Αρχική Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της ΜεγαλόποληςΣχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης λιγνιτικών περιοχώνΣχόλιο του χρήστη Νικόλαος Τσούνης | 28 Οκτωβρίου 2020, 18:33
  • Σχόλιο του χρήστη 'Νικόλαος Τσούνης' | 28 Οκτωβρίου 2020, 18:33

    Σχόλιο Πρώτο Στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) αναφέρεται ότι για τον υπολογισμό των επιπτώσεων της απολιγνιτιποίησης στην απασχόληση χρησιμοποιήθηκαν οι πολλαπλασιαστές απασχόλησης από την επικαιροποιημένη μελέτη του ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας (2018). Η μελέτη αυτή χρησιμοποίησε ανάλυση πινάκων εισροών-εκροών για τον υπολογισμό της συνολικής (άμεσης και έμμεσης) επίπτωσης που έχει στην οικονομική δραστηριότητα και απασχόληση των κλάδων (συμπεριλαμβανομένων των κλάδων της ενέργειας και των ορυχείων) η απολιγνιτοποίηση. Παρ όλων των περιορισμών της (κυρίως της υπόθεσης των σταθερών αποδόσεων κλίμακας) η μεθοδολογία αυτή είναι η ενδεδειγμένη για την ανάλυση των συνολικών επιπτώσεων που θα έχει η μείωση/αύξηση οικονομικής δραστηριότητας ενός κλάδου, στον ίδιο και στους υπόλοιπους κλάδους. Η μελέτη του ΤΕΕ χρησιμοποίησε τα στοιχεία των πινάκων εισροών – εκροών της Ελληνικής οικονομίας των ετών 2005, 2010 και 2013 (ibid). Το πρώτο πρόβλημα με τη χρήση αυτών των στοιχείων παρουσιάζεται από το γεγονός ότι αναφέρονται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της Ελληνικής οικονομίας, το 2005 είναι έτος πριν την κρίση και το 2010 και 2013 είναι έτη που η Ελληνική οικονομία μαστιζόταν από τη κρίση χρέους. Βασική υπόθεση για την εφαρμογή της μεθοδολογίας είναι ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί διαρθρωτική αλλαγή λόγω της αλλαγής του θεσμικού πλαισίου που επηρεάζει τη δομή της παραγωγής, ή αλλαγής της τεχνολογίας, ή αλλαγή των σχετικών τιμών των συντελεστών παραγωγής ή / και των ενδιάμεσων εισροών που θα δημιουργήσει υποκατάσταση των εισροών στην παραγωγική διαδικασία και, κατά συνέπεια, αλλαγή στους τεχνολογικούς συντελεστές (συντελεστές εισροών σε νομισματικές μονάδες που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των πολλαπλασιαστών). Αυτή η υπόθεση δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ισχύει για την περίοδο 2005, 2010, 2013 έως το 2020. Για να είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα τα συμπεράσματα του ΣΔΑΜ σε σχέση με την αλλαγή στο παραγόμενο προϊόν και την απασχόληση λόγω της απολιγνιτοποίησης θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ο τελευταίος διαθέσιμος πίνακας εισροών – εκροών που είναι για το έτος 2016 (ΕΛΣΤΑΤ 2020) χωρίς τη χρήση των πινάκων των προηγούμενων ετών (υπάρχει πιο πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ (Βαλασκας, Πουντουρακης 2020) που χρησιμοποιεί τον τελευταίο διαθέσιμο πίνακα εισροών -εκροών του 2016, επικαιοποιημενο για το 2017, και χρησιμοποιεί στη ανάλυση 63 κλάδους αλλά δεν αναφέρει τους πολλαπλασιαστές απασχόλησης ανά κλάδο). Ένα δεύτερο και σοβαρότερο πρόβλημα στον υπολογισμό των πολλαπλασιαστών είναι ότι ο πίνακας εισροών – εκροών που χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό τους αποτελείται από 11 κλάδους. Λόγω της μεγάλης συνολικοποίησης (aggregation) των κλάδων o κλάδος των ορυχείων και λατομείων είναι ενιαίος με τον κλάδο της ενέργειας και της παροχής νερού, επεξεργασίας λυμάτων, διαχείρισης αποβλήτων, εξυγίανσης.(ΤΕΕ 2018 σ.9, ΣΔΑΜ 2020 σσ.21-22). Δεν είναι δυνατόν αυτοί οι τρεις εντελώς διαφορετικοί κλάδοι (δεν είναι μόνο διαφορετικοί μεταξύ τους αλλά ανήκουν σε διαφορετικό τομέα της οικονομίας) να έχουν τον ίδιο πολλαπλασιαστή. Με τον τρόπο αυτό υπολογισμού οι πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιήθηκαν μπορεί να είναι υποεκτιμημένοι αλλά μπορεί να είναι και υπερεκτιμημένοι. Θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί στους υπολογισμούς ο τελευταίος πίνακας της ΕΛΣΤΑΤ (op.cit.) που περιλαμβάνει 64 κλάδους και διαχωρίζει τον κλάδο των Ορυχείων (με κωδικό CPA_B) από αυτό της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (CPA_D35), παροχής και επεξεργασίας νερού (CPA_E36) και επεξεργασίας λυμάτων, εξυγίανσης (CPA_E37-E39) έτσι ώστε να υπάρξει ένας πολύ πιο ακριβής υπολογισμός των πολλαπλασιαστών απασχόλησης και προϊόντος. Σχόλιο Δεύτερο Στο ΣΔΑΜ αναφέρεται ότι «Το όραμα για την «επόμενη μέρα» διέπεται από πέντε βασικές αρχές: (α) Έμφαση σε τομείς εντάσεως εργασίας για τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης στις τοπικές κοινωνίες …» (ΣΔΑΜ, σ. 14). Θα πρότεινα η φράση «σε τομείς εντάσεως εργασίας» να αντικατασταθεί με τη φράση «σε τομείς παραγωγής προϊόντων εντάσεως τεχνολογίας που τα προϊόντα τους θα είναι ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο και θα αυξάνουν την απασχόληση μέσω της μεγέθυνσής τους». Τα προϊόντα που παράγονται από τομείς εντάσεως εργασίας στην Ελλάδα δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικά διεθνώς και επομένως, δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν (κλασικό παράδειγμα ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας που είναι εντάσεως εργασίας και πλέον η παραγωγή έχει μεταφερθεί σε χώρες της Άπω Ανατολής). Με το τέλος του χρονικού διαστήματος εφαρμογής των κινήτρων (κυρίως των επιδοτήσεων στις συγκεκριμένες επενδύσεις) οι επιχειρήσεις να κλείσουν και η απασχόληση θα μηδενιστεί. Επομένως, οι επενδύσεις που θα γίνουν δεν θα πρέπει να γίνουν με γνώμονα «πόσους θα απασχολήσουν» αλλά εάν αυτοί που θα προσληφθούν θα μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται στη μακροχρόνια περίοδο (μετά το τέλος της περιόδου των κινήτρων του ΣΔΑΜ). Αναφορές στο κείμενο Βαλασκας, Κ., Πουντουρακη, Υ., (2020), Απολιγνιτοποιηση της ηλεκτροπαραγωγής: κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και αντισταθμιστικές δράσεις, Αθήνα:ΙΟΒΕ. Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (2020), Πίνακες Προσφοράς και Χρήσεων και Συμμετρικός Πίνακας Εισροών-Εκροών 2016, https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SEL38/-, πρόσβαση 25/10/20 Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών (ΣΔΑΜ), (2020), Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. ΤΕΕ Κοζάνης/Γιαννακόπουλος, Δ., Δημητρίου, Α., Καρλόπουλος, Ε.,. Μαυροματίδης, Δ., Σιδηρόπουλο, Α., Σωτηρόπουλος, Δ., Κακάλης, A., (2018), Εκτίμηση του κόστους μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας σε καθεστώς χαμηλής λιγνιτικής παραγωγής, Κοζάνη:ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας Νικόλαος Τσούνης Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ΠΔΜ