• Γενικές παρατηρήσεις Θα πρέπει να χαιρετιστεί η διαβούλευση η οποία είναι ένα πολύ ουσιαστικό βήμα προς ορθότερες αποφάσεις και δράσεις που σχετίζονται με την διαχείριση των αποβλήτων και την ανακύκλωση. Επίσης να σημειώσω ότι ανάμεσα σε άλλα, το νέο σχέδιο νόμου ενισχύει την λειτουργία του ΕΟΕΔΣΑΠ και θέτει τις βάσεις για ένα βιώσιμο πλαίσιο λειτουργίας του. Κάποια γενικά σημεία τώρα που θα πρέπει να υπογραμμιστούν. Πρώτον θα πρέπει να ενισχυθούν οι δράσεις ανακύκλωσης και να προχωρήσει περαιτέρω η εφαρμογή της διαλογής στην πηγή για το χαρτί, το γυαλί, το πλαστικό και το αλουμίνιο, ενώ ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί και για την διαλογή των οργανικών αποβλήτων με κάδους κομποστοποίησης στην πηγή, έτσι ώστε να υποβοηθηθεί η επίτευξη των στόχων της οδηγίας για τους ΧΥΤΑ και της ανακύκλωσης. Παράλληλα θα πρέπει να γίνουν βήματα προς την κατεύθυνση χρέωσης των νοικοκυριών ανάλογα με την ποσότητα και το βάρος των απορριμμάτων που παράγουν στα πλαίσια της ανταποδοτικότητας. Σημαντικό είναι να συμπληρωθεί και το νομοθετικό και πρακτικό έλλειμμα που υπάρχει σε ότι αφορά την διαχείριση των συσκευασιών που προέρχονται από την χρήση φυτοφαρμάκων. Άλλες δράσεις που μπορούν να δρομολογηθούν είναι η παραγωγή και η χρήση βιοδιασπώμενων πλαστικών σε όλα τα επίπεδα με την χρήση ειδικών κινήτρων, καθώς η δημιουργία από τους δήμους σημείων συλλογής (Green points)για την συλλογή διαφόρων ρευμάτων αποβλήτων, όπως το μαγειρικό λάδι, οι μπαταρίες και τα υπόλοιπα ανακυκλούμενα υλικά (χαρτί, πλαστικά, μέταλλα, γυαλί, ΑΗΗΕ, κλπ). Ακολουθούν παρατηρήσεις κατ’άρθρο: Άρθρο 1 Όπως παρατηρεί σε σχόλιό της και η «Ανακύκλωσης Συσκευών ΑΕ» ανακύκλωση συσκευών καλό θα ήταν να γραφτεί ότι η εναλλακτική διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας και Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού είναι υποχρεωτική να οργανώνεται από τους ΟΤΑ Άρθρο 2 Σε περίπτωση ανάκλησης έγκρισης ενός συστήματος , όπου «μετά την εξόφληση των οφειλών του συστήματος προς τρίτους, το ποσό που τυχόν απομένει περιέχεται στον ΕΟΕΔΣΑΠ» προτείνεται να εξειδικευτεί ότι θα προορίζονται για δράσεις και χρηματοδοτήσεις που αφορούν τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης. Είναι πολύ θετικές οι προτάσεις σχετικά με την αναγκαιότητα των ελέγχων σε ΣΕΔ οι οποίοι πρέπει να είναι συχνοί και να αποσκοπούν στην εύρυθμη λειτουργία των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ). Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να γίνεται ο έλεγχος και συχνότερα, στα πλαίσια της πάγιας συνεργασίας του ΕΟΕΔΣΑΠ με τα ΣΕΔ για την λύση των προβλημάτων. Τα 3 χρόνια, που αναφέρεται στο άρθρο 9 του Ν 2939/2001,είναι μεγάλο διάστημα και θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα να γίνονται συχνότεροι έλεγχοι στα συστήματα. Οι έλεγχοι θα πρέπει να είναι ουσιαστικοί, με συνδυασμένο έλεγχο τεχνικών και οικονομικών στοιχείων και βέβαια θα πρέπει να διερευνώνται κάθε είδους καταγγελίες. Άρθρο 6 Σχετικά με τις διοικητικές κυρώσεις , θα πρέπει ο νόμος να θέσει χρονικά όρια για την επιβολή των προστίμων, τα οποία θα πρέπει να είναι άμεσης εφαρμογής ώστε να μην εφησυχάζει ο ελεγκτικός μηχανισμός. Άρθρο 9 Αν στο ΔΣ του ΕΟΕΔΣΑΠ δεν συμμετέχει εκπρόσωπος των συστημάτων για να αποφευχθεί η ταύτιση ελεγκτή και ελεγχόμενου θα πρέπει σίγουρα οι εκπρόσωποι των διαχειριστών των συσκευασιών στην Επιτροπή Παρακολούθησης της Εναλλακτικής Διαχείρισης (Ε.Π.Ε.Δ.) να έχουν ενισχυμένο ρόλο. Στο ΔΣ του ΕΟΕΔΣΑΠ προτείνεται να λαμβάνει μέρος και εκπρόσωπος της Ελληνικής Εταιρίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), και αυτό διότι η ΕΕΔΣΑ είναι η μοναδική ΜΚΟ στην Ελλάδα η οποία ασχολείται επιστημονικά αποκλειστικά με την διαχείριση των στερεών αποβλήτων συνενώνοντας και εκπροσωπόντας την πλειοψηφία των επιστημόνων και φορέων του χώρου, είτε αυτοί είναι από τον ακαδημαϊκό χώρο, είτε επαγγελματίες, είτε στελέχη της δημόσιας διοίκησης κα. Άρθρο 10 Η χρέωση των ΟΤΑ, βάση της αρχής ο ρυπαίνων πληρώνει, με τιμή χρέωσης σε ευρώ ανά τόνο, είναι προς την σωστή κατεύθυνση, υπάρχουν βέβαια πάρα πολλές περιοχές της χώρας, ανάμεσά τους η Δυτική Μακεδονία, ο νομός Χανίων, η Ρόδος κ.α., όπου υπάρχει ήδη χρέωση των ΟΤΑ με βάση την ποσότητα των αποβλήτων που στέλνουν προς τελική διάθεση. Επομένως, η αλλαγή του άρθρου 10 αφορά μόνο τους Συνδέσμους και κυρίως αυτούς της Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Εξαίρεση σε αυτή την πρακτική αποτελεί ο ΕΣΔΚΝΑ, ο οποίος, από τη στιγμή που με την υπ’ αριθμ. πρωτ. 5373/2008 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Αττικής ορίστηκε ως ΦΟΔΣΑ με αναφορά στο Ν. 3536/2007, ο οποίος οφείλει αυτόματα να προσαρμοσθεί σε όλες τις σχετικές περί ΦΟΔΣΑ διατάξεις και να τροποποιήσει τη συστατική του πράξη που ορίζει ότι η εισφορά των συμμετεχόντων σε αυτόν ΟΤΑ βασίζεται σε πληθυσμιακά κριτήρια, χωρίς την ανάγκη της θέσπισης ειδικής νομοθετικής ρύθμισης για αυτό το σκοπό, η οποία μόνο σύγχυση και περιθώρια παρερμηνειών μπορεί να επιφέρει. Παράγραφος 2 Σωστή είναι επίσης και η πρόβλεψη του άρθρου 10 για την διαδικασία παρακράτησης των πόρων των ΟΤΑ, σε περίπτωση που δεν καταβάλλουν τα οφειλόμενα στους ΦοΔΣΑ. Βέβαια υπάρχει ήδη σχετική διάταξη. Για μεν τους ΦΟΔΣΑ - Συνδέσμους εφαρμόζεται το άρθρο 23 παρ. 6 του Ν. 3536/2007, το οποίο αναφέρεται στο σύνολο των συνδέσμων. Για δε τους ΦΟΔΣΑ - Ανώνυμες Εταιρείες εφαρμόζεται το άρθρο 40 παρ. 4 του Ν.3801/2009, που επεκτείνει την παραπάνω διάταξη και για αυτούς. Δεδομένου ότι το Σχέδιο Νόμου επιφέρει τροποποίηση των παραπάνω διατάξεων, σκόπιμο είναι να υπάρχει αναφορά σε αυτές, για την αποφυγή συγχύσεων. Με την κατάργηση της παρ. 5 του άρθρου 5 της ΚΥΑ 2527/2009, καταργείται και η διάταξη που αναφέρει ότι οι κυρώσεις που επιβάλλονται σε μέλος του ΦΟΔΣΑ σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγονται διακοπή της παροχής των υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων, διάταξη που θα πρέπει να διατηρηθεί. Για να αποφευχθούν ταμειακά προβλήματα στους ΦΟΔΣΑ, θα πρέπει η παρακράτηση της εισφοράς από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους, (σε περίπτωση που οι δήμοι δεν καταβάλλουν την εισφορά τους χωρίς προσαυξήσεις από μόνοι τους νωρίτερα), να γίνεται πριν από το τέλος του πρώτου εξαμήνου του επόμενου έτους, (ίσως να περιοριστεί στο δίμηνο)έτσι ώστε να τους δοθεί κίνητρο για να την καταβάλλουν έγκαιρα. Δεν δικαιολογούνται καθυστερήσεις, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της ΚΥΑ 2527/2009, οι ΟΤΑ ήδη από το μήνα Σεπτέμβριο γνωρίζουν το ετήσιο κόστος διαχείρισης και την εισφορά τους στο ΦΟΔΣΑ του προηγούμενου έτους και έχουν καθορίσει τα ανταποδοτικά τέλη, τα οποία εισπράττουν από τη ΔΕΗ ανά δίμηνο. Επίσης, η ψήφιση του προϋπολογισμού των ΟΤΑ, που αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή της εισφοράς τους, οφείλει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του προηγούμενου έτους. Η οποιαδήποτε καθυστέρηση από τους ΟΤΑ της ψήφισης του προϋπολογισμού δεν αποτελεί δικαιολογία, δεδομένου ότι αντίκειται στις διατάξεις της νομοθεσίας. Δρ. Κωνσταντίνος Αραβώσης, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), Λέκτορας Ε.Μ.Π.