Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ' | 21 Νοεμβρίου 2016, 11:19

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝIΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ (Σ.Β.Ε.Η.Σ.) ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ Ν. 2939/2001 O Σ.Β.Ε.Η.Σ. υπήρξε ο πρωτοπόρος της ανακύκλωσης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών και σταθερός συνομιλητής του Υπουργείου Περιβάλλοντος, του Υπουργείου Ανάπτυξης και άλλων υπουργείων καθώς και διοικητικών Αρχών για ζητήματα εναλλακτικής διαχείρισης, εξοικονόμησης ενέργειας, επαναχρησιμοποίησης κοκ. από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα. Στην επιχειρούμενη όμως τροποποίηση του ν. 2939/2001 δεν ζητήθηκε η γνώμη μας ούτε από τον ΕΟΑΝ ούτε από την προηγούμενη ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου. Εκτός όμως από την παράκαμψη του ΣΒΕΗΣ, του εκπροσώπου δηλαδή όσων πληρώνουν για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ΗΗΕ, εκφράζουμε και επί της ουσίας των αλλαγών την έντονη αντίθεσή μας για την παρεμβατική λογική τους, η οποία είναι αντίθετη προς την Ευρωπαϊκή εμπειρία και μετά βεβαιότητος πρόκειται να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία των συλλογικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης. Ενώ τα συλλογικά συστήματα ήσαν πρότυπο αποκεντρωμένης και επιτυχούς εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων, με σημαντικά αποτελέσματα, χωρίς να έχουν παρατηρηθεί σοβαρές δυσλειτουργίες, χωρίς να έχει υπάρξει η παραμικρή καταγγελία για αδιαφάνεια ή κατάχρηση των πόρων κατά τη λειτουργία των συστημάτων, ενώ τα συστήματα λειτουργούν ως αυτόνομα νομικά πρόσωπα (ως επί το πλείστον ως ανώνυμες εταιρείες), το σχέδιο νόμου αξιώνει δίχως προφανή λόγο να επέμβει ένας κρατικός οργανισμός στη διοικητική τους λειτουργία και στην οικονομική τους αυτοτέλεια. Η επέμβαση αυτή, με τον τρόπο που γίνεται, προδίδει πλήρη άγνοια για τον τρόπο που λειτουργεί η αγορά, για τις συνθήκες και τον μεταβαλλόμενο όγκο των αποβλήτων που πρέπει να ανακυκλώνονται, ενώ θέτει ένα ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας των ΣΣΕΔ, ιδίως δε της εταιρείας Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε., η οποία αξίζει να επισημανθεί κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις πανευρωπαϊκά τόσο στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί από την Ε.Ε. στα κράτη μέλη όσο και στα ποσοστά ανάκτησης. Με το παρόν υπόμνημά μας προβαίνουμε στις ακόλουθες βασικές προτάσεις-επισημάνσεις: - Προτείνεται η διόρθωση της τελευταίας πρότασης της παραγράφου 8 του άρθρου 2 «Ορισμοί» : «Τα ΣΕΔ λειτουργούν με πλήρη αυτονομία, εξυπηρετούν σκοπούς δημοσίου συμφέροντος». - Στην παρ. 2 του άρθρου 4Α μεταξύ των μετόχων των ΣΣΕΔ δεν προβλέπονται εταιρείες συμμετοχών των παραγωγών ή Συνδέσμων παραγωγών αλλά μόνο η απευθείας συμμετοχή αυτών. Τα ΣΣΕΔ είναι μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή κυρίως της ανώνυμης εταιρείας. Σ΄αυτά συμμετέχουν ως μέτοχοι πολλοί υπόχρεοι παραγωγοί. Επί παραδείγματι, το ΣΣΕΔ Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. έχει ως μετόχους της την εταιρεία Ανακύκλωση Συσκευών Συμμετοχική Α.Ε., της οποίας το σύνολο των μετοχών κατέχουν υπόχρεοι παραγωγοί πλην μίας μετοχής, την οποία κατέχει ο Σύνδεσμος μας, μέλος του αντιστοίχου ευρωπαϊκού συνδέσμου CECED. Η λογική της ύπαρξης εταιρειών συμμετοχών με μετόχους μόνο υποχρέους παραγωγούς ή/και Ο.Τ.Α. εξυπηρετεί τους εξής στόχους: Α) διευκολύνει την ομαλή λειτουργία των ΣΣΕΔ και αποτρέπει τυχόν μετοχικές διενέξεις στα πλαίσια αυτών, εξασφαλίζοντας την ομοφωνία στη λήψη αποφάσεων. Β) Σε ΣΣΕΔ με θετική καθαρή θέση τυχόν αλλαγές στο μετοχικό σχήμα θα επέφεραν σημαντική φορολογική επιβάρυνση στους αποχωρούντες μετόχους χωρίς καμμία αντίστοιχη ωφέλεια. Προτείνεται η τροποποίηση του εδαφίου α της παρ. 2 του άρθρου 4Α με τη συμπλήρωση της φράσης «α) (…) ή εταιρείες συμμετοχών με μετόχους παραγωγούς συσκευασίας ή παραγωγούς ή διαχειριστές άλλων προϊόντων ή συνδέσμους παραγωγών». - Σοβαρό θέμα ανακύπτει με το άρθρο 4Α παρ. 6, με την πρόβλεψη ότι μερίδια ή μετοχές περιέρχονται στον ΕΟΑΝ. Η λύση που προτείνεται στην παράγραφο 4Α παρ. 6, η οποία προβλέπει ότι σε περίπτωση που συντρέξει κάποιο από τα ασυμβίβαστα των παραγράφων 3 και 4 θα περιέρχονται αυτοδίκαια και χωρίς αντάλλαγμα στον ΕΟΑΝ τα μερίδια ή οι μετοχές εταίρου του Φορέα ΣΣΕΔ ή μετόχου, και ο ΕΟΑΝ με τη σειρά του θα τις μεταβιβάζει με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με το Σύνταγμα, το Ενωσιακό Δίκαιο και τις κείμενες διατάξεις περί ανωνύμων εταιρειών και προτείνεται η διαγραφή της. - Προτείνουμε τη διαγραφή της παρ. 7 του άρθρου 4Α, σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται στα ΣΣΕΔ να ασκούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης. H απαγόρευση αυτή δεν έχει κάποιον ουσιαστικό δικαιολογητικό λόγο, δεν ισχύει σε καμμιά άλλη Ευρωπαϊκή χώρα και εάν εφαρμοστεί συντρέχει ο κίνδυνος να ακυρώσει πλήρως τη λειτουργία πολλών ΣΣΕΔ. - Με τη διάταξη της παρ. 13 του άρθρου 4Α τίθεται όριο στο διοικητικό κόστος των ΣΣΕΔ. Το κόστος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% των εσόδων από εισφορές χωρίς προηγούμενη έγκριση του ΕΟΑΝ. Η διάταξη αυτή χωρίς επαρκή αιτιολογία και προφανές όφελος για κάποιον, αποτελεί ευρωπαϊκή πρωτοτυπία και παραβιάζει την αυτονομία των συλλογικών συστημάτων, η οποία προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις και το Ενωσιακό δίκαιο. Προτείνεται η διαγραφή της καθώς το διοικητικό κόστος τίθεται πάντοτε υπό την κρίση της αγοράς, ημών των υποχρεών παραγωγών και των μετόχων των ΣΣΕΔ. - Στην παρ. 14 του νέου άρθρου 4Α, όπως προτείνεται να διαμορφωθεί με το νομοσχέδιο, ορίζεται ότι τα ειδικά αποθεματικά του άρθρου 5 ν. 3320/2004 δεν δύνανται να υπερβούν το 35% επί του συνόλου των εισφορών του προηγουμένου έτους. Κι αυτή η διάταξη δε συναντάται σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Τα ειδικά αποθεματικά σχηματίζονται, σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 5 ν. 3320/2004, με σκοπό την κάλυψη ζημιών από μελλοντικές χρήσεις. Πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι τα συλλογικά συστήματα δεν αποφασίζουν τα ίδια το ύψος των εισφορών, αλλά αυτές αποφασίζονται από τον ΕΟΑΝ. Επομένως, τα συστήματα δεν έχουν τρόπο να καλύψουν ζημίες με αύξηση εισφορών ούτε να ανταποκριθούν, στην περίπτωση αύξησης των στόχων ανακύκλωσης, η οποία θα συνεπάγεται επιπλέον δαπάνες. Έτσι, τα αποθεματικά είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία τους στο μέλλον. Επίσης με την επίμαχη διάταξη τίθεται όριο στο αποθεματικό, για όλα ανεξαιρέτως τα ρεύματα αποβλήτων, αγνοώντας εντελώς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Ειδικώς για την Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ δεν λαμβάνεται υπ΄όψιν α) η διάρκεια ζωής τoυ ηλεκτρικoύ και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΗΗΕ) (λ.χ. οι εισφορές που εισπράχθηκαν κατά την πενταετία 2006-2010 θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κατά κύριο λόγο για την ανακύκλωση αποβλήτων ΗΗΕ που θα αποσυρθούν από τη δεκαετία 2016-2025) και β) οι αυξημένοι στόχοι ανακύκλωσης ΑΗΗΕ που θα ισχύουν από το 2019 (από 45% σε 65% του μ.ο. των ποσοτήτων που πωλήθηκαν στην αγορά (Put on the market) των 3 προηγούμενων ετών, δηλαδή περίπου 20.000-25.000 τόνους παραπάνω, γεγονός που απαιτεί πρόσθετους πόρους της τάξεως των 8-10 εκατομμυρίων ευρώ ανά έτος). Επίσης θα πρέπει να υπάρχει πρόσθετο αποθεματικό για την κάλυψη του κόστους ανακύκλωσης των ιστορικών αποβλήτων (ΗΗΕ που πουλήθηκε πριν την έναρξη λειτουργίας των ΣΕΔ, για την πώληση του οποίου δεν έχει αποδοθεί χρηματική εισφορά και συνεχίζει και απορρίπτεται). Ακόμη, η αυτονομία των συλλογικών συστημάτων (που διασφαλίζεται από το ενωσιακό δίκαιο) παραβιάζεται χωρίς κάποιον αποχρώντα λόγο δημοσίου συμφέροντος, ενώ η επιβάρυνση των παραγωγών (που μετακυλίεται, ως κόστος, στους καταναλωτές) ουδόλως επηρεάζεται. Προτείνεται η διαγραφή της σχετικής παραγράφου και η αντικατάστασή της ως ακολούθως: «Ο Ε.Ο.ΑΝ. δύναται να ελέγχει το ύψος του ειδικού αποθεματικού του άρθρου 5 ν. 3220/2004 που σχηματίζουν τα ΣΣΕΔ. Μπορεί να προτείνει στα ΣΣΕΔ εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με την αξιοποίησή του.». - Στην παράγραφο 9 του άρθρου 4Α ενώ κατά το πρώτο σκέλος της είναι ορθή, εν τούτοις, σε περίπτωση καθυστέρησης έγκρισης του Κανονισμού του Φορέα από τον Ε.Ο.ΑΝ. η επιλογή των συνεργατών των Συστημάτων θα γίνεται σύμφωνα με τον Πρότυπο Κανονισμό που θα εκδίδει ο Ε.Ο.ΑΝ.. Η πρόβλεψη αυτή ενέχει πολλούς κινδύνους να προκληθεί δυσλειτουργία των ΣΕΔ και να οδηγήσει και πάλι σε όρους διαγωνισμών που διέπονται από το δημόσιο δίκαιο, διακυβεύοντας έτσι σοβαρά την επίτευξη των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων που θέτει η νομοθεσία. Προτείνεται η διαγραφή της. - Προτείνεται η διαγραφή της παρ. 9 του άρθρου 16 του σχεδίου με το οποίο τροποποιείται το άρθρο 20 του ν. 2939/2001. Η διάταξη αυτή είναι προβληματική σε πολλά επίπεδα. Εκτός από την έλλειψη υπαιτιότητας, στην πραγματικότητα πρόκειται για ζήτημα που μπορεί να αντιμετωπισθεί στο σύνολό του μόνο με την καθοριστική συμβολή του φορέα κρατικής εξουσίας. Συνεπώς, η μη-επίτευξη στόχων δεν αντανακλά, κατ’ ανάγκην, σε παραλείψεις (και δη υπαίτιες) των συλλογικών συστημάτων. Επί παραδείγματι, το λαθρεμπόριο αποβλήτων, για την αντιμετώπιση του οποίου αρμόδια είναι αποκλειστικά η Πολιτεία, είναι ένας πολύ σημαντικός παράγων που επηρεάζει την επίτευξη των ετησίων στόχων της χώρας. Συνεπώς, δεν μπορεί να αξιωθεί από τα συλλογικά συστήματα να αναλάβουν μία ευθύνη, η οποία σχετίζεται ευθέως με την άσκηση κρατικών αρμοδιοτήτων. - Επιπρόσθετα, στο άρθρο 4Β παρ. 5 προβλέπεται ότι το ανταποδοτικό τέλος που σήμερα ανέρχεται σε ποσοστό 2% επί του κύκλου εργασιών των ΣΣΕΔ θα καθορίζεται κατά την αυθαίρετη κρίση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος. Πρόκειται για μία διάταξη γενική χωρίς να προσδιορίζεται το ύψος του τέλους και ο τρόπος υπολογισμού του. Υποκρύπτεται η σαφής πρόθεση ωστόσο να αυξηθεί υπέρμετρα η επιβάρυνση των συλλογικών συστημάτων και κατ΄επέκταση των υποχρέων παραγωγών ιδίως μετά τις εξαγγελίες από μέρους της διοίκησης του ΕΟΑΝ να προχωρήσει σε προσλήψεις προσωπικού.