• Σχόλιο του χρήστη 'Έφη Σειρά, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ, MSc Αρχιτεκτονική Τοπίου ΑΠΘ' | 4 Απριλίου 2019, 15:14

    ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΕΚΘΕΣΕΩΣ / Ένα σχόλιο για τα ρέματα εντός της ΔΕΘ-Helexpo Ανατολικά των Τειχών της Θεσσαλονίκης, διέρχονται δύο ρέματα τα οποία συμβάλλουν μετά από διευθέτηση, μέσα στην έκταση που καταλαμβάνει σήμερα η ΔΕΘ – Helexpo περίπου στη θέση του σημερινού ΜΜΣΤ. Η λεκάνη απορροής του Χειμάρρου Εκθέσεως εκτείνεται πέρα από την περιφερειακή οδό, με την μισή περίπου έκταση της, έντονα αστικοποιημένη. Τα δύο αυτά ρέματα διακρίνονται σε παλαιότερους χάρτες, αεροφωτογραφίες, φωτογραφίες, αναφέρονται σε επιστημονικές μελέτες, λογοτεχνικά κείμενα. Πλησιέστερα στα τείχη βρίσκεται το ρέμα Αγ. Παύλου – Ευαγγελίστριας (αναφέρεται και ως Πανεπιστημίου) το οποίο πλησιάζοντας προς την θάλασσα έχει επιχωματωθεί από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο ανατολικός κλάδος Χορτατζήδων ή Ελευθερών ή Πολυτεχνείου ή Μάτση, ή Μπιλίρη, διευθετημένος μέσα στον αστικό ιστό και αφού περάσει από την έκταση του Α.Π.Θ., συνεχίζει δυτικά του ΑΑΜΘ εντός της ΔΕΘ μέχρι να συναντηθεί με τον πρώτο κλάδο, για να αποχετευτούν μαζί. Μετά την σταδιακή κατασκευή υπονόμων, οι διευθετημένες κοίτες μέσα στο ΑΠΘ, τη ΔΕΘ και αλλού, επιχωματώθηκαν και ανοικοδομήθηκαν. Υπάρχουν βέβαια πηγές και παρακλάδια με τρεχούμενο νερό πριν καταλήξουν στο δίκτυο ομβρίων εντός αστικού ιστού (π.χ. στην Ευαγγελίστρια). Το νερό προφανώς ξαναβρίσκει το δρόμο του. Το θέμα των πλημμυρών στην περιοχή γύρω από την ΔΕΘ - Helexpo δεν είναι καινούργιο αλλά σταδιακά με την τσιμεντοποίηση του αστικού τμήματος της ευρύτερης λεκάνης απορροής και την κλιματική αλλαγή έχει γίνει πιο έντονο. Επιπλέον το δίκτυο αποχέτευσης της Θεσσαλονίκης είναι παντορροϊκό στο μεγαλύτερο μέρος του οπότε προκύπτουν ρυπαντικά φορτία. Οι ραγδαίες βροχοπτώσεις που δημιουργούν επικίνδυνες συνθήκες για την πόλη, δεν είναι θεομηνίες αλλά αναμενόμενα επαναλαμβανόμενα καιρικά φαινόμενα (π.χ. Μάιος 2018). Οι διατομές που απαιτούνται για να παραλάβουν αυτό το πλημμυρικό φορτίο δεν είναι εφικτές οπότε η περίπτωση των ανοιχτών διατομών μέσα από ικανές ζώνες πρασίνου που να σχετίζονται με τις φυσικές ροές, προτείνεται να εξεταστεί, η οριοθέτηση δηλαδή του Χειμάρρου Εκθέσεως. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον υπόλοιπο κόσμο η πολιτική διαχείρισης των υδάτινων πόρων και των αστικών ρεμάτων έχει πάρει ξεκάθαρα περιβαλλοντική κατεύθυνση. Τα αστικά ρέματα είναι θησαυρός για την πόλη και όχι πληγές για να κρυφτούν. Πόσο μάλλον όταν αυτά είναι στην καρδιά της πόλης, στο στενότερο σημείο της που ενώνει την παραθαλάσσια ζώνη της με το δάσος σε απόσταση μόλις 2,00 km. Ο ρόλος της βλάστησης στο φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας, η εξοικονόμηση υδάτινων πόρων με δημιουργία ταμιευτήρων για πότισμα των πάρκων της νέας παραλίας (ενδεικτικά: έως 9m3 νερό /στρ χλοοτάπητα / καλοκαιρινή μέρα), η βελτίωση των συνθηκών ζωής και υγείας για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης με τα 2,15m2 πρασίνου / κάτοικο, οι ευκαιρίες για ήπια αναψυχή, η ενίσχυση της τουριστικής ταυτότητας της πόλης, η δημιουργία περιπατητικών διαδρομών μέχρι το δάσος, η ενίσχυση της βιοποικιλότητας, η οικονομία σε πόρους αποφεύγοντας άστοχα τεχνικά έργα, η αντιπλημμυρική προστασία, η ανάδειξη του ιστορικού τοπίου, μπορούν να είναι κάποιοι λόγοι για μια διαφορετική μελέτη. Σχετικές αναφορές με τα ρέματα της έκτασης βρέθηκαν στη σελ. 105 της ΣΜΠΕ εικόνα 6.5.2.β: «Δίκτυο ομβρίων και Κεντρικός Αποχετευτικός Αγωγός στο Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης», ενώ το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας αναφέρεται στην ευρύτερη λεκάνη απορροής της Κεντρικής Μακεδονίας (!) χωρίς αναφορά στην τοπική Λεκάνη Απορροής του Χειμάρρου Εκθέσεως (αναμένεται μάλιστα βελτίωση του δείκτη ΖΔΥΚΠ σελ. 142). Οι υπόγεια διευθετημένοι χείμαρροι όπως μπορεί να διαπιστωθεί με έρευνα σε αρχεία χαρτών, αεροφωτογραφιών (ΟΚΧΕ) και υπηρεσιών, διέρχονται μέσα από τους τομείς I, II, ΙΙΙ, ΙV, V και στο βόρειο όριο του VI. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Δεδομένης της κλιματικής αλλαγής και των έντονων πλημμυρικών φαινομένων, την «Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή» και το ΦΕΚ Β΄4675/2017, η ερώτηση είναι κατά πόσο έχουν εξεταστεί οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή μελέτης και την ευρύτερη περιοχή από την υπόγεια διευθέτηση του χειμάρρου Εκθέσεως εντός του προτεινόμενου οικοδομικού τετραγώνου και τη δημιουργία ζωνών δόμησης επάνω στους επικαλυμμένους χειμάρρους, καθώς δεν είναι κάτι που θα μπορεί να εξεταστεί σε επόμενο στάδιο. Έχοντας στόχο τη μείωση των αρνητικών συνεπειών στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και τις οικονομικές δραστηριότητες, πως αξιολογείται και διαχειρίζεται στην συγκεκριμένη μελέτη ο κίνδυνος πλημμύρας; Στη βάση ποιας εγκεκριμένης περιβαλλοντικής μελέτης σε κλίμακας πόλης, και με ποιο τρόπο προτείνεται από τη μελέτη αυτός ο χειρισμός των ρεμάτων;