Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Βασίλειος' | 18 Ιουλίου 2025, 11:38

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το σχέδιο νόμου και ειδικότερα επί του Άρθρου 114, που αφορά τη φοίτηση μαθητών με αναπηρία, καταθέτουμε την ακόλουθη τεκμηριωμένη πρόταση για τη θέσπιση ενός πλαισίου που θα κατοχυρώνει την ουσιαστική συμπερίληψη των παιδιών με σύνδρομο Down στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. 1. Το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Δικαιωμάτων Η προώθηση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης δεν αποτελεί απλώς μια παιδαγωγική επιλογή, αλλά μια θεμελιώδη υποχρέωση της χώρας μας. Η Ελλάδα έχει κυρώσει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (UNCRPD), της οποίας το Άρθρο 24 κατοχυρώνει ρητά το δικαίωμα στην εκπαίδευση χωρίς διακρίσεις, επιτάσσοντας τη διασφάλιση ενός «συμπεριληπτικού εκπαιδευτικού συστήματος σε όλα τα επίπεδα». Η πρακτική του συστηματικού διαχωρισμού έρχεται σε ευθεία αντίθεση με αυτή τη δέσμευση. Παράλληλα, η Στρατηγική της ΕΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2021-2030 και ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων θέτουν την ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση και την κοινωνική συμμετοχή στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η διατήρηση πρακτικών που οδηγούν στον αποκλεισμό παιδιών με σύνδρομο Down από τα σχολεία της γειτονιάς τους είναι ασύμβατη με τις αρχές αυτές. 2. Η Τεκμηρίωση από την Εκπαιδευτική Έρευνα Πλήθος ερευνητικών δεδομένων καταδεικνύει ότι τα παιδιά με σύνδρομο Down επιτυγχάνουν σημαντικά ανώτερα αποτελέσματα σε συμπεριληπτικά πλαίσια σε σύγκριση με τα ειδικά σχολεία. Συγκεκριμένα: Γλωσσικές Δεξιότητες: Η καθημερινή αλληλεπίδραση με συνομηλίκους τυπικής ανάπτυξης οδηγεί σε τεκμηριωμένα καλύτερη ανάπτυξη του προφορικού και εκφραστικού λόγου. Ακαδημαϊκές Επιδόσεις: Οι μαθητές σε συμπεριληπτικά πλαίσια παρουσιάζουν σημαντικά καλύτερη πρόοδο στην ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά, καθώς έχουν πρόσβαση στο γενικό αναλυτικό πρόγραμμα, έστω και προσαρμοσμένο. Κοινωνική Ανάπτυξη: Η συμπερίληψη προάγει την κοινωνική επάρκεια, τη δημιουργία φιλικών σχέσεων και την αποδοχή της διαφορετικότητας από όλους τους μαθητές, ενώ συνδέεται με λιγότερες δυσκολίες συμπεριφοράς. Μάθηση μέσω Μίμησης: Τα παιδιά με σύνδρομο Down έχουν ως δυνατό σημείο τη μάθηση μέσω μίμησης. Σε ένα τυπικό σχολείο, έχουν συνεχώς διαθέσιμα θετικά πρότυπα γλωσσικής, κοινωνικής και ακαδημαϊκής συμπεριφοράς, μια ευκαιρία που στερούνται σε ένα διαχωρισμένο περιβάλλον. 3. Η Ελληνική Πραγματικότητα: Το Χάσμα μεταξύ Νόμου και Εφαρμογής Παρά το γεγονός ότι ο ν. 3699/2008 προβλέπει τη φοίτηση σε γενικά σχολεία με παράλληλη στήριξη, στην πράξη εντοπίζεται ένα σημαντικό «χάσμα εφαρμογής»: Ο Ρόλος του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.: Η υποχρεωτική αξιολόγηση από το ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. για την παροχή παράλληλης στήριξης λειτουργεί ως «φίλτρο» και γραφειοκρατικό εμπόδιο. Αντί η υποστήριξη να δίνεται ως αυτονόητο εργαλείο για την επιτυχή ένταξη, οι οικογένειες εισέρχονται σε έναν κύκλο αβεβαιότητας και καθυστερήσεων. Ανεπαρκής Υποστήριξη: Όπως έχει επισημανθεί και σε κοινοβουλευτικές ερωτήσεις (π.χ. από τις βουλευτές Έλενα Ράπτη και Σοφία Ασημακοπούλου), η παρεχόμενη δημόσια παράλληλη στήριξη είναι συχνά ανεπαρκής, ωθώντας τους γονείς στην οικονομικά δυσβάσταχτη λύση της ιδιωτικής παράλληλης στήριξης, γεγονός που δημιουργεί ανισότητες. Έλλειμμα Συμπεριληπτικής Κουλτούρας: Η νοοτροπία που αντιμετωπίζει τη συμπερίληψη ως «ιδιαίτερα δύσκολη», όπως αναφέρεται στον ν. 3699/2008, τοποθετεί το βάρος της απόδειξης στον μαθητή και την οικογένειά του, αντί στην υποχρέωση του συστήματος να προσαρμοστεί. 4. Προτεινόμενη Νομοθετική Τροποποίηση στο Άρθρο 114 Για την εναρμόνιση της νομοθεσίας με τα ερευνητικά δεδομένα, τις διεθνείς υποχρεώσεις και τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών, προτείνεται η προσθήκη μιας ειδικής παραγράφου στο Άρθρο 114, η οποία θα θεσπίζει το τεκμήριο υπέρ της συμπερίληψης για τους μαθητές με σύνδρομο Down. Προτεινόμενη Προσθήκη: «Για τους μαθητές με σύνδρομο Down, τεκμαίρεται ως κατάλληλο και πλέον επωφελές εκπαιδευτικό πλαίσιο η φοίτησή τους σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου με παράλληλη στήριξη-συνεκπαίδευση. Η παροχή της αναγκαίας παράλληλης στήριξης εγκρίνεται με μόνη τη γνωστή ιατρική διάγνωση, χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη διαδικασία αξιολόγησης από το ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. για την επιλογή του εκπαιδευτικού πλαισίου. Η παραπομπή στο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. για αξιολόγηση και εισήγηση σχετικά με τη φοίτηση σε διαφορετικό εκπαιδευτικό πλαίσιο (π.χ. ΣΜΕΑΕ) διενεργείται αποκλειστικά κατόπιν τεκμηριωμένου αιτήματος των γονέων/κηδεμόνων ή του συλλόγου διδασκόντων, εφόσον διαπιστώνονται σύνθετες και πολλαπλές εκπαιδευτικές ανάγκες, πέραν αυτών που συνδέονται με το σύνδρομο Down, οι οποίες ενδέχεται να καθιστούν τη συμπερίληψη στο γενικό σχολείο μη επωφελή για τον μαθητή.» Η υιοθέτηση αυτής της ρύθμισης θα αποτελέσει ένα αποφασιστικό βήμα προς ένα εκπαιδευτικό σύστημα που σέβεται έμπρακτα τα δικαιώματα, επενδύει στις δυνατότητες κάθε παιδιού και καθιστά την Ελλάδα πρωτοπόρο στη διασφάλιση μιας πραγματικά συμπεριληπτικής κοινωνίας, όπως το παράδειγμα της Ισπανίδας βουλευτή Mar Galcerán μας υπενθυμίζει.