• Σχόλιο του χρήστη 'Δέσποινα Ανδρονικίδη' | 18 Μαρτίου 2020, 01:06

    Γενική παρατήρηση από την άποψη της διαχείρισης πράξεων των ΦΔΠΠ του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ: Θεσμικές αλλαγές αυτής της έκτασης σε Δικαιούχους πράξεων του ΕΣΠΑ 2014-2020, ακόμα και αν είναι ορθής κατεύθυνσης, απαιτούν μεγάλο πλήθος ενεργειών της Διοίκησης ,σε νομοθετικό και σε διαχειριστικό επίπεδο, σημαντικό χρόνο προσαρμογής και στην παρούσα χρονική περίοδο (και συγκυρία) υπάρχει σημαντική πιθανότητα να υπάρξει αξιοσημείωτη καθυστέρηση στην υλοποίηση των πράξεων, με δυσμενή επίπτωση τόσο στα αναμενόμενα αποτελέσματα τους, όσο και στην απορρόφηση των αντίστοιχων κονδυλίων της Βιοποικιλότητας. Προτείνεται: -Οι μεταβατικές διατάξεις να επιτρέπουν τη συνέχιση υλοποίησης των πράξεων του ΕΣΠΑ 2014-2020, με το υπάρχον καθεστώς των ΦΔΠΠ και τις υπάρχουσες ομάδες έργου μέχρι το τέλος της προγραμματικής περιόδου (δηλαδή ως το τέλος 2023) ή τουλάχιστον μέχρι την ολοκλήρωση όλων νομοθετικών και θεσμικών ενεργείων που θα επιτρέψουν στον νέο Φορέα να είναι πλήρως λειτουργικός. -Το προσωπικό των ΦΔΠΠ, το οποίο διαθέτει πλέον σημαντική γνώση/εμπειρία σε θέματα των περιοχών ευθύνης τους, στις διαδικασίες / απαιτήσεις υλοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και σε διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων, να αξιοποιηθεί πλήρως στη στελέχωση του νέου Φορέα. Αναλυτικότερη τεκμηρίωση των ανωτέρω: Α) Παρούσα φάση υλοποίησης του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ: Η Διαχειριστική Αρχή του τομεακού ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ, μετά από περίοδο αναμονής των αποφάσεων του ΥΠΕΝ για τις αρμοδιότητες και τον τρόπο λειτουργίας των ΦΔΠΠ, προχώρησε, σε συνεννόηση με το Υπουργείο, στον σχεδιασμό και έκδοση Πρόσκλησης που εξειδίκευε (δέσμευε) κονδύλια του ΕΠ (περίπου 40 εκ.€) και έδινε οριζόντιες κατευθύνσεις προς όλους τους ΦΔΠΠ για το περιεχόμενο των πράξεων (προφανώς λαμβάνοντας υπόψη το σύστημα διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών όπως οριζόταν στον Ν. 4519/2018 του ΥΠΕΝ, το οποίο προέβλεπε 36 ανεξάρτητους ΦΔΠΠ / Δικαιούχους). Σημαντικό στοιχείο στην Πρόσκληση του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ είναι η υποχρέωση άνω του 50% του προϋπολογισμού των πράξεων των ΦΔΠΠ να κατευθύνεται προς διαχειριστικές δράσεις προστασίας ειδών / οικοτόπων, σε συμφωνία με το PAF και την Εθνική Στρατηγική για την Βιοποικιλότητα, καλύπτοντας έτσι ορισμένες ανάγκες της χώρας και επαναλαμβανόμενες συστάσεις/απαιτήσεις της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης της ΕΕ. Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής, στο ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ, τα κονδύλια αυτά είναι και τα μόνα που αφορούν δράσεις διαχείρισης και όχι μελετητικές / σχεδιαστικές ενέργειες (οι οποίες είναι επίσης πολύ σημαντικές). Αυτή τη στιγμή είναι ενταγμένες 18 πράξεις υφιστάμενων ΦΔΠΠ με προϋπολογισμό περίπου 18 εκ. €, εκ των οποίων περίπου το 60% σχετίζεται με διαχειριστικές δράσεις. Περίπου13 εκ € των ανωτέρω προβλέπεται να υλοποιηθούν μέσω υποέργων υλοποίησης με Ίδια Μέσα. Αναμένεται άμεσα ένταξη και άλλων πράξεων των οποίων η αξιολόγηση έχει προχωρήσει σημαντικά (επιπλέον 8-10 εκ) και ακολουθούν οι προτάσεις των νέων ΦΔΠΠ. Σε όλους τους ΦΔΠΠ των ενταγμένων πράξεων έχουν δοθεί οδηγίες υλοποίησης, βάσει της τωρινής δομής των πράξεων / ΤΔΠ και αρκετοί Φορείς, σε συνεννόηση με τη Διαχειριστική Αρχή, έχουν προγραμματίσει ή/και αρχίσει διαδικασίες αναθέσεων, συμβασιοποιήσεων, καθώς και ενέργειες για τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων για την υλοποίηση μελετών ή και έργων. Β) Πρακτικά θέματα που δημιουργούνται με τις αλλαγές που προτείνει το νομοσχέδιο, εφόσον οι μεταβατικές διατάξεις δεν προβλέψουν επαρκές διάστημα για την ομαλή μετάβαση στο νέο σύστημα διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών: Για την υλοποίηση πράξεων του ΕΣΠΑ απαιτούνται: I. Σαφές θεσμικό πλαίσιο του Δικαιούχου (νομική οντότητα, αρμοδιότητες, θέματα εφορίας / ΑΦΜ, αποφασίζοντα όργανα / τμήματα / λειτουργικές μονάδες, τρόπος λειτουργίας τους και διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων, οικονομικής διαχείρισης, κλπ) II. Επαρκής προσδιορισμός και συγκεκριμένη στελέχωση των θέσεων εργασίας που εμπλέκονται στην υλοποίηση των πράξεων III. Επαρκώς προσδιορισμένο φυσικό και οικονομικό αντικείμενο και δείκτες IV. Ορθός σχεδιασμός της μεθοδολογίας υλοποίησης της κάθε πράξης, μέσω υποέργων, ώστε να καλύπτονται οι απαιτήσεις του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου του ΕΣΠΑ. Μέρος πράξης που θα υλοποιηθεί με Ίδια Μέσα απαιτεί σχετική απόφαση της Διοίκησης του Δικαιούχου (ΑΥΙΜ), στην οποία περιγράφονται ο τρόπος και τα μέσα υλοποίησης, με προσδιορισμό της ομάδας έργου και του τρόπου εμπλοκής του προσωπικού, αναφορά στις προκηρύξεις προμηθειών/ υπηρεσιών / έργων, κάτω των 60.000€, χωρίς ΦΠΑ, που θα χρειαστούν για την υλοποίηση των δράσεων. Οι διαδικασίες ανάθεσης των συμβάσεων αυτών περιλαμβάνονται στο πλαίσιο υποέργου υλοποίησης με Ίδια Μέσα, και η Διαχειριστική Αρχή δύναται να διενεργεί δειγματοληπτικούς κατασταλτικούς ελέγχους στις διαδικασίες ανάθεσης. Αντίθετα, προκηρύξεις άνω των 60.000€ χωρίς ΦΠΑ, αποτελούν ξεχωριστά υποέργα και απαιτείται προέγκριση δημοπράτησης και σύμβασης από την ΕΥΔ, μέσω του ΟΠΣ V. Λειτουργικές διαδικασίες χρηματοδότησης της πράξης (ορισμός υπολόγου, υπεύθυνου λογαριασμού, τραπεζικός λογαριασμός και λογιστική μερίδα που να ανταποκρίνονται στην εκάστοτε πράξη συγκεκριμένου Δικαιούχου, κλπ) VI. Διάφορα άλλα θέματα (π.χ. νέα έκδοση κωδικών ΟΠΣ , ΚΗΜΔΗΣ, ΕΣΗΔΗΣ, κλπ) Οι προτεινόμενες αλλαγές του νομοσχεδίου επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στα δεδομένα και τη δομή των πράξεων που εντάχθηκαν ή υποβλήθηκαν και αξιολογούνται στο ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Στην ουσία με τη συνένωση ΦΔΠΠ (από 36 ΦΔΠΠ είτε σε έναν Φορέα είτε σε 24 διακριτές αναθέτουσες αρχές), θα απαιτηθεί χρονοβόρος διαχειριστικός επανασχεδιασμός όλων των πράξεων των ΦΔΠΠ και επαναπροσδιορισμός όλων των προαναφερθέντων σημείων ένα προς ένα (η διαδικασία αυτή αφορά τόσο τις ενταγμένες, όσο και τις υποβληθείσες προτάσεις των ΦΔΠΠ). Έτσι, όταν και εφόσον επιλυθούν όλα τα θεσμικά θέματα (οποιαδήποτε θεσμική εκκρεμότητα θα μπορούσε δυνητικά να καθυστερήσει / σταματήσει τις πράξεις), θα απαιτηθούν τροποποιήσεις αποφάσεων ένταξης, Τεχνικών Δελτίων Πράξεων , Αποφάσεων Υλοποίησης με Ίδια Μέσα (ΑΥΙΜ), Τεχνικών Δελτίων Υποέργων και διαδικασιών ανάθεσης, ώστε να καλύπτονται οι απαιτήσεις του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου του ΕΣΠΑ. Κατωτέρω αναφέρονται, ενδεικτικά, συγκεκριμένα θέματα και παρατηρήσεις που ανακύπτουν από τα προβλεπόμενα στο νομοσχεδίου: - Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, μόλις οριστεί το ΔΣ του ΟΦΥΠΕΚΑ καταργούνται τα νομικά πρόσωπα των ΦΔΠΠ, άρα οι Δικαιούχοι των πράξεων, με αποτέλεσμα να σταματάνε οι πράξεις μέχρι να ολοκληρωθούν όλες οι προαναφερθείσες θεσμικές απαιτήσεις του ΕΣΠΑ για τους Δικαιούχους πράξεων. Παράλληλα, μέχρι τότε, σταματά η χρηματοδότηση των πράξεων και επομένως οι πληρωμές των συμβάσεων που έχουν ήδη συναφθεί - Η οργανωμένη υποστήριξη του νέου ΔΣ και η επαρκής ενημέρωση / αντίληψή του για όλα τα επιμέρους θέματα που αντιμετωπίζουν οι ΦΔΠΠ όλης της χώρας, ώστε να λαμβάνει τις πρέπουσες αποφάσεις, απαιτεί χρόνο. Ακόμα και αν υπήρχαν άμεσα πλήρως στελεχωμένες Διευθύνσεις του νέου Φορέα, θα απαιτείτο σημαντικός χρόνος μέχρι την αποκατάσταση επαρκών διαδικασιών επικοινωνίας με τις νέες ΜΔΠΠ όλης της χώρας, ώστε να προχωρά απρόσκοπτα η υλοποίηση των πράξεων. - Βάσει διαχειριστικής εμπειρίας, σημειώνεται ότι υπάρχει πιθανότητα στην πράξη να μη λειτουργήσει επαρκώς η πρόβλεψη του νομοσχεδίου για 6μηνη υποστήριξη του νέου Φορέα από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου και άρα να υπάρξει καθυστέρηση στην υλοποίηση των πράξεων - Ο νέος Φορέας, οι Διευθύνσεις του, τα εμπλεκόμενα στις πράξεις Τμήματά του και Μονάδες του πρέπει να επαναξιολογηθούν για την διοικητική και επιχειρησιακή τους επάρκεια, άρα πρέπει να υπάρχουν όλοι οι απαιτούμενοι κανονισμοί λειτουργίας, καθώς και επαρκής στελέχωση της νέας δομής με κατάλληλο προσωπικό. - Κάθε συνένωση ΦΔΠΠ απαιτεί επανεξέταση και επαναπροσδιορισμό του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των αρχικών τους πράξεων. Ενδεικτικά, θα πρέπει να εξεταστεί: α) Αν οι προτεινόμενες δράσεις στις διάφορες περιοχές παραμένουν στην αρμοδιότητα της νέας ΜΔΠΠ και αν όχι, αν θα τις αναλάβει η ΜΔΠΠ που έχει αρμοδιότητα στην αντίστοιχη περιοχή, προφανώς με μετακίνηση των αντίστοιχων δαπανών β) Αν υπό τη νέα ΜΔΠΠ υπάρχουν ομοειδείς προμήθειες ή υπηρεσίες των αρχικών πράξεων που θα πρέπει να ομαδοποιηθούν και αν ναι, να αποφασιστεί αν θα γίνει ανάθεση του συνόλου τους . Επίσης θα πρέπει να εξεταστεί αν προκύπτουν νέα υποέργα, για τα οποία θα απαιτείται διαδικασία προεγκρίσεων από την ΕΥΔ γ) Αν οι Ομάδες Έργου παραμένουν ίδιες και αν οι διάφορες δράσεις εξακολουθούν να γίνονται μέσω υλοποίησης με ίδια μέσα ή πλέον απαιτείται ανάθεση σε τρίτους (π.χ. για δράσεις παρακολούθησης ειδών / οικοτόπων), Συμπερασματικά: Το Υπουργείο θα πρέπει να θέσει επαρκές χρονικό διάστημα και κανόνες μετάβασης στο νέο σχήμα, εξασφαλίζοντας την Επιχειρησιακή και Διοικητική Ικανότητα του νέου Φορέα με παράλληλη λειτουργία των υπαρχόντων ΦΔΠΠ στο διάστημα αυτό, ώστε να ολοκληρωθούν αποτελεσματικά το σύνολο των προγραμματισμένων πράξεων (κυρίως δε των διαχειριστικών δράσεων τους), εκπληρώνοντας έτσι την στοχοθεσία του Εθνικού Σχεδίου Στρατηγικής για την Βιοποικιλότητα και αξιοποιώντας αποδοτικά τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την Βιοποικιλότητα του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Τα ανωτέρω αποτελούν προσωπικές απόψεις/εκτιμήσεις, βάσει της πολύχρονης διαχειριστικής μου εμπειρίας στην παρακολούθηση της υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων πράξεων των ΚΠΣ Δέσποινα Ανδρονικίδη Χειρίστρια πράξεων βιοποικιλότητας ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ