• ΑΘΗΝΑ, 16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΜΙΛΟΥ ΔΕΗ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ (ΕΣΕΚ, 12ος 2019) (ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ) Είναι γεγονός, πως ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον και τη βιωσιμότητά του είναι στενά συνδεδεμένα με την ενέργεια λόγω των εκπομπών CO2 ή άλλων αερίων και σωματιδίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Περιβαλλοντικά θέματα επίσης προκύπτουν και από παράγοντες που εκ σχεδιασμού δεν μπορούν να αποτραπούν, όπως είναι π.χ. η κατάκλιση μεγάλων δασικών περιοχών ανάντη φραγμάτων υδροηλεκτρικών έργων ή από ατυχήματα όπως π.χ. διαρροές κατά την εξόρυξη ή μεταφορά αργού πετρελαίου., φυσικού αερίου-υδρογονανθράκων, η εγκατάσταση πλήθους ανεμογεννητριών τεραστίων διαστάσεων στις κορυφογραμμές οροσειρών με αποτύπωμα εκατομμυρίων τόνων αδρανούς ύλης μπετόν , αποτύπωμα μη ανακυκλώσιμων πολυαστερικών συνθετικών υλικών -Kevlar των πτερυγίων τους ακόμη και σε προστατευμένες περιοχές Natura κλπ. Μια αποτελεσματική διακυβέρνηση μπορεί να αποτρέψει ή να μετριάσει βραχυπρόθεσμες διαταραχές σε ένα βιοενεργειακό σύστημα. Το παρόν Εθνικό σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα αποτελεί μια προσέγγιση μάλλον υπεραισιόδοξη που δείχνει την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα στον ενεργειακό τομέα, αν και πολλά απ’ αυτά που αναφέρονται -για την υφιστάμενη κατάσταση- υπάρχουν στα στατιστικά εγχειρίδια της ΕΕ όπως το «EU energy pocketbook 2018» ή το «EU Reference Scenario 2016» που εκδόθηκε το 2016 για να αποτελέσει benchmark για τις πολιτικές που θα χαράξουν τα κράτη-μέλη, ενώ για την πρόβλεψη γίνεται χρήση μαθηματικού μοντέλου που ανάλογο διαθέτει και η ΕΕ στη σελίδα https://ec.europa.eu/energy/en/data-analysis/energy-modelling Έχοντας υπόψη ότι ο ενεργειακός μετασχηματισμός με στροφή προς τις ΑΠΕ είναι σε παγκόσμιο επίπεδο μία πραγματικότητα και αποτελεί στρατηγική επιλογή σε επίπεδο: α) Επιχείρησης, β) Χώρας και γ) Ευρωπαϊκής Ένωσης. κρίθηκε απαραίτητη εκ νέου η συμμετοχή μας, στη διαβούλευση για το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που αναρτήθηκε στις 28.11.2019 και η οποία είναι σε συνέχεια και συμπλήρωση των: 1. σχόλιων που αναρτήθηκαν στις 7.12.2018 στη διαβούλευση για το τότε ΕΣΕΚ, στο σύνδεσμο: http://www.opengov.gr/minenv/?p=9703#comments και 2. των σχόλιων που αναρτήθηκαν στις 11.11.2019 στη διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΕΗ, ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΕΠΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕ», στο σύνδεσμο: http://www.opengov.gr/minenv/?p=10098#comments Ειδικότερα Α. Οικονομική και ανταγωνιστική και αναγκαία η λειτουργία της Πτολεμαΐδας V Από το διάγραμμα 31 (σ.255): και το διάγραμμα 34 (σ.259) για το Φυσικό αέριο προκύπτει συντελεστής φορτίου 0,5 (22TWH/5GW)/8760 για το 2020 και κατά πολύ μειωμένος σε 0,29 (18TWH/7GW)/8760 για το 2030 γεγονός που σε συνδυασμό με την τάση αύξησης της τιμής του ΦΑ (πίν 28 σ.229) οδηγεί στην αύξηση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής με ΦΑ. Η αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ θα αυξήσει επίσης το κόστος της ηλεκτροπαραγωγής λόγω αναγκαίας επιδότησης τους προκειμένου να παραμείνουν βιώσιμες οι επενδύσεις αυτές. Από την άλλη η πρόβλεψη (πίν 28 σ.229) για αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 δεν τεκμαίρεται αφού η τάση για περιορισμό της λιγνιτικής παραγωγής (για τη Χώρα εξαγγέλθηκε και μηδενισμός) θα οδηγήσει σε περίσσεια δικαιωμάτων εκπομπών CO2 συνεπώς και σε μείωση των τιμών των δικαιωμάτων Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω είναι πολύ πιθανό σενάριο η λειτουργία της Πτολεμαΐδας V να είναι ανταγωνιστική και οικονομικότερη της λειτουργίας των σταθμών παραγωγής με Φ.Α. Επιπλέον η λειτουργία της Πτολεμαΐδας V είναι αναγκαία λόγω του υψηλού κόστους επένδυσης της (1,5 δις ευρώ χωρίς τα συνοδά έργα και τα έργα προετοιμασίας) εκ των οποίου ήδη 1,1 δις ευρώ έχει καταβληθεί στην ανάδοχο κοινοπραξία. Η οποιαδήποτε μετατροπή της για λειτουργία με άλλο καύσιμο είναι οικονομικά ασύμφορη. Εάν μετατραπεί σε μονάδα ΦΑ η μετατροπή της θα κοστίσει περισσότερο από μια αντίστοιχη νέα μονάδα ΦΑ και λαμβάνοντας υπόψη και το συμβατικό τρέχον κόστος κατασκευής της θα ξεπεράσει το εξαπλάσιο κόστος κατασκευής νέας μονάδας ΦΑ. Εάν μετατραπεί σε μονάδα καύσης απορριμμάτων πλέον των ανωτέρω δεν θα έχει και αντικείμενο εφαρμογής αφού η εγκατεστημένη ισχύς της είναι υπερδιαστασιολογημένη για τέτοια μονάδα και δεν θα μπορεί να λειτουργήσει με ικανοποιητικό βαθμό απόδοσης ακόμη και εάν τροφοδοτείται με τα απορρίμματα από όλη την Χώρα, χωρίς να ληφθεί υπόψη και το τελικό κόστος ηλεκτροπαραγωγής. Β. Αντλησιοταμίευση –αποθήκευση –εξισορρόπηση στοχαστικής λειτουργίας ΑΠΕ Από το διάγραμμα 33 (σ. 257) προκύπτει ότι για όλη τη δεκαετία (2020-2030) δεν προβλέπεται κανένα νέο έργο αντλησιοταμίευσης πλην του έργου της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ (680 MW προϋπολογισμού 0,5 δις στη Δυτική Ελλάδα, πιθανώς με σύμπραξη με τη ΔΕΗ, αξιοποιώντας ως κάτω ταμιευτήρα την τεχνητή λίμνη Καστρακίου). Μαζί με τη Σφηκιά και το Θησαυρό (σ.255) που είναι ολοκληρωμένα έργα αντλησιοταμίευσης, από το 1986 και το 1998 αντίστοιχα, αθροίζονται στα 1.379 MW εγκατεστημένης ισχύος παραγωγής όταν υπάρχουν έτοιμες αναγνωρισμένες μελέτες για δυνατότητα κατασκευής νέων έργων αντλησιοταμίευσης 2 GW με χρήση και υπαρχόντων ταμιευτήρων ΥΗΣ της ΔΕΗ. Για τα έργα αυτά δεν καταγράφεται καμία προοπτική ανάπτυξης στο εν λόγω ΕΣΕΚ παρότι τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά διπλασιάζονται εντός δεκαετίας και από 6,6 GW το 2020 φθάνουν τα 14,7 GW το 2030 (πίν 32, σ 252)!! Επιπλέον είναι πέραν κάθε λογικής να μη λειτουργεί από το 2009 με αντλησιοταμίευση η Σφηκιά και ο Θησαυρός που είναι έτοιμα και δοκιμασμένα έργα εδώ και δεκαετίες για το σκοπό αυτό. Εάν το σκεπτικό διακοπής άντλησης ήταν από τη ΡΑΕ η τότε αυξημένη διείσδυση των λιγνιτικών σταθμών, σήμερα δεν ισχύει και είναι άκρως απαραίτητο να επανέλθει η λειτουργία των σταθμών αυτών με αντλησιοταμίευση λόγω της υψηλής διείσδυσης των ΑΠΕ και της παραπέρα αυξητικής τάσης ανάπτυξης των. Γ. Μικρές ανεμογεννητρίες Από το πίνακα 29 (σ.229) απουσιάζουν οι μικρές ανεμογεννήτριες οι οποίες αντιμετωπίζονται ως νέες τεχνολογίες για αξιολόγηση μέσω πιλοτικών εγκαταστάσεων και εφαρμογών (σ50, 113, 114) όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι δόκιμες τεχνολογίες εδώ και δεκαετίες και στη Χώρα υπάρχει εδώ και χρόνια σε αναμονή νομοθετικών ρυθμίσεων ώριμη εγχώρια γραμμή παραγωγής. Επιπλέον είναι γνωστό ότι η παραγωγή στην πηγή της ζήτησης εξοικονομεί σημαντικούς πόρους στην Εθνική Οικονομία αφού μειώνει κατακόρυφα τις απαιτήσεις νέων έργων μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας που επιβάλλουν τα μεγάλα έργα ΑΠΕ που κατασκευάζονται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τη ζήτηση προκαλώντας συν τοις άλλοις σημαντικές απώλειες στην μεταφορά της η.ε.. Δ, Εισαγωγές-Ενεργειακή εξάρτηση Ο μέχρι σήμερα περιορισμός της λιγνιτικής παραγωγής και η μεγάλη αύξηση των ΑΠΕ έχει τετραπλασιάσει τις εισαγωγές η.ε. και έχει εξαρτήσει σε μεγάλο βαθμό την Χώρα από τις γείτονες Χώρες. Παραγωγή λιγνίτη 2013, 23231 GWH, 2019 (10μ) 8649 GWH, ΑΠΕ 2013, 7595 GWH, 2019 (10μ) 11112 GWH, Νερά 2013, 5640 GWH, 2019 (10μ) 2880 GWH, Φ.Αέριο2013, 12150 GWH, 2019 (10μ) 14109 GWH, Εισαγωγές 2013, 2103 GWH, Εισαγωγές 2019 (10μ) 7951 GWH Ετήσια ζήτηση 2013, 50719 GWH, 2019 (10μ) 43853 GWH, Ε. ΥΗΣ Μεσοχώρας Άμεση λειτουργία ΥΗΣ Μεσοχώρας εγκατεστημένης ισχύος 160 MW. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των ΥΗΣ και ΜΥΗΣ μόνο της ΔΕΗ και της ΔΕΗΑΝ σήμερα είναι 3.241MW. Στο πίνακας 32 (σ. 252) παρουσιάζεται η εγκατεστημένη ισχύς Υ/Η (ΥΗΣ & ΜΥΗΣ) αυξάνεται από 3.4 σε 3.7 GW (μόνο 300 MW) μεταξύ 2020 και 2022 και στη συνέχεια παραμένει με μηδενική αύξηση μέχρι το 2030 όταν μόνο η πρόβλεψη από πλευράς ΔΕΗ Ανανεώσιμες είναι 491 (από 239 σε 730 MW) χωρίς τους τρίτους ιδιώτες. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη να λειτουργήσει ο ΥΗΣ Μεσοχώρας που είναι έργο ολοκληρωμένο εδώ και δεκαετίες, μηδενικών εκπομπών CO2 και έχει κοστίσει στον Ελληνικό λαό πλέον των 500 εκ ευρώ αλλά και καμία άλλη σημαντική επένδυση αξιοποίησης του υδατικού πλούτου της Χώρας εκτός των περιορισμένων που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο και την παράγραφο Β του παρόντος. ΣΤ. Δίκαιη μετάβαση (Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη) Αναπτυξιακός, νέες τεχνολογίες, καινοτομίες, επενδύσεις (ΦΑ, καύση απορριμμάτων, κυψέλες υδρογόνου, συστήματα αποθήκευσης, τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και ρύπων, ηλεκτρικά οχήματα, μικρές Α/Γ, μοντάζ μεγάλων Α/Γ…_) Κάθε νέα μορφή επένδυσης είναι απαραίτητο να ξεκινά από τις πληγείσες περιοχές της ΔΜ και Μεγαλόπολης με ουσιαστικά κίνητρα μέσω των αναπτυξιακών νόμων, λαμβάνοντας υπόψη και την αυξητική τάση πληθυσμιακής ερημοποίησης της ιδιαίτερα ευαίσθητης μεθοριακής ζώνης της ΔΜ. Για το Σύλλογο Διπλωματούχων Μηχανικών Ομίλου ΔΕΗ Με εντολή ΔΣ Μπαρμπαγιάννης Γρηγόρης Παναγιωτίδης Γιάννης Πρόεδρος Γεν. Γραμματέας ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (πρόσθετα σχόλια μελών) Προτεραιότητες Πολιτικής Σχέδιο Νόμου Μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και περιβαλλοντικοί στόχοι οι συνολικές εκπομπές ΑτΘ να μειωθούν κατά τουλάχιστον 40% σε σχέση με το 1990 (επιτυγχάνεται ποσοστό μείωσης >42%) • να επιτευχθούν ισοδύναμοι στόχοι μείωσης εκπομπών στους επιμέρους τομείς εντός και εκτός του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών με τους αντίστοιχους κεντρικούς Ευρωπαϊκούς • επίτευξη ποσοτικών στόχων για τη μείωση των εθνικών εκπομπών συγκεκριμένων ατμοσφαιρικών ρύπων • απόσυρση λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής έως το έτος 2028. (βλέπε Σχ.I) Αύξηση συμμετοχής ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας να ανέλθει τουλάχιστον στο 35% • το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας να ανέλθει τουλάχιστον στο 60% (βλέπε Σχ.II) • το μερίδιο των ΑΠΕ για τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης να ξεπεράσει το 40% • το μερίδιο των ΑΠΕ στον τομέα των μεταφορών να ξεπεράσει το 14% (επιτυγχάνεται 19%) σύμφωνα με τη σχετική μεθοδολογία υπολογισμού της ΕΕ Επίτευξη βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης να επιτευχθεί βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 38% σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή μεθοδολογία • η τελική κατανάλωση ενέργειας να μην ξεπεράσει τα 16,5 Mtoe το έτος 2030 (βλέπε Σχ.III) • η πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας να μην ξεπεράσει τα 2 2,5 Mtoe το έτος 2030 (βλέπε Σχ.III) • να επιτευχθούν τουλάχιστον 7Μtoe σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας κατά την περίοδο 2021 2030 (βλέπε Σχ.III και Σχ.IV) • να γίνει σε ετήσια βάση ενεργειακή ανακαίνιση του 3% του συνολικού εμβαδού της θερμικής ζώνης των κτιρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης έως το έτος 2030 (βλέπε Σχ.V) Σχολιασμός Να διασφαλιστεί ότι η απόσυρση των λιγντικών μονάδων δεν θα γίνει εις βάρος της ασφάλειας της αδιάλειπτης παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Να υπάρξει πρόνοια για χρήση τεχνολογιών δέσμευσης και απόσυρσης άνθρακα (Carbon Capture and Sequestration) ώστε να υπάρξει η δυνατότητα παράτασης χρήσης της συγκεκριμένης τεχνολογίας ως και το 2048 (25 χρόνια λειτουργίας για την Πτολεμαΐδα 5). Να αποσαφηνιστεί ότι στην παραγωγή αυτή θα λαμβάνεται υπόψη η παραγωγή από Μεγάλα Υδροηλεκτρικά (ισχύος >15MW). Να τεθούν ρήτρες ανάπτυξης ώστε οι περιορισμοί αυτοί να μην θέσουν περιορισμούς στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Να τεθεί τιμή στόχος ως λόγος της αναγκαίας ενέργειας προς το παραγόμενο ΑΕΠ. Η τιμή αυτή είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Θα πρέπει να αναθεωρηθεί στο 5% ώστε τουλάχιστον το 50% των κτηρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης να είναι carbon neutral ως το 2030. Βασικές προτεραιότητες πολιτικής ανά διάσταση του ΕΣΕΚ - Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Σχέδιο Νόμου Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ΠΠ2.1: Κάλυψη των εγχώριων ηλεκτρικών καταναλώσεων κυρίως από ΑΠΕ ΠΠ2.2: Αναμόρφωση αδειοδοτικού και χωροταξικού πλαισίου – Επιτάχυνση και αποτελεσματικότητα αδειοδότησης ΠΠ2.3: Συμμετοχή μονάδων ΑΠΕ στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς χορήγηση λειτουργικής ενίσχυσης (βλέπε Σχ.VI) ΠΠ2.4: Προώθηση διεσπαρμένων συστημάτων ΑΠΕ και ενδυνάμωση συμμετοχικού ρόλου τοπικών κοινωνιών – καταναλωτών (βλέπε Σχ.VII) ΠΠ2.5: Διασφάλιση βιωσιμότητας και ρευστότητας του μηχανισμού χορήγησης λειτουργικής ενίσχυσης στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ (βλέπε Σχ.VI) ΠΠ2.6: Ανάπτυξη και ενίσχυση ενεργειακών δικτύων και βέλτιστη ένταξη και λειτουργία μονάδων ΑΠΕ ΠΠ2.7: Κανονιστικές υποχρεώσεις ελάχιστης συμμετοχής ΑΠΕ στην κάλυψη ενεργειακών αναγκών στον κτιριακό τομέα ΠΠ2.8: Προώθηση της χρήσης συστημάτων ΑΠΕ για κάλυψη θερμικών, ψυκτικών και άλλων ενεργειακών αναγκών ΠΠ2.9: Σύζευξη ενεργειακών τομέων για μέγιστη αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού από τις ΑΠΕ και προώθηση νέων τεχνολογιών ΠΠ2.10: Προώθηση χρήσης προηγμένων βιοκαυσίμων στον τομέα των μεταφορών ΠΠ2.11: Προώθηση της ηλεκτροκίνησης (βλέπε Σχ.VIII) Σχολιασμός Διασφάλιση για την αποφυγή πολλαπλών και γκρίζων επιδοτήσεων. Ενίσχυση έργων πολλαπλού σκοπού για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Να γίνει στο σημείο αυτό σαφής αναφορά στα Μη Διασυνδεμένα Δίκτυα Νησιών τα οποία δεν προβλέπεται να διασυνδεθούν ως και το 2030. Οικονομική ενίσχυση έργων στα δίκτυα ώστε να επιτευχθεί ενεργειακή αυτάρκεια ως και το 2030 σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ που περιγράφονται στην πολιτική διακοίνωση που έχει υπογραφεί από 14 χώρες στην Βαλέτα της Μάλτας την 18/05/2017 (βλέπε αναφορά στη σελίδα 63 του ΕΣΕΚ) Ορισμός τιμών στόχων για τον αριθμό των ηλεκτροκίνητων οχήματων, κίνητρα για αντικατάσταση των ΔΧΕ με ηλεκτροκίνητα και ενισχύσεις για την ανάπτυξη του δικτύου σταθμών φόρτισης. Ενίσχυση και του δικτύου διανομής Φυσικού Αερίου με τιμή στόχο για τη διείσδυση του τεχνοαερίου στο μείγμα ως και το 2030. Βασικές προτεραιότητες πολιτικής ανά διάσταση του ΕΣΕΚ - Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασμού Σχέδιο Νόμου Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασμού ΠΠ4.1: Αύξηση της διαφοροποίησης των πηγών και οδεύσεων εισαγωγής ενέργειας ΠΠ4.2: Ανάδειξη της χώρας ως περιφερειακού ενεργειακού κόμβου ΠΠ4.3: Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τρίτες χώρες και ανάπτυξη εγχώριων ενεργειακών πηγών (βλέπε Σχ.IX) ΠΠ4.4: Προώθηση συστημάτων παροχής ευελιξίας, συστημάτων αποθήκευσης και απόκρισης της ζήτησης και διασφάλιση της επάρκειας ισχύος της χώρας (βλέπε Σχ.X) ΠΠ4.5: Ετοιμότητα της χώρας και των εμπλεκόμενων φορέων για αντιμετώπιση περιορισμού ή διακοπής παροχής ενεργειακής τροφοδοσίας (βλέπε Σχ.XI) Σχολιασμός Σαφής αναφορά για την προώθηση ανάπτυξης τεχνολογιών CCS για χρήση εγχώριων πηγών ενέργειας Σαφής αναφορά για την οικονομική και λειτουργική ενίσχυση έργων για την μακροπρόθεσμη αποθήκευση ενέργειας (νέα μεγάλα υδροηλεκτρικά, αντλησιοταμίευση, τεχνοαέριο, βαρυτική μη συμβατική αποθήκευση κ.λπ) Ενίσχυση των υποδομών αποθήκευσης ενέργεια, διατήρηση σε εφεδρεία υποδομών για τη χρήση λιγνίτη παράλληλα με την όποια μεταβολή του βασικού καυσίμου. Βασικές προτεραιότητες πολιτικής ανά διάσταση του ΕΣΕΚ - Αγορά Ενέργειας Σχέδιο Νόμου Αγορά Ενέργειας ΠΠ5.1: Ενίσχυση διασυνδεσιμότητας ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με γειτονικές χώρες ΠΠ5.2: Προώθηση έργων μεταφοράς, διανομής και στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας (βλέπε Σχ.XII) ΠΠ5.3: Προώθηση έργων υποδομής μεταφοράς, διανομής και αποθήκευσης φυσικού αερίου ΠΠ5.4: Ψηφιοποίηση δικτύων ενέργειας (βλέπε Σχ.XIII) ΠΠ5.5: Ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου ΠΠ5.6: Ιδιοκτησιακός διαχωρισμός δικτύων ενέργειας (βλέπε Σχ.XIII) ΠΠ5.7: Ρυθμιζόμενες χρεώσεις στη βάση μηχανισμών οικονομικά αποδοτικών κινήτρων ΠΠ5.8: Ολοκληρωμένα αναπτυξιακά σχέδια, επενδυτικές δράσεις και χρηματοδοτικά προγράμματα για τις λιγνιτικές περιοχές σε μετάβαση (βλέπε Σχ.XIV) ΠΠ5.9: Προστασία των καταναλωτών και αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας (βλέπε Σχ.XV) Σχολιασμός Ανάπτυξη έργων για τοπική αποθήκευση ενέργειας στα δίκτυα διανομής. Ορισμός τιμών στόχων για χρονική αυτάρκεια των τμημάτων που εξυπηρετούνται από κάθε κόμβο αποθήκευσης και εξομάλυνσης της ζήτησης. Ο όποιος ιδιοκτησιακός διαχωρισμός θα πρέπει να γίνει μετά την ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης του δικτύου διανομής. Τα σχέδια αυτά να ολοκληρωθούν και να έχουν εγκριθεί προς εφαρμογή πριν τη διακοπή των δραστηριοτήτων για να ελαχιστοποιηθεί η περίοδος αδράνειας. Να τεθούν τιμές στόχοι για το συνολικό ύψος της επιδότησης και να δοθούν κίνητρα για κεφαλαιακές επενδύσεις που θα μειώνουν δραστικά την ζήτηση ενέργειας όπως πχ επιδότηση δανείων για μετατροπή των φτωχών νοικοκυριών σε αυτό-παραγωγούς ενέργειας, την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών κ.α. Κεφάλαιο 2 ΕΘΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ Σχέδιο Νόμου Σχολιασμός Αναφορικά με την τελική κατανάλωση ενέργειας βλέπε Σχ.III και Σχ.IV. Η μηδενική συμμετοχή του λιγνίτη ως και το 2030 είναι ένας ιδιαίτερα φιλόδοξος στόχος ειδικά αν λάβουμε υπόψη το στόχο ΠΠ4.3 περί μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας που περιορίζει και την πολιτική της εξάρτηση. Μία τιμή στόχος όπως <10% είναι μία πιο ρεαλιστική τιμή. Η μείωση των εκπομπών ΑτΘ με τη χρήση διπλών τιμών (σε σχέση με το 1990 και το 2005) είναι πλεονασμός. Σχέδιο Νόμου Πίνακας 3: Σύγκριση των βασικών αποτελεσμάτων του ενεργειακού συστήματος για το έτος 2030, μεταξύ του αρχικού ΕΣΕΚ και του τελικού ΕΣΕΚ Συγκριτικός πίνακας Αρχικό ΕΣΕΚ Τελικό ΕΣΕΚ Βασικοί δείκτες Συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (MtCO2eq) 70 60 Μερίδιο ΑΠΕ στην Ακαθάριστη Τελική Κατανάλωση Ενέργειας [%] 31% 35% Μερίδιο ΑΠΕ στην Τελική Κατανάλωση για Θέρμανση και Ψύξη [%] 32% 43% Μερίδιο ΑΠΕ στην Ακαθάριστη Κατανάλωση Ηλεκτρισμού [%] 56% 61% Μερίδιο ΑΠΕ στην Τελική Κατανάλωση για Μεταφορές [%] 20% 19% Παραγωγικότητα Ενέργειας [εκατ. € '10/ktoe] 9,98 11,03 Κατανάλωση Ενέργειας Ακαθάριστη Εγχώρια Κατανάλωση 23.02 22.19 Πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας [Mtoe] 22.26 20.55 Τελική κατανάλωση ενέργειας [Mtoe] 18.04 17.38 Τελική κατανάλωση ενέργειας (χωρίς θερμότητα περιβάλλοντος) [Mtoe] 17.32 16.51 Τομέας ηλεκτροπαραγωγής Εγκατεστημένη Ισχύς [GW] (βλέπε Σχ.XVIII) Στερεά Καύσιμα – Λιγνιτικά 2.70 0.00 Φ. Αέριο 5.40 6.97 Υ/Η (βλέπε Σχ.XVIII) 3.70?? 3.70?? Αιολικά 6.60 7.05 Φ/Β 6.80 7.66 Συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή 17.70 18.91 Ακαθάριστη Ηλεκτροπαραγωγή [TWh] 57.37 57.93 Καθαρή Ηλεκτροπαραγωγή [TWh] 55.56 57.22 Στερεά Καύσιμα – Λιγνιτικά 9.03 0.00 Πετρελαϊκά 1.54 0.835 Φ. Αέριο 10.26 18.30 Βιοενέργεια 1.74 1.58 Υ/Η (βλέπε Σχ.XVIII) 6.27 6.39 Αιολικά 15.51 17.11 Φ/Β 10.34 12.12 Ηλιοθερμικοί σταθμοί 0.26 0.26 Γεωθερμία 0.63 0.63 Καθαρή Ηλεκτροπαραγωγή από Ορυκτά καύσιμα [ΤWh] 20.80 19.13 Καθαρές εισαγωγές ηλεκτρισμού [TWh] 4.16 4.58 Συνολική διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας [TWh] 59.72 61.80 Τελική Κατανάλωση Ηλεκτρισμού [TWh] 54.32 57.15 Κτιριακός τομέας Συνολικός αριθμός ανακαίνισης κατοικιών έως το έτος 2030 400,000 600,000 Σχολιασμός Δεν γίνεται καμία αναφορά στο πίνακα στις τιμές στόχους της εγκατεστημένης για τα Υδροηλεκτρικά (Υ/Ε). Στον Πίνακα 8 προβλέπεται αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος από 3.4GW το 2020 σε 3.7GW το 2022 και από εκεί και πέρα η εκτίμηση της εγκατεστημένης ισχύος παραμένει σταθερή. Η αύξηση αυτή κατά 300MW συνεπάγεται ότι στο σχέδιο προβλέπεται να προστεθούν τα επόμενα δύο χρόνια έργα αντίστοιχης ισχύος. Ο στόχος αυτός είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος λαμβάνοντας υπόψη ότι για το μόνο μεγάλο έργο Υ/Ε που θα μπορούσε να υλοποιηθεί σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα (ΥΗΣ Μεσοχώρα) ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες από πλευράς του Δημοσίου Ενέργειες που αφορούν το Πολεοδομικό Σχέδιο μετεγκατάστασης του Οικισμού. Τα Υ/Ε είναι η μόνη από τις ΑΠΕ για την οποία προβλέπεται μείωση της παραγωγής το 2030 σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ. Τα ως τώρα προγνωστικά μοντέλα των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής προβλέπουν μείωση του ύψους της βροχόπτωσης στην περιοχή της Μεσογείου, αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων και μείωση της συνολικής παροχής νερού των ποτάμιων συστημάτων. Θα πρέπει να υπάρξουν σαφείς τιμές στόχοι για την αντιμετώπιση του συνεπειών αυτών. Θα πρέπει να ενταχθεί στο σχέδιο τιμή στόχος για τον ωφέλιμο όγκο των ταμιευτήρων. Ο όγκος αυτός θα πρέπει να αυξηθεί κατά τουλάχιστον 1.5 δισεκατομμύρια κυβικά (περίπου 20%) μέτρα ώστε να υπάρχει η διασφάλιση ότι η χώρα θα μπορεί να μετριάσει τις συνέπειες εξαιτίας της όποιας επερχόμενης κλιματικής αλλαγής που οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες. Κεφάλαιο 2.3.2 Προκλήσεις - Προκλήσεις συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας λόγω μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ Σχέδιο Νόμου Προκλήσεις συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας λόγω μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ Με την αύξηση της διείσδυσης των μεταβλητών ΑΠΕ (κυρίως αιολικοί και φωτοβολταϊκοί σταθμοί), αυξάνεται η μεταβλητότητα και η αβεβαιότητα του υπολειπόμενου φορτίου (φορτίο μείον παραγωγή από μεταβλητές ΑΠΕ) και οι ανάγκες ευελιξίας του συστήματος. Οι βασικέ ς κατηγορίες πηγών ευελιξίας είναι οι κατανεμόμενες μονάδες παραγωγής, η αποθήκευση, οι διασυνδέσεις και η απόκριση ζήτησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το σημερινό επίπεδο διείσδυσης ΑΠΕ (με εισαγωγή 5 .5 GW περίπου αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών στο διασυνδεδεμένο σύστημα σταδιακά τα προηγούμενα χρόνια) έχει επιτευχθεί χωρίς νέες εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Προκειμένου να επιτευχθούν υψηλά επίπεδα διείσδυσης μεταβλητών ΑΠΕ, όπως προβλέπει το ΕΣΕΚ, με οικονομικά ορθολογικό τρόπο (επαρκώς χαμηλές περικοπές της παραγωγής τους), προκύπτουν εν γένει ανάγκες σε αποθήκευση ενέργειας Εδώ και αρκετές δεκαετίες, η αντλησιοταμίευση είναι η πλέον διαδεδομένη μορφή διεθνώς για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλα μεγέθη. Σήμερα οι εξελίξεις διεθνώς είναι ραγδαίες όσον αφορά και άλλες μορφές αποθήκευσης είτε για μεγάλες εγκαταστάσεις είτε για μικρές και ιδίως όσον αφορά τις μπαταρίες διαφόρων ειδών. Σημαντική για την επίτευξη υψηλών επιπέδων διείσδυσης είναι και η σύζευξη των αγορών μέσω των διασυνδέσεων σύμφωνα με τις προβλέψεις του νέου μοντέλου της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Υπάρχει επίσης ενδιαφέρον για εφαρμογές αποθήκευσης με μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε αέριο (π.χ. υδρογόνο), στο πλαίσιο των οποίων διερευνάται και η σύζευξη των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου. Επιπλέον, δεδομένων και των διεθνών διασυνδέσεων του Ελληνικού ηπειρωτικού συστήματος, μπορεί να αποβεί αποδοτική και η διερεύνηση των αναγκών αποθήκευσης και της κάλυψής τους σε περιφερειακό επίπεδο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, εκτός των αναγκών για αποθήκευση, ο μετασχηματισμός του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να επιτευχθούν επίπεδα διείσδυσης ΑΠΕ της τάξης του 50% συνεπάγεται και άλλες τεχνικές προκλήσεις. Για παράδειγμα, είναι πολύ πιθανό πριν κιόλας επιτευχθούν α υτά τα ποσοστά διείσδυσης σε επίπεδο ενέργειας ανά έτος, να εμφανιστούν ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά "στιγμιαίας" διείσδυσης σταθμών μη ελεγχόμενης παραγωγής π.χ. αιολικά και φωτοβολταϊκά για τ η διαχείριση των οποίων πρέπει να προετοιμάζονται οι Διαχειριστές τ ων ηλεκτρικών δικτύων. Σχολιασμός Δεν γίνεται αναφορά σε τιμές στόχους για την αντλησιοταμίευση. Σήμερα η εγκατεστημένη ισχύς σε μεικτά έργα (αντλησιοταμίευσης και παραγωγής από ταμιευτήρα) ανέρχεται σε 699MW (0.7GW περίπου). 2.5 Ενεργειακή ασφάλεια - Μείωση του ποσοστού ενεργειακής εξάρτησης Σχέδιο Νόμου Μείωση του ποσοστού ενεργειακής εξάρτησης: Η μείωση του ποσοστού ενεργειακής εξάρτησης αποτελεί έναν ακόμα σημαντικό στόχο ως προς την εξέλιξη του εθνικού ενεργειακού συστήματος. Άλλωστε, η υψηλή ενεργειακή εξάρτηση είναι ένα ζήτημα που απασχολεί το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου τα μεγαλύτερα ποσοστά εμφανίζονται σε μικρές, ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως της Ελλάδας. Η υψηλή ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας οφείλεται στην ιδιαίτερα υψηλή χρήση πετρελαϊκών προϊόντων και δευτερευόντως φυσικού αερίου, τα οποία αθροιστικά καλύπτουν πάνω από το 65% της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας και είναι σχεδόν εξ’ ολοκλήρου εισαγόμενα κυρίως από χώρες εκτός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Ο στόχος στο πλαίσιο του ΕΣΕΚ είναι να επιτευχθεί αρχικά συγκράτηση του ποσοστού ενεργειακής εξάρτησης και τελικά η προοδευτική μείωση αυτού, διασφαλίζοντας την εύρυθμη λειτουργία και ασφάλεια εφοδιασμού του εθνικού ενεργειακού συστήματος. Ποσοτικά, ο στόχος αυτός ανάγεται σε μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τα υψηλά μέσα ποσοστά που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια, περίπου 78%,και αρχικά ο στόχος είναι να συγκρατηθεί και να σταθεροποιηθεί ως ποσοστό στο επίπεδο του 75% και στη συνέχεια αυτό μέχρι το έτος 2030 να οδηγηθεί στην περιοχή του 70%, παρά την απολιγνιτοποίηση της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής και την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον την περίοδο μετά το έτος 2030 στόχος είναι να υπάρξει περαιτέρω και πιο ραγδαία αποκλιμάκωσή του δείκτη της ενεργειακής εξάρτησης με κύριο άξονα την ακόμη μεγαλύτερη αξιοποίηση και χρήση του δυναμικού για ΑΠΕ και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Σχολιασμός Στο σχέδιο της ΕΣΕΚ προβλέπεται μείωση της συνολικής εξάρτησης από εισαγόμενες πηγές ενέργειας. Στην πραγματικότητα το ΕΣΕΚ αποδέχεται την αύξηση της εξάρτησης στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής καθώς η εκτίμηση της παραγωγής από Φ.Α. μεταβάλλεται στο νέο ΕΣΕΚ σε σχέση με το προηγούμενο από 10.26TWh σε 18.30TWh συνέπεια της απόφασης για «απολιγνιτοποίηση» της ηλεκτροπαραγωγής. Η αναπόφευκτη αυτή αύξηση δημιουργεί νέου τύπου πολιτικές εξαρτήσεις καθώς σε αντίθεση με το πετρέλαιο όπου εύκολα μία χώρα προμηθευτής μπορεί να υποκατασταθεί από άλλη αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο στο ΦΑ. Για τη μείωση της εξάρτησης από το ΦΑ προτείνεται η περαιτέρω ενίσχυση των στοχαστικών ΑΠΕ (Αιολικά και Φ/Β) με ένα πιο φιλόδοξο πρόγραμμα αντλησιοταμίευσης και αποθήκευσης ενέργειας υπό τη μορφή του υδροδυναμικού (αύξηση του Ωφέλιμου Όγκου των Ταμιευτήρων). Αυτό πέραν των νέων έργων (είτε μεμονωμένων είτε σε σύζευξη – υβριδικά) θα μπορούσε να επιτευχθεί με την κατασκευή σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε υπάρχοντες ταμιευτήρες που δεν έχουν τέτοια υποδομή (powering) και την εφαρμογή δέσμης μέτρων για την αναβάθμιση των υπαρχόντων ΥΗΣ υπό την μορφή των αναβαθμίσεων μέσου ζωής (mid-life upgrade) ή την επαν-ενεργοποίηση εγκαταλελειμμένων έργων (repowering). (Χ.Δ.) ΕΣΕΚ 2019-Ενεργειακό ισοζύγιο Παρατηρώντας το ΕΣΕΚ 2019 διακρίνουμε ότι η πρόβλεψη-σχεδιασμός συμμετοχής του λιγνίτη πέφτει στις 0.0 TWh ετησίως το 2028, από 15 ΤWh το 2017. Αυτό γίνεται θέτοντας: • υπερβολικούς στόχους που ξεπερνούν τους μέσους Ευρωπαικούς για το CO2 κατά πολύ • Θεωρώντας χωρίς οικονομική ανάλυση και με μόνο κριτήριο το λιγότερο CO2 που παράγει και όχι το κόστος στου, ότι το ενδιάμεσο καύσιμο για τη μετάβαση θα είναι το εισαγόμενο Φ. αέριο, μη υπολογίζοντας καν τα γεωπολιτικά ρίσκα με τους γείτονές μας (1) αλλά και την (2) καθ΄αυτού Ενεργειακή μας επάρκεια (2). Για το (1) δε χρειάζεται ανάλυση. Η Τουρκία ελέγχει μεγάλο ποσοστό του αγωγού Φ.αερίου. (Παρεπιπτόντως καίει 40,0% άνθρακα) Για το (2) είναι πλήρως αποδεδειγμένο εδώ και μια εικοσαετία, ότι και να φθάσουμε να έχουμε δεκάδες GW εγκατεστημένες ΑΠΕ ακόμη και …εκατοντάδες GW και με πλήρη διασπορά, όπως η Γερμανία, υπάρχουν περίοδοι του έτους αλλά και μέσα στην ημέρα που απλά δεν μπορούν να καλύψουν και να συμμετέχουν στο ενεργειακό μείγμα. Τη νύχτα, με άπνοια, με πολικό κρύο (όπως το χειμώνα 2016-17) οι ΑΠΕ συμμετείχαν ελάχιστα στην ενεργειακή ζήτηση και περάσαμε κρίση. Αν λοιπόν κλείσουν οι Θερμοηλεκτρικές Μονάδες και τα Ορυχεία μας, απλά δε θα υπάρχουν εφεδρείες και τα αποτελέσματα θα είναι τραγικά. [ΑΠΕ. Εδώ πρέπει να γίνει μια αναγκαία παρένθεση, με χονδρικές προσεγγίσεις. Στους πίνακες του ΕΣΕΚ σελ. 252, για τη σταδιακή εικόνα της εγκατεστημένης Ισχύος ετών 2020-2030 παρατηρούμε το εξής: Εντάσσονται ΑΠΕ χρόνο με το χρόνο (με ετήσιο συντελεστή φόρτισης 25-27 % τα Αιολικά και 17,7 % τα Φ/Β, επί της ισχύος τους) και αποσύρεται Λιγνιτική ισχύς. Αυτή όμως η αναλογική αριθμητική απορρόφησης της Ισχύος των ΑΠΕ ισχύει μέχρι σήμερα, όπου η μέση ημερήσια ζήτηση ενέργειας στη χώρα είναι περί τα 6,0 GW. Σήμερα οι ΑΠΕ (Α/Γ και Φ/Β) συμμετέχουν με 16% στο ετήσιο μείγμα (9,1 TWh), με στόχο να φθάσουν στο 18% το 2020. Το 2019 η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ είναι περί τα 6 GW, δηλαδή το 100% (6/6), της μέσης ημερήσιας ζήτησης. Για το 2030 το μοντέλο του ΕΣΕΚ προβλέπει εγκατάσταση 14.7 GW ΑΠΕ ( 7,0 GW Αιολικά και 7,7 GW Φ/Β), ήτοι Ισχύ ίση με το 225% της μέσης ημερήσιας ζήτησης (6.52 GW) και παραγωγή 29,2 TWh ετησίως (περί το 51,1% του μείγματος). Να σημειωθεί ότι αυτό το -υπέρκορο σε ΑΠΕ- ποσοστό 225 % (της μέσης ημερήσιας ωριαίας) ζήτησης δεν έχει δοκιμασθεί σε καμία χώρα του κόσμου. Η αναλογική τους αύξηση στο μείγμα όσο εγκαθίστανται, λόγω της στοχαστικής και μεταβλητής έγχυσής τους, δεν είναι αναμενόμενη και είναι σίγουρο ότι δε θα μπορεί να απορροφηθεί σε αυτά τα επίπεδα προσφοράς (ΑΠΕ) και ζήτησης συστήματος, λόγω συμφόρησης. Η απορριπτόμενη- πλεονάζουσα- ισχύς των ΑΠΕ θα υπερβαίνει το 20% σύμφωνα με μελέτες, όπως του ΕΜΠ κ.α. Μάλιστα η Φινλανδική εταιρεία WARTSILA προειδοποιεί ότι το 40% της Αιολικής Ισχύος θα απορρίπτεται με το υπάρχον σύστημα Μονάδων Φ.Αερίου, που όπως γνωρίζουμε δεν είναι κατασκευασμένες ως Εφεδρείες άμεσης απόκρισης για τις ΑΠΕ. Δλδ. Τα 2,8 από τα 7,0 MW , που αντιστοιχούν σε επένδυση 3,6 δισ.€, θα πάνε στον αέρα. Ούτε η πλεονάζουσα ενέργεια των ΑΠΕ θα μπορεί να εξάγεται ανά πάσα στιγμή. Πόσο μάλλον που δεν υπάρχουν ακόμη ικανά δίκτυα προς την Ευρώπη, που να μπορούν να τη δεχθούν. Ο χρόνος ανάπτυξης όλων των μορφών αποθήκευσης μέχρι το 2028, που αποσύρεται ο λιγνίτης, είναι πολύ μικρός για να δώσει ουσιαστικά αποτελέσματα. Ακόμη και ο ΕΣΕΚ 2019 κάνει αναφορές για 2GW, χωρίς να υπάρχει ακόμη κάτι σε εφαρμογή. (Παράδειγμα στη Γερμανία, παρότι η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ (Αιολικά+Φ/Β) είναι 102.5 GW, ήτοι το 145% της μέσης ημερήσιας ζήτησης (που είναι περί τα 70 GW), η συμμετοχή τους σήμερα στο ετήσιο μείγμα είναι 20% (έχουν χαμηλότερη απόδοση τα Φ/Β τους αλλά υψηλότερη τα Αιολικά τους. Η πλεονάζουσα Ηλ. Ενέργεια από ΑΠΕ είτε απορρίπτεται, είτε εξάγεται στην Κεντρική Ευρώπη). Ο ΑΔΜΗΕ (Μελέτη επάρκειας 2013-20) για την Ελλάδα δέχεται Βαθμό Ωριαίας Αξιοπιστίας των Αιολικών κάτω του 10%. Και είναι λογικό όταν υπάρχουν ολόκληροι μήνες, όπως ο Ιούλιος του 2018, που ο μέσος μηνιαίος συντελεστής φόρτισής τους λόγω άπνοιας, ήταν μόνο 12 % (άρα το ελάχιστο Ωριαίο Ημέρας πολύ χαμηλότερο του 10%). Συνεπώς κατά τη γνώμη μας αυτή η προβλεπόμενη κατανομή εγκατεστημένης ισχύος των μονάδων (ΑΠΕ και οι υπόλοιπες) το 2030 στο ΕΣΕΚ, πιθανόν να μην επαρκεί και πάλι για την ενεργειακή μας ζήτηση και κυρίως για την ασφάλεια αιχμής. Η ασφάλεια επιτυγχάνεται μόνο όταν υπάρχουν επαρκείς Θερμοηλεκτρικές εφεδρείες. Η μαζική αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ είναι πολύ μακρινός στόχος για τα σημερινά δεδομένα. Αν προβάλουμε μια νύχτα με ψύχος και άπνοια στο 2030 (δηλαδή με ελάχιστη συμμετοχή ΑΠΕ) του πίνακα του ΕΣΕΚ, θα διαπιστώσουμε ότι η παραγόμενη ισχύς και αν ακόμη δουλεύουν πλήρως του Φ.Α. 7,0 GW 9δεχόμαστε ένα συντελεστή 0,9 δηλδ. Να αποδιδονται 6,3 ΜW ωριαίως και ένα ικανό μέρος των νερών, έστω 30% ήτοι 1,1 GW + 0,5 GW τα υπόλοιπα, δε θα επαρκεί, διότι πιθανόν η ζήτηση αιχμής να φθάνει τα +12 GW όπως δέχεται ο ΑΔΜΗΕ στις μελέτες του , ενώ θα παράγονται 7,9 GWh , και οι εισαγωγές δε θα μας καλύπτουν, οι οποίες μπορεί εκείνη την ώρα να είναι ελάχιστες έως μηδενικές, όπως συνέβη το χειμώνα του 2016-17. Συνεπώς οι Θερμικές Μονάδες θα πρέπει να είναι περισσότερες, δεδομένου ότι κάποιες μπορεί να βρίσκονται και εκτός λειτουργίας σε συντήρηση ή βλάβη. Γι αυτό πρέπει να υπάρχουν ακόμη τα ορυχεία και να μην έχουν κλείσει. Αυτό δείχνει το ιστορικό των τελευταίων δεκαετιών για τους χειμερινούς μήνες αλλά και σε μήνες με καύσωνα και όποιος θέλει μπορεί να κάνει μια αναδρομή στα στοιχεία και τις μελέτες Ενεργειακού προγραμματισμού του ΑΔΜΗΕ. Επίσης και το καλοκαίρι του 2015 είχαμε κρίση, λόγω αδυναμίας εισαγωγής Φ. Αερίου, την οποία ανέλαβαν να αντιμετωπίσουν οι Θερμοηλεκτρικές Μονάδες Λιγνίτη]. • Καταδικάζοντας την πολύπαθη, από την προστατευόμενη μέχρι σήμερα και επιδοτούμενη ιδιωτική αγορά ηλεκτρισμού, ΔΕΗ, σε οικονομική δυστοκία, την ώρα που πάει να μπει μια σειρά στα οικονομικά της. Την ώρα που κάνει στροφή στις ΑΠΕ, σχεδιάζοντας ένα ισορροπημένο και ευέλικτο τελικό μείγμα, ικανό να επιβιώσει ως Επιχείρηση και να κρατήσει τις τιμές του ρεύματος, επ΄ ωφελεία του απλού πολίτη της Βιομηχανίας και της κοινωνικής προσφοράς. Επενδύσεις για την επόμενη δεκαετία ύψους 2 δις. στη Θερμοηλεκτρική παραμένουσα Ισχύ (ΠΤΟΛ V, και Α.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ) θα πάνε χαμένες! Νέοι και ακριβά αναβαθμισμένοι σταθμοί θα υπολειτουργούν, με μόνο 3800 ώρες λειτουργίας το χρόνο! • Επιφανειακά Ορυχεία που δεν έχουν κλείσει τον κύκλο τους, στον αέρα, οδηγούνται σε ξαφνικό θάνατο, με κίνδυνο την απώλεια των ανοικτών κοιτασμάτων από αυταναφλέξεις με την πάροδο του χρόνου, με τεράστιες περιβαλλοντικές συνέπειες. Πολλοί αδαείς νομίζουν ότι τα επιφανειακά Ορυχεία ανοιγοκλείνουν σαν τα μαγαζιά. • Επίσης επιφάνειες δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων, που ενώ με τη συμμετοχή του λιγνίτη σε ένα λογικό ποσοστό, θα είχαν το χρόνο να αποκατασταθούν με οριζόντιες αποθέσεις, δίνοντας καλλιεργήσιμη γη, λίμνες κλπ στην περιοχή, τώρα με αυτή την απότομη υστέρηση ανάπτυξης των ορυχείων, μελέτες και προγράμματα δε θα προλάβουν να υλοποιηθούν, με αποτέλεσμα να μείνουν σε μεγάλο ποσοστό μόνο τα υπάρχοντα πρανή τους, που είναι μεν φυτεμένα με δένδρα, αλλά δεν αποτελούν προσοδοφόρα γη. • Εκτινάζοντας την ανεργία, γιατί ξαφνικά θα χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, τόσο από την καθαυτού δραστηριότητα της ΔΕΗ αλλά και από τις δορυφορικές εγχώριες εταιρείες, χωματουργικές, κατασκευαστικές κλπ γύρω από αυτήν. • Χωρίς να υπάρχει, οριστικό και εφαρμόσιμο σχέδιο για την λιγνιτική απεξάρτηση-μετάβαση και κυρίως κονδύλια. Υπάρχουν σχεδιασμοί που ακόμη είναι στα χαρτιά και βέβαια αφορούν μονοψήφιο λογιστικά ποσοστό της τεράστιας οικονομικής αφαίμαξης για τη Δ. Μακεδονία. Μάλιστα μια ασθμαίνουσα οικονομικά ΔΕΗ με αυτό το πενιχρό μείγμα του 0%, δε θα μπορεί να ανταποκριθεί οικονομικά στην περιβαλλοντική αποκατάσταση της περιοχής, που θα είναι απότομη, τεχνικά απρόβλεπτη και κοινωνικά πιεστική. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: • Το ποσοστό του λιγνίτη θα πρέπει να παραμείνει στο +17% μέχρι το 2030, με τις υπαρχουσες νέες και αναβαθμισμένες περιβαλλοντικά Μονάδες, ΠΤΟΛ 5 μέχρι το 2050, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 5 μέχρι το 2038 , 7 -8 χρόνια οι Α.Δημήτριος 3-4 και μέχρι το 2042 η Μελίτη 1, ώστε η χώρα να μην εξαρτάται περαιτέρω Ενεργειακά από εισαγόμενα καύσιμα (είμαστε ήδη η περισσότερο εξαρτημένη χώρα στην Ευρώπη). Τους στόχους του CO2 τους έχουμε ήδη πιάσει και θα συνεχίσουμε να τους πιάνουμε, με την ανάπτυξη όλων των μορφών ΑΠΕ που διαθέτουμε. • Μόνο έτσι Η ΔΕΗ θα μπορεί να εξισορροπεί αυτόνομα τα οικονομικά της και να καλύπτει τα πάγια έξοδα των νέων ή αναβαθμισμένων Θερμοηλεκτρικών της Μονάδων και των Ορυχείων. Μόνο έτσι θα μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί τον Ενεργειακό Πυλώνα της χώρας. • Κανείς στην Ευρώπη δεν μπορεί να τα αμφισβητήσει αυτά, γιατί το παράδειγμα της Γερμανίας είναι για μας οδηγός, χωρίς να αναφερθούμε στην Πολωνία, Τσεχία κ.α. που επιμένουν και παραμένουν βασικά στα Εθνικά τους ορυκτά καύσιμα σε ποσοστά 80% & 40% αντίστοιχα, εντάσσοντας Πυρηνικούς Σταθμούς για να αποφύγουν εξαρτήσεις από εισαγόμενα καύσιμα. Η αναφορά περί υπερκατανάλωσης άνθρακα στην Κίνα, Ινδία, Ρωσία, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Αυστραλία, δεν συνάδει με τα στενά Ευρωπαικά όρια και στόχους. Αν δεν κοιτάμε όμως και γύρω μας στον πλανήτη κινδυνεύουμε να κατηγορηθούμε ως αιθεροβάμονες και αφελείς, ως Ευρωπαίοι και ιδίως οι Έλληνες, πριονίζοντας το κλαδί που καθόμαστε, μηδενίζοντας από το Ενεργειακό μείγμα το Εθνικό μας καύσιμο, Υπερβαίνοντας και αυτούς τους Ευρωπαικούς στόχους για το CO2, συντασσόμενοι με αυτούς που δεν έχουν λιγνίτη να κάψουν και προωθούν άλλες μορφές ενέργειας, κατά το Εθνικό τους συμφέρον και των Βιομηχανιών τους, όπως οι Γάλλοι, Ισπανοί, Δανοί κ.α. • Εμείς δε χρειαζόμαστε Πυρηνικά. Οι εγχώριοι όμως Υδρογονάθρακες θέλουν μια 15ετία για να αποδώσουν καρπούς. • Το Εθνικό μας καύσιμο ο Λιγνίτης υπάρχει στη γη μας. Υπολλείπονται ακόμη 400 εκ. τονοι λιγνιτη στα ενεργα ορυχεία μας (και άλλο ένα δις. ως υπόλοιπα αποθέματα στη Δ.Μακεδονία) -Έχουμε ήδη τις υποδομές και τη γνώση να τον χειριστούμε με σύγχρονα Περιβαλλοντικά αυστηρά πρότυπα, σε συνδυασμό με τις άλλες μορφές ενέργειας. -Έχουμε επενδύσει δις. Ευρώ που πρέπει να αποσβεσθούν μέχρι το 2050. -Παράγει ανεξαρτησία, ανάπτυξη, εγχώρια υπεραξία και διατηρεί χιλιάδες πολύτιμες θέσεις εργασίας. -Δεν είναι ούτε ακριβό, ούτε φθηνό. Είναι απλά απαραίτητο, σίγουρο και ασφαλές. (Σ.Μ) Σχετικά με τα αναφερόμενα στο ΕΣΕΚ υπάρχουν οι εξής διαφωνίες: Α. για την προβλεπόμενη πλήρη απολιγνιτοποίηση ως το 2028, δεν συμφωνώ για τους εξής λόγους:  Δεν θα υπάρχει πλέον ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας, γιατί υπάρχουν μεγάλες χρονικές περίοδοι που δεν υπάρχει ηλιοφάνεια και δεν φυσάει άνεμος, με αποτέλεσμα η παραγωγή από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα να είναι μηδενική. Σε αυτές τις περιπτώσεις τίθενται σε λειτουργία οι συμβατικές μονάδες βάσης (λιγνιτικές, φυσικού αερίου) για να καλύψουν την ζήτηση σε ηλεκτρικό ρεύμα. Αν κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες που χρησιμοποιούν εγχώριο καύσιμο (λιγνίτη) και παραμείνουν σε λειτουργία μόνο μονάδες φυσικού αερίου, τότε θα υπάρχει μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από το κράτος που παρέχει το εν λόγω καύσιμο, αλλά και σε περίπτωση που διακοπεί η παροχή καυσίμου (π.χ. από εφαρμοζόμενη γεωπολιτική γειτονικών χωρών, σε περίπτωση που γίνει τρομοκρατική επίθεση στον αγωγό, κλπ) θα υπάρχει κίνδυνος να γίνει γενικό black out σε όλη τη χώρα για άγνωστο χρονικό διάστημα.  Σε διάφορες χώρες έχουν εγκατασταθεί την τελευταία εικοσαετία πολλά αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα στα πλαίσια της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Δυστυχώς όμως δεν έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα, που ήταν η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, παρά μόνο επέφεραν καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και προκάλεσαν σημαντική αύξηση στην τιμή του ρεύματος, όπως αναφέρεται αναλυτικά παρακάτω. Η μόνη Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας που αποδείχθηκε ότι είναι φιλική προς το περιβάλλον και δεν έχει επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή είναι η καύση βιομάζας. Ο λόγος είναι ότι το εκπεμπόμενο CO2 από την καύση βιομάζας απορροφάται με την φωτοσύνθεση από τα ενεργειακά φυτά, σε όλη τη διάρκεια που αναπτύσσονται για να αποτελέσουν την βιομάζα, που θα καεί στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και επομένως δεν αυξάνεται η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να μην συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή. Επειδή η οικονομία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ στην περιοχή και αν αυτές κλείσουν θα επέλθει ο οικονομικός μαρασμός της εν λόγω Περιφέρειας και η φτωχοποίησή της, για αυτό κρίνεται αναγκαίο να μετατραπούν οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ στην περιοχή αυτή σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη, στις οποίες θα καίγεται βιομάζα (που ανήκει στις ΑΠΕ) σε ποσοστό 70%, Σημειώνεται ότι οι μονάδες αυτές θα τροφοδοτούνται με βιομάζα που θα καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ή και σε γειτονικές Περιφέρειες. Επιπλέον με την μετατροπή των λιγνιτικών μονάδων σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη αυτές θα γίνουν κερδοφόρες για τους εξής λόγους: • από την συνολική ποσότητα CO2 που παράγεται, θα πληρώνεται φόρος CO2 μόνο για το ποσοστό 30% του CO2 που θα παράγεται από το λιγνίτη ενώ για το CO2 που παράγεται από την βιομάζα σε ποσοστό 70% δεν θα πληρώνεται κανένας φόρος. • με αυτή την μικτή καύση η εκπεμπόμενη ποσότητα CO2 από λιγνίτη (ορυκτό καύσιμο) θα είναι κάτω από το όριο των 550 gr/KWh που καθορίζεται στον νέο κανονισμό της Ε.Ε. για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και επομένως αυτές οι μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη θα μπορούν να εντάσσονται στον μηχανισμό ισχύος (ΑΔΙ) και να λαμβάνουν χρηματικό ποσό αποζημίωσης για αυτή την συμμετοχή τους στα ΑΔΙ, βελτιώνοντας έτσι την κερδοφορία τους. Επισημαίνεται ότι και η υπό κατασκευή Μονάδα V Πτολεμαΐδας για να είναι κερδοφόρα θα πρέπει να μπορεί να εντάσσεται στα ΑΔΙ και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν μετατραπεί σε μονάδα μικτής καύσης βιομάζας (50%) – λιγνίτη (50%). Επομένως για την διάσωση της ΔΕΗ και για την διασφάλιση της μόνιμης κερδοφορίας της θα πρέπει να γίνει μετατροπή όλων των λιγνιτικών μονάδων της σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη. Άλλωστε αυτή η πρακτική της μετατροπής λιθανθρακικών σταθμών σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιθάνθρακα εφαρμόστηκε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με πολύ θετικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα αναφέρεται ότι στη λιθανθρακική μονάδα Vaskiluoto power plant που βρίσκεται στην πόλη Vaasa της Φιλανδίας κατασκευάστηκε το 2012 ένας εξαεριωτής βιομάζας (biomass gasification) που έδωσε την δυνατότητα στην εταιρεία να αντικαταστήσει περίπου το ένα τρίτο του λιθάνθρακα, που έκαιγε η μονάδα, με αέριο παραγόμενο από βιομάζα. Επιπλέον αναφέρεται από την εν λόγω εταιρεία, ότι με την χρήση του εξαεριωτήρα βιομάζας μειώθηκαν και οι εκπομπές CO2 περίπου κατά 230.000 τόνους ανά έτος. Σημειώνεται ότι ο εξαεριωτήρας βιομάζας έχει ισχύ 140MW και η υπάρχουσα λιθανθρακική μονάδα στην οποία κατασκευάστηκε ο εξαεριωτήρας αυτός είχε ισχύ 560MW. Όπως διαπιστώνεται από τα παραπάνω και από όσα αναφέρονται στην σχετική βιβλιογραφία, είναι δυνατό να γίνουν οι απαιτούμενες μετατροπές στα συστήματα τροφοδοσίας με καύσιμο των καυστήρων των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων των ΑΗΣ του λεκανοπεδίου Κοζάνης-Πτολεμαΐδας-Φλώρινας και αν κριθεί σκόπιμο, να εγκατασταθούν σε αυτές και εξαεριωτήρες, προκειμένου οι μονάδες αυτές να καίνε ένα ποσοστό βιομάζας 70% και το υπόλοιπο ποσοστό να είναι λιγνίτης. Τα οφέλη θα είναι πάρα πολλά, δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι καίγοντας βιομάζα μειώνονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και οξειδίων του αζώτου (NOX). Β. Με βάση τα στοιχεία που δίνονται στον Πίνακα 32 του ΕΣΕΚ (σελ. 252) προγραμματίζεται από την Κυβέρνηση να κατασκευαστούν νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής σε αντικατάσταση των λιγνιτικών μονάδων που θέλει να αποσύρει και αυτές οι νέες μονάδες θα είναι αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα καθώς και νέες μονάδες φυσικού αερίου. Δεν συμφωνώ με την κατασκευή τέτοιων νέων μονάδων γιατί οι επιπτώσεις των μονάδων αυτών στο περιβάλλον και στην κλιματική αλλαγή είναι καταστροφικές. Επιπλέον επιφέρουν μεγάλες αυξήσεις στην τιμή του ρεύματος. Συγκεκριμένα: Αιολικά πάρκα. Η ανέγερση αιολικών πάρκων προκαλεί τα ακόλουθα προβλήματα στο περιβάλλον: - αλλοίωση του φυσικού τοπίου λόγω της κατασκευής των βάσεων έδρασης των ανεμογεννητριών από χιλιάδες κυβικά μέτρα οπλισμένου σκυροδέματος, της διάνοιξης δρόμων για βαριά οχήματα για να υπάρχει πρόσβαση σε κάθε ανεμογεννήτρια και των πολλών χιλιομέτρων καλωδίων, που τοποθετούνται εναέρια για την σύνδεση των ανεμογεννητριών με τον υποσταθμό τους. - Εξόντωση χιλιάδων πουλιών και νυχτερίδων από τα περιστρεφόμενα πτερύγια των ανεμογεννητριών. - Μια νέα μελέτη από ερευνητές του Harvard βρήκε ότι μια μεγάλη παραγωγή αιολικής ενέργειας θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη κλιματική θέρμανση, τουλάχιστον τοπικά, όπου είναι εγκατεστημένα τα αιολοκά πάρκα. Η μελέτη αυτή που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Joule, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν όλη η Αμερική εφοδιαζόταν με ηλεκτρική ενέργεια μόνο από αιολικά πάρκα, τότε θα προκαλούσε αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους της κατά 0,24º C. Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας υπερβαίνει σημαντικά την μείωση της θερμοκρασίας της Αμερικής που επιτυγχάνεται με την απανθρακοποίηση της στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε αυτόν τον αιώνα που θα κυμαίνεται περίπου στο 0,1º C, λόγω μείωσης της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου από μονάδες ορυκτών καυσίμων, που θα αποσυρθούν. - Τα αιολικά πάρκα επηρεάζουν τις βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα να ανακόπτουν την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα των φυτών - Το μεγάλο πρόβλημα είναι το κόστος απεγκατάστασης των ανεμογεννητριών μετά το πέρας της διάρκειας ζωής τους που είναι 20-25 χρόνια, που μπορεί να κοστίσει εκατομμύρια ευρώ, που κανένας δεν έχει και να παραμένουν για αποθήκευση σε τεράστιες εκτάσεις χιλιάδες υλικά που δεν ανακυκλώνονται, όπως τα πτερύγια και τα κελύφη κινητήρων ανεμογεννητριών που είναι κατασκευασμένα από fiberglass. Φωτοβολταϊκά πάρκα. Τα προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον από την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων είναι τα ακόλουθα: • Προκαλούν πολλούς θανάτους πουλιών γιατί καίγονται τα φτερά τους από την θερμότητα που εκλύεται από τα φωτοβολταϊκά πάνελ • Για την κατασκευή των φωτοβολταϊκών πάνελ χρησιμοποιούνται τοξικές χημικές ουσίες (όπως ydrochloric acid, sulfuric acid, hydrogen fluoride, 1,1,1-trichloroethan και ακετόνη). Επιπλέον η βιομηχανία κατασκευής φωτοβολταϊκών πάνελ έχει τον μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης των εκπομπών αέριων ρύπων, όπως το εξαφθοριούχο αιθάνιο (C2F6), το τριφθοριούχο άζωτο (NF3) και το εξαφθοριούχο θείο (SF6), που είναι τρία αέρια που έχουν δυνατότητα παγκόσμιας θέρμανσης του πλανήτη 10.000 ως 24.000 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του διοξειδίου του άνθρακα (CO2). • υπάρχει ανησυχία για την γρήγορα αυξανόμενη εγκατάσταση φωτοβολταïκών πάρκων και για την επίδρασή τους στο ευρύτερο περιβάλλον. Μια έκθεση που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα: Environmental Research Letters με τίτλο: ʺSolar Park Microclimate and Vegetation Management Effects on Grassland Carbon Cyclingʺ αναφέρει ότι μπορεί να υπάρξουν σημαντικές μειώσεις της θερμοκρασίας κάτω από φωτοβολταïκά πάρκα ως και 5οC. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των φυτών σε γειτονικές περιοχές των φωτοβολταïκών πάρκων. • όταν μετά από 20 χρόνια περίπου παρέλθει η διάρκεια ζωής των φωτοβολταïκών πάνελ που έχουν ήδη εγκατασταθεί ή ανεγείρονται αυτή την περίοδο τότε θα πρέπει να απεγκατασταθούν αυτά τα πάνελ και ο όγκος των υλικών που θα πρέπει να αποθηκευτούν θα είναι τεράστιος γιατί κάποια υλικά τους δεν είναι εύκολο να ανακυκλωθούν. Επιπλέον τα φωτοβολταïκά πάνελ παράγουν 300 φορές πιο τοξικά απόβλητα ανά μονάδα ενέργειας από ότι τα πυρηνικά εργοστάσια γιατί περιέχουν βαρέα μέταλλα, όπως είναι ο μόλυβδος ή το καρκινογόνο κάδμιο, τα οποία μπορούν να διεισδύσουν στον υδροφόρο ορίζοντα. Η λειτουργία των αιολικών και φωτοβολταïκών πάρκων αυξάνει σημαντικά την τιμή του ρεύματος. Λόγω της κλιματικής αλλαγής η Γερμανία θέλησε να αποδείξει ότι μπορεί να καλύψει την ζήτηση της σε ηλεκτρική ενέργεια κυρίως από ΑΠΕ. Παρόλες τις τεράστιες επενδύσεις που έκανε σε αιολικά πάρκα, σε φωτοβολταïκά πάρκα και παραγωγή ενέργειας από βιοκαύσιμα, η Γερμανία δεν κατάφερε να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) τα τελευταία δέκα χρόνια (από 2008 ως 2018). Παράλληλα στην διάρκεια της ίδιας περιόδου οι τιμές του ρεύματος αυξήθηκαν δραματικά πλήττοντας σοβαρά τις βιομηχανίες, τους εργαζόμενους και τις φτωχές οικογένειες. Σημειώνεται ότι η τιμή του ρεύματος στην Γερμανία ήταν το 2ο εξάμηνο του 2010 στα 24 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα ενώ το 2ο εξάμηνο του 2018 αυξήθηκε στα 30 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα. Η Γερμανία έχει εγκαταστήσει τόσο μεγάλη αιολική και φωτοβολταïκή ισχύ, που θα μπορούσε θεωρητικά να καλύψει όλη την ζήτηση της σε ηλεκτρική ενέργεια οποιαδήποτε μέρα που είχε αρκετή ηλιοφάνεια και άνεμο. Αλλά καθώς υπάρχουν περίοδοι που δεν υπάρχει ηλιοφάνεια ούτε άνεμος η Γερμανία κατάφερε να καλύψει μόνο το 27% περίπου των ετήσιων αναγκών της σε ενέργεια από τα αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα. Όταν αντίθετα υπάρχει ηλιοφάνεια και άνεμος τότε μεγιστοποιείται η παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα και αυτή η παραγωγή μπορεί να είναι μεγαλύτερη της ζήτησης. Οπότε υπάρχει πρόβλημα για την ευστάθεια του διασυνδεδεμένου δικτύου και για την διατήρηση της συχνότητας του γύρω στα 50Hz. Οπότε η Γερμανία αναγκάζεται να εξάγει την περίσσια της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε γειτονικές χώρες με αρνητικές τιμές πώλησης ρεύματος που είναι χαμηλότερες από το κόστος παραγωγής. Το 2017 περίπου η μισή ενέργεια που παρήχθηκε από αιολικά πάρκα στην Γερμανία έγινε εξαγωγή της σε άλλες χώρες. Οι γειτονικές χώρες δεν επιθυμούν αυτή την μη αναμενόμενη ηλεκτρική ενέργεια και οι γερμανικές εταιρείες παραγωγής της πρέπει να πληρώσουν τις χώρες αυτές για να την αποδεχθούν. Τον λογαριασμό όμως τον πληρώνουν οι καταναλωτές. Αν τα αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα αποσυνδεθούν από το δίκτυο, λόγω αυξημένης παραγωγής τους σε ηλεκτρική ενέργεια, τότε οι ιδιοκτήτες των πάρκων αυτών πληρώνονται σαν να είχαν παράγει το 90% του ηλεκτρικού ρεύματος που θα παρείχαν στο δίκτυο. Ο λογαριασμός πάλι πληρώνεται από τους καταναλωτές. Σε κάποιες χειμερινές περιόδους που μπορεί να διαρκέσουν και δέκα μέρες η παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα είναι πολύ χαμηλή ή μηδενική. Τότε μπαίνουν σε λειτουργία οι συμβατικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (λιθανθρακικές, φυσικού αερίου και πυρηνικές) για να καλύψουν την ζήτηση του ρεύματος. Για αυτό το λόγο η Γερμανία δεν μπορεί ποτέ να κλείσει τις συμβατικές μονάδες, όπως είχε προγραμματίσει. Αυτές οι συμβατικές μονάδες πρέπει να είναι πάντα σε ετοιμότητα να τεθούν σε λειτουργία για να καλύψουν το σύνολο της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια και να διατηρήσουν σταθερή την συχνότητα του διασυνδεμένου δικτύου στα 50Hz. Το ίδιο ισχύει για τις συμβατικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην Γαλλία, την Αυστρία και την Πολωνία. Για να είναι σε ετοιμότητα οι συμβατικές μονάδες να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια αποζημιώνονται λόγω συμμετοχής τους στο μηχανισμό ισχύος (ΑΔΙ). Ο λογαριασμός πληρώνεται πάλι από τους καταναλωτές. Επιπρόσθετα, αν η AC συχνότητα του διασυνδεμένου δικτύου πέσει πολύ χαμηλά ή ανέβει πολύ ψηλά υπάρχει κίνδυνος να γίνουν εκτεταμένα μπλακ ουτ (black out). Αυτό αποδείχθηκε φανερά στην Νότια Αυστραλία, η οποία βασίζεται κυρίως στην παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα και υποφέρει από εκτεταμένα black out που οδηγούν σε κλείσιμο εργοστασίων και σε κόστος δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το όνειρο της Γερμανίας να καλύψει την ζήτησή της σε ηλεκτρική ενέργεια από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα αποδείχθηκε ότι ήταν μια απατηλή ψευδαίσθηση. Γιατί η παραγωγή ρεύματος από αυτά τα πάρκα είναι στοχαστική μεταβλητή και άρα αναξιόπιστη και οδήγησε σε τιμές ρεύματος που είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη. Ότι συμβαίνει στην Γερμανία ισχύει και για τις άλλες χώρες που τώρα παράγουν την ηλεκτρική τους ενέργεια από συμβατικές μονάδες λιγνίτη, λιθάνθρακα, φυσικό αέριο ή πυρηνικά εργοστάσια. Αν αυτές οι χώρες εγκαταστήσουν πολλά αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα, πρέπει να διατηρήσουν σε λειτουργία τις συμβατικές μονάδες τους για να διασφαλίσουν σταθερή την συχνότητα των 50Hz στο διασυνδεδεμένο δίκτυο τους, για να διατηρήσουν την ευστάθεια του δικτύου και για να υπάρχει εφεδρεία σε ηλεκτρική ενέργεια. Αυτές οι συμβατικές μονάδες παραγωγής ρεύματος (λιγνιτικές, λιθανθρακικές, φυσικού αερίου και πυρηνικά εργοστάσια) που θα παραμένουν σε εφεδρεία θα υπολειτουργούν σε περιόδους που είναι μέγιστη η παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα ενώ θα καταναλώνουν καύσιμα σαν να ήταν σε κανονική λειτουργία. Επιπλέον θα πρέπει να είναι σε θέση να δώσουν πλήρη παραγωγή ρεύματος, αν στις επόμενες ώρες ή ημέρες δεν υπάρχει ηλιοφάνεια ή αιολική ενέργεια. Έτσι οι συμβατικές μονάδες πρέπει να αυξάνουν και να χαμηλώνουν φορτία πολλές φορές την ημέρα και την εβδομάδα. Για αυτό οι προσδοκίες για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Πράγματι αυτές οι λιγνιτικές, λιθανθρακικές μονάδες και οι μονάδες φυσικού αερίου που είναι σε εφεδρεία λειτουργούν με χαμηλή απόδοση λόγω της συνεχής αυξομείωσης της παραγωγής τους σε ρεύμα, οπότε συχνά καταναλώνουν περισσότερο καύσιμο και εκπέμπουν περισσότερο CO2 από ότι αν εργάζονταν σε πλήρη κανονική λειτουργία και δεν υπήρχαν αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα. Το σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει ένδειξη ότι η παγκόσμια κατανάλωση του άνθρακα και του λιγνίτη θα μειωθεί στις επόμενες δεκαετίες. Μεγάλες χώρες στην Ασία και στην Αφρική συνεχίζουν να κατασκευάζουν λιθανθρακικές μονάδες παραγωγής ρεύματος και περισσότερες από 1.500 λιθανθρακικές μονάδες προγραμματίζεται να κατασκευαστούν ή είναι σε φάση κατασκευής. Με βάση τα προαναφερόμενα προκύπτει ότι έχει αποδειχθεί εμπράκτως ότι η εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταïκών πάρκων δεν οδηγεί σε αισθητή μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, παρά μόνο οδηγεί σε μεγάλες αυξήσεις της τιμής του ρεύματος και σε καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Για αυτό άλλωστε στις αρχές του Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους οι εκπρόσωποι των 28 χωρών μελών της ΕΕ ψήφισαν πρόσφατα υπέρ της αποκατάστασης της πυρηνικής ενέργειας ως καθαρής πηγής ενέργειας (επειδή δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα)!!! ΟΙ διαρροές φυσικού αερίου κατά την εξόρυξη και την μεταφορά του επιταχύνουν την κλιματική αλλάγή. Το φυσικό αέριο έχει προωθηθεί τα τελευταία χρόνια ως το καθαρότερο συμβατικό ορυκτό καύσιμο, το οποίο παράγει χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα άλλα ορυκτά καύσιμα, όπως το πετρέλαιο και ο άνθρακας. Παρόλα αυτά το φυσικό αέριο μπορεί να μην είναι και τόσο καθαρό, επειδή το κύριο συστατικό του, που είναι το μεθάνιο, διαρρέει από τις εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το μεθάνιο είναι ένα από τα αέρια του θερμοκηπίου και όταν φθάσει στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, σταματά και παραμένει εκεί για πολλά χρόνια συμβάλλοντας στο σχηματισμό ενός στρώματος αερίου που εμποδίζει τη διασπορά της ηλιακής θερμότητας που ανακλάται από την επιφάνεια της γης και οδηγεί σε υπερθέρμανση του πλανήτη (φαινόμενο του θερμοκηπίου). Συγκεκριμένα παγιδεύει 86 φορές περισσότερη θερμότητα από το CO2 σε διάστημα 20 ετών. Αλλά ακόμα και κατά την διάρκεια 100 ετών εξακολουθεί να είναι πολύ πιο επιβλαβές από το CO2. Όπως εξηγεί ο Joe Romm στο Think Progress, οι διαρροές μεθανίου διαγράφουν κάθε όφελος για το κλίμα από τη μετάβαση από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα σε μονάδες με καύση φυσικού αερίου. Για τον σχηματισμό μιας πιο εμπεριστατωμένης εικόνας για τις επιπτώσεις των διαρροών μεθανίου στην κλιματική αλλαγή, θα αναφερθεί στην συνέχεια πόσο είναι το μέγεθος των διαρροών μεθανίου κατά την διάρκεια της παραγωγής και μεταφοράς του φυσικού αερίου. - Διαρροή μεθανίου από αγωγούς μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου. Η διαρροή μεθανίου από αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου είναι ένα πρόβλημα σε όλο τον κόσμο, που έχει μελετηθεί εδώ και χρόνια. Το New Scientist magazine ανέφερε τον Σεπτέμβριο του 1990 ότι οι αγωγοί φυσικού αερίου στη Μεγάλη Βρετανία διέρρευσαν τόσο πολύ μεθάνιο, ώστε οι διαρροές εκεί συνέβαλαν περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη από ότι το φυσικό αέριο που κάηκε σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε ο Αμερικανός Γερουσιαστής Edward Markey, οι εταιρείες διανομής φυσικού αερίου το 2011 ανακοίνωσαν την διαρροή 69 δις κυβικών εκατοστών φυσικού αερίου στην ατμόσφαιρα που είναι ίσες με τις ετήσιες εκπομπές CO2 περίπου 6 εκατομμυρίων αυτοκινήτων. - Εκπομπές μεθανίου από εξαερισμό και καύση. Εκτός από τυχαίες ή διαφεύγουσες εκπομπές, υπάρχει σημαντική ποσότητα σκόπιμων εκπομπών από την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου με τη μορφή εξαερισμού και καύσης. Ο εξαερισμός περιλαμβάνει την απελευθέρωση αερίου απευθείας στην ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια της κανονικής λειτουργίας εξαγωγής και διαχείρισης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου . Στο παρελθόν, το αέριο μεθάνιο θεωρήθηκε ένα απόβλητο προϊόν γεώτρησης πετρελαίου και εξαερώθηκε απευθείας στην ατμόσφαιρα σε τεράστιες ποσότητες. Μεταξύ 1973 και 1989, ένας ετήσιος μέσος όρος άνω των 130 δισεκατομμυρίων κυβικών ποδών φυσικού αερίου καιγόταν ή εξαεριζόταν κατά τη διάρκεια της παραγωγής. Επιπλέον, χιλιάδες δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαίου εκπέμπουν μάζες μεθανίου και άλλων αερίων. Το 2008, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της EPA, η ποσότητα φυσικού αερίου που εξαερώθηκε και κάηκε στις υπεράκτιες ομοσπονδιακές μισθώσεις πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου ανήλθε σε περίπου 126 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια (Bcf) φυσικού αερίου. Σε μερικά από τα σημερινά κοιτάσματα πετρελαίου, όπως το Bakken στη Βόρεια Ντακότα, το αέριο εξακολουθεί να είναι ένα ανεπιθύμητο παραπροϊόν που εξαερίζεται και δεν αποθηκεύεται. Αυτό συμβαίνει συνήθως στις περιοχές εξόρυξης πετρελαίου που δεν είναι δίπλα σε αγωγούς φυσικού αερίου. Τον Σεπτέμβριο του 2011, οι New York Times ανέφεραν ότι κάθε μέρα, πάνω από 100 εκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου εξαερώνονται στην σχιστολιθική περιοχή του Bakken. Το εξαερωμένο αυτό αέριο αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνεται κάθε χρόνο στην ατμόσφαιρα, που είναι σχεδόν ισοδύναμο με τις εκπομπές ενός μεσαίου μεγέθους σταθμού ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφορίας (EIA), από το 2011 πάνω από το 35% της παραγωγής φυσικού αερίου της Βόρειας Ντακότα κάηκε σε εξαερώσεις.. Επιπλέον, υπάρχει πολύ μικρή εποπτεία του εξαερισμού και της καύσης σε πολλές περιοχές παραγωγής των ΗΠΑ. Επιπλέον τα ατυχήματα σε πετρελαιοφόρες περιοχές, οι σπασμένες βαλβίδες, οι μετρητές και οι αιφνίδιες αυξήσεις πίεσης μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε ακανόνιστες διαρροές φυσικού αερίου. - Εξαγωγές Υγροποιημένου Φυσικού αερίου (LNG). Με την εκτίναξη της παραγωγής φυσικού αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα στις ΗΠΑ, αυτές επιδιώκουν να καταστούν σημαντικοί εξαγωγείς φυσικού αερίου. Σημειώνεται ότι το φυσικό αέριο μπορεί να υγροποιηθεί και να συμπιεστεί σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) για μεταφορά σε μεγάλες αποστάσεις σε υπερπόντιες αγορές με ειδικά εξοπλισμένα δεξαμενόπλοια. Οι αναλυτές της βιομηχανίας προβλέπουν ότι η ζήτηση για LNG θα υπερδιπλασιαστεί από περίπου 240 εκατομμύρια τόνους το 2012 σε 550 εκατομμύρια τόνους ετησίως μέχρι το 2030. Οι αυξανόμενες εκπομπές μεθανίου αποτελούν επίσης μέρος της εξίσωσης εξαγωγής LNG, καθώς η χρήση υγροποιημένου φυσικού αερίου προσθέτει τρία επιπλέον στάδια στον κύκλο ζωής του φυσικού αερίου - υγροποίηση (όπου το αέριο ψύχεται και συμπιέζεται), εκφόρτωση και επαναεριοποίηση (όπου τα δεξαμενόπλοια LNG εκφορτώνουν το φορτίο τους) και μεταφορά. Τον Μάιο του 2013, ο James Bradbury του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόρων εξήγησε ότι: «Η διαδικασία υγροποίησης, μεταφοράς και επαναεριοποίησης του LNG έχει πολύ υψηλές εκπομπές, αυξάνοντας κατά 15% τις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, που σχετίζονται με το εξαγόμενο από την Αμερική φυσικό αέριο, σε σύγκριση με το φυσικό αέριο που παράγεται και καταναλώνεται στην εγχώρια αγορά των ΗΠΑ. Αυτές οι πρόσθετες εκπομπές μειώνουν σημαντικά το σχετικό πλεονέκτημα που θα είχε το φυσικό αέριο σε σχέση με τα καύσιμα υψηλότερων εκπομπών αερίων, όπως είναι το κάρβουνο και το πετρέλαιο. Η έκθεση του Τμήματος Ενέργειας των ΗΠΑ (DOE) διαπιστώνει ότι το LNG είναι χειρότερο από τον άνθρακα Μια πρόσφατη μελέτη του DOE για τις εγκαταστάσεις εξαγωγής LNG διαπίστωσε ότι η υγροποίηση και η εξαγωγή μεθανίου θα ήταν επιζήμια για το κλίμα. Η έκθεση διαπίστωσε ότι τα οφέλη της καθαρότερης και αποδοτικότερης καύσης φυσικού αερίου αντισταθμίζονται σε μεγάλο βαθμό από τη διαρροή μεθανίου κατά την παραγωγή και μεταφορά του σε αγωγούς καθώς και από τις διαρροές μεθανίου που γίνονται και την ενέργεια που χρησιμοποιείται στη διαδικασία υγροποίησης και μεταφοράς του LNG. Οι αμερικανικές εξαγωγές LNG προς την Κίνα θα μπορούσαν να καταλήξουν να είναι χειρότερες ως προς τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου από ό, τι εάν η Κίνα απλώς κατασκεύαζε μια νέα μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και έκαιγε τα δικά της αποθέματα λιθάνθρακα. - Διαρροές μεθανίου στο σύνολο των εγκαταστάσεών του΄στις ΗΠΑ. Μια ομάδα επιστημόνων στις ΗΠΑ μέτρησαν τα επίπεδα μεθανίου στον αέρα γύρω από τις γεωτρήσεις φυσικού αερίου, τις δεξαμενές αποθήκευσής του, τα διυλιστήρια και τους υπόγειους σωλήνες μεταφοράς και διανομής του σε σπίτια σε βασικές περιοχές παραγωγής του φυσικού αερίου όπως στην Πενσυλβάνια, το Τέξας, το Κολοράντο, τη Γιούτα, τη Βόρεια Ντακότα και το Αρκάνσας. Διαπίστωσαν ότι το 2015, οι διαρροές μεθανίου αντιπροσώπευαν το 2,3% της συνολικής παραγωγής φυσικού αερίου σε εθνικό επίπεδο. Επιρόσθετα επιστήμονες με την Εθνική Ωκεανική και Ατμοσφαιρική Διοίκηση (ΝΟΑΑ), λαμβάνοντας άμεσες μετρήσεις από εξοπλισμό παρακολούθησης εδάφους, διαπίστωσαν ότι διαρρέει στην ατμόσφαιρα το 4% της παραγωγής μεθανίου σε μια περιοχή του Κολοράντο. Αυτές οι μετρήσεις συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες που εκτιμούν ότι το 3,6% ως 7,9% του μεθανίου από διαρροές φυσικού αερίου, που είναι σε κοιλότητες σχιστολιθικών πετρωμάτων, διαφεύγει στην ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια της παραγωγής και μεταφοράς του φυσικού αερίου. Εξετάζοντας την τοπική εγκατάσταση διανομής φυσικού αερίου στο Μανχάταν, μια μελέτη εκτιμά ότι περίπου το 2,9% των 300 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, που εφοδιάζεται ετησίως στην πόλη από την εταιρεία κοινής ωφέλειας Con Edison, διαρρέει στον αέρα (Η Con Edison έχει 4.320 συνολικά μίλια αγωγών φυσικού αερίου). Επιπλέον μια μελέτη που έγινε το 2013 από το Ταμείο Περιβαλλοντικής Άμυνας (EDF) των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι η μετάβαση από Σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα σε μονάδες φυσικού αερίου δεν έχει καθαρό κλιματικό όφελος για μια περίοδο 20 ετών, εάν τα ποσοστά διαρροής μεθανίου υπερβαίνουν το 3,5%, που είναι ποσοστό χαμηλότερο από εκείνο που παρατηρείται σε πολλές από τις πρόσφατες έρευνες. Ενώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού διαρρέει στην ατμόσφαιρα το 2,3% του συνολικού φυσικού αερίου που παράγεται στις ΗΠΑ, ως μεθάνιο, που είναι πολλαπλάσιες φορές ισχυρότερο αέριο του θερμοκηπίου από ότι το CO2 (σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη), η Ε.Ε. έχει θέσει υπό διωγμό τις ευρωπαϊκές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιθάνθρακα και λιγνίτη, γιατί συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή λόγω των εκπομπών του CO2. Υπάρχει βέβαια το ενδεχόμενο στα αμέσως επόμενα χρόνια να κηρυχθούν υπό διωγμό και οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου, προκειμένου να περιοριστεί η εξόρυξη του φυσικού αερίου και οι συνεπαγόμενες διαρροές του μεθανίου, που επιφέρουν ραγδαία την κλιματική αλλαγή. Το ενδεχόμενο αυτό μπορεί να μην αργήσει να γίνει πραγματικότητα, δεδομένου ότι στις αρχές Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους οι εκπρόσωποι των 28 χωρών μελών της Ε.Ε. ψήφισαν υπέρ της αποκατάστασης της πυρηνικής ενέργειας ως καθαρής ενέργειας (επειδή δεν εκπέμπει CO2)!!!! Μετά τα παραπάνω αρνητικά αποτελέσματα που είχε η εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταïκών πάρκων στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες δεν υπήρξε δραστική μείωση των εκπομπών CO2 παρά μόνο μεγάλη αύξηση στην τιμή του ρεύματος και δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθώς και την προαναφερόμενη τεράστια συμβολή των διαρροών φυσικού αερίου (μεθανίου) στην κλιματική αλλαγή, καλείται η Κυβέρνηση να αναθεωρήσει τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας μας (το ΕΣΕΚ) και να μην προχωρήσει στην οριστική απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, αλλά να τις μετατρέψει σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη που δεν θα επιφέρει καμιά αύξηση στην τιμή του ρεύματος και θα οδηγήσει στην διάσωση της ΔΕΗ, στην αποφυγή της οικονομικής καταστροφής της Περιφέρειας της Δυτικής Μακεδονίας και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. (Ε.Μ.)