Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ' | 4 Δεκεμβρίου 2020, 15:36

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  http://www.epper.gr/el/Documents/Hmerides/%CE%97%CE%9C%CE%95%CE%A1%CE%99%CE%94%CE%91_2014-02-10_%CE%95%CE%92%CE%95%CE%91/PRAKTIKA_HMERIDAS_EBEA_2014-02-10.pdf ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΣΤΟ ΠΙΟ ΠΑΝΩ pdf ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Εθνικό Στρατηγικό Πρόγραμμα Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων & Αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων» ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014 Τόπος: Εθνικό Βιομηχανικό και Εμπορικό Επιμελητήριο Γιώργος Κρεμλής, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος: ΠΕΡΙΛΗΨΗ Κύριε Υπουργέ, κυρία Πρόεδρε της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, κυρία και κύριοι Γενικοί Γραμματείς, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χαιρετίσω την πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ να διοργανώσει την συγκεκριμένη ημερίδα στο κρίσιμο αυτό χρονικό ΗΜΕΡΙΔΑ – 10/2/2014 σελ. 36 σημείο, μια που και τα δύο θέματα της ημερίδας, το Σχέδιο Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων και η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδιασμού αποτελούν αιρεσιμότητες για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, αποτελούν δηλαδή προϋποθέσεις από τις οποίες θα εξαρτηθεί η ροή πόρων προς τη χώρα μας, οι οποίες πρέπει να ικανοποιηθούν το αργότερο μέχρι το 2016 και ως εκ τούτου ο δημόσιος διάλογος που γίνεται σήμερα είναι πάρα πολύ χρήσιμος ώστε τα δύο αυτά εργαλεία διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα μας να διαμορφωθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι προλαλήσαντες κάλυψαν όλο το φάσμα της παθολογίας της διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα μας και κατέθεσαν προτάσεις για το μέλλον, εγώ πρέπει να πω ότι στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, επιτρέψτε μου την έκφραση, στα αγγλικά circular economy και της ορθολογικής αξιοποίησης των πόρων, resources efficiency, που αποτελούν προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, δημιουργίας πράσινων θέσεων εργασίας, καινοτομιών και νέων τεχνολογιών στη διαχείριση των αποβλήτων, τις οποίες θα πρέπει να αξιοποιήσουμε στη χώρα μας, κάτι το οποίο δεν έχει γίνει στο παρελθόν. Τα απόβλητα, επιγραμματικά και μόνο να πω, ήτανε μέχρι σήμερα μία πονεμένη ιστορία. Ξεκινώντας από την καταδίκη της χώρας μας για τη χωματερή του Κουρουπητού, συνεχίζοντας με την καταδίκη της χώρας μας για τους ΧΑΔΑ, τις ανεξέλεγκτες δηλαδή χωματερές, για την οποία έχει κατατεθεί και εκκρεμεί νέα προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με πρόταση επιβολής προστίμου και χρηματικής ποινής αν μέχρι την έκδοση της αποφάσεως του Δικαστηρίου δεν έχουν κλείσει και αποκατασταθεί όλοι οι ΧΑΔΑ και φτάνοντας πολύ πρόσφατα στο πρόβλημα της Ζακύνθου, το οποίον είναι και το πιο πρόσφατο, πρόβλημα διαχείρισης αποβλήτων στο νησί, το οποίο φιλοξενεί και την χελώνα καρέτα - καρέτα και αποτελεί ένα θαλάσσιο πάρκο προστασίας που είναι και περιοχή Natura 2000. Τα προβλήματα των αποβλήτων, αναφέρθηκε ο κ. Σγουρός, στο παρελθόν συνδέονται και με την χωροταξία. Η έλλειψη χωροταξίας και οριοθέτησης των περιοχών διαχείρισης των αποβλήτων δημιούργησε προβλήματα κοινωνικής αποδοχής διότι όταν κάποια στιγμή αποφασίσαμε να διαχειριστούμε τα απόβλητα με μονάδες διαχείρισης των αποβλήτων στις ΗΜΕΡΙΔΑ – 10/2/2014 σελ. 37 περιοχές όπου προβλέφθηκε ο προγραμματισμός είχανε ήδη εγκατασταθεί μόνιμα ή παράνομα πολίτες μας, συμπολίτες μας, οι οποίοι αντέδρασαν στην ιδέα να έχουν στην περιοχή τους μονάδες σχεδιασμού αποβλήτων, πράγμα το οποίο ισχύει και για τις μονάδες επεξεργασίας λυμάτων. Αυτό λοιπόν που έχει σημασία και αναφερθήκαμε και προηγουμένως σ’ αυτό είναι να δημιουργηθούν και οι προϋποθέσεις κοινωνικής αποδοχής για τις οποίες χρειάζεται διάλογος και η δημιουργία εμπιστοσύνης στον πολίτη ότι η διαχείριση των αποβλήτων προστατεύει πολύ καλύτερα το περιβάλλον από μία ανεξέλεγκτη χωματερή η οποία καίει, αυτοαναφλέγεται ή καίγεται τα καλοκαίρια στα νησιά μας και η οποία παράγει διοξίνες που είναι καταστροφικές για την υγεία όλων μας και για τον τουρισμό. Ο εθνικός σχεδιασμός σε αυτό ακριβώς κατατείνει, στο να σχεδιάσουμε τον τρόπο διαχείρισης πανελλαδικά των αποβλήτων μας, και θα πρέπει να συνδυαστεί και με τους περιφερειακούς σχεδιασμούς. Να πω στο σημείο αυτό ότι χρειάζεται στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τουλάχιστον για τους περιφερειακούς σχεδιασμούς, ενδεχομένως και για τον εθνικό εάν προβλέπει συγκεκριμένες εγκαταστάσεις και χωροθετήσεις και να πω βέβαια μία γενική παρατήρηση, ότι ο εθνικός σχεδιασμός θα πρέπει να εκφράζει την ιεράρχηση η οποία προβλέπεται στην Οδηγία του 2008 για τη διαχείριση των αποβλήτων, την οποίαν, όπως είπε χαρακτηριστικά η κα Αυγερινοπούλου, μέχρι σήμερα εμείς την αντιστρέψαμε. Χρησιμοποιήσαμε τον έσχατο τρόπο διαχείρισης που είναι οι ΧΥΤΑ ως πρώτο τρόπο διαχείρισης ενώ θα είχαμε τη δυνατότητα να επαναχρησιμοποιήσουμε, να ανακτήσουμε τα υλικά, να ανακυκλώσουμε και ούτω καθεξής τα απόβλητα, πράγμα το οποίον δεν έγινε στο παρελθόν και το οποίο μας δίνει σήμερα την ευκαιρία ο εθνικός σχεδιασμός να το κάνουμε. Ποιες είναι οι νομικές υποχρεώσεις από δω και πέρα τις οποίες και θα ήθελα να αναφερθώ διότι απ’ αυτές εξαρτάται και η απορρόφηση κονδυλίων στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο αλλά και η μη επιβολή προστίμων, διότι η απώλεια για τη χώρα όπως καταλαβαίνετε θα είναι διπλή. Δηλαδή θα χάσουμε και κονδύλια και θα επιβληθούν πρόστιμα εάν δεν συμμορφωθούμε. ΗΜΕΡΙΔΑ – 10/2/2014 σελίδα38 Ο πρώτος είναι ότι σύμφωνα με την τρέχουσα προγραμματική για να διατεθούν κονδύλια για διαχείριση αποβλήτων θα πρέπει να έχουμε τον εθνικό σχεδιασμό, αυτό συζητάμε σήμερα, όχι μόνο για τα αστικά αλλά και για τα επικίνδυνα, να μην τα ξεχνάμε τα επικίνδυνα, τα οποία είναι πάρα πολύ σημαντικά και δεύτερον να έχουμε το πρόγραμμα πρόληψης. Κανονικά και ιδανικά το πρόγραμμα πρόληψης θα έπρεπε να είχε γίνει πριν γίνει ο εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης ή εν πάση περιπτώσει να γίνει ταυτόχρονα όπως γίνεται τώρα, διότι το πρόγραμμα πρόληψης τι σου λέει; Ότι τα επόμενα 5 - 10 - 15 χρόνια οι ποσότητες αποβλήτων που παράγονται στη χώρα θα μειωθούν διότι θα γίνεται πρόληψη, διότι θα εισαχθούν αειφόρα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης, διότι θα γίνεται διαχείριση των αποβλήτων στην πηγή, θα αυξηθεί η ανάκληση των υλικών και η ανακύκλωση, με αποτέλεσμα το απόβλητο που θα απομείνει, που είναι τα υπολείμματα, δεν θα χρειάζεται τόσο μεγάλες μονάδες για τη διαχείρισή του. Σε κάθε περίπτωση τα δύο αυτά εργαλεία αποτελούν αιρεσιμότητες. Υπάρχει και μία τρίτη αιρεσιμότητα: η χρησιμοποίηση των οικονομικών εργαλείων. Ο κ. Κουράκης είπε πληρώνω όσο πετάω, όσο παράγω απόβλητα. Η ευθύνη του παραγωγού. Τα κίνητρα για την ανακύκλωση, όπως επίσης και τα τέλη για την διάθεση αποβλήτων σε ΧΥΤΑ, που πρέπει να είναι πιο ψηλά. Πρέπει ο Δήμαρχος να έχει το κίνητρο να διαχειριστεί τα απόβλητά του ανάντη ώστε οι ποσότητες που στέλνονται στον ΧΥΤΑ του γειτονικού Δήμου ή στη μεγάλη μονάδα επεξεργασίας που θα γίνει με τα ΣΔΙΤ να είναι μικρότερες, για να πληρώνει λιγότερα τέλη, αφού τα τέλη ούτως ή άλλως πρέπει να είναι υψηλότερα για να αποθαρρύνουμε την κατάληξη των αποβλήτων σε ΧΥΤΑ. Τα οικονομικά λοιπόν εργαλεία είναι πάρα πολύ σημαντικά υπό την έννοια αυτή. Μία άλλη νομική υποχρέωση, μέχρι το 2015 πρέπει να έχομε τέσσερα ρεύματα διαλογής στην πηγή: χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό και γυαλί. Μιλάμε για υλικά συσκευασίας τα οποία είναι ανακυκλώσιμα, τα οποία έχουνε πάρα πολύ μεγάλη αξία, με στόχο μέχρι το 2020 να πετύχουμε το 50% σε ανακύκλωση. ΗΜΕΡΙΔΑ – 10/2/2014 σελ. 39 Αυτή τη στιγμή συζητάμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί επίσημα, την αύξηση του στόχου αυτού, ο στόχος να πάει στο 70% μέχρι ενδεχομένως το 2030 και άρα αυτό που θα μένει, ένα 30% αυτό να αποτελεί το αντικείμενο της επεξεργασίας με τις άλλες μεθόδους, μια που όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά θα έχουνε βγει. Και βέβαια πέραν από τα τέσσερα αυτά ρεύματα πρέπει να δούμε και την εκτροπή του οργανικού, το οποίο πρέπει να εκτρέπεται από τους ΧΥΤΑ και το οποίο οργανικό έχει μία τεράστια εσωτερική αξία. Εδώ στην Ελλάδα τα οργανικά, κυρίως το καλοκαίρι λόγω των φρούτων, είναι πολλά και έχουν πολύ μεγάλη αξία, από τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί η βιομάζα και για την παραγωγή βιοκαυσίμων και για την παραγωγή κομπόστ και γενικότερα για βιοαέριο και ούτω καθεξής. Και βέβαια να δούμε και ποια άλλα ρεύματα, διότι οι Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μιλάνε για τα τέσσερα ρεύματα και την εκτροπή του οργανικού, αλλά τίποτα δεν εμποδίζει την Ελλάδα στο πλαίσιο των σχεδιασμών να προβλέψει και άλλα ρεύματα ώστε χρήσιμα υλικά να ανακτώνται. Για παράδειγμα το αλουμίνιο. Το αλουμίνιο έχει μία τεράστια αξία και μία τεράστια αγορά. Εάν λοιπόν μπορεί κανείς να ανακτήσει το αλουμίνιο και να αποφευχθεί αυτό που είπε η κα Αυγερινοπούλου, το κύκλωμα των σκραπατζήδων, συγχωρείστε με για την έκφραση, αλλά είναι αυτό το χαρακτηριστικό, ή και το κύκλωμα των Πακιστανών οι οποίοι παίρνουνε όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά και τα οποία κυκλώματα ούτε καν φορολογούνται, είναι παράνομα και στο τέλος σε κάθε περίπτωση δεν εγγυώνται μία ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, ούτε την εμπιστοσύνη του πολίτη, ο οποίος θα πρέπει να κάνει την διαλογή στην πηγή. Να κάνω μία άλλη παρατήρηση για τον εθνικό σχεδιασμό. Στον εθνικό σχεδιασμό προβλέπεται ότι θα γίνουνε μονάδες, επιτρέψτε μου πάλι την έκφραση, ABT, δηλαδή μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας των αποβλήτων. Οι μονάδες αυτές έχουνε γίνει και σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προγραμματίζονται στο πλαίσιο των ΣΔΙΤ κτλ., αυτό που έχει σημασία είναι να εξασφαλιστεί ότι οι στόχοι της ανακύκλωσης θα επιτευχθούν. ΗΜΕΡΙΔΑ – 10/2/2014 ΣΕΛ. 40 Δεν πρέπει οι μονάδες αυτές να υπερδιαστασιολογηθούν αφενός, μια που η προοπτική στο μέλλον είναι να μειώνονται προοδευτικά τα απόβλητα και κατά δεύτερο λόγο θα πρέπει να προσέξουμε το θέμα των εγγυημένων ποσοτήτων. Η εγγυημένη ποσότητα σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να περνάει το 50%. Πρέπει να επιτρέπει το 50% της ανακύκλωσης σε κάθε περίπτωση για να το πω κατ’ αυτόν τον τρόπο και να δίνει και την προοπτική εάν ο στόχος μέχρι το 2030 είναι να πάμε σε ένα 70% να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος. Άρα οι εγγυημένες ποσότητες είναι πολύ σημαντικό να λάβουν υπόψη τους συγκεκριμένους στόχους και να σας πω και κάτι άλλο, αυτή τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργαζόμαστε και ένα άλλο μέτρο το οποίο ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί, αυτό που λέμε, συγχωρέστε με πάλι την αναφορά στην αγγλική γλώσσα η οποία έχει γίνει πλέον η Λίγκουα Φράγκα, το περιβάλλον end of waste criteria, δηλαδή κριτήρια τέλους ζωής αποβλήτου, πότε δηλαδή κάποιο απόβλητο δεν είναι πια απόβλητο, διότι κάποιο ενώ για όλους εμάς θεωρείται απόβλητο μπορεί να το αξιοποιήσει ως υλικό το οποίον αξιοποιείται. Και άρα το συγκεκριμένο προϊόν πια, γιατί αφού δεν είναι απόβλητο έχει γίνει προϊόν, έχει μία συγκεκριμένη αγορά. Όλα αυτά μας οδηγούν, το είπε και ο Υπουργός, σε μία οικονομία μηδενικών αποβλήτων στο μέλλον. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό δεν είναι ουτοπικό, θα επιτευχθεί αλλά βέβαια χρειάζεται μία πολύ μεγάλη προσπάθεια για να γίνει κάτι τέτοιο. Στο θέμα της ανακύκλωσης θα είμαι πάρα πολύ σύντομος, είμαστε δυστυχώς ακόμη ουραγοί, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια, έχουν αρχίσει κάποιες προσπάθειες, αυτό που έχει σημασία με την ανακύκλωση είναι να γίνει διαλογή στην πηγή. Μπορούμε να αρχίσουμε σε κάποιους Δήμους με σακούλες διαφορετικών χρωμάτων και να δώσουμε το συγκεκριμένο έργο σε ιδιώτη, ο οποίος θα κάνει την εκστρατεία, θα μοιράσει τις σακούλες, θα κάνει σεμινάρια στα σχολεία και ούτω καθεξής, διότι τα παιδιά σ’ αυτά τα θέματα είναι πιο ευαίσθητα από ό,τι οι γονείς; ΗΜΕΡΙΔΑ – 10/2/2014 ΣΕΛ. 41 Μπορούμε να προβλέψουμε συγκεκριμένα ζητήματα όπου τα τέσσερα ρεύματα θα πηγαίνουν με εγγυήσεις και θα ξέρουμε ότι η αποκομιδή θα γίνεται κατά συγκεκριμένο τρόπο χωριστά για το κάθε ρεύμα και θα καταλήγει στην ανακύκλωση και όχι όπως ελέχθη από κάποιους προλαλήσαντες επιλεκτικά σε ΚΔΑΥ ή σε ΧΥΤΑ κατευθείαν. Υπάρχουνε περιθώρια για να γίνουνε όλα αυτά, οι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουνε διατεθεί, η Task Force ξεκίνησε μία προσπάθεια και ένα σεμινάριο με το Δήμο Θεσσαλονίκης για να δούμε πώς και κατά πόσον μπορεί να προχωρήσει η δυνατότητα αυτή. Είναι κάτι το οποίο γίνεται σε όλες τις πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν έχω καταλάβει γιατί δεν μπορούμε να το κάνουμε και στην Ελλάδα, μια που υποστηρίζεται και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση και μια που είναι κάτι το οποίο μπορούν να κάνουν οι ίδιοι οι πολίτες. Για να γίνουν όμως αυτά θα πρέπει ο πολίτης να έχει εμπιστοσύνη ότι συμμετέχοντας σ’ αυτό το σύστημα συμβάλλει πραγματικά στην ανακύκλωση και θα έλεγα να δοθούν και κίνητρα στον πολίτη ώστε να έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει και να νιώθει ότι συμμετέχει και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο να έχει και κάποια κίνητρα στην προσπάθεια την οποίαν κάνει. Μία τελευταία παρατήρηση. Θεωρώ ότι πρέπει να δούμε και το θέμα της διακυβέρνησης της διαχείρισης αποβλήτων, είμαι πάρα πολύ σύντομος σ’ αυτό και ενδεχομένως της δυνατότητας εκχώρησης στους Δήμους αρμοδιοτήτων και κινήτρων ώστε οι Δήμοι να έχουν τη δυνατότητα πέραν από τη διαλογή στην πηγή που για μένα γίνεται στο σπίτι, στην πόρτα, στο σχολείο, στο ξενοδοχείο, στο εστιατόριο και με το οργανικό απόβλητο, διότι υπάρχουνε συστήματα κομποστοποιητών που μπορούμε να βάλουμε στα μπαλκόνια μας, στους κήπους μας, στα εστιατόρια κτλ. Πρέπει λοιπόν να δούμε το θέμα αυτό και να δώσουμε και στους Δήμους τη δυνατότητα να μπουν με έξυπνα συστήματα μικρών μονάδων είτε στην ανακύκλωση, είτε στην παραγωγή κομπόστ, ώστε να μειώσουμε στην πηγή την παραγωγή αποβλήτων και μεγάλες μονάδες να λειτουργήσουν υποστηρικτικά. ΗΜΕΡΙΔΑ – 10/2/2014 σελ. 42 Κλείνω με το θέμα των επικινδύνων (αποβλήτων), έκανα ήδη μία αναφορά στο θέμα αυτό, τα επικίνδυνα μέχρι πρότινος, ίσως και μέχρι σήμερα είτε αποθηκεύονται, είτε καταλήγουν σε ΧΑΔΑ, είτε εξάγονται, με αβέβαιο τον προορισμό της εξαγωγής, ο οποίος μπορεί να είναι και εντός των συνόρων της χώρας. Πρέπει να γίνουν μονάδες διαχείρισης επικινδύνων (αποβλήτων), προβλέπεται αυτό, είναι και μνημονιακή υποχρέωση της χώρας να γίνουνε τουλάχιστον δύο μονάδες διαχείρισης επικινδύνων, οι μονάδες επικινδύνων μπορεί να έχουνε τεράστια προστιθέμενη αξία, να γίνουν με ΣΔΙΤ και είναι κάτι το οποίο πρέπει να προγραμματιστεί άμεσα. Ένα τελευταίο σημείο, παιδεία ευαισθητοποίησης, κάτι που πρέπει να αρχίσει από το σχολείο και πρέπει να συνδυαστεί και με την ανακύκλωση, η οποία είναι πάρα πολύ σημαντική και η οποία μπορεί να μας κάνει όλους μέτοχους στη μεγάλη αυτή προσπάθεια της κυκλικής οικονομίας, η οποία μπορεί να έχει πολλά θετικά πλεονεκτήματα για τη χώρα μας. Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.