφου του( συχνά αυτό είναι ένα σύνθετο θέμα) και ο πληρεξούσιος δικηγόρος του εναγόμενου μέσα σε 5 μέρες να αντικρούσει. Περαιτέρω και ειδικά για την τακτική διαδικασία από την προτεινόμενη διαδικασία του άρθρου 28 για την αντικατάσταση του άρθρου 237 ΚΠολΔ , σε συνδυασμό και με την άρθρο 24 που ορίζει τα χρονικά όρια καθορισμού δικασίμου, προκύπτουν τα εξής : από την κατάθεση έως την συζήτηση μιας αγωγής τακτικής διαδικασίας μεσολαβούν από 180 έως 210 μέρες ( 6 έως 7 μήνες). Από την κατάθεση και μετά θα πρέπει να γίνει επίδοση εντός 20 ημερών και εντός 90 ημερών από το πέρας της προθεσμίας επίδοσης θα πρέπει να κατατεθούν προτάσεις και σχετικά , ενώ η προσθήκη -αντίκρουση θα ακολουθεί στις επόμενες 15 ημέρες. 10 μέρες μετά από την προσθήκη θα γίνεται η χρέωση του φακέλου σε δικαστή . Μέχρι το σημείο αυτό θα έχουν διανυθεί 135 μέρες ( 20+90+15+10) . Ο δικαστής από την χρέωση και μετά θα μπορεί ( ή πρέπει) να εκδώσει Διάταξη εντός 30 ημερών , χωρίς αιτιολογία κρίνοντας α) για την απόρριψη της αγωγής ως απαράδεκτης β) αν η αγωγή είναι μη ασκηθείσα γ) αν απαιτείται η εξέταση μαρτύρων ή διαδίκων ή η διενέργεια αυτοψίας ή πραγματογνωμοσύνης ή δ) αν απαιτείται ένωση ή συνεκδίκαση ή χωρισμός ή διαδοχική εξέταση ή αναστολή δίκης . Μέχρι να εκδοθεί η Διάταξη συνεπώς θα έχουν διανυθεί 165 μέρες και συνεπώς θα υπολείπονται 15 ή το πολύ 45 μέρες για τη δικάσιμο . Αν η αγωγή πάσχει από αοριστία ,η προθεσμία συμπλήρωσης από τον ενάγοντα προβλέπεται να είναι 10 μέρες πριν τη συζήτηση με προσθήκη στις προτάσεις – Συνεπώς αν η δικάσιμος έχει οριστεί σε 6 μήνες (180 μέρες) η συμπλήρωση από τον ενάγοντα της αοριστίας θα πρέπει να γίνει εντός 5 ημερών(!) από την έκδοση της Διάταξης .Η Αντίκρουση επί της συμπλήρωσης του ενάγοντα θα πρέπει να γίνεται από τον εναγόμενο 5 εργάσιμες ημέρες από τη συζήτηση (νέο 269παρ3 ΚΠολΔ) Μάλιστα 5 ημέρες μετά την έκδοση της Διάταξης ο ενάγων θα πρέπει να υποβάλει αίτηση για τη συζήτηση της αγωγής του αλλιώς θα απορρίπτεται η αγωγή ως απαράδεκτη και επιπλέον θα υφίσταται υποχρέωση καταβολής παραβόλου 200€ ως την συζήτηση. Σε περίπτωση ήττας , τα δικαστικά έξοδα διπλασιάζονται Σε περίπτωση που ο ενάγων δεν αντιλέγει ή δεν συμπληρώνει την αγωγή με την προσθήκη του , η διάταξη επικυρώνεται , η δίκη περατώνεται .Κατά της διάταξης δεν ασκούνται ένδικα μέσα . Ένα πρώτο σοβαρό ζήτημα που τίθεται ότι η έκδοση της Διάταξης για τα προβλεπόμενα ζητήματα χωρίς αιτιολογία . Δεν είναι δυνατόν να εκδίδεται Διάταξη για απόρριψη αγωγής ως απαράδεκτης χωρίς αιτιολογία . Επιπλέον είναι προφανής η χρονική πίεση που ασκείται με βάση τις παραπάνω προθεσμίες , τόσο στον ενάγοντα όσο( και ιδίως ) και στον εναγόμενο, στο διάστημα μετά την έκδοση της Διάταξης η οποία επί της ουσίας και χωρίς αιτιολογία θα μπορεί να θέτει πολλαπλά ζητήματα προς απάντηση . Επίσης σοβαρό είναι και το ζήτημα της υποχρέωσης καταβολής παραβόλου 200€ από τον ενάγοντα για την περίπτωση που εμμένει στην συζήτηση της αγωγής του μετά την έκδοση της χωρίς αιτιολογία Διάταξης καθώς και του διπλασιασμού των εξόδων σε περίπτωση ήττας . Μεταφέρεται στους δικηγόρους ένα βάρος που δε τους αναλογεί και φαίνεται να «φωτογραφίζει» ένα ελάχιστο αριθμό δικογράφων που όντως δεν ανταποκρίνονται στα δέοντα, παραβλέπει όμως τη συντριπτική πλειοψηφία των δικογράφων επί θεμάτων για τα οποία το πραγματικό ιστορικό είναι σύνθετο, και επιπλέον υφίσταται αντικρουόμενη θεωρία και αντίστοιχη νομολογία .Αντίθετα, θεωρεί εκ προϊμίου ορθή τη Διάταξη που θα εκδίδεται και μάλιστα χωρίς αιτιολογία παραβλέποντας ότι υφίσταται και ένας αριθμός αποφάσεων που επίσης δεν ανταποκρίνονται στα δέοντα. Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι και για τους δικαστές είναι δυσχερές εντός 30 ημερών από τη χρέωση να κρίνουν επί τόσο σημαντικών θεμάτων, τυπικών ελλείψεων και αοριστίας, καθώς όλα απαιτούν εμβάθυνση στη μελέτη της δικογραφίας, αλλά και για τους δικηγόρους είναι πολύ πιεστικό ,σε βάρος της αλήθειας της υπόθεσης, να πρέπει εντός ελάχιστον ημερών να αποκρούσουν τη σε βάρος της υπόθεσης τους Διάταξη ή να αντιλέξουν στην συμπλήρωση της αοριστίας. Ξενίζει επίσης και η ρύθμιση για την περίπτωση του άρθρου 28 παρ 5 για τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης η οποία επίσης θα διατάσσεται με την Διάταξη με την οποία θα ορίζεται και ο χρόνος διεξαγωγής της -αν η πραγματογνωμοσύνη δεν είναι δυνατόν να κατατεθεί εμπρόθεσμα για οποιοδήποτε λόγο , το δικαστήριο μπορεί και αυτεπαγγέλτως να ανακαλέσει τη διενέργεια της . Είναι γνωστό ότι οι πραγματογνωμοσύνες επί πολλών σύνθετων ζητημάτων από τη μια μεριά είναι απαραίτητες για να υπάρξει ορθή δικαστική κρίση και από την άλλη είναι δυσχερείς και απαιτούν χρόνο -η ανωτέρω πρόβλεψη παραβλέπει την συγκεκριμένη παράμετρο και προκρίνει υπέρ της ταχύτητας σε βάρος της ορθότητας. Συμπερασματικά , το προτεινόμενο σχέδιο χρήζει συνολικού επανασχεδιασμού με έμφαση τόσο στον τρόπο ελέγχου -συμπλήρωσης της αγωγής όσο και στις προθεσμίες για τις επιμέρους ενέργειες, ώστε και οι δικαστές να έχουν επαρκή χρόνο για να εκδίδουν ουσιαστικές Διατάξεις και οι δικηγόροι να έχουν αντίστοιχο χρόνο να υποστηρίζουν τα δικόγραφα και τους εντολείς τους.