Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'WWF Ελλάς' | 12 Ιουλίου 2022, 22:54

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το κεφάλαιο Η΄ προωθεί ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Αναγνωρίζουμε προφανώς την ανάγκη για άμεση ανάπτυξη ΑΠΕ που θα διασφαλίσει τη λήψη των κατάλληλων μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης σε συμμόρφωση με τις διεθνείς και ενωσιακές υποχρεώσεις της χώρας μας, ωστόσο η ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών θα πρέπει να γίνει σε ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει τόσο την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων της χώρας όσο και την προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ελλείψει επαρκούς χρόνου για την αξιολόγηση όλων των διατάξεων του Κεφαλαίου Η΄, λόγω του πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος της διαβούλευσης και της συνθετότητας των ζητημάτων, τα σχόλιά μας εστιάζουν στα εξής κύρια προβληματικά στοιχεία του Κεφαλαίου Η΄: 1) Διαχείριση από την ΕΔΕΥ: Για την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών πάρκων υιοθετείται και εφαρμόζεται το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη υδρογονανθράκων με ανάθεση στην ΕΔΕΥ της διαχείρισης των αρμοδιοτήτων του Ελληνικού Δημοσίου για την έρευνα, την αναζήτηση και τον προσδιορισμό των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων και Περιοχών Εγκατάστασης ΥΑΠ. Η ΕΔΕΥ (που μετονομάζεται σε ΕΔΕΥΕΠ) αναλαμβάνει σημαντικές αρμοδιότητες και την υλοποίηση πολλών ενεργειών για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών, όπως την ευθύνη για την κατάρτιση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης ΥΑΠ, τον προσδιορισμό και την οριοθέτηση των ΠΟΑΥΑΠ και τη διενέργεια της ανταγωνιστικής διαδικασίας επιλογής επενδυτή ΥΑΠ. Η επιλογή, όμως, της διαχείρισης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από την ΕΔΕΥ, μία ανώνυμη εταιρεία που τελεί μεν υπό την εποπτεία του Κράτους (άρθρο 145 ν. 4001/2011 και άρθρο πρώτο π.δ. 14/2012), αλλά λειτουργεί υπό καθεστώς αδιαφάνειας και της οποίας το αντικείμενο διαφέρει ουσιωδώς από την ανάπτυξη ΑΠΕ, εγείρει τουλάχιστον ερωτηματικά. Σε μία κρίσιμη στιγμή για τη χώρα μας που η επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων γίνεται όλο και πιο επιτακτική, η κυβέρνηση επιλέγει να εισαγάγει μία νέα εξαιρετική διαδικασία, δίχως να παρέχει ουδεμία αιτιολογία ούτε στο κείμενο του νομοσχεδίου, ούτε και στην Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης. Η εμπειρία που προκύπτει από την δραστηριοποίηση της εταιρίας αυτής στην ανάπτυξη και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων αναδεικνύει σαφώς ότι η ΕΔΕΥ δεν αποτελεί τον κατάλληλο φορέα για τη διαχείριση ζητημάτων που αφορούν στη βιώσιμη ανάπτυξη ενός ανανεώσιμου πόρου και στην προστασία του περιβάλλοντος. Ο ρόλος αυτός θα πρέπει να αναληφθεί κεντρικά από το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με διαφανείς και συμμετοχικές διαδικασίες. 2) Ελλείψεις κρίσιμων στοιχείων στη διαδικασία για την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων: Πρωταρχικό στοιχείο ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για την ανάπτυξη ΑΠΕ, και ειδικότερα της αιολικής ενέργειας, αποτελεί η χαρτογράφηση του συνολικού αιολικού δυναμικού της χώρας ανά θαλάσσια περιοχή. Όπως έχουμε προτείνει στην πρότασή μας για την ανάπτυξη ΑΠΕ την οποία έχουμε υποβάλει σε δημόσια διαβούλευση μέσω της ιστοσελίδα ecodialogues (https://www.wwf.gr/ta_nea_mas/?uNewsID=6963966), πρώτο στάδιο της διαδικασίας θα πρέπει να είναι η απογραφή της διαθέσιμης ηλεκτροπαραγωγικής ικανότητας δηλαδή ουσιαστικά του ανανεώσιμου δυναμικού στο σύνολο της θαλάσσιας επικράτειας της χώρας. Η διαδικασία αυτή είναι σημαντική γιατί λαμβάνει υπόψη ότι το ανανεώσιμο δυναμικό μπορεί να αξιοποιηθεί μόνο μέσω μιας συγκεκριμένης τεχνολογίας η οποία εξελίσσεται στον χρόνο και ότι ορισμένες περιοχές δεν είναι, για διάφορους λόγους, διαθέσιμες ακόμα και αν έχουν πλούσιο ανανεώσιμο δυναμικό. Η καταγραφή αυτή θα πρέπει να γίνει σε συνδυασμό με τον καθορισμό στόχων κατανεμημένης ηλεκτροπαραγωγικής ικανότητας βάσει της προηγηθείσας χαρτογράφησης. Το κρίσιμο στάδιο αυτό φαίνεται να ελλείπει από το προτεινόμενο πλαίσιο ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών. Ελλείψει της καταγραφής αυτής, ο καθορισμός των ΠΟΑΥΕ θα είναι αποσπασματικός χωρίς να ανταποκρίνεται στην ανάγκη για ολοκληρωμένο κεντρικό σχεδιασμό που θα διασφαλίσει την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων της χώρας λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη μέγιστη αξιοποίηση του αιολικού δυναμικού όσο και τις ιδιαιτερότητες του θαλάσσιου χώρου. 3) Μη συμμόρφωση / ασυμβατότητα με την οδηγία 2014/89/ΕΕ για τον ΘΧΣ: Η χωροθέτηση της εγκατάστασης έργων υπεράκτιων αιολικών γίνεται κατά κύριο λόγο μέσω του προσδιορισμού και της οριοθέτησης των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ (άρθρο 62 του νομοσχεδίου) τα οποία εγκρίνονται και θεσμοθετούνται με προεδρικό διάταγμα. Η ad hoc αποσπασματική χωροθέτηση μιας δραστηριότητας στον θαλάσσιο χώρο μέσω αυτών των νομικά δεσμευτικών εργαλείων αντίκειται στον σκοπό και τις προβλέψεις της οδηγίας 2014/89/ΕΕ για τον ΘΧΣ. Αντικείμενο του ΘΧΣ είναι η ανάλυση και οργάνωση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων (άρθρο 3 παρ. 2 της οδηγίας) με σκοπό τη βιώσιμη ανάπτυξη των θαλάσσιων οικονομιών, τη βιώσιμη ανάπτυξη των θαλάσσιων περιοχών και τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων πόρων (άρθρο 1 της οδηγίας). Ειδικότερα, η θέσπιση ΠΟΑΥΑΠ εκτός της διαδικασίας διαμόρφωσης και θέσπισης του ΘΧΣ θα δημιουργήσει ένα προδιαγεγραμμένο καθεστώς και μια πολυδιάσπαση του θαλάσσιου χώρου καταστρατηγώντας τον κύριο σκοπό του ΘΧΣ που είναι η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης, συνεκτικής και ενοποιημένης διαχείρισης του θαλάσσιου χώρου που λαμβάνει υπόψη τις υφιστάμενες και μελλοντικές δραστηριότητες και χρήσεις και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και στους φυσικούς πόρους καθώς και την αλληλεπίδραση μεταξύ ξηράς-θάλασσας (άρθρο 4 παρ. 5 οδηγίας). Οι προβλεπόμενες διαδικασίες αντίκεινται σαφώς σε αυτές τις διατάξεις της οδηγίας και στις υποχρεώσεις της χώρας για τη διαμόρφωση του ΘΧΣ. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της από την οδηγία για τον ΘΧΣ καθότι δεν έχει θεσπίσει θαλάσσια χωροταξικά σχέδια εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας (Μάρτιος 2021) όπως απαιτεί η οδηγία (άρθρο 4 και 15 (3)). Για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας για μη συμμόρφωση με την οδηγία για τον ΘΧΣ. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η θέσπιση ΠΟΑΥΑΠ είναι προβληματική καθώς δεν γίνεται σαφές πώς το νέο αυτό εργαλείο αλλά και η προτεινόμενη διαδικασία εντάσσονται στο σύστημα χωροταξικού σχεδιασμού.