Μετανάστευσης και Ασύλου

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ' | 1 Φεβρουαρίου 2022, 09:53

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2022 ΠΥΛΩΝΑΣ 1,ΣΚΟΠΟΣ 1, ΣΤΟΧΟΙ 1,2 ΣΚΟΠΟΣ 2 ΣΤΟΧΟΣ 2 Η επιτροπεία των ανηλίκων κρίνεται κρίσιμη και ουσιώδης και θα πρέπει να διευκρινιστούν σε κάθε λεπτομέρεια τους οι αρμοδιότητες /καθήκοντα του επιτρόπου. Είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστεί το πλαίσιο εκπροσώπησης και το πλαίσιο επιτροπείας, καθότι νομικά είναι διαφορετικό. Ποιος θα είναι ο ρόλος του επιτρόπου, ποιος του εκπροσώπου , εάν θα είναι συγκεντρωμένοι οι ρόλοι στο ίδιο πρόσωπο η όχι . Ποια θα είναι τα καθήκοντα των επιτρόπων/ εκπροσώπου και οι διαδικασίες λειτουργίας τους σε οργανωμένες Δομές /Κέντρα Φιλοξενίας , που είναι στελεχωμένες με όλους τους απαραίτητους επαγγελματίες και ποια θα είναι καθήκοντα των επιτρόπων στα ΚΥΤ , σε υποστελεχωμένα Κέντρα, εποπτευόμενα διαμερίσματα , δομές επείγουσας φιλοξενίας . Επιπρόσθετα, χρειάζεται να διευκρινιστεί, εάν θα περιλαμβάνεται η συνοδεία τους σε ανήλικους στις διάφορες μεταφορές /διαδικασίες και αναγκαίες ενέργειες αυτών και να θεσπιστεί ειδική διαδικασία διαπίστευσης, πρόσληψης και εποπτείας τους. Είναι προφανές ότι οι εν λόγω επίτροποι / εκπρόσωποι δεν μπορούν να έχουν αρμοδιότητες νομικών ζητημάτων/ νομικής συνδρομής /νομικής εκπροσώπησης , εκτός εάν φέρουν παράλληλα και την ιδιότητα του δικηγόρου, εγγεγραμμένου σε οικείο Δικηγορικό Σύλλογο της Χώρας . Λαμβανομένης υπόψιν της μη εφαρμογής του θεσμού της επιτροπείας των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα αλλά και της αποσπασματικής-περιστασιακής και μη ορθής εφαρμογής του νόμου της εκπροσώπησης των ασυνόδευτων ανηλίκων από επαγγελματίες, (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εφαρμογή του θεσμού - που αποτέλεσε νομική κατασκευή επιτρόπου/εκπροσώπου- το Δεκέμβριο 2020 έως τον Αύγουστο 2021, δυνάμει του οποίου παρατηρήθηκε η εφαρμογή του θεσμού σε κέντρα φιλοξενίας τα οποία παρείχαν πλήρη, ποιοτική και αποτελεσματική εκπροσώπηση των αα σε όλους τους τομείς, χωρίς μάλιστα να έχει προηγηθεί βάσει νόμου η παραπομπή από τα ΚΦΑΑ των αα όπως απαιτούσε ο νόμος, αλλά μέσω τυχαίας παραπομπής από το ΕΚΚΑ των αα των ΚΦΑΑ σε εκπροσώπους, καθιστώντας επί τοις πράγμασιν αναποτελεσματικό, ανεφάρμοστο και μη λειτουργικό το πρόγραμμα που απαιτούσε εφαρμογή σε αα που δεν εκπροσωπούνταν και βρίσκονταν σε επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης) προκρίνεται η θέσπιση μόνιμου θεσμού εκπροσώπησης των ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται σε επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης υπό την υψηλή εποπτεία του Εισαγγελέα Ανηλίκων, της Ειδικής Γραμματείας και του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου. Σημειωτέον δε κρίνεται αναγκαία η αδιάλειπτη -ουσιαστική συμμετοχή του Εισαγγελέα, ως τοποτηρητή του θεσμού και γραπτή αξιολόγηση του προγράμματος από τους ωφελούμενους. Κατά το ως άνω πλαίσιο κρίνεται σκόπιμο η δημιουργία σαφούς και καθορισμένου πεδίου αρμοδιοτήτων τους, ο σαφής διαχωρισμός του ρόλου των επαγγελματιών εκπροσώπων από τον νομικό παραστάτη και εκπρόσωπο των ασυνόδευτων ανηλίκων προκειμένου να μην δημιουργούνται συγχύσεις ως προς το ρόλο του εκάστοτε εκπροσώπου καθώς και αλληλοεπικαλύψεις κατά την άσκηση των καθηκόντων των επαγγελματιών. Σαφής και αποκλειστική εφαρμογή του θεσμού της επιτροπείας /εκπροσώπησης σε περιπτώσεις που ο αα βρίσκεται σε εκτός δομών ή κέντρων φιλοξενίας. ΠΥΛΩΝΑΣ 1,ΣΚΟΠΟΣ 1 ΣΤΟΧΟΣ 3 & 4 ΣΚΟΠΟΣ 2 ΣΤΟΧΟΣ 3 Τα κέντρα φιλοξενίας των ασυνόδευτων ανηλίκων θα αποτελέσουν ισχυρό ρυθμιστικό παράγοντα στην υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής των Ασυνόδευτων Ανηλίκων τόσο από πλευράς εξασφάλισης ασφαλούς και μόνιμης στέγασης των ασυνόδευτων ανηλίκων με παράλληλη υλική, νομική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη όσο και από πλευράς ότι αποτελούν φορείς ένταξης των ασυνόδευτων ανηλίκων στην ελληνική κοινωνία. Για το σκοπό αυτό κρίνεται αναγκαία η εξασφάλιση συνεχούς χρηματοδοτικής ροής, εξειδικευμένου προσωπικού (νομικού, ιατρικού, νοσηλευτικού, διοικητικού, κοινωνικών λειτουργών, παιδοψυχολόγων, φροντιστών, πολιτισμικών διαμεσολαβητών κτλ.) στο οποίο θα παρέχεται συνεχής εκπαίδευση μέσω εξειδικευμένων σεμιναρίων από φορείς που διαθέτουν την απαραίτητη εμπειρία και γνώση σε θέματα προσφυγικού και ιδίως σε θέματα ασυνόδευτων ανηλίκων, δημιουργία forum με εγγραφή και συμμετοχή των άνω εξειδικευμένων επαγγελματιών υπό την εποπτεία της Ειδικής Γραμματείας, ενημέρωση και συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις, διεθνείς συνέδρια, οργανισμούς και ομάδες εργασίας προκειμένου να ερευνώνται και να αποτυπώνονται οι συνεχείς μεταβαλλόμενες ανάγκες των ωφελουμένων των κέντρων τους. ΠΥΛΩΝΑΣ 1 ΣΚΟΠΟΣ 1 ΣΤΟΧΟΣ 4 Σημαντική κρίνεται η δημιουργία αποκλειστικής γραμμής επικοινωνίας μεταξύ των κέντρων φιλοξενίας και της Ειδικής Γραμματείας προκειμένου η τελευταία να λαμβάνει άμεσα γνώση των αναγκών των δομών/των έκτακτων καταστάσεων που τυχόν λάβουν χώρα ενώ παράλληλα θα παρέχει άμεση συνδρομή και υλικοτεχνική υποστήριξη και καθοδήγηση σε κάθε αναφυόμενο ζήτημα. ΠΥΛΩΝΑΣ 1, ΣΤΟΧΟΣ 2, ΔΡΑΣΕΙΣ 1, 2, 3, 4 1. Επιτάχυνση/ διευκόλυνση της διαδικασίας υποβολής αιτήματος ασύλου, ενεργειών καταγραφής/ συνέντευξης/ λήψης αποφάσεων α βαθμού . Κρίνεται αναγκαίο η άμεση δημιουργία ενός Περιφερειακού Γραφείου Ασύλου Κεντρικής Ελλάδας, με έδρα την Λάρισα η εν γένει τον Νομό Θεσσαλίας , που θα δέχεται και εξυπηρετεί ενέργειες των προσφύγων όλων των εθνικοτήτων, με ταυτόχρονη αρμοδιότητα της οικείας Διεύθυνσης Αλλοδαπών Κεντρικής Ελλάδας, ώστε να γίνεται εξυπηρέτηση και για τις λήψεις ΑΔΕΤ /διαβατηρίων / ανανεώσεις ΔΑΔΠ, καθότι η σώρευση της εξέταση των αιτημάτων διεθνούς προστασίας / οικογενειακής επανένωσης ανηλίκων που προσέρχονται, λόγω τοπικής αρμοδιότητας στα ΠΓΑ Αττικής, έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα καθυστέρησης καταγραφών αιτημάτων διεθνούς προστασίας και οικογενειακής επανένωσης, με πολλά παρελκόμενα θέματα που αντιμετωπίζουν οι ανήλικοι, μη διαθέτοντας για μεγάλο χρονικό διάστημα κάρτα ΔΑΔΠ. Επίσης με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλίζεται στα περιφερειακά/ επαρχιακά Κέντρα/ Δομές Φιλοξενίας η ισότιμη πρόσβαση των ανηλίκων στις διαδικασίες ασύλου και θα δύνανται να απολαμβάνουν τα ίδια νομικά δικαιώματα με τα αντίστοιχα Κέντρα Φιλοξενίας που βρίσκονται πλησίον των αντίστοιχων Π..Γ.Α. Στην περίπτωση που αυτό κριθεί ανέφικτο η μη υλοποιήσιμο, να τεθεί πλαίσιο τοπικής αρμοδιότητας του Νομού Θεσσαλίας , το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Θεσσαλονίκης , ως το πιο κοντινό ΠΓΑ καθώς κρίνεται, από εμπειρία, ιδιαιτέρως δυσχερής και κουραστική η μετάβαση των ανηλίκων στα ΠΓΑ Αττικής , ειδικώς για τις πολύωρες συνεντεύξεις τους. 2. Δημιουργία νομικού / διοικητικού πλαισίου καθορισμού και διευκρίνισης επί μέρους θεμάτων για την διαδικασία χορήγησης ανθρωπιστικής προστασίας σε ανήλικους , καθότι μέχρι σήμερα η διαδικασία είναι διοικητικά πολύπλοκη. Καθορισμός τοπικής αρμοδιότητας των αρμοδίων αρχών για την παραλαβή και την εξέταση αιτήσεων ανθρωπιστικής προστασίας, ώστε να είναι οι Διευθύνσεις της Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας του Υπουργείου Εσωτερικών, ανάλογα με τον τόπο διαμονής του ανηλίκου/ Διοικητική Περιφέρεια. Θα πρέπει να καθοριστεί επιμελώς ο χρόνος έκδοσης των εν λόγω αποφάσεων, που θα πρέπει να είναι σύντομος . 3.Διευκρίνιση του τρόπου εφαρμογής της δωρεάν παροχής νομικής συμβουλευτικής/ συνδρομής/ στελέχωσης του Μητρώου Δικηγόρων της Υπηρεσίας Ασύλου . Παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής και απαλλαγής όλων των νομικών εξόδων /παραβόλων / διπλοτύπων ειδικά για τα άτομα με απορριπτική σε Β’ Βαθμό, που επιθυμούν σε περαιτέρω άσκηση ενδίκων μέσων για την προστασία διασφάλισης των δικαιωμάτων τους, και κατ΄αυτόν τον τρόπο να έχουν δωρεάν άσκηση και εκδίκαση αιτήσεων ακυρώσεως, αιτήσεων αναστολής εκτέλεσης και εν γένει προσφυγής σε Διοικητικά Δικαστήρια . Επίσης να παρέχεται δωρεάν παροχή νομική συμβουλευτική/ συνδρομή σε όλες τις ποινικές διαδικασίες /μηνύσεις /καταγγελίες / δίκες των ανηλίκων , με την ως άνω αναφερόμενη στελέχωση του Μητρώου και την απαλλαγή εκδόσεως διπλοτύπων και παραβόλων για αυτές τις ενέργειες . 4. Διευκόλυνση όλων των διοικητικών διαδικασιών για ζητήματα όπως ηλεκτρονικές επιδόσεις αποφάσεων στους παριστάμενους κατά την συνέντευξης πληρεξουσίους δικηγόρους, εξομοιούμενης με την δια ζώσης επίδοση στους αιτούντες. 5. Άμεση υλοποίηση του καθεστώτος υπό ανοχή παραμονής στη χώρα , το οποίο να χορηγείται σε ασυνόδευτους ανηλίκους που δεν δικαιούνται νομικό καθεστώς, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, θεωρώντας ότι η επιστροφή τους στη χώρα καταγωγής τους δεν είναι προς το βέλτιστο συμφέρον τους έως ότου ενηλικιωθούν και αυτό να προβλέπεται να περικλείεται σε αποφάσεις α η β βαθμού η σε κάθε περίπτωση να ισχύει για όλους ανεξαιρέτως τους ανηλίκους, που δεν επιθυμούν να επιστέψουν στην χώρα καταγωγής τους. ΣΤΟΧΟΣ 3, ΕΠΙΔΙΩΞΗ 2, ΔΡΑΣΕΙΣ 1, 2, 3 Επαναπροσδιορισμός και νέος καθορισμός των προσόντων για την ένταξη / διευκόλυνση στην διαδικασία απόκτησης ιθαγένειας των δικαιούχων διεθνούς προστασίας. ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΚΟΠΟΣ 1, ΣΤΟΧΟΣ 1 & 2 Αξιολόγηση των αιτημάτων οικογενειακής επανένωσης και συμμετοχής στο πρόγραμμα relocation και από τις εθνικές αρχές (Υπηρεσίες Ασύλου), με δυνατότητα παρέμβασης αυτών ως «οιονεί συνηγόρων» υπέρ των ασυνόδευτων ανηλίκων για την αποδοχή των αιτημάτων τους από τις εκάστοτε Αλλοδαπές Υπηρεσίες Ασύλου. Ενδεχόμενη προηγούμενη διαβούλευση μεταξύ των Ελληνικών Αρχών και των αντίστοιχων στις χώρες υποδοχής για την κρίση περί της βασιμότητας των αιτημάτων οικογ. επαν. και μεταστέγασης με γνώμονα πάντα το βέλτιστο συμφέρον των ανηλίκων. Θέσπιση ειδικού δικαιοδοτικού οργάνου που θα εξυπηρετεί τον παραπάνω ρόλο και θα έχει παρεμβατικό χαρακτήρα προς υποστήριξη των ανηλίκων, προκειμένου να δοθεί στους τελευταίους η δυνατότητα της επανένωσης τους με τα μέλη της οικογένειας τους, εφόσον βέβαια πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις. ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΚΟΠΟΣ 2, ΣΤΟΧΟΣ 1 • Θέσπιση εύλογου χρόνου νομικής προστασίας και υποστήριξης των ανηλίκων για το χρονικό διάστημα που ακολουθεί την ενηλικίωσή τους, καθώς το υφιστάμενο καθεστώς υπολαμβάνει εσφαλμένα ότι τα ασυνόδευτα αυτά πρόσωπα μόλις συμπληρώσουν τα 18 έτη, δεν απολαμβάνουν πλέον των προνομίων της ανηλικότητας τους και δύνανται να διαχειρίζονται τα νομικά τους ζητήματα ατομικά και χωρίς καμία άλλη συνδρομή από τους αρμόδιους φορείς. Τούτο φυσικά αποτελεί μείζον θέμα προς συζήτηση και απαιτεί άμεσα μία νομική «ανακατασκευή», καθώς είναι προφανές ότι το πρόσωπό που είναι «18 και μία μέρας» δεν γίνεται αυτόματα και πλήρως ικανό για τη διαχείριση των νομικών του ζητημάτων και βεβαίως χρειάζεται σχετική καθοδήγηση από Δικηγόρο και οικονομική ενίσχυση, άλλως δωρεάν παροχή νομικών υπηρεσιών. • Θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης των νομικών υποθέσεων των ασυνόδευτων ανηλίκων, των νομικών βημάτων που θα πρέπει να λάβουν χώρα για λογαριασμό τους, και του χρόνου διεκπεραίωσης και επίλυσης αυτών, έτσι ώστε να γίνεται πιο ορθή κατανομή τους στα κέντρα-δομές φιλοξενίας τους, προκειμένου να αποφεύγονται άσκοπες τοποθετήσεις τους, οι οποίες έχουν ως απόρροια την απώλεια σημαντικού χρόνου για τον χειρισμό των υποθέσεών τους και την έλλειψη νομικής ενότητας των υποθέσεων τους. Δέον είναι η Νομική Υπηρεσία της Δομής, του Κέντρου που αναλαμβάνει τη φιλοξενία των ασυνόδευτων ανηλίκων να έχει τον απαραίτητο χρόνο, έτσι ώστε να χειρίζεται την υπόθεση στην ολότητα της και να επιδιώκει το τελικό αποτέλεσμα, προς το βέλτιστο συμφέρον των ανηλίκων. • Θέσπιση μηχανισμών προς επίσπευση των νομικών διαδικασιών που αφορούν τους ασυνόδευτους ανηλίκους, δεδομένου ότι αυτές είναι ιδιαίτερα χρονοβόρες, με αποτέλεσμα να καλλιεργείται στους ανηλίκους το αίσθημα της ανασφάλειας και της δυσπιστίας προς τους αρμόδιους φορείς, πολλώ μάλλον εάν ληφθεί υπόψη σας, η ευαλωτότητα εκείνων, λόγω των δυσκολιών που έχουν περάσει και των κακουχιών που έχουν αντιμετωπίσει σε τόσο νεαρή και ευαίσθητη ηλικία. Σχετικά με τις διαδικασίες εξέτασης αιτημάτων διεθνούς προστασίας και οικογενειακής επανένωσης παρόλο που το θεωρητικό πλαίσιο κρίνεται επαρκές, στην πράξη και την καθημερινή πρακτική προκύπτουν πλήθος προκλήσεων που χρήζουν αντιμετώπισης όπως: - Επίσπευση της διαδικασίας εξέτασης των αιτημάτων διεθνούς προστασίας και οικογενειακής επανένωσης και ταχύτερος ορισμός ραντεβού καταγραφών, συνεντεύξεων κτλ. των ανηλίκων με τη στελέχωση των Υπηρεσιών Ασύλου και της Μονάδας Δουβλίνου με επαρκές και μόνιμο προσωπικό. Εφαρμογή στην πράξη πρακτικών διευκόλυνσης των διαδικασιών προς αποφυγή άσκοπης αναμονής και πολύωρης ταλαιπωρίας των ήδη επιβαρυμένων ανηλίκων καθώς και των επαγγελματιών που χειρίζονται τις υποθέσεις τους. - Αποφυγή φαινομένων όπως η διακοπή συμβάσεων προσωπικού, η επαναπρόσληψή του κτλ. τα οποία δυσχεραίνουν τη συνέχεια και την ενιαία προσέγγιση στην εξέταση των αιτημάτων και θέτουν σε κίνδυνο την απρόσκοπτη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ανηλίκων. - Καθιέρωση ενιαίων και ομοιόμορφων πρακτικών στο χειρισμό των αιτημάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων από όλα τα ΠΓΑ στην Αθήνα και την Περιφέρεια, όσον αφορά όλα τα στάδια της διαδικασίας εξέτασης π.χ. τον τρόπο, τον χρόνο ορισμού ραντεβού κτλ ώστε να διευκολύνεται το έργο των επαγγελματιών που χειρίζονται υποθέσεις ασυνόδευτων ανηλίκων. - Ειδική πρόβλεψη για την άμεση μεταφορά της υπόθεσης κάθε ασυνόδευτου ανηλίκου από το ΠΓΑ της πόλης υποδοχής του σε αυτό που υπάγεται μετά τη φυσική μετακίνησή του, ώστε να αποφεύγονται άσκοπες μετακινήσεις των ανηλίκων και των επαγγελματιών που χειρίζονται τις υποθέσεις τους από μία πόλη σε άλλη πχ για τη διεξαγωγή συνέντευξης του ανηλίκου κτλ. • Σε περίπτωση μη αποδοχής του αιτήματος διεθνούς προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων από τις Ελληνικές Αρχές, πρόβλεψη για μεταβατικό στάδιο «ανοχής», κατά το οποίο θα πρέπει να διερευνώνται και να αξιολογούνται κατά περίπτωση οι υποθέσεις τους και να αναζητούνται εναλλακτικοί τρόποι νομιμοποίησής τους και ένταξης τους στο ελληνικό δικαιϊκό σύστημα, λαμβανομένων υπόψη εξατομικευμένων συνδυαστικών κριτηρίων που θα δικαιολογούν την νόμιμη παραμονή τους στην Ελλάδα, η οποία δυστυχώς τις περισσότερες φορές δεν αποδεικνύεται με κάποιο πρόσφορο τρόπο λόγω της επί μακρόν παράνομης παρουσίας τους. • Προώθηση με κάθε πρόσφορο μέσο της διακρατικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. όσον αφορά τη διαδικασία οικογενειακής επανένωσης ώστε να διαμορφωθεί ένα σαφές και ενιαίο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού του Δουβλίνου και να αποφεύγονται φαινόμενα διαφορετικής ερμηνείας των διατάξεών του από κάθε χώρα τα οποία προκαλούν σύγχυση και δυσχεραίνουν το έργο των επαγγελματιών που χειρίζονται τέτοιες υποθέσεις. • Προώθηση με κάθε πρόσφορο μέσο της διακρατικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. προς το σκοπό της επανέναρξης του προγράμματος μετεγκατάστασης (relocation) μέσα στο νέο έτος κατόπιν της ολοκλήρωσης αυτού κατά το προηγούμενο έτος ώστε να κατανεμηθεί ισομερώς το βάρος της διαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Μέσω της επανέναρξης του προγράμματος θα δοθεί η δυνατότητα ένταξης σε αυτό ανηλίκων, οι οποίοι κατόπιν της καταγραφής τους δεν επιθυμούν να παραμείνουν στη χώρα εξυπηρετώντας έτσι το βέλτιστο συμφέρον τους. • Δυνάμει του προοιμίου της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οικογένεια αποτελεί το κύριο και φυσικό περιβάλλον για την ανάπτυξη και την ευημερία των παιδιών και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να της παρέχονται η απαραίτητη προστασία και συνδρομή. Στο πλαίσιο αυτό με στόχο την αποτελεσματική άσκηση του δικαιώματος και τη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του ασυνόδευτου ανηλίκου, προκρίνεται η διασταλτική ερμηνεία των διατάξεων του Κανονισμού Δουβλίνου ΙΙΙ για την περίπτωση των συγγενών που είναι πολίτες στα εν λόγω κράτη και όχι γραμματική και αυστηρή εφαρμογή των άρθρων 16 και 17 του Κανονισμού για τα οποία καθίσταται πολλές φορές δυσχερής η απόδειξη των προϋποθέσεων που απαιτούνται και συχνά οδηγούν δίχως άλλο σε απόρριψη των αιτημάτων οικογενειακής επανένωσης προκαλώντας πρόσθετο άγχος στους ανηλίκους. Σε κάθε δε περίπτωση, ακόμα και στην περίπτωση της απόρριψης του αιτήματος για οικογενειακή επανένωση μέσω του Κανονισμού Δουβλίνου ΙΙΙ, προτείνεται η σύσταση ειδικού μηχανισμού άμεσης συνεργασίας μέσω των Πρεσβειών των κρατών μελών και όχι μόνο, για την διευκόλυνση και επιτάχυνση των χρονοβόρων διαδικασιών της οικογενειακής επανένωσης προκειμένου να εξαντληθεί κάθε προσπάθεια επίτευξης του αιτήματος οικογενειακής επανένωσης και ακολούθως σε έσχατη λύση να εξετάζεται η παραπομπή του αιτούντος στην κανονική διαδικασία του ασύλου λαμβάνοντας υπόψη την βούληση του ασυνόδευτου ανηλίκου ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΚΟΠΟΣ 2, ΣΤΟΧΟΣ 1 Συγκρότηση ομάδων εργασίας μεταξύ του εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού των κέντρων φιλοξενίας (πχ Νομικών συμβούλων) με την επιστημονική ομάδα της Ειδικής Γραμματείας και της Υπηρεσίας Ασύλου προκειμένου να υπάρχει ενεργός συμμετοχή και συνεχής αλληλοτροφοδότηση – εξεύρεση μεθόδων επίλυσης των νομικών ζητημάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων. ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΚΟΠΟΣ 2, ΣΤΟΧΟΣ 1, ΔΡΑΣΗ 1.3 Τέλος, χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία για την υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης των επαγγελματιών που ασχολούνται με το χειρισμό υποθέσεων ασυνόδευτων ανηλίκων και ειδικότερα των δικηγόρων, τα οποία κρίνουμε επωφελή για το ιδιαιτέρως δύσκολο έργο μας, το οποίο απαιτεί ευαισθησία αλλά και εξειδικευμένες γνώσεις. Αναμένουμε αποσαφήνιση και διευκρινίσεις σχετικά με τις προϋποθέσεις συμμετοχής στα σεμινάρια αυτά, τον Φορέα υλοποίησής τους κτλ ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΚΟΠΟΣ 2, ΣΤΟΧΟΣ 2 Επειδή συνδετικός κρίκος των πολιτών μεταξύ τους είναι ο κάθε Δήμος -ως θεσμός- θα πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ Δομών(φορέων) και Δήμων ούτως ώστε οι πολίτες να συμμετέχουν εμπράκτως και να βοηθούν στην κοινωνική ένταξη των προσφύγων στην ευρωπαϊκή κοινωνία ,αποδεχόμενοι(οι πολίτες) ότι θα πρέπει οι πρόσφυγες να διατηρήσουν τα ήθη και τα έθιμά τους προκειμένου να μην απωλέσουν την ταυτότητά τους. Αντιθέτως, απόντων των Δήμων –ως φορέων-από τις κοινωνικές δράσεις των προσφύγων, απουσιάζουν και οι πολίτες ενώ οι πρόσφυγες απομονώνονται κοινωνικά και στοχοποιούνται. ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΤΟΧΟΣ 3 Είναι ανεπαρκής η ενημέρωση των πολιτών ως προς το ποιος επωμίζεται το κόστος διαβιώσεως των προσφύγων στην Ελλάδα. Αυτό, έχει σαν αποτέλεσμα οι πολίτες να θεωρούν ότι το επωμίζεται το κράτος και κατ’ επέκταση οι πολίτες-φορολογούμενοι. ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΚΟΠΟΣ 3 Όταν αναγνωρίζεται τελεσιδίκως ότι απορρίπτεται το αίτημά του περί διεθνούς ή επικουρικής προστασίας ,τόσον ο ανήλικος πρόσφυγας όσο και ο πρόσφυγας γενικά και διατάσσεται η επιστροφή του στην χώρα του, θα πρέπει αυτός με έξοδα του Ελληνικού κράτους να επιστρέφεται στην χώρα του, με τον πιο ασφαλή τρόπο, ενώ μέχρι αυτήν την στιγμή, δεν έχουμε δει να συμβαίνει και στερούμενος νομιμοποιητικών εγγράφων στην χώρα μας, γίνεται θύμα και «έρμαιο» στα χέρια στυγνών εργοδοτών, οι οποίοι γνωρίζοντας το πρόβλημα των προσφύγων ,παρέχουν «μαύρη εργασία »με πενιχρά ημερομίσθια επιπέδου Κίνας ή Τουρκίας. Αυτό σημαίνει ότι αφού οι εργαζόμενοι αδυνατούν με τα ημερομίσθια αυτά να καλύψουν αξιοπρεπώς τις βιοτικές τους ανάγκες, να είναι-κάποιοι από αυτούς - επιρρεπείς στην παραβατικότητα(απαγωγές και εκβιασμοί για λύτρα , κλοπές, κατάρτιση και χρήση ή πώληση πλαστών εγγράφων και άλλων αδικημάτων που προβλέπονται από τον Π.Κ ΠΥΛΩΝΑΣ 1, ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ Αναφορικά με την τοποθέτηση ασυνόδευτων ανηλίκων στα Κέντρα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, παρατηρούνται προκλήσεις που προκύπτουν όταν τοποθετούνται στα ΚΦΑΑ ασυνόδευτοι ανήλικοι των οποίων το προφίλ δεν μπορεί να υποστηριχθεί από το υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας των Κέντρων. Στα παραπάνω εμπίπτουν οι εξής περιπτώσεις ανηλίκων: • Ανήλικοι με ιστορικό παραβατικότητας (π.χ. σχηματισμός δικογραφίας για διαπραχθέν αδίκημα, όπως η διακίνηση ναρκωτικών): Οι εν λόγω ανήλικοι δεν μπορούν να υποστηριχθούν κατάλληλα από το πλαίσιο, καθώς δημιουργούν συνθήκες ανασφάλειας και φόβου σε προσωπικό και λοιπούς ωφελούμενους, ενώ δύνανται επίσης να επηρεάσουν αρνητικά τη συμπεριφορά ωφελούμενων που παρουσιάζουν επιρρέπεια για ατομικούς, οικογενειακούς ή/και κοινωνικούς λόγους (π.χ. άτολμα χωρίς αυτοπεποίθηση παιδιά). • Ανήλικοι-χρήστες ναρκωτικών ουσιών: Οι εν λόγω ανήλικοι δεν μπορούν να υποστηριχτούν από το πλαίσιο λειτουργίας των ΚΦΑΑ, διότι η διαχείριση της εξάρτησής τους απαιτεί ειδική προσέγγιση σε συγκεκριμένο θεραπευτικό και υποστηρικτικό πλαίσιο. Η παραμονή τους σε ΚΦΑΑ ενέχει, ταυτόχρονα, τον κίνδυνο εθισμού σε ναρκωτικές ουσίες άλλων ωφελούμενων, οι οποίοι είναι επιρρεπείς για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Ανάγκη δημιουργίας κλειστών προγραμμάτων απεξάρτησης για ασυνόδευτα ανήλικα που δεν θα έχουν ως προτεραιότητα ένταξης τη γλώσσα επικοινωνίας (πχ μόνο ελληνικά). • Ανήλικοι με διαγνωσμένη ψυχιατρική ή νευρολογική διαταραχή: Οι εν λόγω ανήλικοι χρήζουν στοχευμένης περίθαλψης σε εξειδικευμένο πλαίσιο ως προς τη νόσο τους. Η τοποθέτηση αυτών σε ΚΦΑΑ που δεν διαθέτουν την απαιτούμενη υποδομή και κατάρτιση, θέτει σε περαιτέρω κίνδυνο τόσο την υγεία των ίδιων όσο και την ασφάλεια προσωπικού και ωφελούμενων. Εναλλακτική πρόταση αποτελεί η στελέχωση των ΚΦΑΑ με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό (π.χ. ψυχίατρος, νοσηλευτής κ.ά.). • Ανήλικοι από πληθώρα διαφορετικών χωρών προέλευσης: Τη δεδομένη στιγμή στα ΚΦΑΑ του ΕΕΣ φιλοξενούνται ανήλικοι που προέρχονται από Αφγανιστάν, Συρία, Μπαγκλαντές, Πακιστάν, Αίγυπτο, Χώρες της Αφρικής, Αλβανία, Ιράν, Ιράκ κτλ. Η συνύπαρξη ανηλίκων από πολλές και διαφορετικές χώρες δημιουργεί εντάσεις και ακραία περιστατικά που θέτουν σε κίνδυνο την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία των ΚΦΑΑ, καθώς ανήλικοι διαφορετικής καταγωγής εχθρεύονται -είτε ατομικά είτε σε ομάδες- λόγω αντιπαλοτήτων που προϋπάρχουν στις χώρες καταγωγής τους. Προτείνεται η φιλοξενία ανηλίκων με περιορισμό του βαθμού ανομοιογένειας ως προς τις χώρες προέλευσης. • Ανήλικοι με μεγάλη απόκλιση ηλικίας ως προς το μέσο όρο ηλικίας των φιλοξενούμενων: Τα ΚΦΑΑ του ΕΕΣ φιλοξενούν ανηλίκους από 15 έως 18 ετών. Ωστόσο, τοποθετούνται επίσης σε αυτά ανήλικοι 12-15 ετών, γεγονός που δημιουργεί, λόγω ηλικιακής ανομοιογένειας, δυσλειτουργία, η οποία εντείνεται όταν συνδυάζεται με τους παράγοντες που αναφέρθηκαν ανωτέρω. Επιπλέον, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι οι διαδικασίες αποχώρησης των ωφελούμενων που ενηλικιώνονται είναι χρονοβόρες, με συνέπεια να συμβιώνουν στα ΚΦΑΑ μικρής ηλικίας ανήλικοι με ενηλίκους. Προτείνεται η υιοθέτηση της πιστοποίησης ανηλικότητας ως προϋπόθεση τοποθέτησης ανηλίκων στα ΚΦΑΑ. • Ανήλικοι που δεν υποστηρίζονται γλωσσικά από τις σχετικές υπηρεσίες των ΚΦΑΑ: Όταν στα ΚΦΑΑ τοποθετούνται ανήλικοι των οποίων η μητρική γλώσσα δεν παρέχεται από τις υπηρεσίες διερμηνείας των Κέντρων, η υποστήριξή τους είναι ιδιαίτερα δύσκολη και παρουσιάζει αποσπασματικό χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, οι εν λόγω ανήλικοι εμφανίζουν μειωμένη συμμετοχή στις δραστηριότητες των Κέντρων και επιλέγουν να απομονώνονται. ΠΥΛΩΝΑΣ 1, ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Καθυστέρηση (2 μήνες περίπου) στην ενεργοποίηση του Προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης (ΠΑΜΚΑ) με αποτέλεσμα πολλοί ασυνόδευτοι ανήλικοι να μη δύνανται να εμβολιαστούν. Καθυστερήσεις στη καταγραφή των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Υπηρεσία Ασύλου με συνέπεια τη δυσκολία πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες υγείας (όπως για παράδειγμα αδυναμία διενέργειας rapid τεστ ή συνταγογράφησης φαρμάκου) ΠΥΛΩΝΑΣ 1, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Εντοπίζονται προκλήσεις που λειτουργούν παρελκυστικά, αν όχι απαγορευτικά σε ορισμένες περιπτώσεις, αναφορικά με την ένταξη των ανηλίκων προσφύγων στη δημόσια εκπαίδευση. Η βασικότερη εξ αυτών σχετίζεται με το γεγονός ότι καθυστερεί σημαντικά, σχεδόν κάθε χρόνο, η πρόσληψη των Εκπαιδευτικών που αναλαμβάνουν τα Τμήματα Υποδοχής Ζ.Ε.Π. (Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας) με αποτέλεσμα να ατονεί γρήγορα το ενδιαφέρον των ασυνόδευτων ανηλίκων να συνεχίσουν την εκπαιδευτική διαδικασία, αφού δεν είναι, κατά γενική ομολογία, σε θέση να παρακολουθούν τα σχολικά μαθήματα που προβλέπονται από το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου και αφορούν κατ’ αποκλειστικότητα τους γηγενείς μαθητές. Από τη στιγμή, επομένως, που θεωρούν και οι ίδιοι οι ανήλικοι πρόσφυγες ότι δεν υποστηρίζονται επαρκώς από το κείμενο πλαίσιο, παρατηρούνται ήδη, ένα μήνα μετά την έναρξη φοίτησής τους, αξιοσημείωτες διαρροές, τις οποίες οι υπεύθυνοι των δομών δυσκολεύονται να αναχαιτίσουν. Ταυτόχρονα, οι απουσίες που σημειώνονται το εν λόγω διάστημα δυσχεραίνουν έτι περαιτέρω την όλη διαδικασία κινητοποίησής τους, δεδομένου ότι ως επί το πλείστον απορρίπτονται, πριν καν ξεκινήσει για τους ίδιους η εκπαιδευτική κανονικότητα. Προτείνεται η τμηματοποίηση μέσω της εξατομίκευσης εκπαιδευτικών αναγκών και η ανάγκη συγκεκριμένου σχεδίου παρέμβασης που λαμβάνει υπόψιν τις ιδιαίτερες ανάγκες της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας. ΠΥΛΩΝΑΣ1, ΣΚΟΠΟΣ1, ΣΤΟΧΟΣ2, ΔΡΑΣΗ 2.1.1 Αξιοποίηση της πολυετούς εμπειρίας και της τεχνογνωσίας που έχουν αποκτήσει διάφοροι Οργανισμοί στο πλαίσιο του σχεδιασμού, της ανάπτυξης και της υλοποίησης υπηρεσιών προς όφελος της προστασίας και της υποστήριξης των ασυνόδευτων ανηλίκων και με σκοπό την αποφυγή αλληλοεπικάλυψης παρεχόμενων υπηρεσιών. Παραδείγματος χάριν, ως προς τη λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός λειτουργεί από το 1998 Τηλεφωνική Γραμμή Πληροφόρησης και Υποστήριξης Προσφύγων, καλύπτοντας 16 γλώσσες και διαλέκτους σε 12ώρη βάση με σκοπό την παροχή ακριβούς και επικαιροποιημένης πληροφόρησης στη μητρική γλώσσα των προσφύγων και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των τελευταίων σε φορείς και υπηρεσίες. Το προσωπικό που απασχολείται στην εν λόγω Γραμμή, έχει αποκτήσει υψηλό επίπεδο εμπειρίας και τεχνογνωσίας, μέσω της συνεχούς κατάρτισης και εκπαίδευσης, ενώ η λειτουργίας της ως άνω Γραμμής στηρίζεται σε πρότυπες διαδικασίες λειτουργίας που συνεχώς επικαιροποιούνται. ΠΥΛΩΝΑΣ1, ΣΚΟΠΟΣ1, ΣΤΟΧΟΣ4, ΔΡΑΣΗ 4.1. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Κανονισμός λειτουργίας των Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων απαιτείται και εγκρίνεται από το χρηματοδοτικό πλαίσιο, είναι σημαντικό να εμπλουτιστεί με θέματα που αφορούν σε ασφάλεια και προστασία προσωπικού και ωφελούμενων, να είναι σε εναρμόνιση με τις πολιτικές που υιοθετεί ο Οργανισμός που λειτουργεί Κέντρα Φιλοξενίας, να περιλαμβάνει με σαφήνεια τις κυρώσεις ενδεχόμενης παραβίασης τόσο από τους ωφελούμενους όσο και από το προσωπικό και να έχει νομική ισχύ, προκειμένου να αναγνωρίζεται από το σύστημα παιδικής προστασίας. ΠΥΛΩΝΑΣ1, ΣΚΟΠΟΣ2, ΣΤΟΧΟΣ1, ΔΡΑΣΗ 1.1. Ως προς το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ψηφιακού υλικού και εργαλείων, φιλικών προς την ομάδα ασυνόδευτων ανηλίκων, είναι σημαντικό πριν την ανάθεση της δημιουργίας τους, να διενεργεί χαρτογράφηση των υφιστάμενων με σκοπό τη εξοικονόμηση πόρων, ανθρώπινων και οικονομικών. ΠΥΛΩΝΑΣ 1, ΣΤΟΧΟΣ 3, ΔΡΑΣΗ 3.2 • Δημιουργία ολοκληρωμένων προγραμμάτων κατάρτισης για επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ώστε να παρέχεται εκπαίδευση σε διαγνωστικά εργαλεία: Α) προβολικού χαρακτήρα, όπως το ιχνογράφημα, Β) εκτίμησης του βαθμού της ψυχικής ανθεκτικότητας του ανηλίκου, Γ) ψυχομετρικών διαγνωστικών εργαλείων για αξιολόγηση διαφορετικών τύπων νοημοσύνης. • Δημιουργία ολοκληρωμένων οδηγών και προγραμμάτων για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων. • Δημιουργία ολοκληρωμένων προγραμμάτων ειδικά για χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών. ΣΤΟΧΟΣ 5, ΔΡΑΣΗ 5.2 Τακτική εποπτεία από ειδικούς ψυχικής υγείας στους επαγγελματίες, που εργάζονται στο πεδίο. ΠΥΛΩΝΑΣ 2, ΣΤΟΧΟΣ 2, ΔΡΑΣΗ 2.6 Δυνατότητα πρόσβασης των ασυνόδευτων ανηλίκων σε αθλητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες τόσο εντός όσο και εκτός των Κέντρων Φιλοξενίας με στόχο την ομαλή προσαρμογή τους στο κοινωνικό σύνολο και την άμεση επαφή τους με την τοπική κοινότητα. Είναι σημαντικό να υπάρχει δωρεάν πρόσβαση των ασυνόδευτων ανηλίκων σε κάποια προγράμματα του εκάστοτε Δήμου, αλλά και να υπάρχουν εξειδικευμένοι επαγγελματίες από τον χώρο του αθλητισμού και της τέχνης, που θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους εντός των Δομών. ΠΥΛΩΝΑΣ 3, ΣΤΟΧΟΣ 1, ΔΡΑΣΗ 1.1. & 1.2 Δημιουργία ολοκληρωμένων προγραμμάτων ειδικά για θύματα βίας, σε ισόβαθμο επίπεδο με την πρόληψη. Πρέπει επίσης να υπάρξουν και προγράμματα αντιμετώπισης της βίας.