Αρχική Χαρακτηρισμός χερσαίων, υδάτινων και θαλάσσιων περιοχών ως Εθνικού ΠάρκουΆρθρο 03 – Προστατευτέο αντικείμενο, χρήσεις, δραστηριότητες, μέτρα, όροι και περιορισμοί προστασίας και διαχείρισηςΣχόλιο του χρήστη Νικόλαος Κοροβέσης, Δντής Παραγωγής & Ανάπτυξης, ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε. | 10 Σεπτεμβρίου 2018, 08:31
  • Σχόλιο του χρήστη 'Νικόλαος Κοροβέσης, Δντής Παραγωγής & Ανάπτυξης, ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε.' | 10 Σεπτεμβρίου 2018, 08:31

    1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αλυκή Κίτρους λειτουργεί, στην έκταση που σήμερα καταλαμβάνει στο ακρωτήριο της Αθερίδας, από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Είναι η δεύτερη σε έκταση αλυκή της χώρας και η γεωγραφική της θέση την αναδεικνύει σε μία αλυκή στρατηγικής σημασίας, για την κάλυψη των αναγκών της Βόρειας Ελλάδας σε πρωτογενές αλάτι καθώς και για μελλοντική διείσδυση της Εταιρείας στην αγορά των Βαλκανίων. Με τους νόμους 1822/1988 & 3066/2002, όλες εν λειτουργία αλυκές της χώρας, μεταξύ των οποίων και η αλυκή Κίτρους, έχουν παραχωρηθεί στην εταιρεία δημοσίου συμφέροντος, «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε.» με σκοπό τη λειτουργία και τον εκσυχρονισμό τους, ώστε η χώρα να καταστεί τουλάχιστον αυτάρκης όσον αφορά τις ανάγκες της σε πρωτογενές θαλασσινό αλάτι. Η μοναδικότητα των αλυκών που παράγουν αλάτι από το θαλασσινό νερό και ιδιαίτερα των σύγχρονων μονάδων, είναι ότι η παραγωγική τους έκταση συνιστά ένα πολύτιμο για το περιβάλλον αλμυρό οικοσύστημα (saline wetland). Αυτή είναι και η πρώτη εντύπωση που αποκομίζει κάθε επισκέπτης των αλυκών, βλέποντας το πλήθος και την ομορφιά των πουλιών που διαβιούν σ’ αυτές. Φοινικόπτερα (Flamingos), αβοκέτες, καλαμοκανάδες, πάπιες, ερωδιοί, γλαρόνια αναφέρονται ενδεικτικά. Το γεγονός αυτό πιστοποιείται και από πολλά διεθνή επιστημονικά συνέδρια, που έχουν διοργανωθεί για το σκοπό αυτό. 2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ & ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΑΛΥΚΩΝ Οι αλυκές είναι μονάδες παραγωγής αλατιού από το θαλασσινό νερό, με αποκλειστική χρήση της ηλιακής ενέργειας. Κατασκευάζονται σε σχετικά επίπεδες παράκτιες εκτάσεις, οι οποίες είναι φυσικά διαμορφωμένες και έχουν κατάλληλη αργιλική σύσταση, ώστε να ελαχιστοποιείται η υδατοπερατότητα. Η παραγωγική τους έκταση αποτελείται από ένα σύστημα αβαθών λιμνών με φυσικό αργιλικό πυθμένα, συνδεδεμένων μεταξύ τους συνήθως εν σειρά, οι οποίες οριοθετούνται με αναχώματα, που κατασκευάζονται με αυτούσιο αργιλικό υλικό και συνήθως επενδύονται με αμμοχάλικο ποταμών ή με ξύλινη περισανίδωση για προστασία από την διάβρωση. Το σύστημα των λιμνών τροφοδοτείται με θαλασσινό νερό (πρώτη ύλη), το οποίο καθώς προωθείται από λίμνη σε λίμνη, εξατμίζεται και ως εκ τούτου συμπυκνώνεται με την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, της αιολικής ενέργειας και γενικότερα του μικροκλίματος της περιοχής. Κάθε λίμνη τροφοδοτείται από την προηγούμενη και τροφοδοτεί την επόμενή της, έτσι ώστε η πυκνότητα της περιεχόμενης σ’ αυτές άλμης, να αυξάνεται σταδιακά. Οι τελευταίες λίμνες στη σειρά, τροφοδοτούνται με κορεσμένη άλμη, οπότε σ’ συτές κρυσταλλώνει – παράγεται αλάτι. Για το λόγο αυτό ονομάζονται αλοπήγια ή ‘τηγάνια’. Τα αλοπήγια καταλαμβάνουν μόνο το 10% περίπου της παραγωγικής έκτασης κάθε αλυκής. Οι υπόλοιπες λίμνες που καταλαμβάνουν το 90% της έκτασης, έχουν πυκνότητες που αρχίζουν από 3,50 °Be (θάλασσα) μέχρι 26 °Be (κορεσμένη άλμη). Το βάθος της άλμης σε όλες τις λίμνες της αλυκής κυμαίνεται από 60 έως 20 εκατοστά. Παράλληλα με την ανωτέρω διαδικασία συμπύκνωσης του θαλασσινού νερού (φυσική διαδικασία), σε κάθε λίμνη αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη κοινότητα μικροοργανισμών, οι οποίοι στο σύνολό τους καλύπτουν όλες τις κατηγορίες ζωής, Ευκάρια, Βακτήρια & Αρχαία. Αυτή η βιολογική διαδικασία, ουσιαστικά ανδεικνύει τις αλυκές σε πολύτιμα υγροτοπικά οικοσυστήματα, όπου βρίσκουν τροφή και καταφύγιο πολλά είδη σπάνιων και προστατευόμενων πουλιών, που για το λόγο αυτό ζούν στις αλυκές. Στην διάρκεια των τελευταίων 25 ετών στην αλυκή Κίτρους έχουν παρατηρηθεί 163 είδη πουλιών, από τα οποία τα 51 φωλιάζουν. Δημιουργείται έτσι ένα μοναδικό παράκτιο οικοσύστημα όπου το αλμυρό και υπεραλμυρό περιβάλλον συνυπάρχουν και δημιουργούν ένα πολύτιμο καταφύγιο για την άγρια ζωή. 3. ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΥΓΡΟΤΟΠΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ ΑΘΕΡΙΔΑΣ Η περιοχή του ακρωτηρίου της Αθερίδας κατακλύζεται με θαλασσινό νερό, ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ λόγω της ύπαρξης και λειτουργίας της Αλυκής Κίτρους. Συγκεκριμένα η αλυκή έχει κατασκευάσει ένα σύστημα υδροθυρίδων στη θέση ‘Μπουγάζι’, το οποίο με κατάλληλο χειρισμό επιτρέπει την είσοδο και όχι την έξοδο του νερού και ως εκ τούτου τροφοδοτεί, με εκμετάλλευση της παλίρροιας, την 1η λίμνη της παραγωγικής της διαδικασίας. Το θαλασσινό νερό εισέρχεται ελεγχόμενα, στην 1η λίμνη της αλυκής, με ευθύνη του αρμόδιου υπάλληλου, στον οποίο έχει ανατεθεί η επίβλεψη και ο έλεγχος του έργου της διακίνησης αλμών. Δηλαδή το υγροτοπικό οικοσύστημα του ακρωτηρίου της Αθερίδας είναι ένα απόλυτα ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ το οποίο ταυτίζεται ουσιαστικά, με αυτό της αλυκής Κίτρους! Η 1η λίμνη στην παραγωγική διαδικασία είναι μέρος της παραχωρημένης έκτασης για παραγωγή αλατιού (Ν. 1822/1988 & Ν. 3066/2002) και επειδή έχει μεγάλη σχετικά έκταση (1.440 στρέμματα), έχει ονομαστεί ‘λιμνοθάλασσα’ ή ‘λιμναίο οικοσύστημα’ από τον Φορέα Διαχείρισης. Σημειώνεται επιπλέον ότι λόγω καταστροφής μέρους του αναχώματος που οριοθετούσε την παραχωρημένη έκταση στην αλυκή Κίτρους, το νερό που εισέρχεται στην 1η λίμνη της αλυκής, κατακλύζει επίσης και το ανατολικό τμήμα αμμοθινών του ακρωτηρίου Αθερίδας, το οποίο δεν είναι παραχωρημένη στην αλυκή έκταση διευρύνοντας έτσι το υγροτοπικό οικοσύστημα. 4. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ Α. 1η Λίμνη Αλυκής - Λιμνοθάλασσα Ο χαρακτηρισμός της 1ης λίμνης της αλυκής Κίτρους, που καταλαμβάνει το 40% της παραγωγικής έκτασης, ως ‘λιμνοθάλασσας’ ή ‘λιμναίου οικοσυστήματος’ και ως εκ τούτου, η απαγόρευση εκτέλεσης έργων εκσυγχρονισμού και βελτιστοποίησης σ’ αυτήν, ουσιαστικά αδρανοποιεί τη λειτουργία της αλυκής Κίτρους και περιορίζει το οικοσύστημα που αυτή συνιστά, όπως ήδη περιγράψαμε. (Στη διάθεσή σας σχετικές μελέτες που το πιστοποιούν). Επιπλέον ο χαρακτηρισμός αυτός έγινε κατά παράβαση των νόμων 1822/1988 & 3066/2002 με τους οποίους η εν λόγω έκταση παραχωρείται στην εταιρεία «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε.» με σκοπό την λειτουργία αλυκής και την εκτέλεση των όποιων έργων εκσυγχρονισμού απαιτούνται, τα οποία βεβαίως θα αδειοδοτηθούν με βάση την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία. Β. Παρουσία νερού στην κατακλυζόμενη (σήμερα) έκταση στο ανατολικό τμήμα των αμμοθινών του ακρωτηρίου Αθερίδας Παρότι η εν λόγω έκταση βρίσκεται εκτός της παραχωρημένης έκτασης στην αλυκή Κίτρους, η εταιρεία μας, όπως έχει κατ’ επανάληψη προτείνει, αναλαμβάνει την ευθύνη για την μόνιμη τροφοδοσία της με θαλασσινό νερό, μέσω ξεχωριστού καναλιού, που θα κατασκευάσει για το σκοπό αυτό, ώστε να μη συρρικνωθεί το υγροτοπικό οικοσύστημα. Η στάθμη του νερού καθώς και η διακύμανσή της, στην κατακλυζόμενη ανατολική περιοχή του ακρωτηρίου, θα ρυθμιστεί λαμβάνοντας υπόψη σχετική μελέτη του Φορέα Διαχείρισης. Στόχος των επεμβάσεων είναι η διατήρηση των νησίδων που υπάρχουν σήμερα, ώστε να αποφευχθεί η θήρευση των φωλεών και των νεοσσών από χερσαίους θηρευτές. Η εταιρεία μας, παρότι δεν προβλεπόταν στην σχετική ΚΥΑ , εκτός από την υποχρέωση της παροχής θαλασσινού νερού στην περιοχή των αμμοθινών, αναλαμβάνει επιπλέον και την υποχρέωση της ανανέωσης του νερού, για την αποφυγή φαινομένων ευτροφισμού. Με τα παραπάνω προτεινόμενα μέτρα, θα επιτευχθεί η διαχείριση του υδατικού ισοζυγίου στην ανατολική περιοχή του ακρωτηρίου Αθερίδας, έτσι ώστε να μην διαταραχθεί – συρρικνωθεί το υγροτοπικό οικοσύστημα του ακρωτηρίου Αθερίδας. Γ. Α.Ε.Π.Ο. Επειδή η περιβαλλοντική νομοθεσία συχνά τροποποιείται, πχ. οι αλυκές ανήκαν στην κατηγορία Α ενώ πρόσφατα ανήκουν στην κατηγορία Β, αντί της ανανέωσης έκδοσης Περιβαλλοντικών Όρων, που αναφέρεται στο υπό διαβούλευση ΠΔ, προτείνουμε να αναφερθεί, ότι η λειτουργία της αλυκής Κίτρους θα είναι σύμφωνη με τη κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία. Το Προεδρικό Διάταγμα έχει σχετικά μεγάλη διάρκεια και δεν θα πρέπει να ερμηνεύονται αναλόγως οι αναφερόμενοι σ’ συτό όροι, αν τροποποιηθεί η περιβαλλοντική νομοθεσία. Δ. Ρύθμιση της στάθμης νερού στην 1η λίμνη της αλυκής – λιμνοθάλασσα! Ο όρος, με τον οποίο ο Φορέας Διαχείρισης καθίσταται υπεύθυνος να ρυθμίζει τη στάθμη του νερού στην πρώτη λίμνη της αλυκής είναι απαράδεκτος και συνιστά ευθεία παρέμβαση στην παραγωγική διαδικασία της αλυκής Κίτρους. Ο όρος αυτός επίσης αδρανοποιεί τη λειτουργία της αλυκής Κίτρους και το οικοσύστημα που δημιουργείται από την λειτουργία της όπως ήδη περιγράψαμε. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο χαρακτηρισμός της 1ης λίμνης της αλυκής Κίτρους, που καταλαμβάνει το 40% της παραγωγικής έκτασης, ως ‘λιμνοθάλασσας’ και ως εκ τούτου, η απαγόρευση εκτέλεσης έργων εκσυγχρονισμού και βελτιστοποίησης σ’ αυτήν καθώς και η ρύθμιση της στάθμης του νερού σ’ αυτήν από τον Φορέα Διαχείρισης, ουσιαστικά αδρανοποιούν – καταργούν την λειτουργία της αλυκής Κίτρους και του υγροτοπικού οικοσυστήματος, που αυτή συνιστά. Σύμφωνα με όσα προανέρθηκαν, πιστεύουμε πως γίνεται κατανοητό πως αν σταματήσει η λειτουργία της αλυκής Κίτρους: • Η έκταση που καταλαμβάνει σήμερα η 1η λίμνη (λιμνοθάλασσα) θα συρρικνωθεί, τουλάχιστον κατά 50%. • Όλες οι υπόλοιπες λίμνες θα αποστραγγίσουν εντελώς. Γεγονός που θα έχει σαν αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή του υγροτοπικού οικοσυστήματος του ακρωτηρίου Αθερίδας! 6. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Σύμφωνα με όσα αναλύθηκαν παραπάνω, εκτιμάται ότι ο απαραίτητος εκσυγχρονισμός της παραχωρημένης έκτασης για παραγωγή αλατιού στην αλυκή Κίτρους, σε συνδυασμό με τους ειδικότερους περιβαλλοντικούς όρους, που θα προταθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο ΦΔ, θα δημιουργήσουν ένα λειτουργικό περιβάλλον το οποίο θα συνδυάζει την παραγωγή άλατος με ένα σταθερό και ολοκληρωμένο φυσικό οικοσύστημα. Η συνεισφορά του ΦΔ προς αυτή τη κατεύθυνση θα είναι χρήσιμη και όπως έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει, απόλυτα επιθυμητή. Για τους λόγους αυτούς, με σεβασμό στο περιβάλλον και απόλυτη γνώση ότι λειτουργώντας αλυκές, ουσιαστικά διαχειριζόμαστε πολύτιμα παράκτια υγροτοπικά οικοσυστήματα, προτείνουμε το άρθρο 3, § ΙΙ.2.ε του υπό διαβούλευση Προεδρικού Διατάγματος να διαμορφωθεί ως ακολούθως: «ΙΙ.2.ε. Στη ζώνη ΠΦΑ5 περιλαμβάνεται το υγροτοπικό σύμπλεγμα της Αλυκής Κίτρους. Εντός της ζώνης δεν επιτρέπεται καμία αλλαγή χρήσης γης και διατηρούνται ως έχουν οι υφιστάμενες χρήσεις στο σύνολο της ζώνης. Συγκεκριμένα: 1. Επιτρέπονται οι εργασίες συντήρησης – επισκευής του φάρου στο Ακρωτήριο Αθερίδα. 2. Επιτρέπεται η λειτουργία της Αλυκής Κίτρους, που ανήκει στην εταιρεία «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε.», με σκοπό την παραγωγή άλατος και τη συντήρηση και τον εκσυχρονισμό όλων των αναγκαίων έργων και υποδομών που βρίσκονται στην παραχωρηθείσα προς την εν λόγω εταιρεία έκταση, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στον ιδρυτικό νόμο της Εταιρείας (Ν. 1822/1988 & Ν. 3066/2002) και την ισχύουσα περιβαλλοντική Νομοθεσία. Απαραίτητη είναι η διασφάλιση των φυσικών διεργασιών του οικοσυστήματος, και των οικολογικών απαιτήσεων των σημαντικών ειδών χλωρίδας και πανίδας και ιδιαίτερα της ορνιθοπανίδας και η παρουσία νερού στην κατακλυζόμενη έκταση των αμμοθινών (ανατολικά της παραχωρηθείσας έκτασης του ακρωτηρίου Αθερίδα). Η διακύμανση της στάθμης του νερού στο εν λόγω ανατολικό τμήμα, θα ρυθμιστεί λαμβάνοντας υπόψη σχετική μελέτη του Φορέα Διαχείρισης.»